216 Verweerder levert bewijs door een beroep te doen op een akte of op een ander geschrift

Voorbeeld

Legt verweerder een kwitantie (of een factuur met de tekst ‘voldaan’) over,2 voorzien van een handtekening van eiser om daarmee te bewijzen dat zijn schuld aan eiser is tenietgegaan, dan vormt deze akte een onderhandse akte als bedoeld in art. 156 lid 3 Rv en levert deze akte in samenhang met art. 157 lid 2 Rv tussen partijen3 dwingend bewijs op van de waarheid van die verklaring (de materiële bewijskracht). De rechter is gehouden om een feit waarvan dwingend bewijs is geleverd als waar aan te nemen (art. 151 lid 1 Rv), zolang tegenbewijs niet is geleverd (lid 2).4

Schriftelijke verklaringen van potentiële getuigen

Deze verklaringen vallen onder de werking van art. 152 lid 1 Rv (vrije bewijskracht). Gelet op het fundamentele belang om bewijs te mogen leveren mag een dergelijke verklaring niet buiten beschouwing worden gelaten. Bij de bewijswaardering zal de rechter zich dienen af te vragen in hoeverre aan de betrouwbaarheid van de getuigenverklaring afbreuk wordt gedaan door de wijze van totstandkoming van die schriftelijke verklaring; de geloofwaardigheid van de schriftelijke verklaring moet kunnen worden beoordeeld.5 Het is mogelijk dat de rechter geen reden ziet om te twijfelen aan de juistheid van de verklaring, ook al is de verklaring niet ten overstaan van een rechter afgelegd. Een getuigenverhoor kan om proceseconomische redenen ook met gebruikmaking van een eerder door de getuige ondertekende schriftelijke verklaring worden verricht.6 Dat is niet anders doordat de rechter de getuige zelf heeft kunnen horen in een verhoor waarbij partijen aanwezig of vertegenwoordigd konden zijn, en doordat de getuigenverklaring onder ede is afgelegd.7