12.2.4 Toepassingsvoorwaarde

Uit het arrest FAR Trading/Edco blijkt dat sprake is van een voorwaardelijke stelplicht voor eiser. Pas nadat de schuldenaar een beroep op rechtsverwerking heeft gedaan heeft de wederpartij stelplicht en bewijslast dat zij de betreffende klacht op een bepaald tijdstip heeft gedaan. De tussenstap van het beroep op rechtsverwerking is essentieel. Vóór het wijzen van het arrest waren verschillende auteurs van mening dat de Hoge Raad kennelijk vereist dat eiser al in zijn dagvaarding moet stellen dat hij tijdig heeft voldaan aan de vereiste mededeling. Dat zou hebben betekend dat sprake zou zijn van een toepassingsvoorwaarde (nr. 334 alsmede nr. 343-344).

Sinds de arresten inzake De Ronde Venen/SNU en Stedin en Auping/Beverslaap is voor duurovereenkomsten die voor onbepaalde tijd zijn aangegaan opzegbaarheid de hoofdregel. Tot de genoemde arresten was het aan de partij die de overeenkomst had opgezegd om gronden aan te voeren die de opzegging rechtsgeldig deed zijn; vorderde de opgezegde partij nakoming van de duurovereenkomst dan was het verweer van de opzegger te kwalificeren als een bevrijdend verweer. Slaagde de opzegger daar niet in, dan was de opzegging niet rechtsgeldig geschied. Thans is opzegbaarheid de hoofdregel en kan op basis van de redelijkheid en billijkheid een uitzondering gelden. Dat betekent dat de opgezegde partij feiten en omstandigheden moet stellen en zo nodig bewijzen dat zich omstandigheden voordoen die aan opzegging in de weg staan (een toepassingsvoorwaarde). Slaagt de opgezegde partij hierin niet, dan is de opzegging rechtsgeldig geschied (nr. 70).

Een voorwaardelijke stelplicht kan door wetswijziging (nr. 339-341) promoveren tot een toepassingsvoorwaarde.

Een verzwaarde motiveringsplicht kan op grond van jurisprudentie promoveren tot een toepassingsvoorwaarde (nr. 69).

Soms is het de vraag of in een wetsartikel (dwaling voor rekening van de dwalende (nr. 260) of in een arrest (nakoming al of niet blijvend onmogelijk? (nr. 60 noot 108) en nr. 61b) een toepassingsvoorwaarde of een bevrijdend verweer is te lezen.