Rb. Haarlem, 25-05-2012, nr. AWB 11/5093

Eiser beroept zich primair op het bestaan van een afspraak met verweerder over de waarde van de aandelen Z BV in 1997 en de geschatte overdrachtsprijs van die aandelen in 1997, alsmede over het buiten beschouwing laten van winst of verlies uit aanmerkelijk belang ter zake van de aandelen in 1997 en latere jaren. Op basis van die afspraak is er geen winst of verlies uit aanmerkelijk belang in aanmerking te nemen in 2002 en dient de navorderingsaanslag te worden vernietigd, aldus eiser. Eiser verwijst daartoe onder meer naar zijn brief van 22 februari 2000 (onder 2.2) gericht aan verweerder, de bij die brief gevoegde brief van 15 november 1999 en de brieven van 2 mei 2002 (onder 2.9) en 12 juli 2002 (onder 2.10) eveneens gericht aan verweerder. Verweerder ontkent dat hij zich ten aanzien van eiser heeft aangesloten bij de afspraak die blijkens de brief van 15 november 1999 met een andere belastingplichtige is gemaakt.

Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiser het bestaan van de door hem gepretendeerde afspraak niet aannemelijk gemaakt. Uit de telefoonnotitie van verweerder van 23 maart 2000 naar aanleiding van de brief van 22 februari 2000 blijkt dat er contact is geweest tussen verweerder en eiser en dat verweerder eiser heeft meegedeeld dat zowel de aangifte 1997 als ook het bezwaar inmiddels waren afgedaan. In het geval eiser het daarmee niet eens was diende hij, volgens de notitie, gemotiveerd aan te geven waarom niet. Weliswaar ziet deze notitie, zo is tussen partijen niet in geschil, op het bezwaarschrift tegen de eerste navorderingsaanslag ib/pvv 1997 in verband met dividend, maar uit de notitie kan wel worden afgeleid dat toen geen afspraak is gemaakt ten aanzien van het verzoek van eiser over de fiscale behandeling van de aandelen Z BV. Het bestaan van de afspraak is ook niet uit andere stukken aannemelijk geworden. Als eiser uit het achterwege blijven van een schriftelijk standpunt van verweerder naar aanleiding van de brief van 22 februari 2000 al van het bestaan van een afspraak of een impliciete standpuntbepaling zou mogen uitgaan, dan kan eiser toch na de brief van verweerder van 22 april 2002 (onder 2.8) waarin verweerder een navorderingsaanslag ib/pvv 1997 en vermogensbelasting 1998 aankondigt niet meer in de veronderstelling hebben verkeerd dat er een afspraak bestond. In die brief, welke brief ruimschoots aan de indiening van de aangifte ib/pvv 2002 voorafgaat, wijst verweerder eiser er bovendien op dat voor zover er meer wordt ontvangen dan de geschatte overdrachtsprijs, het meerdere moet worden aangegeven in de jaren waarin de earn-outbetalingen worden ontvangen.

Nieuw feit

Eiser stelt zich subsidiair op het standpunt dat verweerder niet beschikt over een nieuw feit dat navordering rechtvaardigt. Verweerder was voorafgaand aan het opleggen van de definitieve aanslag ib/pvv 2002 met dagtekening 27 februari 2004 bekend dan wel had redelijkerwijs bekend kunnen zijn met alle relevante feiten en omstandigheden met betrekking tot de fiscale behandeling van de aandelen Z BV en de daaraan verbonden gevolgen voor het belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang 2002 van eiser. Die omstandigheid kan dan op grond van artikel 16, eerste lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (Awr) geen grond voor navordering opleveren, zo vervolgt eiser. Eiser verwijst in dat verband met name naar de brieven van de Belastingdienst te A van 17 maart 2000 (onder 2.4), 15 mei 2001 (onder 2.5), 31 augustus 2001 (onder 2.6) en 17 april 2002 (onder 2.7). Voorts wijst eiser op de brieven van de LB-inspecteur van 17 januari 2003 (onder 2.12) en 31 juli 2003 (onder 2.13). Gezien de inhoud van deze correspondentie tussen de Belastingdienst te A als Vpb-inspecteur en verweerder als IB-inspecteur over de problematiek met betrekking tot de waardering van de aandelen Z BV in 1997 en de (mogelijke) earn-outbetalingen over de jaren na 1997 enerzijds en de brieven van de LB-inspecteur gericht aan de accountant en de daarmee bij de LB-inspecteur te veronderstellen kennis over 2002 anderzijds, had verweerder de aangifte ib/pvv 2002 niet zonder nader onderzoek mogen afhandelen.

Voor de beantwoording van de vraag of een nieuw feit aanwezig is, is in beginsel slechts van belang of de bevoegde inspecteur of een persoon voor wiens handelen hij verantwoordelijk is met dat feit bekend was of redelijkerwijs bekend kon zijn, tenzij sprake is van coördinatie.

Naar het oordeel van de rechtbank is niet aannemelijk geworden dat sprake is geweest van coördinatie voorafgaand, of ten tijde van het opleggen van definitieve aanslag op 27 februari 2004. Naar verweerder ter zitting onbetwist heeft gesteld, is hij immers pas eind 2004, de belastingheffing van aanmerkelijk-belanghouders gaan coördineren, derhalve pas nadat de definitieve aanslag ib/pvv 2002 van eiser al was vastgesteld.

Ook kan niet worden gezegd dat de Vpb-inspecteur of de LB-inspecteur (die behoren tot andere eenheden van de Belastingdienst) over zodanige informatie hebben beschikt voorafgaand aan het vaststellen van de definitieve aanslag door verweerder dat deze informatie aan verweerder moet worden toegerekend. De Vpb-inspecteur was immers met name betrokken bij de vaststelling van de verkrijgingsprijs in 1997 van de aandelen Z BV en heeft uitsluitend de earn-outbetalingen tot en met 2000 aan verweerder gerenseigneerd. De LB-inspecteur heeft in het kader van de loonbelasting/premie volksverzekeringen (lb/pvv) bij brief van 29 augustus 2003 van de accountant weliswaar een overzicht ontvangen van de totale betalingen tot en met 2003 aan alle werknemers, waaronder eiser, maar die gegevens waren destijds uitsluitend relevant voor het opleggen van een naheffingsaanslag lb/pvv, omdat het voordeel voor alle werknemers naar de mening van de LB-inspecteur voortvloeide uit de dienstbetrekking. Op dat moment was er voor de LB-inspecteur nog geen aanleiding verweerder daarvan op de hoogte te stellen, laat staan een en ander te coördineren.

Voor wat betreft de kennis van verweerder zelf geldt dat uit geen van de door eiser genoemde brieven kan worden afgeleid dat verweerder op de hoogte was of redelijkerwijs op de hoogte had kunnen zijn van de earn-outbetaling in 2002. Dat verweerder in zijn algemeenheid van de problematiek van de waardering van de aandelen en de earn-outbetalingen ten aanzien van eiser en de lopende procedures met betrekking tot de verkrijgingsprijs 1997 ten aanzien van een andere belastingplichtige op de hoogte was staat wel vast. Dat is echter gezien het feit dat de earn-out betalingen jaarlijks werden vastgesteld afhankelijk van de eventuele winst van Z BV en derhalve onzeker waren, geen omstandigheid die tot de conclusie zou moeten leiden dat verweerder van de earn-outbetaling 2002 op de hoogte was of redelijkerwijs op de hoogte had kunnen zijn. Voor zover eiser stelt dat de voor 2002 ingediende aangifte ib/pvv voor verweerder aanleiding had moeten vormen om een nader onderzoek in te stellen, geldt dat eiser zijn aangifte heeft ingediend op 26 augustus 2003 zonder daarin de earn-outbetaling over 2002 op te nemen als inkomen uit aanmerkelijk belang. Deze aangifte maakte een verzorgde indruk en gaf, na daarvan met een normale zorgvuldigheid kennis te hebben genomen, op zichzelf en het voorgaande in aanmerking genomen, geen aanleiding voor nader onderzoek.

Eiser heeft ter zake van de behandeling van de aandelen Z BV door de LB-inspecteur ter zitting nog gesteld dat verweerder alle stukken met betrekking tot de naheffingsaanslag lb/pvv en de daartegen gerichte bezwaarprocedure in het geding dient te brengen op grond van artikel 8:45 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). De rechtbank ziet in de omstandigheid dat verweerder de werkzaamheden van de LB-inspecteur in een tijdlijn heeft gezet en de toelichting daarop ter verduidelijking van alle problematiek rond de waardebepaling van de aandelen, geen aanleiding verweerder op te dragen nadere stukken in het geding te brengen. Door eiser is onvoldoende gesteld in hoeverre de door hem genoemde stukken van belang kunnen zijn voor de beoordeling van het beroep. Eiser heeft voorts niet aannemelijk gemaakt dat de stukken met betrekking tot de naheffingsaanslag lb/pvv en de afhandeling van het bezwaarschrift gedingstukken als bedoeld in artikel 8:42 Awb zijn, in die zin dat die stukken een rol hebben gespeeld bij het opleggen van de navorderingsaanslag ib/pvv 2002 dan wel bij de bezwaarbehandeling door verweerder.

Gelijkheidsbeginsel

Eiser stelt dat verweerder in strijd heeft gehandeld met het gelijkheidsbeginsel aangezien niet alle vijf aandeelhouders die een aanmerkelijk belang hadden in Z BV gelijk zijn behandeld. Bij één aandeelhouder is de navorderingsaanslag vernietigd en bij twee aandeelhouders zijn de earn-outbetalingen 2002 niet in de heffing betrokken. Verweerder bestrijdt dat hij in strijd heeft gehandeld met het gelijkheidsbeginsel. De voordelen uit aanmerkelijk belang van de twee aandeelhouders waarvoor verweerder competent is, zijn beide wel in de heffing betrokken. Verweerder bestrijdt voorts dat bij twee aandeelhouders het voordeel in het geheel niet in de heffing is betrokken. Verweerder bevestigt dat de navorderingsaanslag ten name van één aandeelhouder is vernietigd.

Het beroep op het gelijkheidsbeginsel kan alleen slagen als sprake is van een ongelijke behandeling van gelijke gevallen voortkomend uit een door verweerder gevoerd begunstigend beleid of uit een oogmerk van begunstiging dan wel wanneer in een meerderheid van de vergelijkbare gevallen een juiste wetstoepassing achterwege is gebleven, de zogenoemde meerderheidsregel. De rechtbank begrijpt het betoog van eiser als een beroep op de meerderheidsregel.

De Hoge Raad heeft op 15 oktober 2010, nr. 09/00907, LJN: BM8179 met betrekking tot de meerderheidsregel het volgende beslist:

“4.2. Het gaat hier om navorderingsaanslagen die zijn opgelegd vóór 1 januari 2003, toen het hoofd van de betrokken eenheid van de Belastingdienst was aangewezen als inspecteur. Voor de toepassing van de meerderheidsregel bij de heffing van rijksbelastingen geldt dan dat slechts gevallen in aanmerking worden genomen ten aanzien waarvan het hoofd van de betrokken eenheid van de Belastingdienst bevoegd is (zie HR 16 december 1998, nr. 33 327, LJN AA2576, BNB 1999/165 en HR 18 april 2008, nr. 41475, LJN BC9550, BNB 2009/11).

Aangezien verweerder de belastingplichtige aandeelhouders waarvoor hij bevoegd was gelijk heeft behandeld en aldus is gebleven binnen de door de Hoge Raad gegeven kaders, heeft hij niet gehandeld in strijd met het gelijkheidsbeginsel. Eisers grief terzake faalt derhalve.

Fair play

Voor zover eiser stelt dat verweerder in strijd heeft gehandeld met het beginsel van fair play door een deel van de werknemers in de heffing van lb/pvv te betrekken en eiser te belasten in de ib/pvv, kan die grief niet slagen. De werknemers zijn belast in de lb/pvv voor zover zij loon uit dienstbetrekking hebben genoten. Daarover is in 2005 een compromis gesloten tussen de LB-inspecteur en Z BV. De aanmerkelijk-belanghouders zijn van dat compromis niet zozeer uitgesloten als wel, zo heeft verweerder onweersproken betoogd, zij wilden niet deelnemen aan dat compromis en overigens genoten zij in afwijking van de overige werknemers de voordelen (deels) niet uit de dienstbetrekking, maar uit het aanmerkelijk belang dat zij in Z BV hadden. Aldus valt niet in te zien dat verweerder in strijd heeft gehandeld met het fair play beginsel.

Heffingsrente

Bij handhaving van de aanslag stelt eiser dat de heffingsrente dient te worden beperkt tot 17 maart 2003 en voert daartoe het volgende aan. Op 17 december 2002 ontving verweerder alle relevante informatie aan de hand waarvan hij een voorlopige aanslag had kunnen opleggen. Met inachtneming van een periode van drie maanden die verweerder gegund is om een aanslag op te leggen acht eiser het redelijk de heffingsrente alsdan te beperken tot 17 maart 2003. De rechtbank kan het standpunt van eiser niet volgen. Allereerst is het de rechtbank niet duidelijk op welke specifieke informatie eiser zich beroept. Zoals onder 4.2.1 tot en met 4.2.4 is overwogen was verweerder niet eerder dan begin 2005 op de hoogte van het werkelijk door eiser genoten bedrag over 2002. Dat het uiteindelijk nog tot 31 augustus 2007 heeft geduurd alvorens de navorderingsaanslag is opgelegd was mede een gevolg van de procedures die door de andere belastingplichtige werd gevoerd. Naar aanleiding van die procedures bestond voortdurende onzekerheid over de fiscale afhandeling van de voordelen uit aanmerkelijk belang ook ten aanzien van eiser en ook ten aanzien van 2002. Nadat het geschil was beëindigd met de uitspraak van Gerechtshof Arnhem van 24 november 2006 hebben verweerder en eiser diverse malen mondeling en schriftelijk contact gehad tot de datum waarop de aanslag is opgelegd. Verweerder heeft aldus niet zodanig getalmd de navorderingsaanslag op te leggen dat op grond van het zorgvuldigheidsbeginsel de heffingsrente zou dienen te worden beperkt tot de door eiser voorgestane periode.

Immateriële schade

Eiser heeft de rechtbank verzocht een vergoeding toe te kennen voor immateriële schade, die hij heeft geleden vanwege de duur van de behandeling van het geschil. Eiser heeft zijn verzoek beperkt tot de in bezwaar belopen termijnoverschrijding.

In zijn arresten van 10 juni 2011 (waaronder het arrest met zaaknummer 09/05112, LJN BO5080) heeft de Hoge Raad beslist dat in belastingzaken aanspraak kan bestaan op een schadevergoeding indien het belastinggeschil niet binnen een redelijke termijn wordt beslecht. Bij de beoordeling van de vraag of de redelijke termijn is overschreden moet, aldus de Hoge Raad, worden aangesloten bij de uitgangspunten die zijn neergelegd in het arrest van de Hoge Raad van 22 april 2005, nr. 37984, LJN AO9006, BNB 2005/337. De in aanmerking te nemen termijn vangt in beginsel aan op het moment waarop verweerder het bezwaarschrift ontvangt.

Eiser stelt dat verweerder de redelijke termijn heeft overschreden nu niet binnen twee jaar na aanvang van de termijn, zijnde 2 oktober 2007 op het bezwaarschrift is beslist. Aangezien de uitspraak op bezwaar gedaan is op 16 augustus 2011 is de redelijke termijn met 22 ½ maand overschreden. Eiser verzoekt daarom om een immateriële schadevergoeding van 4 halve jaren x € 500 = € 2.000.

Verweerder ziet geen aanleiding een immateriële schadevergoeding toe te kennen in verband met de omvangrijke en complexe materie in deze zaak en de samenhang met andere belastbare feiten. Die omstandigheden rechtvaardigen een verlenging van de redelijke termijn, zodat deze termijn door verweerder per saldo niet is overschreden.

Verweerder overschrijdt in beginsel een redelijke termijn indien hij niet binnen een half jaar na binnenkomst van het bezwaarschrift op het bezwaar beslist. In de omstandigheden van dit geval acht de rechtbank echter een langere termijn gerechtvaardigd, vanwege de complexiteit van de zaak in combinatie met de samenhang van de belastbare feiten van de jaren 1997 tot en met 2002 en de langlopende procedure die eiser zelf heeft gevoerd over 1997 en die uiteindelijk met een compromis is beëindigd, zoals weergegeven in de uitspraak van Gerechtshof Amsterdam van 9 september 2010, welke procedure mogelijk gevolgen had voor latere jaren. Naar het oordeel van de rechtbank blijft verweerder daarom tot 9 september 2010 binnen de redelijke termijn. Van verweerder mag dan wel worden verwacht dat hij binnen een termijn van zes weken na 9 september 2010 uitspraak op het bezwaarschrift doet. Voor een langere termijn ziet de rechtbank geen aanleiding zodat het einde van de redelijke termijn in het onderhavige geval dient te worden vastgesteld op 21 oktober 2010. Aldus is de termijn met minder dan 10 maanden overschreden.

De schadevergoeding bedraagt, zoals de Hoge Raad ook heeft geoordeeld, in beginsel € 500 per half jaar waarmee de redelijke termijn is overschreden, waarbij een gedeelte van een termijn van een half jaar naar boven wordt afgerond. Aldus heeft eiser recht op een vergoeding van immateriële schade van 2 x € 500 = € 1.000.

De rechtbank ziet onvoldoende aanleiding om te oordelen dat het beroep alleen door de toekenning van de schadevergoeding gegrond moet worden verklaard. Het gegrond verklaren van het beroep zou meebrengen dat eiser naast de schadevergoeding ook recht zou krijgen op een (forfaitaire) proceskostenvergoeding en teruggave van het griffierecht, terwijl hij inhoudelijk ongelijk heeft gekregen.

Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep ongegrond te worden verklaard.