Rb. Limburg, 05-12-2019, nr. C/03/267789 / HA RK 19-174

Ter zitting heeft de advocaat van Quitantie gesteld het verzoek ook namens [naam onderbewindgestelde] te hebben ingediend, en hij verzoekt [naam onderbewindgestelde] dan ook in de beschikking als verzoekster aan te merken.

Quitantie verzoekt de rechtbank de beschikking van 7 augustus 2019 te vernietigen en, opnieuw rechtdoende, zo nodig met aanvulling en/of verbetering van de gronden, uit te spreken dat

1. alle door [naam onderbewindgestelde] daadwerkelijk betaalde ziektekostenpremies moeten leiden tot verhoging van de beslagvrije voet in het vtlb, dit met terugwerkende kracht ingaande de dag waarop [naam onderbewindgestelde] is toegelaten tot de schuldsaneringsregeling,

2. de kosten van het onderhavige hoger beroep aan [naam onderbewindgestelde] via haar schuldsaneringsregeling dienen te worden vergoed.

Quitantie verzoekt de rechtbank de rechter-commissaris niet te vragen naar een reactie of visie op het beroepschrift.

Quitantie legt aan haar verzoek om de rechter-commissaris niet om een reactie of visie te vragen ten grondslag dat de bestreden beschikking niet ziet op het beheer of de vereffening van de failliete bedoel en de beschikking door de rechter-commissaris dan ook niet is gegeven in zijn hoedanigheid van toezichthouder.

Op grond van artikel 475d lid 4 Rv behoren alle zorgverzekeringspremies, oftewel premies voor zowel de verplichte basisverzekering als voor aanvullende verzekeringen, te leiden tot verhoging van de beslagvrije voet. Dit volgt voorts uit paragraaf 3.2 van het vtlb-rapport van de Werkgroep Rekenmethode vtlb van Recofa. De eis dat [naam onderbewindgestelde] haar volledige medische doopceel moet lichten om aan te tonen waarom zij een aanvullende verzekering nodig heeft, gaat veel te ver en is een niet op de wet steunende ontoelaatbare inbreuk op haar persoonlijke levenssfeer dan wel haar privacy.

De rechter-commissaris stelt dat nu de beschikking betrekking heeft op de mate van vrijlaten van inkomsten en daarmee ziet op het beheer van de boedel, hij wel degelijk in de gelegenheid moet worden gesteld zijn visie op het beroepschrift te geven. De vaststelling van het vtlb en toepassing van berekeningsonderdelen daarvan behoren tot de discretionaire bevoegdheid van de rechter-commissaris. De Landelijke Recofa-richtlijnen en het vtlb-rapport Recofa 2018 geven weliswaar een uitgebreide berekeningssytematiek die de rechter-commissaris kan volgen, maar hebben formeel-juridisch geen verbindende kracht. Zij zijn noch in de wet verankerd noch gebaseerd op een wettelijke uitvoeringsregeling. Het staat de rechter-commissaris derhalve volledig vrij deze notities van Recofa wel of niet te volgen, dan wel daar naar omstandigheden op onderdelen van af te wijken.

Ingevolge artikel 315 Fw staat tegen een beschikking van de rechter-commissaris gedurende vijf dagen hoger beroep open op de rechtbank. Het beroepschrift van Quitantie is op 12 augustus 2019 ter griffie van deze rechtbank binnengekomen. Uit jurisprudentie op artikel 67 Fw (hoger beroep tegen beslissing van de rechter-commissaris in faillissementen) blijkt dat de beroepstermijn aanvang neemt op de dag na die waarop de rechter-commissaris de beschikking heeft gegeven (zie onder meer: ECLI:NL:RBUTR:2008:BG1020). Nu artikel 315 lid 1 Fw in grote lijnen overeenstemt met artikel 67 Fw zal de rechtbank aansluiting zoeken bij de uitleg op artikel 67 voornoemd. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen is het beroepschrift binnen de in artikel 315 lid 1 Fw gestelde termijn ontvangen. Quitantie zal derhalve in haar beroep worden ontvangen.

Hoger beroep ook namens [naam onderbewindgestelde] ?

De advocaat van Quitantie heeft ter zitting betoogt dat hij het beroepschrift ook namens [naam onderbewindgestelde] heeft ingediend. Dit volgt, aldus de advocaat, uit de zinssnede dat Quitantie “speciaal door haar gematigd [is] om namens haar c.q. in haar belang een gerechtelijke procedure te starten” (pagina 1 van het beroepschrift).

De rechtbank volgt de advocaat niet in zijn betoog, daar zij in de door de advocaat aangehaalde zinssnede leest dat [naam onderbewindgestelde] Quitantie heeft gemachtigd. De rechtbank leest hier niet in dat [naam onderbewindgestelde] ook namens haarzelf het beroepschrift heeft ingediend. De rechtbank merkt voorts het navolgende op. Tijdens het bewind komen het beheer en de beschikking over de onder bewind staande goederen niet toe aan de rechthebbende, maar aan de bewindvoerder, met inachtneming van de in de wet vermelde voorwaarden (art. 1:438 leden 1 en 2 BW). De bewindvoerder vertegenwoordigt de rechthebbende bij de vervulling van zijn taak in en buiten rechte (artikel 1:441 lid 1 BW). De bewindvoerder treedt op eigen naam en voor rekening van de rechthebbende op als formele procespartij (ECLI:NL:HR:2000:AA6341, NJ 2001/389). [naam onderbewindgestelde] is, zolang haar goederen onder bewind staan, dan ook niet bevoegd in rechte te procederen in zaken aangaande haar vermogen, nu dat tot de taak van haar bewindvoerder behoort.

Visie rechter-commissaris

Ter zitting is, ander dan in het proces-verbaal ten onrechte niet is vermeld, gesproken over de visie van de rechter-commissaris. De advocaat van Quitantie heeft aangegeven bij zijn standpunt te blijven, inhoudende dat het niet aan de rechter-commissaris is een reactie te geven op zijn eigen beschikking.

De rechter-commissaris houdt toezicht op de vervulling van de door de bewindvoerder te vervullen taken (artikel 314 Fw). De rechtbank is op grond van artikel 314 lid 2 en artikel 65 Fw verplicht om de rechter-commissaris te horen wanneer zij een beslissing dient te nemen in een zaak die ziet op het beheer van de boedel. De rechtbank kan van het horen van rechter-commissaris afzien, wanneer de rechter-commissaris ‘reeds schriftelijk van zijn gevoelen deed blijken’ (HR 23 januari 1933, NJ 1933/60). De rechter-commissaris kan dan de beslissing nader toelichten, waarbij ook acht geslagen moet worden op informatie die ten behoeve van het hoger beroep is ingebracht. Nu de beslissing van de rechter-commissaris waar hoger beroep tegen is ingesteld ziet op het beheer van de boedel, dient de rechter-commissaris gehoord te worden, dan wel zijn visie schriftelijk kenbaar te maken. De rechtbank zal de visie van de rechter-commissaris dan ook meenemen in haar beoordeling.

De ziektekostenpremies

In artikel 475 lid 4 aanhef en onder sub a Rv staat dat de beslagvrije voet wordt verhoogd met de premie van een door de schuldenaar gesloten ziektekostenverzekering.

De Recofa-richtlijnen voor schuldsaneringsregelingen (verder: de richtlijnen) bevatten regels voor de behandeling van schuldsaneringsregelingen. In artikel 3.7 onder a van de richtlijnen staat dat het vtlb wordt berekend aan de hand van de meest recente versie van het rapport van de werkgroep rekenmethode vtlb van Recofa (verder: het rapport). In paragraaf 3.2. van het rapport staat dat de volledige ziektekostenverzekeringspremie in de calculator moet worden meegenomen, ongeacht soort of hoogte. Volgens artikel 1.3 van de richtlijnen kan de rechter-commissaris afwijken van de richtlijnen.

De vraag die voorligt is of de rechter-commissaris op goede gronden kan afwijken van het uitgangspunt dat de volledige ziektekostenverzekeringspremie in het vtlb wordt meegenomen. Quitantie stelt dat voor een afweging geen ruimte is en de premies zonder meer moeten worden meegenomen, terwijl de rechter-commissaris zich op het standpunt stelt dat hem wel enige vrijheid toekomt, kijkend naar de specifieke - op de zorgbehoefte betrekking hebbende - omstandigheden van de saniet.

Hoewel de richtlijnen ‘geen recht’ zijn, laat dit onverlet dat de rechtbank deze richtlijnen wel tot uitgangspunt neemt, omdat zij algemeen gangbare regels bevat voor de verdere behandeling van de schuldsaneringsregeling.

Ingevolge artikel 1.3. van de richtlijnen kan de rechter-commissaris afwijken van hetgeen in de richtlijnen is bepaald. Daarmee komt aan de rechter-commissaris een zekere discretionaire bevoegdheid toe om van de richtlijnen af te wijken. Om van die bevoegdheid gebruik te maken is het noodzakelijk dat de rechter-commissaris kennisneemt van alle omstandigheden van het specifieke geval, in dit geval van de concrete omstandigheden van [naam onderbewindgestelde] en haar minderjarige kinderen. Een vraag die de rechter-commissaris mocht stellen nu de zorgverzekeringspremie van [naam onderbewindgestelde] van € 193,26,- per maand als zeer fors is aan te merken en dan ook op de aanwas van de boedel drukt. De rechter-commissaris heeft dan ook terecht bij de bewindvoerder de vraag neergelegd waarom [naam onderbewindgestelde] een duurdere zorgverzekering nodig heeft. Nu deze vraag tot op heden niet is beantwoord, heeft de rechter-commissaris terecht vastgehouden aan het normbedrag van € 135,- per maand. Het is aan [naam onderbewindgestelde] om de bewindvoerder te informeren over die omstandigheden die een zorgverzekering van € 193,26,- per maand rechtvaardigen, waarna het aan de rechter-commissaris is om aan de hand van een afweging van alle omstandigheden van het geval te bepalen zorgpremie van € 193,26,- per maand voor het gehele bedrag in het vtlb dient te worden meegenomen.

De rechtbank wijst de vordering van Quitantie af.