Cessie (O&R nr. 70) 2012/VI.2.1.2:VI.2.1.2 Algemeen

Cessie (O&R nr. 70) 2012/VI.2.1.2

VI.2.1.2 Algemeen

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.

551. Onoverdraagbaarheid op grond van de wet. Het merendeel van de wettelijke uitsluitingen of beperkingen van de overdraagbaarheid van goederen treft men aan bij vorderingsrechten. De ratio van deze wetsbepalingen is veelal de bescherming van de schuldeiser, die in een aantal gevallen als de maatschappelijk zwakkere wordt beschouwd. De ratio kan echter ook zijn gelegen in het tegengaan van misbruik door middel van cessie of het bewaren van het persoonlijke karakter van de vordering.1 In een aantal gevallen wordt overigens niet met zoveel woorden de overdraagbaarheid van de vordering uitgesloten of beperkt, maar wordt bepaald dat een cessie of verpanding niet (geheel) geldig is.

Zo is de cessie door een werknemer van zijn recht op loon slechts beperkt mogelijk, namelijk voor zover beslag op de loonvordering is toegestaan.2 Voor de cessie en verpanding van vorderingen ter zake van pensioentermijnen geldt eveneens een regeling.3 Ook de overdraagbaarheid van rechten op (sociale zekerheids)uitkeringen is vaak beperkt of uitgesloten in het belang van de uitkeringsgerechtigde.4 Veelal wordt met zoveel woorden hetzelfde bepaald ten aanzien van de verpanding van deze rechten. Het recht op immateriële schadevergoeding is slechts overdraagbaar, indien het bij overeenkomst is vastgelegd of ter zake een vordering in rechte is ingesteld (zie art. 6:106 lid 2 BW).

552. Onoverdraagbaarheid op grond van de aard van de vordering. De aard van een vordering staat aan overdracht in de weg, indien de vordering een (hoogst)persoonlijk karakter heeft doordat zij zozeer is gebonden aan de persoon van de schuldeiser, dat de vordering slechts door deze behoort te kunnen worden uitgeoefend.5 Daarbij kan worden gedacht aan het geval dat de door de schuldenaar te verrichten prestatie verband houdt met persoonlijke eigenschappen van de schuldeiser.6 Een wijziging van de persoon van de schuldeiser zou dan een wijziging van de inhoud van de verbintenis met zich brengen. Een klassiek voorbeeld is de verplichting van een kunstschilder om een portret te vervaardigen. Veelal zal het hier een persoonlijk recht betreffen, aangezien het voor de kunstschilder (de schuldenaar) van belang zal zijn wie hij dient te schilderen.7

Meer in het algemeen is sprake van een persoonlijke vordering, indien het persoonlijke element in de rechtsverhouding tussen de schuldeiser en de schuldenaar overheerst, waarbij kan worden gedacht aan vorderingen uit overeenkomsten die door de schuldenaar met het oog op de persoon van de schuldeiser worden gesloten. Veelal zullen de belangen van de schuldenaar aan overdracht in de weg staan.

Voorbeelden van naar hun aard niet overdraagbare vorderingen zijn (ook zonder een daartoe strekkende wettelijke bepaling):8 het recht op huur,9 het recht op arbeid,10 het recht op pensioen in zijn geheel (i.t.t. pensioentermijnen),11 het recht op levensonderhoud12 en sommige (vorderings)rechten uit voorovereenkomsten, zoals bij een overeenkomst tot verbruikleen.13 In al deze gevallen houdt de door de schuldenaar te verrichten prestatie verband met persoonlijke eigenschappen van de schuldeiser.14 Cessie is niet mogelijk omdat de vordering in handen van een ander dan de oorspronkelijke schuldeiser niet meer dezelfde identiteit heeft. De inhoud van de vordering staat aan cessie in de weg.15

Ook van vorderingen die kunnen worden aangemerkt als afhankelijke rechten in de zin van art. 3:7 BW, wordt over het algemeen aangenomen dat zij naar hun aard niet voor zelfstandige overdracht vatbaar zijn. Het vorderingsrecht jegens de borg kan daarom niet los van de vordering tot zekerheid waarvan de borgtocht strekt, worden overgedragen.16

Met betrekking tot het vorderingsrecht van de curator in faillissement op grond van art. 2:248 BW (bestuurdersaansprakelijkheid), heeft de Hoge Raad geoordeeld dat het gezien zijn bijzondere aard niet voor overdracht vatbaar is.17 Voorts is betoogd dat de vordering van de vennootschap op de aandeelhouder ex art. 2:80 lid 1 of 191 lid 1 BW tot volstorting van zijn aandelen naar haar aard niet voor overdracht vatbaar is.18

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.