8.6.5.2 Beroepsaansprakelijkheid jegens de cliënt

Het beroepsaansprakelijkheidsrecht ziet directer dan het tuchtrecht op de schadeloosstelling van de individuele cliënt, die schade lijdt als gevolg van een fout door de advocaat. Van een fout is sprake als de advocaat niet heeft gehandeld zoals van een redelijke bekwaam en redelijk handelend vakgenoot verwacht mag wor-den.1 Er is dus sprake van een schuldaansprakelijkheid.2 Bij de beoordeling van de vraag of de advocaat een fout heeft gemaakt, kan de rechter waarde toekennen aan een reeds gegeven tuchtrechtelijk oordeel, maar wordt daardoor niet gebonden: hij kan goed gemotiveerd tot een ander oordeel komen.3

Welke rol speelt beroepsaansprakelijkheid als een partij verstorend procesgedrag heeft vertoond?4 Niet altijd zal de advocaat aansprakelijk zijn jegens zijn cliënt wegens een opgelegde kostenconsequentie. De advocaat moet de cliënt wel goed adviseren over de proceshouding en risico's, maar als de cliënt vervolgens de bewuste keuze maakt om door te gaan met een riskante procestactiek, zal hij niet snel de advocaat succesvol kunnen aanspreken voor daarvoor ontstane schade in de vorm van een kostensanctie (of eventueel een materiële sanctie).5 Als de advocaat bewust meewerkt aan misbruik van procesrecht en/of in strijd handelt met de waarheidsplicht, kan hij rechtstreeks aansprakelijk zijn jegens de wederpartij 6 en ook tuchtrechtelijk worden gesanctioneerd.7 Jegens de cliënt zal hij dan echter niet altijd aansprakelijk zijn, wanneer hij die goed heeft geïnformeerd en op alle risico's heeft gewezen, of zelfs op diens aandringen het procesmisbruik heeft uitgevoerd. De cliënt houdt immers een eigen verantwoordelijkheid, die de advocaat van aansprakelijkheid kan doen ontslaan.8

Gedragsregel 11 verplicht de advocaat om aan de cliënt te melden dat hij tekort is geschoten in de behartiging van diens belangen. Ook moet hij zo nodig adviseren om onafhankelijk advies in te winnen. Bovendien zijn advocaten verplicht om zich te verzekeren tegen beroepsaansprakelijkheid.9