2.4.2 Verschillende soorten 'damages'

Zowel in het Engelse als in het Amerikaanse recht komen verschillende soorten 'damages'1 voor, waarbij pleegt te worden onderscheiden tussen compensatory en punitive damages. Compensatory damages zijn vergelijkbaar met onze schadevergoedingen en dienen ertoe de schade te compenseren. Zij worden zowel toegekend voor vermogensschade als voor ander nadeel. De punitive damages zijn te omschrijven als bedragen die in een civiele procedure wegens onrechtmatig gedrag worden toegekend en losstaan van de schade.2 Met toewijzing van punitive damages in hun zuivere betekenis wordt uitsluitend beoogd het gedane onrecht te vergelden en toekomstig onrechtmatig handelen van de dader en van anderen te voorkomen.3

Zowel het Engelse als het Amerikaanse recht kennen naast de 'zuivere' punitive damages verschillende andere vormen van damages die worden geacht punitieve elementen in zich te bergen. Daaronder vallen bijvoorbeeld de zogenaamde 'nominal damages', die worden toegekend in gevallen waarin in feite geen schade is geleden, maar waarin door middel van het opleggen van een symbolisch bedrag aan schadevergoeding blijk wordt gegeven van afkeuring van het gedrag.4 In de Verenigde Staten worden bovendien in bepaalde gevallen zogenaamde 'treble damages' toegekend die bestaan uit een bedrag dat driemaal zo hoog ('treble') is als de werkelijk geleden schade.5 Zowel bij de nominal als bij de treble damages gaat het in essentie om een vorm van punitive damages, nu (een deel van) het bedrag expliciet dient om de dader te straffen en niet dient om de schade te vergoeden. Voorts kent men zogenaamde 'restitutionary damages' die ten doel hebben de laedens te ontdoen van het door hem onrechtmatig genoten voordeel en die vaak tevens als punitief worden aangemerkt.6 Ten slotte kent (onder meer) het Engelse recht zogenaamde 'aggravated damages'. Deze dienen weliswaar ter vergoeding van (immateriële) schade, maar zijn in zoverre bijzonder dat zij het oog hebben op schade die wordt geacht te zijn ontstaan door de wijze waarop of het motief waarmee de laedens de schade toebracht. Omdat de aggravated damages zich bevinden in het grensgebied tussen schadevergoeding en straf zal daaraan hierna afzonderlijk aandacht worden besteed.