HR, 21-09-2010, nr. 08/00373 P

De Enkelvoudige Kamer van het Gerechtshof te Amsterdam heeft bij uitspraak van 16 januari 2008 betrokkene de verplichting opgelegd tot betaling van een bedrag van € 7.000,- aan de Staat ter ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel.

Namens betrokkene heeft mr. B.P. de Boer, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur drie middelen van cassatie voorgesteld.

Het eerste middel behelst de klacht dat de Enkelvoudige Kamer van het Gerechtshof niet bevoegd was kennis te nemen van de onderhavige ontnemingszaak, nu ontnemingszaken in alle gevallen dienen te worden behandeld door de Meervoudige Kamer van het Gerechtshof.

De stukken van het geding houden, voor zover voor de beoordeling van het middel van belang, het volgende in:

Ingevolge art. 511g, tweede lid, Sv is Titel II van het derde Boek van het Wetboek van Strafvordering van overeenkomstige toepassing op het hoger beroep in een ontnemingszaak. Het in die Titel opgenomen art. 411, tweede lid, Sv luidt als volgt:

Uit de wetsgeschiedenis bij de ontnemingsregeling (Kamerstukken II 1989–1990, 21 504, nr. 3 (Memorie van Toelichting) p. 36)1. kan worden afgeleid dat de bevoegdheid van de Enkelvoudige Kamer van het Hof om kennis te nemen van de ontnemingsvordering de bevoegdheid van de Enkelvoudige Kamer van het Hof om kennis te nemen van de strafzaak volgt.2.

Kennelijk was de zaak naar het aanvankelijke oordeel van het Openbaar Ministerie van eenvoudige aard, nu het Openbaar Ministerie de zaak in eerste aanleg zowel wat betreft de strafzaak als wat betreft de ontnemingszaak bij de Politierechter aanhangig heeft gemaakt. Betrokkene is in de strafzaak in eerste aanleg veroordeeld waarbij aan hem een (werk)straf is opgelegd, terwijl aan hem in de ontnemingszaak in eerste aanleg een ontnemingsmaatregel is opgelegd. Zowel in de strafzaak als in de ontnemingszaak is de zaak in eerste aanleg behandeld door de Politierechter. Voorts is in de strafzaak in eerste aanleg geen hogere straf opgelegd dan een gevangenisstraf van zes maanden. Bovendien heeft de op de terechtzitting in hoger beroep aanwezige — rechtsgeleerde — raadsman van de betrokkene geen verweer gevoerd ten aanzien van de (on)bevoegdheid van de Economische Kamer van het Hof.

Gelet op hetgeen hiervoor onder 7 is uiteengezet en in aanmerking genomen dat het oordeel of de zaak van eenvoudige aard is, is voorbehouden aan de feitenrechter en in cassatie niet met vrucht kan worden bestreden3., was de Enkelvoudige Kamer van het Hof ingevolge art. 511g, tweede lid, Sv in verbinding met art. 411, tweede lid, Sv bevoegd de onderhavige ontnemingszaak te behandelen.

Het middel faalt.

Het tweede middel bevat de klacht dat het Hof ten onrechte heeft nagelaten in de uitspraak expliciet tot uitdrukking te brengen waarom de namens de betrokkene aangevoerde kostenposten niet bij de schatting van het wederrechtelijk verkregen voordeel zijn afgetrokken.

Blijkens de ‘reactie op de ontnemingsvordering van het Openbaar Ministerie’4. heeft de raadsman van de betrokkene bepleit dat er geen sprake is van wederrechtelijk verkregen voordeel, nu de betrokkene geen winst heeft gerealiseerd doch verlies heeft geleden. De raadsman heeft daartoe — onder verwijzing naar diverse bijlagen — aangevoerd dat de betrokkene in totaal voor een bedrag van € 15.283,49 aan kosten heeft gehad en dat deze kosten bestaan uit huurkosten, via internet gekochte onderdelen voor een wietplantage, bouwmaterialen, planten en voeding, elektriciteit en waterschade, terwijl de betrokkene slechts een omzet van € 11.760 heeft gemaakt.

Het Hof heeft dit verweer onder het hoofd ‘ter terechtzitting gevoerd verweer (standpunt van de veroordeelde)’ als volgt samengevat en verworpen:

Uit deze overwegingen volgt dat het Hof bij de berekening van de door de betrokkene gemaakte kosten — afgezien van de elektriciteitskosten en de huurkosten — aansluiting heeft gezocht bij de kengetallen uit het rapport van het Bureau Ontnemingswetgeving Openbaar Ministerie en dat het daarbij acht heeft geslagen op afschrijvingskosten, variabele kosten, elektriciteitskosten en huurkosten.

Blijkens de toelichting klaagt het middel erover dat het Hof zich niet heeft uitgelaten over de door de raadsman van de betrokkene aangevoerde kostenposten ‘waterschade’ en ‘planten + voeding’5., voor zover betrekking hebbende op de eerste (mislukte) oogst en de door de politie inbeslaggenomen planten.

Dat het Hof de kostenposten niet heeft gevolgd heeft het Hof uitdrukkelijk overwogen. De reden wordt in algemene termen eveneens vermeld: raadsman en betrokkene hebben geen enkel schriftelijk bescheid omtrent de kosten overgelegd. Het Hof heeft de onderdelen van het gevoerde kostenverweer over ‘waterschade’ en ‘planten + voeding’, waarop het Hof niet afzonderlijk heeft gerespondeerd, kennelijk niet opgevat als zelfstandige uitdrukkelijk onderbouwde standpunten in de zin van art. 359, tweede lid, Sv, welke bepaling ingevolge art. 511e Sv van overeenkomstige toepassing is in ontnemingsprocedures. Dat oordeel getuigt niet van een onjuiste rechtsopvatting en is gelet op het navolgende niet onbegrijpelijk.6. Ten aanzien van de kostenpost ‘waterschade’ heeft de raadsman van de betrokkene enkel zonder enige onderbouwing7. opgemerkt dat de betrokkene voor een bedrag van € 2.500,- kosten heeft gemaakt door ernstige waterschade aan zijn huis, die is ontstaan doordat een bij de hennepplantage gebruikte dompelpomp het had begeven. Bovendien valt niet in te zien op welke wijze dergelijke kosten kunnen worden beschouwd als kosten die in directe relatie staan tot de voltooiing van het delict dat ten grondslag ligt aan de becijfering van het wederrechtelijk verkregen voordeel.8.

Voorts heeft de raadsman ten aanzien de kostenpost ‘planten + voeding’ enkel zonder nadere onderbouwing aangevoerd dat de betrokkene in totaal drie plantages heeft gehad (één mislukte, één gelukte en één niet volledig uitgegroeide plantage), zodat de variabele kosten over het totaal van die drie plantages dienen te worden berekend. Ook ten aanzien van deze kosten vermag ik niet in te zien hoe deze zouden kunnen gelden als kosten die in directe relatie staan tot het delict. Het Hof heeft bij de berekening van de opbrengsten de eerste (mislukte) oogst en de door de politie inbeslaggenomen planten eveneens buiten beschouwing gelaten, zodat het Hof bij de berekening van de variabele kosten ook kon uitgegaan van één plantage.

Het middel faalt.

Het derde middel behelst de klacht dat de redelijke termijn als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM in de cassatiefase is overschreden.

Betrokkene heeft op 22 januari 2008 beroep in cassatie ingesteld. De stukken zijn op 22 januari 2009 ter griffie van de Hoge Raad binnengekomen. De Hoge Raad zal uitspraak doen nadat meer dan twee jaren zijn verstreken na het instellen van het cassatieberoep. Dit brengt mee dat de redelijke termijn als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM inderdaad is overschreden. Het middel is terecht voorgesteld. Dit moet leiden tot vermindering van de aan de betrokkene opgelegde betalingsverplichting.

Het derde middel slaagt. Het eerste en tweede middel falen, terwijl het tweede middel kan worden afgedaan met de aan art. 81 RO ontleende overweging. Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen, heb ik niet aangetroffen.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden uitspraak, maar uitsluitend wat betreft de hoogte van het opgelegde bedrag ter ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel. De Hoge Raad kan het te betalen bedrag verminderen naar de gebruikelijke maatstaf. Voor het overige strekt deze conclusie tot verwerping van het beroep.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG