Hof Amsterdam, 23-05-2017, nr. 16/00204

In hoger beroep bij het Hof is in geschil of:

- de door de inspecteur op 17 maart 2017 aan het Hof overgelegde stukken buiten beschouwing moeten blijven;

- de inspecteur de AM-melding van de Commissie als op de zaak betrekking hebbend stuk aan belanghebbende had moeten overleggen;

- de douaneschuld door verjaring teniet is gegaan;

- het beginsel van de eerbiediging van de rechten van de verdediging is geschonden en zo ja, of dit dient te leiden tot vernietiging van de utb;

- de Chinese oorsprong van de goederen voldoende aannemelijk is gemaakt;

- de voorwaarden van artikel 220, tweede lid, aanhef en sub b, van het Communautair douanewetboek (hierna: CDW) zijn vervuld;

- het zorgvuldigheidsbeginsel, het fair-play-beginsel en het motiveringsbeginsel zijn geschonden;

- de inspecteur artikel 248 van de Uitvoeringsverordening CDW (hierna: UCDW) had moeten toepassen; en of

- de inspecteur integrale proceskosten dient te vergoeden.

Bij het Hof is voorts in geschil of de door de inspecteur bij brief van 17 maart 2017 ing

Voor de onderbouwing van de standpunten van partijen wordt verwezen naar de stukken van het geding waaronder het proces-verbaal van het verhandelde ter zitting.

De rechtbank heeft in haar uitspraak omtrent het geschil als volgt overwogen en beslist:

“Verjaring

10. Eiseres stelt dat de douaneschuld door verjaring teniet is gegaan. In dat kader stelt eiseres dat de douaneschuld is ontstaan op 20 juni 2011 en dat zij de utb die is gedagtekend op 19 juni 2014, pas op 9 juli 2014 heeft ontvangen. Dit is buiten de driejaarstermijn van artikel 221 van het CDW. Nu de utb pas weken later in [Y] is ontvangen, stelt eiseres tevens dat verweerder niet aannemelijk heeft gemaakt dat de utb op 19 juni 2014 is verzonden.

11. Verweerder voert aan dat de utb tijdig is verzonden. De aangiften ten invoer zijn gedaan op 20 juni 2011. De utb is gedagtekend 19 juni 2014 en de verzending vindt altijd plaats op de datum van dagtekening. Dat is binnen de driejaarstermijn, aldus verweerder.

12. Eiseres heeft op 20 juni 2011 twee aangiften gedaan voor de douaneregeling brengen in het vrije verkeer voor open weefsels van glasvezels. Op grond van artikel 201, eerste lid, onder a, van het CDW ontstaat een douaneschuld bij invoer wanneer aan rechten bij invoer onderworpen goederen in het vrije verkeer worden gebracht. Op grond van artikel 201, tweede lid, van het CDW ontstaat de douaneschuld op het tijdstip waarop de desbetreffende douaneaangiften worden aanvaard. Op het moment van aanvaarding van de voormelde aangiften op 20 juni 2011 is in casu de douaneschuld ontstaan.

13. Ingevolge artikel 221, eerste lid, van het CDW dient het bedrag van de rechten op een daartoe geëigende wijze aan de schuldenaar te worden medegedeeld. Op grond van artikel 221, derde lid, van het CDW moet de mededeling van de douaneschuld plaatsvinden binnen drie jaar nadat de douaneschuld is ontstaan. De vaststelling van de wijze van mededeling is een kwestie die tot de interne rechtsorde van de lidstaten behoort (HvJ EU 23 februari 2006, C-201/04, Molenbergnatie NV, punt 53). In Nederland is hieraan uitvoering gegeven in artikel 7:6, eerste lid, eerste volzin, van de Algemene douanewet, alwaar is bepaald dat de mededeling geschiedt door het toezenden van een op een aanslagbiljet vermelde utb. Hieruit volgt dat de verzending en niet de ontvangst van het aanslagbiljet bepalend is voor de beoordeling of het bedrag van de rechten tijdig aan belanghebbende is medegedeeld. Dat deze nationale wettelijke regeling in overeenstemming

is met het Unierecht volgt uit het arrest HvJ EU 13 maart 2003, zaak C-156/00, Nederland/Commissie, punt 68, gelezen in samenhang met punt 26. Aan de stelling van eiseres ligt derhalve het onjuiste uitgangspunt ten grondslag dat de ontvangstheorie van toepassing is.

14. Ingevolge artikel 7:6, eerste lid, tweede volzin, van de Algemene douanewet dient het aanslagbiljet te worden voorzien van een dagtekening die geldt als dagtekening van de

vaststelling van de uitnodiging tot betaling. De utb is gedagtekend 19 juni 2014. Eiseres stelt dat verweerder niet aannemelijk heeft gemaakt dat de utb op 19 juni 2014 is verzonden, nu de utb pas op 9 juli 2014 is ontvangen. De enkele blote stelling van verweerder dat de utb op 19 juni 2014 is verzonden, die door eiseres gemotiveerd is weersproken, behoeft nadere onderbouwing, welke ontbreekt. Verweerder heeft derhalve niet aannemelijk gemaakt dat op 19 juni 2014 de utb is verzonden en dat de mededeling van de douaneschuld heeft plaatsgevonden binnen drie jaar nadat de schuld is ontstaan.

15. Gelet op het vorenoverwogene is de douaneschuld teniet gegaan door verjaring.

Beginsel van eerbiediging van de rechten van de verdediging

16. Eiseres stelt dat zij niet in de gelegenheid is gesteld reeds voor het uitreiken van de utb haar standpunten kenbaar te maken. Eerst op 9 juli 2014 heeft eiseres de utb ontvangen. Het voornemen tot het opleggen van de utb met dagtekening 3 juni 2014 heeft eiseres nooit ontvangen. De utb dient derhalve te worden vernietigd.

17. Uit de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie volgt dat de verplichting van de lidstaten om de rechten van de verdediging te eerbiedigen een beginsel van het gemeenschapsrecht is, dat geldt wanneer bezwarende besluiten worden genomen die binnen het toepassingsgebied van het recht van de Europese Unie vallen. In dit verband wordt in het bijzonder verwezen naar de arresten van het HvJ EU van 26 februari 2013, Åkerberg Fransson, C 617/10, ECLI:EU:C:2013:105, BNB 2014/15, en van 3 juli 2014, gevoegde zaken Kamino International Logistics B.V. en Datema Hellman Logistics B.V., C 129/13 en C 130/13, ECLI:EU:C:2014:2041, BNB 2014/231. Het beginsel brengt in het bijzonder mee dat eenieder het recht heeft om te worden gehoord alvorens een besluit wordt genomen dat zijn belangen op nadelige wijze kan beïnvloeden. Bezwarende besluiten zoals een mededeling bedoeld in artikel 221, eerste lid, van het CDW vallen binnen het toepassingsgebied van het recht van de Unie.

18. Verweerder heeft ter zitting aangevoerd dat het voornemen is verzonden op de datum die op deze brief staat vermeld en dat een brief wordt gedagtekend op de datum van verzending. Verweerder heeft voorts aangevoerd dat brieven niet aangetekend worden verzonden en dat niet alle brieven worden geregistreerd. Onder deze omstandigheden, gezien het niet aangetekend versturen van het voornemen en het ook niet op een andere manier bijhouden van een verzendadministratie van brieven, en de betwisting door eiseres, heeft verweerder niet aannemelijk gemaakt dat het voornemen tot het opleggen van de utb op 3 juni 2014 is verzonden.

19. Gelet op voorgaande is eiseres niet in de gelegenheid gesteld haar standpunten naar behoren kenbaar te maken. Het beginsel van eerbiediging van de rechten van de verdediging is derhalve geschonden.

20. De schending van de rechten van de verdediging bij de totstandkoming van een bezwarend besluit leidt tot nietigverklaring van het na afloop van de betrokken administratieve procedure genomen besluit wanneer deze procedure zonder de onregelmatigheid een andere afloop zou kunnen hebben gehad. Voor het oordeel dat het besluitvormingsproces van de douaneautoriteiten zonder de schending een andere afloop zou kunnen hebben gehad, is niet vereist dat de douaneautoriteiten zonder deze schending zouden hebben afgezien van het vaststellen van één of meer van de desbetreffende uitnodigingen tot betaling of dat zij deze op een lager bedrag zouden hebben gesteld. Voldoende is te bewijzen dat wanneer de schending niet had plaatsgevonden degene tot wie de uitnodiging tot betaling is gericht, een inbreng had kunnen leveren die voor het vaststellen van de uitnodiging tot betaling van belang was en waarvan niet kan worden uitgesloten dat deze tot een besluitvormingsproces met een andere afloop had kunnen leiden. De rechter dient een en ander te beoordelen aan de hand van de specifieke feitelijke en juridische omstandigheden van het geval (zie Hoge Raad 26 juni 2015, nr. 10/02774bis, ECLI:NL:HR:2015:1666, BNB 2015/186, onderdelen 2.3.2 en 2.3.3). Indien een inbreng een juridische stelling betreft, dient te worden beoordeeld of deze stelling zodanig hout snijdt dat deze tot een andere afloop had kunnen leiden (zie Hoge Raad 9 oktober 2015, nr. 13/01275, ECLI:NL:HR:2015:2989).

21. Eiseres stelt dat de onderhavige procedure zonder de schending een andere afloop zou kunnen hebben gehad en voert de volgende zes punten aan:

1. Verweerder heeft in het midden gelaten welke goederen naar wie zijn doorgevoerd en er is geen bewijs dat eiseres goederen met als land van oorsprong China heeft ingevoerd.

2. Uit geen enkel stuk blijkt dat de goederen niet de oorsprong Maleisië maar de oorsprong China hebben.

3. De conclusies uit het OLAF-rapport zijn niet goed onderbouwd.

4. Verweerder heeft nagelaten antwoord te geven op de vraag van eiseres of de goederen van eiseres zich bevonden in de 332 containers of de additionele 244 containers.

5. De Maleise autoriteiten hebben een vergissing gemaakt met betrekking tot de preferentiële oorsprong.

6. Eiseres heeft geen wetenschap gehad over de vermeende oorsprong van de goederen.

22. Gelet op hetgeen eiseres had willen aanvoeren en mede gelet op hetgeen de rechtbank over de punten 1 tot en met 3 van eiseres hierna onder overwegingen 23 tot en met 26 van deze uitspraak zal overwegen, had eiseres een inbreng kunnen leveren die voor het vaststellen van de utb van belang was en waarvan niet kan worden uitgesloten dat deze tot een besluitvormingsproces met een andere afloop had kunnen leiden. Onder deze omstandigheden is de rechtbank van oordeel dat er sprake is van een benadeling welke een vernietiging van de utb rechtvaardigt.

Oorsprong

23. Eiseres stelt dat verweerder niet aannemelijk heeft gemaakt welke goederen door wie zijn doorgevoerd en dat er geen bewijs is dat eiseres ook maar één goed met als land van oorsprong China heeft ingevoerd.

24. Verweerder betwist de stelling van eiseres en stelt zich op het standpunt dat er geen ingrijpende bewerking zoals bedoeld in artikel 24 van het CDW heeft plaatsgevonden. OLAF heeft in zijn onderzoek vastgesteld dat door [Exporteur A] weefsels van glasvezels uit China werden overgebracht naar Maleisië. De goederen werden na aankomst uit China overgebracht naar de Free zone of Port Klang. De binnenkomst van de goederen werd geregistreerd in ZB1 lijsten. Bij aankomst hadden de goederen de oorsprong China. De goederen die de Free zone of Port Klang verlaten worden geregistreerd in ZB2 lijsten. Door de Maleise autoriteiten is een koppeling gemaakt tussen de ZB1 en de ZB2 lijsten. De autoriteiten hebben een match gemaakt door de containernummers en aantallen te matchen met de invoeren in Nederland. Er is vastgesteld dat de goederen zonder enige bewerking zijn doorgevoerd naar lidstaten van de Europese Unie. Nu niet is voldaan aan artikel 24 van het CDW hebben de goederen de oorsprong China behouden, aldus verweerder.

25. De rechtbank stelt voorop dat nu verweerder wil afwijken van de aangiften voor het brengen in het vrije verkeer, op verweerder de bewijslast rust.

26. Verweerder heeft ter onderbouwing van zijn standpunt verwezen naar de bevindingen in de OLAF-rapporten. Eiseres heeft echter betwist dat zij goederen met de oorsprong China heeft ingevoerd. Verweerder heeft ter zitting geen afdoende toelichting kunnen geven op de overgelegde bijlagen. Enkel is gesteld dat de Maleise autoriteiten een koppeling heeft (Hof: hebben) gemaakt tussen de ZB1 en de ZB2 lijsten en dat de lijsten volledig zijn zijn doorgelinkt naar de aangiften van eiseres. Bij betwisting door eiseres mag van verweerder meer worden verwacht dan de enkele verwijzing naar OLAF-rapporten zonder toelichting op de specifieke situatie van eiseres. Nu verweerder niet in staat is een link te maken tussen de goederen die zijn aangegeven door eiseres voor het brengen in het vrije verkeer en de ZB1 en ZB2 lijsten, kan niet worden gezegd dat de bevindingen uit de OLAF-rapporten van toepassing zijn op de onderhavige aangiften voor het brengen in het vrije verkeer. Verweerder heeft derhalve niet aannemelijk gemaakt dat de onderhavige goederen de oorsprong China hebben. Ook op deze grond dient de utb te worden vernietigd.

Overige grieven

27. Nu op grond van de overwegingen onder 15, 22 en 26 elk afzonderlijk al de utb moet worden vernietigd, behoeven de overige grieven van eiseres geen bespreking meer.”

Laattijdige indiening van stukken

Belanghebbende heeft verzocht de indiening van de door de inspecteur bij brief van 17 maart 2017 overgelegde stukken (annex 3 en 4 van het OLAF-rapport) buiten beschouwing te laten, omdat zij onnodig laat en derhalve in strijd met een goede procesorde zouden zijn overgelegd.

Het Hof vindt daartoe evenwel geen aanleiding, nu de inspecteur met juistheid heeft gesteld dat het inhoudelijk niet om nieuwe stukken gaat, maar om stukken waarvan de inhoud reeds begrepen is in de wel eerder overgelegde annex 6 bij het rapport.

AM-melding

Belanghebbende heeft gesteld dat de inspecteur in het bezit is van een zogenoemde AM-melding, dat hij die ten onrechte niet bij de stukken heeft ingebracht, en dat zulks niet past bij de volledige openheid die door de inspecteur behoort te worden betracht.

De inspecteur - die niet betwist dat er door de Europese Commissie een AM-melding is gedaan aan de lidstaten van de Europese Unie - heeft daartegenover gesteld dat een AM-melding een risicoprofiel is, dat om die reden niet bekend mag worden gemaakt, dat zo’n melding altijd voorafgaat aan een missie, maar dat er niet altijd gevolgen aan worden verbonden, en dat de UTB op de rapportage van OLAF is gebaseerd, en niet op de AM-melding.

Het Hof stelt voorop dat tegemoet dient te worden gekomen aan een verzoek van de belanghebbende tot overlegging van een bepaald stuk indien deze voldoende gemotiveerd heeft gesteld dat het stuk van enig belang kan zijn (geweest) voor de besluitvorming in zijn zaak (HR 25 april 2008, nr. 43 448, ECLI:NL:HR:2008:BA3823, r.o. 3.5.2). Naar ’s Hofs oordeel heeft belanghebbende evenwel niet aan deze op haar rustende motiveringsplicht voldaan. Zonder nadere motivering, welke ontbreekt, valt niet in te zien waarom een risico-signaal van de Europese Commissie aan de lidstaten, waarin deze laatsten worden geattendeerd op mogelijke oorsprongsfraude door omleiding van Chinese open weefsels van glasvezel via Maleisië, van enig belang kan zijn (geweest) voor de besluitvorming in de onderwerpelijke zaak, indien de vermoede fraude inmiddels is onderzocht en de resultaten van dit onderzoek zijn neergelegd in een rapport, welk rapport de grondslag vormt voor de bestreden UTB. Het Hof ziet om die reden evenmin aanleiding om de inspecteur op de voet van artikel 8:45 van de Algemene wet bestuursrecht te verzoeken om overlegging van de AM-melding.

Verjaring

. Belanghebbende heeft zich op het standpunt gesteld dat de navordering voor beide in de UTB begrepen aangiften ten onrechte heeft plaatsgevonden, omdat de desbetreffende douaneschulden door verjaring teniet zijn gegaan. Het Hof overweegt ter zake als volgt.

Mededeling van een geboekte douaneschuld dient ingevolge artikel 221, derde lid, van het CDW plaats te vinden binnen drie jaar nadat de douaneschuld is ontstaan. In verordening (EEG, EURATOM) nr. 1182/71 van de Raad zijn regels gesteld die, behoudens andersluidende bepalingen, van toepassing zijn op de termijnen, data en aanvangs- en vervaltijden die zijn bepaald bij rechtshandelingen van de Raad en de Commissie. Daar in het CDW en de UCDW geen andersluidende bepalingen staan, zijn de bepalingen van verordening nr. 1182/71 in casu van toepassing (vgl. HvJ EU 14 april 2005, nr. C-460/01, Commissie/Nederland, punt 29). Artikel 3, eerste lid, tweede alinea, van genoemde verordening bepaalt dat, wanneer een in jaren omschreven termijn ingaat op het ogenblik waarop een gebeurtenis plaatsvindt (i.c. het ontstaan van de douaneschuld), de dag waarop deze gebeurtenis plaatsvindt niet bij de termijn wordt inbegrepen. Artikel 22j van de Algemene wet inzake rijksbelastingen, gelezen in samenhang met artikel 8:2 van de Algemene douanewet, leidt niet tot een andersluidend oordeel. De desbetreffende aangiften zijn aanvaard op 20 juni 2011 en de verificatie is op diezelfde datum beëindigd, zodat op die datum de douaneschulden zijn ontstaan. De mededelingstermijn eindigde derhalve op 20 juni 2014.

Artikel 221, eerste lid, van het CDW bepaalt dat het bedrag van de rechten op een daartoe geëigende wijze aan de schuldenaar dient te worden medegedeeld. De vaststelling van de wijze van mededeling is een kwestie die tot de interne rechtsorde van de lidstaten behoort (HvJ EU 23 februari 2006, C-201/04, Molenbergnatie NV, punt 53). In Nederland is hieraan uitvoering gegeven in artikel 7:6, eerste lid, eerste volzin, van de Algemene douanewet, alwaar is bepaald dat de mededeling geschiedt door het toezenden van een op een aanslagbiljet vermelde UTB. Hieruit volgt dat de verzending en niet de ontvangst van de UTB bepalend is voor de beoordeling of het bedrag van de rechten tijdig aan belanghebbende is medegedeeld. Dat deze nationale wettelijke regeling in overeenstemming is met het unierecht volgt uit het arrest HvJ EU 13 maart 2003, zaak C-156/00, Nederland/Commissie, punt 68, gelezen in samenhang met punt 26.

Volgens vaste jurisprudentie kan, indien de bekendmaking van het aanslagbiljet geschiedt door toezending, in de regel ervan worden uitgegaan dat met de terpostbezorging van het aanslagbiljet de bekendmaking heeft plaatsgevonden (vgl. HR 5 maart 2004, nr. 39.245, ECLI:NL:HR:2004:AO5063).

Belanghebbende heeft gesteld dat zij van de UTB eerst op of omstreeks 9 juli 2014 kennis heeft genomen, en dat de inspecteur niet aannemelijk heeft gemaakt dat de UTB binnen drie jaar na het ontstaan van de daarin vermelde douaneschulden is verzonden. Zij heeft betwist dat de UTB ter post is bezorgd op de datum van dagtekening (19 juni 2011).

De inspecteur heeft verklaard dat verzending van post altijd plaatsvindt op de datum van dagtekening (en soms zelfs een dag ervoor), dat dit nooit pas na die dagtekening gebeurt, en dat dit onverkort voor de onderhavige UTB geldt.

De inspecteur betwist thans tevens, naar het Hof begrijpt – in afwijking van hetgeen hij in zijn hoger beroepschrift heeft gesteld – de door belanghebbende gestelde ontvangstdatum.

Het Hof heeft geen reden aan de hiervoor vermelde, door een interne postinstructie van de Belastingdienst ondersteunde, verklaring van de inspecteur te twijfelen. Het acht voorts de stelling van belanghebbende dat de UTB eerst op 9 juli 2014 is ontvangen, ongeloofwaardig, nu tegen de UTB door de gemachtigde een bezwaarschrift eveneens gedagtekend 9 juli 2014 is ingediend, dat blijkens het daarop geplaatste poststempel op 10 juli 2014 bij de inspecteur is ingekomen. Zoals belanghebbende ter zitting met juistheid heeft gesteld is het een feit van algemene bekendheid dat men in [Y] geen Nederlands spreekt. Het Hof acht het daarom niet voorstelbaar dat tegen een UTB in de Nederlandse taal, die op 9 juli 2014 wordt ontvangen door een Poolse geadresseerde, nog diezelfde dag een bezwaarschrift wordt ingediend door een in douanezaken gespecialiseerde Nederlandse gemachtigde. Aan dit oordeel doet niet af de stelling van de gemachtigde dat hij lid is van een netwerk van advocaten.

Het moet er dan ook voor worden gehouden dat de UTB belanghebbende eerder heeft bereikt dan op 9 juli 2014, hetgeen haar de gelegenheid gaf de inhoud te duiden, een deskundige gemachtigde te zoeken, de UTB te doen toekomen aan de gemachtigde, en deze in staat te stellen op of omstreeks 9 juli 2014 een bezwaarschrift op te stellen en aan de inspecteur te verzenden.

Gelet op het vorenoverwogene ziet het Hof geen grond om te twijfelen aan de stelling van de inspecteur dat het aanslagbiljet waarop de UTB is vermeld ter post is bezorgd op de datum van dagtekening, te weten 19 juni 2014, derhalve binnen de driejaarstermijn. De douaneschulden zijn dus niet verjaard.

Beginsel van eerbiediging van de rechten van de verdediging

Belanghebbende stelt dat zij de zogenoemde voornemenbrief van 3 juni 2014 in het geheel niet heeft ontvangen, laat staan voordat zij kennis kreeg van de voor haar bezwarende UTB. Ook indien zulks inderdaad het geval zou zijn, volgt daaruit evenwel, anders dan belanghebbende heeft aangevoerd, niet zonder meer dat het beginsel van eerbiediging van de rechten van de verdediging reeds deswege is geschonden.

Het Hof stelt voorop dat grondrechten, waaronder wordt begrepen de eerbiediging van de rechten van de verdediging, geen absolute gelding hebben, maar beperkingen kunnen inhouden, mits deze werkelijk beantwoorden aan de doeleinden van algemeen belang die met de betrokken maatregelen worden nagestreefd, en, het nagestreefde doel in aanmerking genomen, geen onevenredige en onduldbare ingreep impliceren waardoor de gewaarborgde rechten in hun kern worden aangetast. Het antwoord op de vraag of met het nemen van de betrokken maatregelen is voldaan aan vorenbedoelde voorwaarden dient te worden beoordeeld met inachtneming van hetgeen het Hof van Justitie in dat kader aan de nationale rechter als aanwijzingen heeft meegegeven (HR 10 juli 2015, nr. 14/04046, ECLI:NL:HR:2015:1809, BNB 2015/187, punt 2.6.2).

Uit punt 54 en 68 van het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ EU) van 3 juli 2014, C-129/13 en C-130/13, Kamino International Logistics B.V. en Datema Hellmann Worldwide Logistics B.V., ECLI:EU:C:2014:2041 (hierna: arrest Kamino/Datema) alsmede punt 41, slotzin, van het arrest Sopropé (EU:C:2008:746), volgt dat een algemeen belang in de onder 5.12 bedoelde zin voor de heffing van douanerechten reeds is gelegen in het belang dat de Europese Unie heeft bij een snelle inning van haar eigen middelen. Derhalve dient enkel nog te worden onderzocht of het zonder vooraankondiging uitreiken van de UTB geen onevenredige en onduldbare ingreep vormt waardoor de gewaarborgde rechten in hun kern worden aangetast. Het Hof overweegt ter zake als volgt.

Uit punt 55 tot en met 73 van het arrest Kamino/Datema volgt dat het zonder vooraankondiging uitreiken van een bezwarend besluit – onder bepaalde voorwaarden – geen onevenredige en onduldbare ingreep vormt waardoor de gewaarborgde rechten in hun kern worden aangetast. Deze voorwaarden houden in (1) dat belanghebbende achteraf, in de bezwaarfase, alsnog in de gelegenheid wordt gesteld om te worden gehoord, (2) dat het niet vooraf horen geen nadelige gevolgen heeft gehad voor het maken van effectief bezwaar tegen de UTB en voorts (3) dat eventuele aan de beschikking verbonden gevolgen buiten toepassing zijn gesteld, dan wel dat na afloop van de bezwaarprocedure de nadelige gevolgen van de beschikking ongedaan zijn gemaakt of alsnog ongedaan konden worden gemaakt. Het Hof zal in de hiernavolgende overwegingen toetsen of aan deze voorwaarden is voldaan.

Uit de gedingstukken volgt dat belanghebbende bij herhaling in de gelegenheid is gesteld te worden gehoord, doch dat hij daarvan, na telefonisch contact met de inspecteur, heeft afgezien.

Het niet vooraf horen heeft naar ’s Hofs oordeel ook anderszins geen nadelige gevolgen gehad voor het maken van effectief bezwaar tegen de UTB. Het Hof acht daartoe van belang dat sprake is van een correctie van de aangegeven oorsprong die is gebaseerd op – en wordt gedragen door – talrijke vermeldingen op handelsbescheiden die bij de desbetreffende goederen horen (zie rechtsoverwegingen 5.20 en 5.21 hierna). Niet valt in te zien wat belanghebbende in het onderhavige geval hiertegen bij vooraf horen had kunnen inbrengen wat zij daar in de bezwaarfase niet meer tegen in kon brengen.

Inzake de voorwaarde dat eventuele aan de beschikking verbonden gevolgen buiten toepassing zijn gesteld, overweegt het Hof als volgt.

In voormeld arrest Kamino/Datema heeft het HvJ EU, voor zover hier van belang, het volgende voor recht verklaard:

“2. Het beginsel van eerbiediging van de rechten van de verdediging en in het bijzonder het recht van eenieder om te worden gehoord voordat jegens hem een voor hem nadelige individuele maatregel wordt genomen, moeten aldus worden uitgelegd dat wanneer de adressaat van een in een procedure tot navordering van invoerrechten op grond van verordening nr. 2913/92, zoals gewijzigd bij verordening nr. 2700/2000, vastgestelde uitnodiging tot betaling niet voorafgaand aan de vaststelling van dat besluit is gehoord door de administratie, zijn rechten van de verdediging worden geschonden, ook al kan hij zijn standpunt kenbaar maken tijdens een latere administratieve bezwaarfase, indien de nationale regeling de adressaten van die uitnodigingen niet toestaat, wanneer zij niet vooraf worden gehoord, de opschorting van de uitvoering van die uitnodigingen tot de eventuele herziening ervan te verkrijgen. Dat is in ieder geval zo indien de nationale administratieve procedure tot uitvoering van artikel 244, tweede alinea, van verordening nr. 2913/92, zoals gewijzigd bij verordening nr. 2700/2000, die opschorting beperkt wanneer er redenen zijn om aan de overeenstemming van de aangevochten beschikking met de douanewetgeving te twijfelen of indien de belanghebbende onherstelbare schade dreigt te lijden.”

De aan dit oordeel ten grondslag liggende overwegingen luiden, voor zover hier van belang:

“71. In de hoofdgedingen wordt de uitvoering van de uitnodigingen tot betaling in geval van bezwaar opgeschort op grond van een ministeriële circulaire. Het staat aan de verwijzende rechter om na te gaan of die circulaire van dien aard is dat de adressaten van uitnodigingen tot betaling wanneer zij niet vooraf worden gehoord, de opschorting van de uitvoering van die uitnodigingen tot de eventuele herziening ervan kunnen verkrijgen, zodat sprake is van een effectief recht op die opschorting van uitvoering.

72. In ieder geval mag de nationale administratieve procedure tot uitvoering van artikel 244, tweede alinea, van het douanewetboek die opschorting niet beperken indien er redenen zijn om aan de overeenstemming van de aangevochten beschikking met de douanewetgeving te twijfelen of indien de belanghebbende onherstelbare schade dreigt te lijden.”

In de – ten tijde van het indienen van de bezwaarschriften geldende – Leidraad Invordering 1990, van 25 juni 1990, nr. AFZ 90/1990 (hierna: de Leidraad) is bepaald dat het verlenen van uitstel van betaling in beginsel geschiedt op schriftelijk verzoek van de belastingplichtige (artikel 25, §1, punt 3, van de Leidraad). Indien de belastingplichtige bezwaar maakt tegen de belastingaanslag, is het niet nodig om een afzonderlijk verzoek om uitstel in te dienen: artikel 25, §2, punt 1a, van de Leidraad bepaalt dat een bezwaarschrift ook als een verzoek om uitstel van betaling wordt aangemerkt, indien in het bezwaarschrift het bestreden bedrag van de belastingaanslag en de berekening van dat bedrag zijn vermeld. De mogelijkheid tot het verkrijgen van uitstel van betaling voor bedragen aan rechten welke zijn vermeld in een uitnodiging tot betaling is in de Leidraad niet aan enige beperking, als bedoeld in de onder 6.7.1 aangehaalde rechtsoverweging 72, onderworpen. Wel wordt bij het verlenen van uitstel van betaling voor bedragen vermeld in een UTB in beginsel altijd zekerheidstelling verlangd (artikel 25, §1, punt 17, van de Leidraad), doch deze verplichting, zo deze al kan worden aangemerkt als ‘beperking’ in vorenbedoelde zin, vloeit voort uit artikel 244, derde alinea, van het CDW en niet uit “de nationale administratieve procedure ter uitvoering van artikel 244, tweede alinea van het douanewetboek”.

Uit hetgeen in 5.18 is overwogen volgt dat de Leidraad voor de onderwerpelijke situaties een voldoende adequate waarborg voor opschorting van de uitvoering van de UTB bood. Belanghebbende heeft ter zitting desgevraagd verklaard dat voor de litigieuze UTB ook daadwerkelijk uitstel is verleend.

Gelet op al het vorenoverwogene vormt het niet vooraf horen in casu geen onevenredige en onduldbare ingreep waardoor de rechten van belanghebbende in de kern zijn aangetast. Naar ’s Hofs oordeel is het beginsel van eerbiediging van de rechten van de verdediging daarom niet geschonden.

Oorsprong

De inspecteur, die ter zake van de oorsprong wenst af te wijken van de aangiften, draagt de last aannemelijk te maken dat de goederen van Chinese oorsprong zijn.

Daartoe heeft de inspecteur verwezen naar de onderzoeksrapporten met bijlagen van OLAF van januari en november 2013, waarin onder meer is vermeld dat in 2011 zendingen weefsels van glasvezel zijn uitgevoerd uit China door het aldaar gevestigde bedrijf [naam bedrijf] Ltd en vervolgens binnengebracht in Port Klang, dat binnen de FZPK de oorsprong van de goederen niet kan worden gewijzigd omdat iedere vorm van be- of verwerking binnen de FZPK verboden is, en dat uitsluitend herpakken van de goederen is toegestaan, zodat alle goederen in dezelfde staat de FZPK verlaten als waarin ze zijn binnengekomen. Voor alle goederen die in de FZPK worden binnengebracht moet een inslag-aangifte (ZB1) worden gedaan. OLAF heeft aan de hand van deze aangiften, gedaan bij de autoriteiten van Port Klang, geconcludeerd dat de oorsprong van de ingeslagen weefsels van glasvezel China is. Voor alle goederen die de FZPK verlaten moet een uitslag-aangifte (ZB2) worden gedaan. De autoriteiten van Port Klang hebben de inslagen (ZB1) van Chinese weefsels van glasvezel op basis van het referentienummer in de FZPK gematcht met de uitslagen (ZB 2) van diezelfde weefsels. Het gewicht van de zendingen is bij inslag (ZB1) exact gelijk aan het gewicht bij uitslag (ZB2), enkel het containernummer verschilt. De uitgeslagen zendingen zijn vervolgens door OLAF gelinkt aan de aangiften ten invoer in de Europese Unie, aan de hand van de nummers van de containers waarmee het vervoer naar de Europese Unie heeft plaatsgevonden. Aldus is het hele traject van China, via de vrijhaven van Port Klang, naar de Europese Unie, inzichtelijk gemaakt.

De inspecteur heeft er voorts op gewezen dat de op de litigieuze aangiften/toestemmingen tot wegvoering vermelde containernummers en bruto gewichten overeenstemmen met de op de bijgevoegde bills of lading vermelde containernummers en gewichten, en dat dezelfde gewichten en containernummers zijn vermeld op de formulieren T2L, onder dekking waarvan de goederen naar [Y] zijn vervoerd, en waarop belanghebbende als geadresseerde is vermeld.

Het Hof heeft geen reden te twijfelen aan de bevindingen van OLAF en de juistheid van de door de Maleisische autoriteiten bijgehouden administratie van zendingen, binnengebracht in de FZPK en vervolgens uitgevoerd naar de Europese Unie.

Het Hof acht op grond van meergenoemde OLAF-rapporten en mede gelet op de hiervoor vermelde overeenkomst in containernummers en gewichten aannemelijk dat de op de twee litigieuze aangiften, te weten nrs. 00029072 en 00029075, vermelde 12 containers weefsels van glasvezel met de oorsprong China bevatten.

Artikel 220, tweede lid, aanhef en onder b, van het CDW

Belanghebbende heeft in hoger beroep haar standpunt herhaald dat de Maleisische autoriteiten een ‘vergissing’ in de zin van artikel 220, lid 2, aanhef en onder b, van het CDW hebben begaan door aan de exporteur ten onrechte Form A’s te verstrekken. Het Hof overweegt ter zake als volgt. Het stelsel van algemene tariefpreferenties en het stelsel van antidumpingrechten streven elk specifieke doelen na en de toepassing ervan berust op onderscheiden juridische criteria en instrumenten. De Maleisische autoriteiten waren in casu bij de afgifte van de Form A’s niet verplicht de voorwaarden voor de niet-preferentiële oorsprong van de goederen te controleren. Van een ‘vergissing’ van de Maleisische autoriteiten ten aan zien van de nagevorderde antidumpingrechten is daarom geen sprake (vgl. Gerecht van 16 december 2010, zaak T-191/09, Hit Trading BV en Berkman Forwarding BV, punt 42 en 43). Aan de ten onrechte afgegeven Form A’s komt, voor zover het de nagevorderde antidumpingrechten betreft, reeds daarom voor de toepassing van artikel 220 CDW geen betekenis toe.

Voor zover het de nagevorderde douanerechten betreft geldt het navolgende.

De bewijslast dat de cumulatieve voorwaarden als bedoeld in artikel 220, tweede lid, letter b, van het CDW voor het afzien van navordering zijn vervuld, rust op belanghebbende (vgl. GEA 19 maart 2013, T-324/10, Firma Léon Van Parys NV, punt 45).

Inzake de voorwaarde dat sprake is van een vergissing van de bevoegde autoriteiten, als gevolg waarvan te weinig douanerechten zijn geheven, geldt als hoofdregel dat de afgifte van een onjuist preferentieel certificaat als een dergelijke vergissing kwalificeert. Dit is anders indien het certificaat is gebaseerd op een onjuiste weergave van de feiten door de exporteur (art. 220, tweede lid, letter b, tweede en derde alinea van het CDW), hetgeen in beginsel door de inspecteur dient te worden aangetoond (HvJ EU 9 maart 2006, zaak C-293/04, Beemsterboer Coldstore Services BV, punt 39). Indien de inspecteur dit bewijs levert is geen sprake van een vergissing, tenzij met name de instanties die het certificaat afgaven klaarblijkelijk wisten of hadden moeten weten dat de goederen niet voor preferentiële behandeling in aanmerking kwamen, hetgeen belanghebbende dient aan te tonen.

In dit verband kan, voorzover het daartoe relevante elementen bevat, met een OLAF-verslag rekening worden gehouden om vast te stellen of is voldaan aan de voorwaarden waaronder een importeur zich kan beroepen op een gewettigd vertrouwen op grond van artikel 220, lid 2, onder b) van het CDW. Wanneer een dergelijk verslag slechts een algemene beschrijving van de betrokken situatie bevat, hetgeen de rechter dient na te gaan, kan dit verslag op zichzelf echter niet volstaan om aan te tonen of in alle opzichten aan die voorwaarden is voldaan, met name wat betreft de relevante gedraging van de exporteur. In dat geval staat het in beginsel aan de douaneautoriteiten van de staat van invoer om, middels aanvullend bewijsmateriaal, te bewijzen dat de afgifte van een onjuist certificaat van oorsprong, Form A, door de autoriteiten van de staat van uitvoer, te wijten is aan de onjuiste voorstelling van de feiten door de exporteur. Wanneer de douaneautoriteiten van de staat van invoer dat bewijs niet kunnen leveren, staat het in voorkomend geval echter aan de importeur om te bewijzen dat het certificaat is opgesteld op basis van een juiste weergave van de feiten door de exporteur (HvJ 16 maart 2017, “Veloserviss” SIA, C-47/16, ECLI:EU:C:2017:220).

Uit het door de inspecteur overgelegde OLAF-rapport (nummer OF/2011/0969, zie feiten rechtbank, punt 6, meer in het bijzonder de onderdelen 3.1.5 en 3.2) volgt dat de in de aangiften vermelde exporteur [Exporteur A] niet de werkelijke exporteur van de goederen is, zodat vaststaat dat de (onbekend gebleven) werkelijke exporteur valse exportverklaringen aan de ambtenaren van MITI heeft overgelegd, ten einde deze te misleiden en te bewegen tot afgifte van certificaten Form A, waarin ten onrechte [Exporteur A] als afzender is vermeld en waarin ten onrechte de oorsprong “Maleisië” aan de goederen werd toegekend.

Belanghebbende heeft gesteld dat MITI van de haar ter beschikking staande controlemiddelen geen gebruik heeft gemaakt en dat dit als een vergissing harerzijds heeft te gelden.

Die stelling miskent dat op MITI, anders dan belanghebbende kennelijk meent, geen controleplicht rust (vgl. HR 10 april 2015, 14/00554, ECLI:NL:HR:2015:858, punt 2.4.3, eerste alinea). Met hetgeen zij heeft aangevoerd heeft belanghebbende in genen dele het bewijs geleverd dat MITI klaarblijkelijk wist of had behoren te weten dat de goederen niet voor preferentiële behandeling in aanmerking kwamen. Gelet op het vorenoverwogene heeft belanghebbende tegenover de betwisting door de inspecteur niet aannemelijk gemaakt dat sprake is van een vergissing van de Maleisische autoriteiten.

Beginselen van behoorlijk bestuur

Belanghebbende heeft gesteld dat de inspecteur het zorgvuldigheidsbeginsel, het fair-play-beginsel en het motiveringsbeginsel heeft geschonden. De inspecteur heeft zulks bestreden.

Wat hiervan zij, van navordering kan alleen worden afgezien in de in artikel 220, tweede lid, onder b, van het CDW bedoelde gevallen. Reeds daarop stuit de onderhavige stelling af.

Artikel 248 UCDW

Belanghebbende heeft gesteld dat in geval van twijfel de douane “slechts twee keuzes heeft (1) het tegenhouden en derhalve weigeren voor invoer dan wel (2) het doorlaten onder zekerheidsstelling”. Ook deze stelling faalt, aangezien zij geen steun vindt in het recht, nog daargelaten dat de inspecteur stelt dat ten tijde van de aanvaarding van de onderhavige aangiften de douane nog niet op de hoogte kon zijn van de onjuiste opgave van de oorsprong van de goederen, omdat het volledige resultaat van het onderzoek van OLAF pas eind december 2013/begin 2014 bekend is geworden.

Slotsom

De slotsom is dat het hoger beroep van de inspecteur gegrond is en dat de uitspraak van de rechtbank dient te worden vernietigd.

Het Hof ziet geen aanleiding voor een veroordeling in de proceskosten.

Het Hof:

- vernietigt de uitspraak van de rechtbank;

- verklaart het beroep ongegrond.

De uitspraak is gedaan door mrs. A. Bijlsma, voorzitter van de douanekamer, H.E. Kostense en B.A. van Brummelen, leden van de douanekamer, in tegenwoordigheid van

mr. C. Lambeck als griffier. De beslissing is op 23 mei 2017 in het openbaar uitgesproken.

Tegen deze uitspraak kan binnen zes weken na de verzenddatum beroep in cassatie worden ingesteld bij de Hoge Raad der Nederlanden (belastingkamer), Postbus 20303, 2500 EH Den Haag. Daarbij moet het volgende in acht worden genomen:

1. bij het beroepschrift wordt een afschrift van deze uitspraak overgelegd.

2. het beroepschrift moet ondertekend zijn en ten minste het volgende vermelden:

a. de naam en het adres van de indiener;

b. een dagtekening;

c. een omschrijving van de uitspraak waartegen het beroep in cassatie is gericht;

d. de gronden van het beroep in cassatie.

Voor het instellen van beroep in cassatie is griffierecht verschuldigd. Na het instellen van beroep in cassatie ontvangt de indiener een nota griffierecht van de griffier van de Hoge Raad.

In het cassatieberoepschrift kan de Hoge Raad verzocht worden om de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.