5.3.3 Recapitulerend: het onderscheid tussen de rechtspositivistische en rechtenconceptie van het bepaaldheidsgebod

Samenvattend ligt het onderscheid tussen de rechtspositivistische en rechtenconceptie ten eerste in de vraag of altijd moet worden gestreefd naar het bieden van een minimum aan duidelijkheid zoals in de rechtspositivistische conceptie wordt benadrukt, of dat duidelijkheid mag worden afgewogen tegen andere belangen zoals in de rechtenconceptie wordt verdedigd. Dit leidt ertoe dat in de rechtspositivistische conceptie het recht alleen maar te weinig duidelijkheid kan bieden, terwijl vanuit de rechtenconceptie ook kan worden beargumenteerd dat in een wettelijke regeling duidelijkheid juist teveel gewicht heeft gekregen, ten koste van bijvoorbeeld duurzaamheid, een voortvarend wetgevingsproces of afschrikking. Het onderscheid ligt ten tweede in de locus van verantwoordelijkheid: die ligt in de rechtspositivistische conceptie vrijwel exclusief bij de wetgever, terwijl volgens de rechtenconceptie de mate waarin het recht helderheid biedt een gezamenlijke verantwoordelijkheid is van wetgever en rechter. Ten derde ligt in de rechtspositivistische conceptie de nadruk op objectieve rechtszekerheid, terwijl in de rechtenconceptie de vraag naar bepaaldheid subjectiever wordt ingevuld, dus vanuit het rechtssubject. Afhankelijk van de keuze voor een conceptie, bestaat er ruimte voor een contextueel bepaalde invulling van het bepaaldheidsgebod (indien wordt uitgegaan van een subjectieve benadering) of juist niet (indien wordt uitgegaan van een objectieve benadering).