8.6.4.2 Een voorbeeld

Een voorbeeld kan dit punt illustreren. Stel dat een partij zeer laat in de procedure een belangrijk bewijsstuk inbrengt, waarvan voor de rechter en de wederpartij duidelijk vaststaat dat het stuk reeds lang in handen heeft moeten zijn van de inbrengende partij. Om partijen niet in hoger beroep te jagen en omdat de wederpartij hier ook om verzoekt, besluit de rechter het stuk wel in de procedure toe te laten, maar er tevens een kostenconsequentie aan te verbinden, omdat deels nodeloos is geprocedeerd. Bij de mogelijkheid van een eigen beursje moet de rechter de vraag stellen voor wiens rekening de kostenconsequentie moet komen. Voor de beantwoording daarvan is van belang wat de oorzaak is van het late indienen. Heeft (a) de cliënt het stuk voor zijn advocaat verzwegen en voor iedereen achtergehouden? Heeft (b) de advocaat het stuk van zijn cliënt ontvangen, maar de procestactiek van 'de kaarten op de borst houden' bewust toegepast? Of heeft (c) de advocaat in eerste instantie niet voldoende doorgevraagd bij zijn cliënt, waardoor de cliënt abusievelijk kon denken dat het stuk niet belangrijk zou zijn voor de uitkomst van de procedure? Dit is een lastige vraag voor de rechter om te beantwoorden. Daarvoor zou op zijn minst nader onderzoek nodig zijn, hetgeen satellite litigation oplevert. En dan nog is het de vraag of de rechter tot een helder antwoord komt. Vaak zullen niet de zwart-witsituaties (a) en (b) de oorzaak zijn, maar het grijze gebied rond (c). Als de rechter daar in moet duiken en de betreffende advocaat en cliënt hier informatie over moeten verschaffen, dan wordt de vertrouwelijke relatie tussen advocaat en cliënt al snel aangetast. Dat kan weer negatieve gevolgen hebben voor de ervaren procedurele kwaliteit van zowel de advocaat als de cliënt.