HR, 02-06-2017, nr. 16/03921

In het arrest van 14 augustus 2015 heeft Uw Raad het beroep in cassatie dat [X] had ingesteld tegen de uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam van 24 januari 2013 gegrond verklaard en het geding verwezen naar het Gerechtshof Amsterdam ter verdere behandeling en beslissing in de zaak met inachtneming van het arrest.

De beslissing van Uw Raad komt er in het kort op neer dat het Hof de toetsing of [X] heeft bewezen dat wanneer de schending van het recht op verdediging niet had plaatsgevonden zij een inbreng had kunnen leveren die voor het vaststellen van de uitnodiging tot betaling van belang was en waarvan niet kan worden uitgesloten dat deze tot een andere afloop had kunnen leiden. Het Hof heeft deze toetsing moeten uitvoeren aan de hand van de specifieke feitelijke en juridische omstandigheden van het geval. Daar komt bij dat het Hof in aanmerking moest nemen het antwoord op de vraag of [X], door de omstandigheid dat de inspecteur de feiten en omstandigheden die aan de uitnodigingen tot betaling ten grondslag hebben gelegen niet voortvarend aan [X] bekend heeft gemaakt, haar verdedigingsrechten überhaupt wel effectief ten uitvoer heeft kunnen leggen.

[X] heeft zowel in haar schriftelijke reactie op het arrest als tijdens de mondelinge behandeling van het hoger beroep na verwijzing concreet aangegeven over welke informatie — die van belang was voor de vaststelling van de douanewaarde van de ingevoerde goederen — zij als douane-expediteur niet beschikte en de douane wel.

Het betreft met name de overeenkomst en het bijbehorende supplement die is gesloten tussen de importeur van de goederen ([X] opdrachtgever) en diens moedermaatschappij alsmede boekhoudkundige gegevens uit de administratie van de importeur. In de overeenkomst zijn de bedragen vermeld die de importeur als commissie en provisie aan haar moedermaatschappij moest betalen. Deze feitelijke informatie heeft [X] pas in een zeer laat stadium van de procedure van de inspecteur ontvangen, ten tijde van het (dreigend) faillissement van haar opdrachtgever, waardoor [X] gaan informatie van haar opdrachtgever heeft kunnen krijgen.

Daarnaast heeft [X] duidelijk aangegeven een inbreng te hebben kunnen geven over de betalingen die bestemd waren voor de PM-Teampartners. Ik verwijs naar alinea 2 op pagina 3 van mijn brief aan het Hof van 2 november 2015.

Het Hof heeft in punt 6.2 van de uitspraak een te korte samenvatting gegeven van hetgeen [X] heeft gesteld. Met name ontbreekt de stelling van [X] dat zij. In geval de onregelmatigheid niet had plaatsgevonden, bewijs had willen verzamelen en inbrengen om aan te tonen dat de als provisie op de facturen vermelde bedragen daadwerkelijk aan onafhankelijke wederverkopers (de PM-Teampartners) waren uitbetaald. Ik verwijs naar alinea 3 en 4 van mijn brief aan het Hof van 2 november 2015.

Punt 6.3 van de uitspraak vangt aan met een conclusie, namelijk dat het Hof van oordeel is dat [X] met haar stellingen niet aannemelijk zou hebben gemaakt dat zij zonder de geconstateerde onregelmatigheid in de procedure een inbreng had kunnen leveren die voor het vaststellen van de UTB's van belang was en waarvan niet kan worden uitgesloten dat deze tot een besluitvormingsproces met een andere afloop had kunnen leiden.

Het Hof voert voor deze conclusie aan dat [X] enkel zou hebben aangevoerd wat zij had willen onderzoeken en niet wat zij concreet had willen inbrengen.

Dat is niet juist. Het Hof gaat hiermee namelijk geheel voorbij aan hetgeen [X] in haar brief van 2 november 2015 heeft gesteld. Ik citeer:

[X] concludeert ten aanzien van dit punt dat dit een schending is, althans onjuiste toepassing van de beginselen van Gemeenschapsrecht is, in het bijzonder van het beginsel van de eerbiediging van het recht van verdediging, dan wel een onjuiste uitleg van de op dit beginsel betrekking hebbende jurisprudentie en/of een onbegrijpelijke motivering ten aanzien van dit beginsel. Alleen daarom al kan de uitspraak van het Hof niet in stand blijven.

[X] had concrete gegevens willen inbrengen, maar daarvoor moest zij uiteraard wel eerst onderzoek naar die gegevens doen aan de hand van documenten die de fiscus haar pas in een zeer laat stadium ter beschikking heeft gesteld. [X] heeft gesteld dat zij had willen onderzoeken welke bedragen concreet aan wederverkopers waren uitbetaald. Het Hof heeft ten onrechte geoordeeld dat deze inbreng niet concreet genoeg zou zijn om als ‘Inbreng’ te kunnen gelden.

Het Hof heeft het arrest van Uw Raad onjuist geïnterpreteerd door aan te nemen dat een onderzoek (en uiteraard de resultaten daarvan) niet gelijk zouden zijn aan ‘een [X] inbreng’. Daarnaast heeft het Hof ten onrechte geoordeeld dat hetgeen [X] heeft willen onderzoeken niet concreet genoeg zou zijn.

[X] concludeert met betrekking tot dit punt dat dit een schending is, althans onjuiste toepassing van de beginselen van Gemeenschapsrecht is, in het bijzonder van het beginsel van de eerbiediging van het recht van verdediging, dan wel een onjuiste uitleg van de op dit beginsel betrekking hebbende jurisprudentie en/of een onbegrijpelijke motivering ten aanzien van dit beginsel. Ook daarom kan de uitspraak van het Hof niet in stand blijven.

Het Hof is verder van oordeel dat ook al zou [X] voor het uitreiken van de UTB's sluitend bewijs hebben kunnen overleggen dat de provisiebetalingen door de koper in de VS werden doorgesluisd naar de PM-Teampartners, de inspecteur tot navordering zou zijn overgegaan. Het door [X] gewenste onderzoek zou daarom niet tot een andere afloop hebben kunnen leiden.

[X] stelt dat deze uitleg in strijd is met het beginsel van de eerbiediging van het recht van verdediging. Immers, het gaat er niet om wat het subjectieve oordeel van de inspecteur is in deze zaak, maar of, objectief gezien de zaak een andere afloop zou kunnen hebben gehad. Dat is naar de stellige overtuiging van [X] het geval. Immers de rechtbank was (in eerste aanleg) van oordeel dat de provisiebetalingen niet tot de douanerwaarde behoren. Het is van wezenlijk belang voor de bijtelling van bedragen of zij betrekking hebben op de goederen en aan wie zij (uiteindelijk) worden betaald. Het feit dat de inspecteur heeft getwijfeld of de betalingen ook daadwerkelijk bij de Teampartners zijn terechtgekomen (ik verwijs naar de op een na laatste alinea van mijn brief van 2 november 2015) geeft al aan dat dit aspect zou (hebben) moeten worden onderzocht. Dat de inspecteur dat niet heeft gedaan laat dit onverlet.

[X] concludeert ook met betrekking tot dit punt dat dit een schending is, althans onjuiste toepassing van de beginselen van Gemeenschapsrecht is, in het bijzonder van het beginsel van de eerbiediging van het recht van verdediging, dan wel een onjuiste uitleg van de op dit beginsel betrekking hebbende jurisprudentie en/of een onbegrijpelijke motivering ten aanzien van dit beginsel. Ook daarom kan de uitspraak van het Hof niet in stand blijven.

Ten slotte oordeelt het Hof dat aan de omstandigheid dat na da vaststelling van de UTB's de daaraan ten grondslag liggende feiten en omstandigheden niet voortvarend aan [HIB] bekend zijn gemaakt niet zodanige betekenis toekomt dat dit tot een ander oordeel zou leiden.

Het Hof motiveert dit oordeel in het geheel niet. Het is een ‘kort door de bocht’ oordeel. Het Hof maakt zich er naar de mening van [X] te gemakkelijk vanaf. [X] krijgt de indruk dat het Hof zijn oordeel al klaar heeft en in het geheel geen grondige toetsing van de feiten en omstandigheden heeft willen uitvoeren. De uitspraak lijdt (daarom) aan een motiveringsgebrek en kan niet in stand blijven. Op dit punt heeft uw Raad het Gerechtshof Immers duidelijke Instructies gegeven. Het Gerechtshof moest dit aspect in haar beoordeling meewegen. Dan volstaat het niet om in de uitspraak na verwijzing slechts op te merken dat aan het ook nadien niet voortvarend bekendmaken van feiten en omstandigheden aan [X] niet zodanige betekenis zou toekomen, dat dit tot een ander oordeel zou leiden. Iedere toelichting waarom dat niet het geval zou zijn ontbreekt.