Hof Amsterdam, 28-04-2011, nr. 23-002086-09

Voor de beoordeling van de zaak is allereerst van belang de verschillende hoedanigheden te onderscheiden waarin de verdachte betrokken is geweest bij effectentransacties aangaande aandelen van het beursgenoteerde fonds VHS Onroerend Goed Maatschappij NV (hierna: VHS). Zo spreken de bij Staalbankiers werkende beleggingsadviseurs en accountmanagers over de verdachte als cliënt, zonder daarbij te vermelden in welke hoedanigheid de verdachte sprak. Uit de verklaringen van de medewerkers volgt dat daarnaar ook nooit werd gevraagd in de telefonische contacten die er met de verdachte waren. De getuige [Getuige 1] heeft bijvoorbeeld verklaard dat de verdachte, in zijn telefonische contacten, zelf aangaf op welk depotnummer een effectenorder moest worden geplaatst (G04-01, p. 4). De verdachte zelf is hier ook niet duidelijk in. Wellicht omdat hij daarin zelf geen enkel onderscheid zag en zichzelf ook geheel identificeerde met de aan hem gelieerde ondernemingen.

Niettemin is het voor de beoordeling van de ten laste gelegde feiten in deze zaak relevant een dergelijk onderscheid wel te maken. Voor de beantwoording van de vraag of (ten aanzien van feit 2) sprake is geweest van gebruik van voorwetenschap of eigen wetenschap is het van belang vast te stellen of de verdachte handelde in privé of dat hij, bijvoorbeeld, handelde in zijn hoedanigheid als bestuurder van één van de aan de verdachte gelieerde ondernemingen en als zodanig verantwoordelijk was voor de uitvoering van door besturen van onderscheiden rechtspersonen genomen bestuursbesluit(en).

De verdachte was bestuursvoorzitter van VHS (uittreksel KvK, bijlage D-107). [BV 1 verdachte] (hierna: [BV 1 verdachte]) had een belang in VHS en in de [BV 2 verdachte] (hierna: [BV 2 verdachte]). Enig aandeelhouder van [BV 1 verdachte] was de Stichting [naam stichting] (hierna: [naam stichting]).

De verdachte was enig bestuurder van [BV 1 verdachte] (uittreksel KvK, bijlage D-109) en enig bestuurder van het [naam stichting] (uittreksel KvK, D- 108). Ten slotte was de verdachte bestuurder van [BV 2 verdachte], dat een belang had in VHS (uittreksel KvK, bijlage D-110). Zowel de verdachte in privé, als de aan de verdachte gelieerde ondernemingen (VHS, [BV 1 verdachte] en [BV 2 verdachte]) hadden hun beleggingsportefeuille en financieringsaangelegenheden in handen van Staalbankiers gegeven (getuige [Getuige 6], V4-01, p. 2).

Ten aanzien van VHS heeft de verdachte het volgende verklaard (V01-01, p. 4 en 5). In 1992 heeft de verdachte (naar het hof begrijpt [BV 1 verdachte]), met assistentie van Staalbankiers, VHS overgenomen. Door de overname kreeg [BV 1 verdachte] een groot belang in VHS. Het toenmalige beursbestuur had daar moeite mee, omdat voor de beurshandel in een beursgenoteerd fonds een vrij verhandelbaar kapitaal aanwezig moet zijn. [BV 1 verdachte] had 80 % en dat voldeed volgens het beursbestuur niet aan het vereiste van het vrij verhandelbare kapitaal. De free float was te klein, aldus de verdachte. Er is toen een gentlemen's agreement gesloten tussen het beursbestuur en de verdachte dat [BV 1 verdachte] op termijn de free float zou gaan vergroten. Dat [BV 1 verdachte] niet onmiddellijk overging tot verkoop had te maken met een compensabel verlies in VHS dat de verdachte eerste wilde realiseren. In het jaar 2000 wilde de verdachte gevolg gaan geven aan de gentlemen's agreement. Besloten is om 1,25 miljoen aandelen te verkopen, zijnde 12,5 % van het uitstaande kapitaal. Het uitstaande kapitaal van VHS bedroeg, blijkens het jaarverslag 2000 van VHS (bijlage D-205), 9.999.900 gewone aandelen en 100 prioriteitsaandelen. Het belang van [BV 1 verdachte] in VHS zou door de verkoop terug worden gebracht tot 67,5 % van het kapitaal, zodat de verdachte nog kon beschikken over een twee/derde meerderheid die onder andere nodig is voor een statutenwijziging. Daarmee kun je alles doen wat je wilt, aldus de verdachte. Het hof wijst in dit verband op de jaarverslagen van VHS van 2001 en 2002 waaruit volgt dat [BV 1 verdachte] in die jaren inderdaad 67,5 % aandelen is gaan houden (bijlagen D-204, p. 26 en D-205, p. 28).

In eerste instantie is in overleg met Staalbankiers gekozen voor een direct verkoop van de aandelen, en nog niet — zoals later zou gebeuren — door middel van een plaatsing bij Staalbankiers. Dit had wel tot gevolg dat elke effectentransactie gemeld moest worden bij de Stichting Toezicht Effectenverkeer (hierna: STE). De STE zette iedere melding op het internet en dat werd een hele lijst, aldus de verdachte. De verdachte heeft hierover verder verklaard dat daarmee een slecht signaal werd afgegeven aan de buitenwereld: dat was slecht voor de koers en het aanzien van het fonds. Bovendien nam een financieel dagblad contact op met de vraag of de verdachte aandelen aan het dumpen was. Zie hierover ook de verklaring van de getuige [Getuige 2], werkzaam als beleggingsadviseur bij Staalbankiers, die de lezing van de verdachte hierin bevestigt (V09-01, p. 3).

Teneinde niet meer te hoeven melden aan de STE en toch te voldoen aan het free float-vereiste is vervolgens een plaatsingsovereenkomst tussen [BV 1 verdachte] en Staalbankiers gesloten (overeenkomst van 29 december 2000, bijlage D-176). De overeenkomst hield onder meer in dat Staalbankiers in twee tranches de te verkopen aandelen van VHS zou overnemen (1e tranche: 391.350 aandelen en 2e tranche; 475.000 aandelen). Deze overeenkomst en de aanleiding daartoe is ook aan de orde gekomen in het gesprek dat heeft plaatsgevonden op 8 oktober 2002 tussen de getuigen [Getuige 3], [Getuige 4], [Getuige 11] en de verdachte (gespreksverslag, bijlage D-13 en AH-02-008, 1). De getuige [Getuige 2] heeft over deze overeenkomst verklaard dat Staalbankiers is verzocht om te bezien of een institutionele belegger een 10 % belang wilde overnemen (V09-01, p. 3). De verdachte zelf is samen met Staalbankiers nog bij een institutionele belegger op bezoek geweest voor een overname (V01-01, p. 6). De getuige [Getuige 2] heeft verklaard dat het Staalbankiers niet lukte om een institutionele belegger te vinden en dat de verdachte uiteindelijk toen zelf een partij is gaan zoeken. Vervolgens is de medeverdachte [Medeverdachte] in beeld gekomen (V09-01).

De getuige [Getuige 2] heeft verklaard dat [BV medeverdachte] is opgericht, dat [BV medeverdachte] de aandelen zou gaan overnemen en dat medeverdachte [Medeverdachte] hiervoor een krediet zou verkrijgen van Staalbankiers (V09-01, p. 4 en p. 5). De getuige [Getuige 5] heeft verklaard dat ook de aandelen VHS die medeverdachte [Medeverdachte] in persoon hield, uit fiscale overwegingen zouden worden overgenomen door [BV medeverdachte] (G09-01, p. 3). De besloten vennootschap [BV medeverdachte] is op 20 maart 2002 opgericht (akte van oprichting, D-21).

Op 1 maart 2002 heeft een telefoongesprek plaatsgevonden tussen de getuige [Getuige 2] en de verdachte, waarbij de verdachte uitvoerig is ingegaan op de tussen hem en de medeverdachte [Medeverdachte] gemaakte afspraken (bijlage D-373). Zo volgt uit het telefoongesprek dat:

Uit onderzoek van de Internal Audit Services (hierna: IAS) van Achmea Bank (rapporten van 26 augustus 2002 en 14 oktober 2003, bijlagen D-19, D-9 en AH-02-004, 1) volgt dat per 7 mei 2002 een beperkt aantal beleggers 87,5 % aandelen VHS hield. [BV 1 verdachte] hield 67,5 %, medeverdachte [Medeverdachte] hield 7,5 % en [BV 2 verdachte] hield 10 %. Via de beurs was op dat moment 12,5 % verhandelbaar (IAS-rapport d.d. 26 augustus 2002, p. 8 en 9).

Verder is op grond van telefoongesprekken en orderbonnen vastgesteld dat van juni 2002 tot juli 2003 ongeveer 300 aankooporders op het depotnummer van [BV medeverdachte] hebben plaatsgevonden waarbij de verdachte is betrokken geweest (IAS-rapport d.d. 14 oktober 2003, p. 5 en 6). Het gemiddelde handelsvolume in die periode bedroeg 1716 stuks per dag (IAS-rapport d.d. 14 oktober 2003, p. 16). Per 1 oktober 2003 waren er 28 depots bij Staalbankiers die VHS hebben bevat. Het overgrote deel daarvan was in handen van [BV 1 verdachte], [BV 2 verdachte] en [BV medeverdachte], namelijk 99,8 %. De omzet in transacties voor [BV medeverdachte] was 86 % en voor overige klanten 14 % (IAS-rapport d.d. 14 oktober 2003, p. 16).

Op basis van deze gegevens is de IAS tot de conclusie gekomen dat [BV medeverdachte] fungeerde als liquidity provider en vraag en aanbod inzake effecten VHS heeft gestuurd (IAS-rapport d.d. 14 oktober 2003, p. 6 en 17). In een gesprek tussen de getuige [Getuige 6] en de verdachte, dat heeft plaatsgevonden op 15 november 2002, spreekt de verdachte over VHS als een collector's item en de koers mooi op stand kon worden gehouden (bijlage AH-02-004-21). Zoals de getuige [Getuige 1] verklaarde wilde de verdachte het fonds VHS stabiel en liquide houden (G04-01, p. 6). De getuige [Getuige 7] heeft verklaard dat de verdachte meerdere malen per dag belde. Meestal vroeg de verdachte in de ochtend hoe het ermee stond en of er al omzet was in VHS. De verdachte gaf dan opdracht tot een transactie om een koersnotering te krijgen (G10-01, p. 4 en 6).

De raadslieden van de verdachte hebben aangevoerd (pleitnota 14 april 2011, p. 38–46) dat de verdachte in zijn verhouding tot Staalbankiers met betrekking tot het ‘doorgeven’ van de orders geen opdrachtgever van deze verweten strafbare gedragingen is geweest doch slechts adviseur. De bank besliste uiteindelijk zelf wat hij deed met de ‘opdrachten’ van de verdachte. De bank bepaalde of er al dan niet een transactie werd aangegaan, zodat de verdachte hooguit een ondersteunende, informatieve en faciliterende in plaats van sturende rol toekwam. De werkelijkheid was dat Staalbankiers geheel zelfstandig, zij het vaak op advies van de verdachte, bepaalde wat er moest gebeuren.

Het hof verwerpt dit verweer en overweegt hiertoe het volgende.

De getuige [Getuige 1] heeft, zoals eerder vermeld, verklaard dat de verdachte, in zijn telefonische contacten, zelf aangaf op welk depotnummer een effectenorder moest worden geplaatst (G04-01, p. 4). De getuige [Getuige 1], senior beleggingsadviseur bij Staalbankiers sinds 2000, heeft verder verklaard (G04-01, p. 4) dat hij dacht dat [BV medeverdachte] een vennootschap van de verdachte was. Hij heeft opdrachten van de verdachte uitgevoerd tot en met eind augustus 2003, toen [Getuige 4], directeur Staalbankiers, een mailtje had rondgestuurd waarin het medewerkers van Staalbankiers voortaan werd verboden orders van [verdachte] uit voeren. Als hij orders van [verdachte] kreeg, voerde hij die uit. Hij kende [Medeverdachte] niet.

Ook de getuige [Getuige 8], eveneens senior beleggingsadviseur bij Staalbankiers, heeft verklaard (G05-01, p. 3) dat de verdachte orders voor [BV medeverdachte] gaf, die hij uitvoerde. Ook deze getuige ging er van uit dat [BV medeverdachte] een onderneming van de verdachte was, omdat het om hem heen usance was dat de verdachte orders voor [BV medeverdachte] gaf.

De getuige [Getuige 3] heeft verklaard dat hem bij de dossieroverdracht van [BV medeverdachte] werd verteld dat de verdachte orders gaf voor [BV medeverdachte] (V05-02, p. 5). De getuige heeft nooit orders aangenomen van medeverdachte [Medeverdachte] of de getuige [Getuige 9]. Hij heeft deze personen ook nooit gesproken (V05-02, p. 6). De getuige [Getuige 3] heeft verder, bij de rechter-commissaris, verklaard, dat alle beleggingsadviseurs niet beter wisten dan dat de verdachte zich mocht bemoeien met de opbouw van het belang van [BV medeverdachte], in VHS (D-303, p. 66, processtuk van [Getuige 3] tegen Staalbankiers).

Hetzelfde geldt voor de getuige [Getuige 7], senior beleggingsadviseur bij Staalbankiers, die heeft verklaard (G10-01, p. 3), dat hij met de verdachte contact heeft gehad, omdat deze orders gaf die de getuige vervolgens uitvoerde. De contacten gingen alleen over orders in effecten VHS voor rekening van [BV medeverdachte] en over de koers van VHS (G10-01, p. 4).

De getuige [Getuige 10] heeft verklaard dat de verdachte gewoon orders gaf ten aanzien van [BV medeverdachte] (V06-04, p. 2 en p. 7).

De getuige [Getuige 2], senior beleggingsadviseur bij Staalbankiers, heeft bij de rechter-commissaris (op 27 april 2007) verklaard, dat hij vanaf augustus 2001 tot het moment dat de relatie met de verdachte en de aan hem gelieerde ondernemingen werd verbroken, relatiebeheerder van de verdachte is geweest bij Staalbankiers. Hij heeft orders van de verdachte aangenomen. Gevraagd naar het verschil tussen opdrachtgever dan wel adviseur heeft deze getuige verklaard dat daar ‘eigenlijk geen verschil in zit’. Voorts verklaarde hij dat de verdachte opdrachtgever was (p. 4).

Anders dan de rechtbank is het hof bovendien van oordeel dat de verdachte, naast transacties op naam van [BV medeverdachte] ook transacties op naam van medeverdachte [Medeverdachte] heeft bewerkstelligd. Het hof wijst in dit verband op de verklaring van medewerker van Staalbankiers [Getuige 10] (V06-04), waarin deze verklaart dat de verdachte orders gaf ten aanzien van [Medeverdachte] en [BV medeverdachte]. Voorts wijst het hof op de omstandigheid dat medeverdachte [Medeverdachte] zich in een telefoongesprek op 25 februari 2002 met [Getuige 10] kwaad maakt over het feit dat voor zijn rekening sinds begin december 2001 (mede in de bewezen verklaarde periode en ten aanzien van de transactie op 1 februari 2002) effecten VHS zijn gekocht (D-281, p. 5–8).

De door de verdachte geformuleerde plannen met betrekking tot aankoop van aandelen VHS, die hij in het telefoongesprek van 1 maart 2002 besprak met de getuige [Getuige 2] van Staalbankiers, waarin hij tevens verwijst naar een reeds eerder gemaakte afspraak met de medeverdachte [Medeverdachte], tezamen met de verklaringen van de beleggingsadviseurs die feitelijk contact hadden met de verdachte, in onderling verband en samenhang bezien, brengen het hof tot de volgende conclusie. De verdachte is degene geweest die opdrachten heeft gegeven die ook als zodanig werden opgevat en ook al zodanig konden worden ervaren door de beleggingsadviseurs van Staalbankiers, mede gelet op de positie die de verdachte als één van de belangrijkste, grootste cliënten van Staalbankiers innam. Kortom, de verdachte voerde de regie, zoals de getuige [Getuige 2] heeft verklaard, niet als adviseur, maar als opdrachtgever van orders, die pasten in het plan van de verdachte.

De raadslieden hebben betoogd dat de verdachte de transacties niet voor eigen rekening heeft verricht, maar ter bediening van [BV medeverdachte] en dat de verdachte daarom moet worden vrijgesproken.

Het hof volgt dit betoog niet en overweegt daartoe het volgende.

Uit de verklaringen van de medewerkers van Staalbankiers en de transcripten volgt, zoals eerder overwogen, niet in welke hoedanigheid (privé, bestuursvoorzitter VHS, bestuurder [BV 1 verdachte]) de verdachte optrad in zijn telefonische contacten met de medewerkers van Staalbankiers. Verder verklaren vrijwel alle medewerkers van Staalbankiers over orders die werden geplaatst ‘voor rekening van’ [BV medeverdachte]. Ook volgt uit, onder andere, de verklaring van de getuige [Getuige 1] en de orderbonnen (bijlage 5, IAS rapport d.d. 14 oktober 2003) dat de verdachte de aankooporders inzake effecten VHS lieten plaatsen op het depotnummer van [BV medeverdachte].

Het hof is van oordeel dat de verdachte ten aanzien van de aankooporders in effecten VHS telkens als privépersoon heeft gehandeld. Het hof is van oordeel dat de verdachte op geen enkel moment heeft gehandeld in opdracht en voor rekening van [BV medeverdachte]. Het enkel laten plaatsen van effectenorders op het depotnummer van [BV medeverdachte] maakt niet dat daarmee ook is gehandeld in opdracht en voor rekening van [BV medeverdachte]. Het gaat immers bij de depotvermelding alleen om een administratieve afwikkeling van de effectenorders.

Naar het oordeel van het hof volgt bovendien uit de bewijsmiddelen dat sprake is geweest van een door de verdachte vooraf opgezette constructie die blijkbaar de markt het zicht moest ontnemen wie achter de aankooporders VHS zat. Het hof acht het in dit verband treffend dat ook de getuige [Getuige 9] (de financiële man bij [BV medeverdachte]) en de getuige [Getuige 11] (medewerker van Staalbankiers) zich bewust waren van de omstandigheid dat niet kenbaar moest worden dat de verdachte in effecten VHS aan het handelen was. In een gesprek tussen hen (van 14 juni 2002, opgenomen in het dossier in D-5, p. 23–25, D-9, p. 60–61 en D-192, p. 21–23) wordt namelijk besproken dat in het depot van [BV medeverdachte] in opdracht van de verdachte transacties zijn verricht, maar dat dit nergens op papier staat. Hieraan wordt door de getuige [Getuige 9] toegevoegd: ‘so far, so good’ en voorts verklaart hij: ‘als dit zo doorgaat zijn alle partijen tevreden, behalve de AFM.’

Deze constructie is, naar het oordeel van het hof, in het licht van de doelstelling van artikel 46b Wte 1995 ontoelaatbaar. De meldingsplicht van artikel 46b Wte 1995 had juist een preventieve werking ten aanzien van het handelen met voorwetenschap ten doel. Dat de verdachte een mondelinge volmacht zou hebben verkregen (zoals hij zelf heeft verklaard) van de medeverdachte [Medeverdachte] maakt het oordeel niet anders, nu dit een onderdeel was van de vooraf opgezette constructie. Het opzet op het niet melden van de transacties is hiermee ook gegeven.

Omdat de verdachte als bestuursvoorzitter het dagelijks beleid van VHS bepaalde was hij verplicht eigen transacties in VHS aan de STE te melden, hetgeen hij, naar het oordeel van het hof, opzettelijk heeft nagelaten.

Bij de beoordeling van het onder 2 ten laste gelegde feit stelt het hof voorop dat artikel 46 Wte 1995 in volle omvang van toepassing is. Weliswaar is op een later tijdstip deze wetgeving gewijzigd (zie de huidige artikelen 5:53 en 5:56 Wft), maar deze wijziging geeft geen blijk van een gewijzigd inzicht van de wetgever omtrent de strafwaardigheid van de gedraging. Het hof wijst in dit verband op haar overweging in paragraaf 3 van het arrest van 13 juni 2008, LJN BD8149 (VPV). Van een situatie als bedoeld in artikel 1, tweede lid, van het Wetboek van Strafrecht (hierna: Sr) is naar het oordeel van het hof dan ook geen sprake.

In het voorgaande is overwogen dat uit de bewijsmiddelen volgt dat de verdachte in privé en dus niet als uitvoerder van door VHS of [BV 1 verdachte] genomen bestuursbesluiten, op de depotnummers van medeverdachte [Medeverdachte] en [BV medeverdachte] grote aantallen aankooporders in effecten VHS heeft bewerkstelligd, blijkbaar om de koers te stabiliseren en daarmee te manipuleren.

De verdachte heeft deze transacties verricht, terwijl hij uit hoofde van zijn functie beschikte over kennis ter zake de gentlemen's agreement met het beursbestuur inzake vergroting van de free float, de plaatsingsovereenkomst met Staalbankiers en ter zake de afspraken met de medeverdachte [Medeverdachte] en over (half)jaarcijfers van VHS. Voor de beantwoording van de vraag of deze informatie kan worden aangemerkt als voorwetenschap overweegt het hof als volgt.

Anders dan door de raadslieden betoogd, is bovengenoemde voorwetenschap niet aan te merken als ‘wetenschap omtrent zijn eigen voorgenomen effectentransacties’ als bedoeld in (paragrafen 5.5.1. en 5.5.2. van) het Cardio Control-arrest (HR 6 februari 2007, LJN AY6713).

In de casus die ten grondslag lag aan deze beslissing inzake Cardio Control was sprake van een situatie waarbij met zelf gecreëerde berichten en diverse transacties werd getracht de koers van een aandeel te beïnvloeden. Omdat deze bijzonderheden door de desbetreffende de verdachte zelf waren geschapen en alleen aan hem zelf bekend waren, is zijn wetenschap over deze zelf gecreëerde bijzonderheden aangemerkt als eigen wetenschap (gelijk een voornemen dat een bonafide belegger heeft, om bepaalde effecten te kopen of te verkopen).

In de onderhavige zaak gaat het echter om bijzonderheden die niet (alleen) door de verdachte zijn geschapen, zoals de niet-openbare koersgevoelige informatie waarover de verdachte in de gesloten periodes kon beschikken, het bewerkstelligen van transacties op naam van anderen maar waarvan de verdachte het financieel risico bleef dragen, alsmede de toezegging van de medeverdachte [Medeverdachte] (op basis van hun onderlinge afspraak) effecten VHS gedurende een langere periode niet te verkopen. Weliswaar heeft de verdachte in dezen het initiatief genomen, maar hij had daarvoor de actieve medewerking van anderen nodig, onder wie medeverdachte [Medeverdachte] en Staalbankiers. Daarnaast betreft het bijzonderheden die niet alleen aan de verdachte kenbaar waren, maar (uit de aard der zaak) evenzeer aan anderen die daarmee hun eigen belangen dienden. Met dit alles wijkt de onderhavige zaak op cruciale punten af van de situatie zoals bij die ten grondslag zich hebben voorgedaan in de casus in het Cardio Control-arrest en treft de verwijzing naar de uitspraak van de Hoge Raad in dit Cardio Control-arrest geen doel.

De verwijzing door de verdediging naar de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen (HvJ EG) in het arrest van 10 mei 2007, NJ 2007, 418 (hierna: het Georgakis- arrest) treft evenmin doel. In de casus die ten grondslag lag aan de beslissing inzake het Georgakis-arrest was sprake van onderlinge aan- en verkopen door leden van de Georgakis-groep (zijnde Georgakis en enkele leden van zijn familie, die ieder voor zich aandelen hielden en bestuursfuncties vervulden in een Griekse beursvennootschap) op basis van onderling gemaakte afspraken. De leden beschikten over dezelfde informatie en voor hen was die informatie om die reden niet langer voorwetenschap. (Zie de overweging in paragraaf 39 van het Georgakis-arrest.)

In de onderhavige zaak gaat het, anders dan in de Georgakis-zaak, mede om transacties via de beurs, buiten de verdachte en medeverdachte [Medeverdachte] om. Bovendien beschikten de verdachte en medeverdachte [Medeverdachte] niet over dezelfde informatie, maar was het juist de verdachte die in vergelijking tot medeverdachte [Medeverdachte] over extra informatie beschikte zoals de concept (half)jaarcijfers in de gesloten periodes en de plaatsingsovereenkomst met Staalbankiers. Medeverdachte [Medeverdachte] overzag slechts een deel van de door de verdachte bewerkstelligde transacties, de verdachte daarentegen overzag het gehele veld. Alsdan treft ook de verwijzing naar het Georgakis-arrest geen doel.

Gelet op het voorgaande is geen sprake van eigen voorwetenschap zodat het verweer moet worden verworpen. Het hof acht aldus wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte effectentransacties heeft bewerkstelligd in effecten VHS, terwijl de verdachte beschikte over voorwetenschap omtrent VHS en/of de handel in effecten VHS. Het hof overweegt hierbij dat uit de bewijsmiddelen niet behoeft te volgen dat er een causaal verband was tussen de aanwezige voorwetenschap en het verrichten van de effectentransacties.

De raadslieden hebben aangevoerd dat de verdachte een beroep toekomt op dwaling nu de verdachte in de veronderstelling verkeerde dat zijn gedragingen waren geoorloofd. Hij was afgegaan op het advies van Staalbankiers en aan de bank, Staalbankiers, valt een zodanig gezag toe te kennen dat de verdachte met betrekking tot transacties in VHS in redelijkheid op de deugdelijkheid van het advies mocht vertrouwen.

Vooropgesteld moet worden dat voor het slagen van een beroep op afwezigheid van alle schuld wegens dwaling ten aanzien van de wederrechtelijkheid van het bewezen verklaarde feit, vereist is dat aannemelijk is dat een verdachte heeft gehandeld in een verontschuldigbare onbewustheid ten aanzien van de ongeoorloofdheid van de hem verweten gedraging. Daarvan kan sprake zijn indien de verdachte is afgegaan op het advies van een persoon of instantie aan wie of waaraan zodanig gezag valt toe te kennen dat de verdachte in redelijkheid op de deugdelijkheid van het advies mocht vertrouwen. Bij de beoordeling van een daartoe strekkend verweer kunnen verschillende aspecten van belang zijn, waaronder:

Naar het oordeel van het hof kan moeilijk worden gesproken van een onafhankelijk en onpartijdig advies ten aanzien van medewerkers van een bank, bij welke bank de verdachte klant is wat meebrengt dat die bank een financieel belang heeft bij de handelingen van de verdachte. De effectentransacties leveren immers provisie-inkomsten op. Het verweer wordt daarom dan ook verworpen.

Voorts is het hof van oordeel dat de verdachte niet heeft gehandeld in een verontschuldigbare onbewustheid ten aanzien van de ongeoorloofdheid van de hem verweten gedraging. De verdachte diende, als bestuursvoorzitter van een (destijds) beursgenoteerd fonds en als ‘centrale functionaris’ (zie de verklaring van de verdachte, V01.02, p. 7), als bedoeld in de Regeling melding en reglementering transacties in effecten (Regeling van 29 juni 1999, Stcrt. 1999, 122), op de hoogte te zijn van de betreffende voorwetenschapregelgeving en had zich daar in ieder geval van op de hoogte moeten stellen. Bovendien volgt, naar het oordeel van het hof, uit diverse bewijsmiddelen dat de verdachte ook op de hoogte was van de betreffende wet- en regelgeving. Het hof wijst in dit verband, onder meer, op de verklaring van de verdachte zelf waarin hij spreekt over de dagelijkse meldingen (naar het hof begrijpt op basis van art. 46b Wte 1995) aan de STE waar hij vanaf wilde (V01.01, p. 5). Het verweer wordt daarom verworpen.