Hof 's-Hertogenbosch, 15-11-2018, nr. 17/00716 en 17/00717

Uit de op 27 januari 2017 gewezen arresten van de Hoge Raad, nrs. 16/02949 en 16/03401, ECLI:NL:HR:2017:78 en 79, BNB 2017/68 en 69, volgt dat de enkele omstandigheid, dat de auto voorafgaand aan de overbrenging naar Nederland in Hongarije op kenteken is gezet, niet bepalend is voor de vraag of sprake is van een gebruikte auto in de zin van de Wet BPM. Voorts kan niet met vrucht een beroep worden gedaan op het in de Leidraad BPM 2006 neergelegde beleid. Onder een nieuwe personenauto moet volgens de Hoge Raad worden verstaan een auto die na de vervaardiging ervan niet of nauwelijks in gebruik is geweest.

Volgens de Inspecteur legt de Hoge Raad bij de beoordeling of een auto nieuw of gebruikt is, de nadruk op het moment dat na de vervaardiging van de auto de Nederlandse koper de auto in het buitenland (EU) aankoopt en dan ook voor het eerst in gebruik neemt. Indien de auto op dat moment niet of nauwelijks is gebruikt, is sprake van een nieuwe auto. Nu niet in geschil is dat de auto op het moment van de aankoop in Hongarije nieuw en ongebruikt was en dat belanghebbende vervolgens de auto naar Nederland heeft gereden, c.q. heeft laten rijden, dient de auto ten tijde van de registratie in Nederland als nieuw te worden aangemerkt, aldus de Inspecteur. Immers, had belanghebbende ervoor gekozen de auto op transport te zetten voor vervoer naar Nederland, dan zou de auto zonder enige twijfel als nieuw zijn aangemerkt. Een belanghebbende zou het volgens de Inspecteur dan zelf in de hand hebben of een auto als gebruikt is aan te merken, door deze vóór het moment van registratie in Nederland kilometers te laten maken.

De Hoge Raad heeft op 21 september 2018, nr. 17/021479, ECLI:NL:HR:2018:1695, het volgende geoordeeld:

“2.2. Het Hof heeft geoordeeld dat de auto voor de heffing van bpm moet worden aangemerkt als een nieuwe personenauto aangezien de auto als nieuw aan belanghebbende is afgeleverd en zij het zelf in de hand had wanneer zij na aankoop de auto in Nederland zou doen registreren.

De eerste klacht is gericht tegen het hiervoor in 2.2 weergegeven oordeel van het Hof. De klacht voert aan dat voor de heffing van bpm niet de (af)levering van een personenauto het belastbare feit vormt, maar de registratie ervan in het kentekenregister. Daarom moet de beoordeling of een te registreren personenauto is aan te merken als nieuw dan wel als gebruikt, plaatsvinden naar de staat waarin die auto zich bevindt op het tijdstip waarop die personenauto in het kentekenregister wordt geregistreerd, aldus de klacht.

Op grond van artikel 1, lid 2, van de Wet is ter zake van de registratie van een personenauto, motorrijwiel of bestelauto in het kentekenregister bpm verschuldigd. Indien een dergelijk motorrijtuig niet is geregistreerd in het kentekenregister maar feitelijk ter beschikking staat van een in Nederland wonende natuurlijke persoon of gevestigd lichaam, wordt op grond van artikel 1, lid 6, van de Wet bpm verschuldigd ter zake van de aanvang van het gebruik met dat motorrijtuig in Nederland van de weg in de zin van de Wegenverkeerswet 1994 (hierna: de weg). In beide situaties dient bpm op grond van artikel 6 van de Wet op aangifte te worden voldaan, waarbij betaling van de verschuldigde bpm dient te geschieden voordat het desbetreffende motorrijtuig in het kentekenregister op naam is gesteld respectievelijk voordat het gebruik van de weg daarmee aanvangt.

Voor gebruikte personenauto’s, gebruikte motorrijwielen of gebruikte bestelauto’s wordt op de voet van artikel 10, leden 1 en 2, van de Wet een vermindering toegepast op de bpm die behoort bij dat motorrijtuig in nieuwe staat zoals bedoeld in artikel 9, leden 1 en 2, van de Wet.

Uit het voorgaande moet worden afgeleid dat voor het antwoord op de vraag of de in artikel 10, lid 1, van de Wet bedoelde vermindering kan worden toegepast, beslissend is in welke staat (nieuw of gebruikt) een personenauto, motorrijwiel of bestelauto verkeert op het tijdstip waarop het belastbare feit voor de bpm plaatsvindt. Dat is het tijdstip van de registratie van dat motorrijtuig in het kentekenregister. Indien dat motorrijtuig niet is geregistreerd in het kentekenregister en daarmee in Nederland gebruik is gemaakt van de weg door een in Nederland wonende natuurlijke persoon of gevestigd lichaam aan wie dat motorrijtuig feitelijk ter beschikking staat, is het tijdstip van het belastbare feit de aanvang van dat gebruik.

Onder een nieuw motorrijtuig moet worden verstaan een motorrijtuig dat na de vervaardiging ervan niet of nauwelijks in gebruik is geweest (vgl. HR 27 januari 2017, nr. 16/02949, ECLI:NL:HR:2017:78, BNB 2017/68, rechtsoverweging 2.3.2 en de aldaar aangehaalde rechtspraak). Indien in geschil is of het desbetreffende motorrijtuig ten tijde van het belastbare feit in gebruikte staat verkeert, rusten de stelplicht en de bewijslast ter zake op de belanghebbende die zich op de vermindering van bpm beroept.

Deze maatstaf voor de staat van een motorrijtuig, te beoordelen naar de toestand op het tijdstip waarop het belastbare feit plaatsvindt, heeft ook te gelden in een geval als het onderhavige, waarin een nieuwe auto in het buitenland is afgeleverd aan een in Nederland gevestigde (rechts)persoon en die Nederlandse (rechts)persoon degene is die het motorrijtuig voor het eerst in gebruik neemt. Opmerking verdient nog dat uit het objectieve karakter van deze maatstaf voortvloeit dat de intentie waarmee dit een en ander heeft plaatsgevonden voor de beoordeling van de staat van het motorrijtuig niet ter zake doet.”

Uit dit arrest volgt dat het standpunt van de Inspecteur faalt. Beslissend is in welke staat (nieuw of gebruikt) de auto verkeert op het moment van registratie in het Nederlandse kentekenregister, ook in het geval waarin een nieuwe auto in het buitenland is afgeleverd aan een in Nederland gevestigde persoon en de Nederlandse persoon degene is die de auto voor het eerst in gebruik neemt. Uit het objectieve karakter van de maatstaf vloeit voort dat de intentie waarmee dit heeft plaatsgevonden voor de beoordeling van de staat van de auto niet ter zake doet. Hieruit volgt dat het feit dat belanghebbende de auto vanuit Hongarije naar Nederland heeft gereden, c.q. heeft laten rijden, niet van belang is.

Naar het oordeel van het Hof kan niet worden gezegd dat een auto, waarvan vaststaat dat daarmee ten tijde van de registratie in Nederland 1.566 kilometer is gereden, een auto is die na de vervaardiging ervan niet of nauwelijks in gebruik is geweest. Van een nieuwe personenauto is derhalve geen sprake.

De eerste in geschil zijnde vraag dient bevestigend te worden beantwoord. De Rechtbank heeft de naheffingsaanslag en beschikking terecht vernietigd. Ter zitting is gebleken dat in de bij de aangifte gebruikte koerslijst XRAY is uitgegaan van een verkeerde datum eerste tenaamstelling, namelijk 19 november 2013 in plaats van 29 november 2013. Zo het hanteren van een onjuiste datum eerste tenaamstelling in het onderhavige geval al heeft geleid tot een hogere waarde en daarmee een hogere verschuldigde BPM bij de aangifte, dan is dit voor de onderhavige procedure niet van belang. Immers, de onderhavige procedure betreft de naheffingsaanslag en niet de op aangifte voldane BPM.

Vragen 2 en 3

Gelet op de bevestigende beantwoording van de eerste in geschil zijnde vraag, behoeven de tweede en derde vraag geen beantwoording meer.

Vraag 4

Belanghebbende stelt dat, nu de schadevergoeding niet dan wel niet tijdig is uitbetaald, wettelijke rente is verschuldigd.

Het Hof stelt voorop dat de Hoge Raad bij arrest van 26 februari 2016, nr. 14/05747, ECLI:NL:HR:2016:315, als volgt heeft overwogen met betrekking tot de uiterste datum waarop een bij een rechterlijke uitspraak vastgestelde immateriële schadevergoeding uitbetaald dient te worden:

“3.3. (…) De verplichting tot betaling van een vergoeding ter zake van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn wordt vastgesteld bij uitspraak, waarbij tevens de omvang van de vergoeding wordt vastgesteld. Omwille van de praktische uitvoerbaarheid moet ervan worden uitgegaan dat de uiterste datum waarop deze betaling moet plaatsvinden is gelegen vier weken na de datum waarop de uitspraak waarin de veroordeling is opgenomen in het openbaar is gedaan, en dat de wettelijke rente eerst gaat lopen de dag na die uiterste datum (vgl. CBb 29 november 2013, nr. 10/1301, ECLI:NL:CBB:2013:257, en CRvB 30 januari 2014, nr. 13/2399, ECLI:NL:CRVB:2014:296). Dit uitgangspunt geldt ook indien deze verplichting is neergelegd in een uitspraak waartegen een rechtsmiddel kan worden aangewend en evenzeer wanneer de werking van de desbetreffende uitspraak wordt opgeschort totdat de termijn voor het instellen van het rechtsmiddel is verstreken of, indien dat rechtsmiddel is ingesteld, daarop is beslist. (…)”

Gelet op voornoemde uitgangspunten hadden de Inspecteur en de Minister de schadevergoedingen uiterlijk vier weken na de datum, waarop de Rechtbank de uitspraak in het openbaar heeft gedaan (7 september 2017), dienen uit te betalen, derhalve uiterlijk op 5 oktober 2017.

De door de Inspecteur verschuldigde vergoeding is niet uitbetaald (zie onder 2.5).

Het Hof zal overeenkomstig het hiervoor aangehaalde arrest de Inspecteur veroordelen tot vergoeding van wettelijke rente over de immateriële schadevergoeding van € 100 vanaf de dag nadat vier weken zijn verstreken na de openbaarmaking van de uitspraak van de Rechtbank op 7 september 2017 tot aan de dag van algehele voldoening.

De door de Minister verschuldigde vergoeding is op 16 oktober 2017 uitbetaald (zie onder 2.6), derhalve niet uiterlijk op 5 oktober 2017, zijnde vier weken na openbaarmaking van de uitspraak van de Rechtbank. Naar het oordeel van het Hof rechtvaardigen de omstandigheden van het onderhavige geval echter een afwijking op het door de Hoge Raad in het hiervoor aangehaalde arrest vastgestelde uitgangspunt. Uit de gedingstukken blijkt namelijk dat de Rechtbank, in verband met de uitbetaling door de Minister van de immateriële schadevergoeding, reeds op 11 september 2017 verzocht heeft om opgaaf van een rekeningnummer, dit verzoek op 28 september 2017 heeft herhaald, waarna eerst op 2 oktober 2017 een rekeningnummer is opgegeven. Ondanks dat de Rechtbank dezelfde dag nog aan het LDCR een opdracht tot uitbetaling heeft gedaan, is de uitbetaling eerst ontvangen op 16 oktober 2018. Het Hof acht aannemelijk dat de uiterste betaaldatum niet zou zijn overschreden indien belanghebbende, die als crediteur de plicht heeft om verdere schade te beperken, terstond had gereageerd op het verzoek van de Rechtbank van 11 september 2018. Belanghebbende heeft ter zitting gesteld dat de Rechtbank c.q. het LDCR na ontvangst van het rekeningnummer op 2 oktober 2017 dan maar een spoedbetaling had moeten doen, zodat de uiterste betaaldatum niet zou worden overschreden. Het Hof is echter van oordeel dat een termijn van twee weken, die kennelijk benodigd was voor de uitbetaling, niet onredelijk is. Belanghebbende heeft derhalve geen recht op vergoeding van wettelijke rente over de door de Minister uitbetaalde schadevergoeding van € 400.

Vraag 5

Belanghebbende heeft verzocht de Inspecteur te veroordelen tot een schadevergoeding wegens het plegen van een onrechtmatige daad op grond van artikel 6:162 BW, nu de Inspecteur in kennelijke strijd met bepalingen van de hoogste rechtsorde een beschikking heeft uitgebracht en gehandhaafd, tegen beter weten in.

Het Hof wijst dit verzoek af omdat het niet is onderbouwd, ook niet nadat daar ter zitting naar is gevraagd. Voor zover belanghebbende met zijn verzoek (mede) bedoeld heeft te stellen dat de werkelijke proceskosten moeten worden vergoed, zal het Hof hier nader op ingaan onder 4.21.

Slotsom

De slotsom is dat het hoger beroep van de Inspecteur ongegrond is en dat het hoger beroep van belanghebbende gegrond is, dat de uitspraak van de Rechtbank bevestigd dient te worden en het Hof de Inspecteur zal veroordelen tot vergoeding van wettelijke rente over de vergoeding van immateriële schade van € 100 vanaf vier weken na de openbaarmaking van de uitspraak van de Rechtbank op 7 september 2017 tot aan de dag van algehele voldoening.

Ten aanzien van het griffierecht

Nu de uitspraak van de Rechtbank in stand blijft, wordt ter zake van het door de Inspecteur ingestelde hoger beroep een griffierecht geheven van € 501.

Nu het hoger beroep van belanghebbende gegrond is, dient de Inspecteur aan belanghebbende het door haar ter zake van de behandeling van het hoger beroep bij het Hof betaalde griffierecht ten bedrage van € 250 te vergoeden.

Ten aanzien van de proceskosten

Nu het door belanghebbende ingestelde hoger beroep gegrond is en het door de Inspecteur ingestelde hoger beroep ongegrond, acht het Hof termen aanwezig de Inspecteur te veroordelen tot betaling van een tegemoetkoming in de kosten die belanghebbende in verband met de behandeling van hoger beroep bij het Hof redelijkerwijs heeft moeten maken.

Het Hof stelt deze tegemoetkoming, mede gelet op het bepaalde in het Besluit proceskosten bestuursrecht (hierna: het Besluit), op 3 (punten) x € 501 (waarde per punt) x 1 (factor gewicht van de zaak), is € 1.503.

Gesteld noch gebleken is dat belanghebbende overige voor vergoeding in aanmerking komende kosten als bedoeld in artikel 1 van het Besluit heeft gemaakt.

Het Hof ziet geen reden tot vergoeding van werkelijk gemaakte kosten. Van bijzondere omstandigheden als bedoeld in artikel 2, lid 3, van het Besluit, is naar het oordeel van het Hof geen sprake.