HR, 30-01-2015, nr. 14/01997

De relevante feiten zijn als volgt.1.[verweerster 1] en [verweerster 2] zijn, volgens tardieve geboorteaangiftes ter gelegenheid van erkenningen op 25 april 1994 door [de man] (hierna: de man), op [geboortedatum] 1984 onderscheidenlijk [geboortedatum] 1989 geboren in de Dominicaanse Republiek. De man had ten tijde van de erkenningen de Nederlandse nationaliteit, de moeder van [verweerster] c.s., [betrokkene], de Dominicaanse nationaliteit.

De geboorteaangiftes zijn tardief gedaan, maar op de aktes staat vermeld dat zij daarom zijn geratificeerd in overeenstemming met een rechterlijke beschikking. Er zijn geen aanwijzingen dat [verweerster] c.s. ten tijde van de erkenningen al een vader hadden. Vast staat dat de man niet de biologische vader van [verweerster] c.s. is.

Op 25 april 1994, de dag van de erkenningen, was de man nog gehuwd met een andere vrouw dan de moeder van [verweerster] c.s., waarvan hij is gescheiden op 29 augustus 1994 in Alkmaar, Nederland. Op 11 januari 1995 is hij in Curaçao getrouwd met de moeder van [verweerster] c.s., waarvan hij is gescheiden op 28 september 1998.

In de onderhavige procedure verzoeken [verweerster] c.s. op de voet van art. 17 RWN dat wordt vastgesteld dat zij met ingang van de datum van hun erkenning door de man de Nederlandse nationaliteit hebben verkregen.

Bij beschikking van 21 januari 2014 heeft het Gemeenschappelijk Hof van Justitie van Aruba, Curaçao, Sint Maarten en van Bonaire, Sint Eustatius en Saba (verder: het hof) het verzoek toegewezen. Het hof heeft dit als volgt gemotiveerd.2.Nu de man ten tijde van de erkenning van [verweerster] c.s. gehuwd was met een andere vrouw dan de moeder van [verweerster] c.s. en voorts tussen de man en [verweerster] c.s. ten tijde van de erkenning geen ‘family life’ bestond als bedoeld in art. 8 lid 1 EVRM, zijn de erkenningen nietig op grond van art. 300 lid 1 sub b van het destijds geldende BWNA. Het hof heeft echter geoordeeld dat het verzoek op twee andere zelfstandig dragende gronden toch moet worden toegewezen (rov. 2.7-2.10).

De eerste zelfstandig dragende grond voor toewijzing is volgens het hof te vinden in art. 3:58 en 3:59 van het thans geldende Burgerlijk Wetboek van Curaçao (door het hof aangeduid als BW, maar hierna door mij aan te duiden als BWC). Het hof heeft overwogen dat de aard van de erkenning van een kind zich niet tegen overeenkomstige toepassing van art. 3:58 BWC verzet (rov. 2.12). Toen de man op 25 april 1994 [verweerster] c.s. erkende, stond volgens de wet zijn huwelijkse staat aan de geldigheid van de erkenning in de weg. Dit beletsel is echter enkele maanden later, op 29 augustus 1994, komen te vervallen. De man is op 11 januari 1995 gehuwd met de moeder van [verweerster] c.s., welk huwelijk indien de erkenningen geldig waren (waarvan iedereen uitging, ook de ambtenaren van het bevolkingsregister van Curaçao) wettiging van [verweerster] c.s.3.tot gevolg zou hebben ingevolge het destijds geldende art. 329 BWNA.4.Indien de man zich op 11 januari 19955.het gebrek goed gerealiseerd had, zou hij [verweerster] c.s. opnieuw hebben erkend vóór of op de dag van de huwelijksvoltrekking. Het hof is van oordeel dat de nietige erkenning ingevolge art. 3:58 BWC aldus is bekrachtigd. Ingevolge art. 3:59 BWC is titel 2 van Boek 3 BWC, waarvan art. 3:58 BWC deel uitmaakt, van overeenkomstige toepassing buiten het vermogensrecht, voor zover de aard van de rechtshandeling of van de rechtsbetrekking zich daartegen niet verzet. Volgens het hof verzet de aard van de erkenning van een kind zich niet tegen overeenkomstige toepassing van art. 3:58 BWC (rov. 2.11 – 2.13).6.

De tweede zelfstandig dragende grond voor toewijzing van het verzoek baseert het hof op ‘bezit van staat’. Uitgaande van de nietigheid van de – in de geboorteakten van [verweerster] c.s. aangetekende – erkenningen op 25 april 1994, bestaat een discrepantie tussen hun staat volgens de wet en hun staat volgens de geboorteakte. Indien de staat volgens de wet niet overeenstemt met de staat volgens de geboorteakte, kan uiterlijk ‘bezit van staat’ ertoe leiden dat de staat volgens de geboorteakte niet meer kan worden betwist (zie art. 1:209 BWC). Voldoende aannemelijk is dat [verweerster] c.s. een uiterlijke staat als kinderen van de man bezitten. Zij hebben, aanvankelijk met hun moeder, bij hem in huis gewoond en zijn door hem als hun vader verzorgd en opgevoed, zij dragen al bijna twintig jaar zijn naam, zij hebben blijkens uittreksels uit de basisadministratie persoonsgegevens bij hem gewoond nadat hij gescheiden was van hun moeder. Naar buiten toe zijn zij altijd als kinderen van hem beschouwd (rov. 2.14 – 2.15).

Op grond van deze twee afzonderlijke gronden heeft het hof het verzoek van [verweerster] c.s. toegewezen. Het hof heeft vastgesteld dat [verweerster] c.s. Nederlander zijn geworden op 25 april 1994. Het hof merkt nog op dat het Nederlanderschap van [verweerster] c.s. is gebaseerd op de erkenning door een Nederlander en niet rechtstreeks op bekrachtiging of bescherming van bezit van staat, zodat aan het limitatieve karakter van de wijzen van verkrijging van het Nederlanderschap geen afbreuk wordt gedaan (rov. 2.17). Het aldus bereikte resultaat is volgens het hof geenszins in strijd met de openbare orde (rov. 2.19).

De Staat heeft tijdig cassatieberoep ingesteld tegen de beschikking van het hof. [verweerster] c.s. hebben verweer gevoerd.

Het cassatiemiddel keert zich met drie onderdelen tegen de beschikking van het hof, waarbij elk van de twee zelfstandig dragende gronden van de beschikking wordt bestreden. Het eerste onderdeel (onder 3) betoogt dat de beschikking blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting waar het hof in rov. 2.11-2.13 heeft overwogen dat de aard van de erkenning van een kind zich niet verzet tegen overeenkomstige toepassing van art. 3:58 BWC. Het onderdeel (onder 3.1.1-3.1.2) doet daarvoor een beroep op de Toelichting Meijers en op de parlementaire geschiedenis van de schakelbepaling zoals deze in het Nederlandse BW (art. 3:59 BW) is opgenomen, welke bepaling overeenkomt met art. 3:59 BWC. Het onderdeel stelt zich op het standpunt dat bekrachtiging zich niet goed laat denken bij een rechtshandeling als erkenning, omdat de nietigheden nauwkeurig zijn omschreven, evenals – aldus het middel in 3.1.3 – de daarop gemaakte uitzondering in ‘onderdeel e van het eerste lid van art. 1:204 BW’, waarmee het onderdeel doelt op art. 1:204 BWC. Voor zover het hof niet blijk zou hebben gegeven van een onjuiste rechtsopvatting, betoogt het middel onder 3.2 dat het hof zijn oordeel dienaangaande onvoldoende heeft gemotiveerd.

Het tweede onderdeel van het middel (onder 4) bestrijdt het oordeel van het hof over bezit van staat als tweede zelfstandig dragende grond voor toewijzing van het verzoek. In het derde onderdeel van het middel (onder 5) wordt betoogd dat bekrachtiging noch bezit van staat een wijze van verkrijging van het Nederlanderschap is.

Alvorens het cassatiemiddel te bespreken, geef ik een overzicht van enige wettelijke bepalingen die in deze zaak een rol spelen. Dit overzicht is van belang, omdat het voor een goed begrip noodzakelijk is de verschillende bepalingen van het BW van de Nederlandse Antillen, van het BW van Curaçao en van het BW van Nederland uit elkaar te houden.

Ten tijde van de erkenning van [verweerster] c.s. door de man op 25 april 1994 gold in de Nederlandse Antillen art. 330 lid 1, aanhef en onder b BWNA. Deze bepaling luidde als volgt:

‘Een erkenning is nietig, indien zij is gedaan:

(...)

b. door een gehuwde man, wiens huwelijk meer dan 306 dagen voor de geboortedag van het kind is voltrokken’.

Bij de invoering van Boek 1 van het BWNA met ingang van 15 januari 2001 is de materie van de erkenning van een kind geregeld in art. 203 e.v. BWNA en is in art. 204 lid 1, aanhef en onder e, BWNA het volgende bepaald:

‘De erkenning is nietig, indien zij is gedaan:

(…);

e. Na het verstrijken van de wettelijke termijn van aangifte van de geboorte van het kind, tenzij aannemelijk is dat de man de biologische vader van het kind is of dat tussen de man en het kind een nauwe persoonlijke betrekking is ontstaan;

(…)’.

Bij de staatkundige herziening van de koninkrijksverhoudingen met ingang van 10 oktober 2010 is het BWNA blijven gelden voor het land Curaçao en is de tekst van art. 204, lid 1, aanhef en onder e, BWNA sedertdien ongewijzigd gebleven (thans art. 204 lid 1, aanhef en onder e, BWC).

Bij de inwerkingtreding van Boek 1 BWNA is, zoals hierboven aangegeven, de nietigheidsgrond van de erkenning door een gehuwde man gewijzigd. In de toelichting op deze wijziging valt over dit artikelonderdeel het volgende te lezen:

‘Het gaat hier om een op het tijdstip van de erkenning gehuwde man. Hij kan slechts erkennen indien het gerecht in eerste aanleg heeft vastgesteld dat aannemelijk is dat tussen de man en de moeder een band bestaat of heeft bestaan die in voldoende mate met een huwelijk op één lijn valt te stellen of dat tussen de man en het kind een nauwe persoonlijke betrekking – waaronder verstaan wordt “family life” als bedoeld in artikel 8 EVRM – bestaat. Het huidige ongeclausuleerde erkenningsverbod voor de gehuwde man is door de Hoge Raad in strijd geacht met dit artikel 8 (HR 10 november 1989, NJ 1990, 450). Ook het Gemeenschappelijk Hof van Justitie van de Nederlandse Antillen en Aruba heeft in een bepaald geval toegestaan dat een gehuwde man kinderen erkende (HvJNAA 23 augustus 1996, H. 171/94, vonnis 1995/296, SJD 1994/299). De gehuwde man – gescheiden van tafel en bed – woonde in dit geval dertig jaar samen met een andere vrouw, bij wie hij kinderen had verwekt; deze kinderen werden door hem vlak voor zijn overlijden erkend’.7.

En voorts:

‘Door het nieuwe onderdeel e bestaat geen behoefte meer aan een bijzondere regel ten aanzien van de gehuwde man. Een gehuwde man kan een kind erkennen, indien hij dit verwekt heeft, indien de erkenning plaats vindt ter gelegenheid van de (tijdige) geboorteaangifte of indien hij een nauwe persoonlijke betrekking heeft met het kind. Deze laatste voorwaarde kwam ook voor in het vervallen onderdeel e’.8.

In het Nederlandse BW luidde art. 1:204 lid 1, aanhef en onder e, BW tot 1 april 2014 als volgt:

‘De erkenning is nietig, indien zij is gedaan:

(…);

e. door een op het tijdstip van de erkenning met een andere vrouw gehuwd man, tenzij de rechtbank heeft vastgesteld dat aannemelijk is dat tussen de man en de moeder een band bestaat of heeft bestaan die in voldoende mate met een huwelijk op één lijn valt te stellen of dat tussen de man en het kind een nauw persoonlijke betrekking bestaat;

(…).’.

Deze bepaling is bij Wet van 27 november 2013 gewijzigd.9.Het erkenningsverbod voor een gehuwde man, zoals dit in art. 1:204 lid 1, aanhef en onder e, BW was neergelegd, is met ingang van 1 april 2014 in het Nederlandse recht komen te vervallen.

Ik keer thans terug tot de bespreking van het middel, waarbij als uitgangspunt geldt dat de erkenning van [verweerster] c.s. door de man op 25 april 1994 nietig is op grond van het destijds geldende art. 330 lid 1 sub b BWNA, omdat de man op dat moment gehuwd was met een andere vrouw dan de moeder van [verweerster] c.s. en tussen hem en [verweerster] c.s. geen ‘family life’ bestond als bedoeld in art. 8 EVRM. Het hof heeft vervolgens geoordeeld dat op grond van art. 3:58 BWC en de schakelbepaling van art. 3:59 BWC de erkenning alsnog geldig kan worden geacht, omdat het oorspronkelijke beletsel voor een geldige erkenning door de man, namelijk dat hij met een andere vrouw gehuwd was dan de moeder van [verweerster] c.s., enkele maanden later is komen te vervallen (zie rov. 2.13 van de bestreden beschikking). De aard van de erkenning van een kind verzet zich niet tegen overeenkomstige toepassing van art. 3:58 BWC, aldus het hof. Het eerste onderdeel betoogt dat een nietige erkenning in de hiervoor bedoelde zin niet alsnog kan worden bekrachtigd.

Art. 3:58 BWC handelt over de bekrachtiging van een nietige rechtshandeling en is gelijkluidend aan art. 3:58 BW van Nederland. Art. 3:58 lid 1 BWC bepaalt dat, wanneer eerst na het verrichten van een rechtshandeling een voor haar geldigheid gesteld wettelijk vereiste wordt vervuld, maar alle onmiddellijk belanghebbenden die zich op dit gebrek hadden kunnen beroepen, in de tussen de handeling en de vervulling van het vereiste liggende tijdsruimte de handeling als geldig hebben aangemerkt, daarmee de rechtshandeling is bekrachtigd. Volgens de schakelbepaling van art. 3:59 BWC is titel 2 van Boek 3 BWC, waarvan art. 3:58 BWC deel uitmaakt, van overeenkomstige toepassing buiten het vermogensrecht, voor zover de aard van de rechtshandeling of van de rechtsbetrekking zich daartegen niet verzet. Art. 3:59 BWC is gelijkluidend aan art. 3:59 BW van Nederland.10.

In de parlementaire geschiedenis valt over art. 3:59 BWC – destijds bij de invoering art. 3:59 BWNA – het volgende te lezen:

‘Ook buiten het vermogensrecht kent het recht talrijke rechtshandelingen. Voor het personenrecht denke men aan het huwelijk en huwelijkse voorwaarden, aan erkenning van een natuurlijk kind en ontkenning van de wettigheid van een kind, in het rechtspersonenrecht aan besluiten, inbreng, en emissie van aandelen. Men denke voorts aan procesrechtelijke en zelfs aan bestuursrechtelijke rechtshandelingen.

Voor deze alle kunnen de bepalingen van titel 3.2 van belang zijn, en artikel 59 verklaart ze daarop ook van overeenkomstige toepassing, voor zover de aard van de rechtshandeling of rechtsbetrekking zich daartegen niet verzet. Het belang van deze schakelbepaling is dat overeenkomstige toepassing in beginsel is geboden, en dat de rechter moet motiveren waarom hij die toepassing in een concreet geval achterwege laat’.11.

Zoals gezegd, is art. 3:59 BWC gelijkluidend aan art. 3:59 BW van Nederland. Over de Nederlandse bepaling valt in de parlementaire geschiedenis in de Toelichting Meijers (art. 3.2.21) te lezen:

‘Vele van de in deze en de volgende titel gegeven artikelen hebben betrekking op vragen, die zich ook bij familierechtelijke rechtshandelingen en rechtsbetrekkingen kunnen voordoen. Het is echter gevaarlijk deze artikelen zonder meer in het familierecht toe te passen; (…). Tegen een overeenkomstige toepassing dezer artikelen, voor zover de aard van de rechtshandeling of rechtsbetrekking zich daartegen niet verzet, gelden deze bezwaren echter niet. De rechter kan nu in ieder voorkomend geval beoordelen, of de bedoelde artikelen een bruikbaar resultaat geven en daarvan de al of niet toepasselijkheid doen afhangen. Een en ander zal geschieden onder controle van de rechtspraak van de Hoge Raad, die iedere beslissing aan dit artikel toetsen kan’.12.

Viel in het oorspronkelijke regeringsontwerp te lezen dat de bepalingen overeenkomstige toepassing vinden ‘in het personen- en familierecht’, later zijn deze woorden vervangen door de terminologie ‘buiten het vermogensrecht’, omdat daarmee beter is aangesloten bij het opschrift van Boek 3. Ook wordt opgemerkt dat de vraag of overeenkomstige toepassing op personen- en familierechtelijke aangelegenheden uit Boek 1 BW op haar plaats is ‘uitsluitend (dient) te worden beantwoord aan de hand van de maatstaf of de aard van de rechtshandeling of van de rechtsbetrekking zich daartegen niet verzet’.13.

In de Nederlandse rechtsliteratuur wordt algemeen aangenomen dat de bepalingen van titel 3.2 van overeenkomstige toepassing kunnen zijn op personen- en familierechtelijke rechtshandelingen en rechtsbetrekkingen.14.Nu de erkenning van een kind naar Nederlands recht een rechtshandeling is waardoor familierechtelijke betrekkingen in het leven worden geroepen tussen de erkennende man en het kind15., kan overeenkomstige toepassing van bepalingen van titel 3.2 aan de orde komen, uiteraard voor zover de aard van de rechtshandeling zich daartegen niet verzet. In het recht van de (voormalige) Nederlandse Antillen (art. 3:59 BWNA) en thans het recht van Curaçao (art. 3:59 BWC) is het niet anders, zoals blijkt uit de toelichting op art. 3:59 BWNA waar uitdrukkelijk melding wordt gemaakt van de erkenning van een natuurlijk kind als rechtshandeling waarvoor de bepalingen van titel 3.2 van belang kunnen zijn (zie nr. 2.12 van deze conclusie).16.

De vraag die in de onderhavige zaak aan de orde komt is de vraag of art. 3:58 BWC kan worden toegepast op de rechtshandeling van de erkenning van een kind. Kan een nietige erkenning van een kind – nietig op grond van het ten tijde van de rechtshandeling geldende recht – alsnog worden bekrachtigd wanneer het beletsel dat destijds aan een geldige erkenning in de weg stond nadien is komen te vervallen? Het middel stelt zich op het standpunt dat bekrachtiging zich niet goed laat denken bij een rechtshandeling als erkenning, omdat de nietigheden van de erkenning nauwkeurig in art. 1:204 BWC (en in art. 330 BWNA (oud)) worden omschreven. Juist is dat de gronden voor nietigheid van de erkenning nauwkeurig worden omschreven en limitatief worden opgesomd17., maar daarmee is niet gezegd dat een aanvankelijk nietige erkenning niet naderhand zou kunnen worden geheeld door overeenkomstige toepassing van art. 3:58 BWC. Aan de voorwaarden voor toepassing van art. 3:58 BWC is in dit geval voldaan. Na het verrichten van de rechtshandeling (in casu de erkenning) is een voor haar geldigheid gestelde wettelijk vereiste vervuld, namelijk dat de erkenner niet gehuwd mag zijn met een andere vrouw dan de moeder van het kind, terwijl alle onmiddellijk belanghebbenden die zich op het gebrek hadden kunnen beroepen, in de tussen de handeling en de vervulling van het vereiste liggende tijdsruimte de handeling (de erkenning) als geldig hebben aangemerkt. De bekrachtiging van art. 3:58 BWC brengt met zich dat de latere vervulling van het ontbrekende geldigheidsvereiste ertoe leidt dat de rechtshandeling alsnog met terugwerkende kracht tot het moment van het verrichten van die rechtshandeling rechtsgevolg verkrijgt.18.Naar mijn mening valt niet in te zien dat de aard van de erkenning zich verzet tegen de overeenkomstige toepassing van art. 3:58 BWC. De erkenning is vooral in het belang van het kind, waardoor familierechtelijke betrekkingen ontstaan tussen het kind en de erkenner. Het belang van het kind moet, dunkt mij, een leidend beginsel zijn bij het beoordelen van de vraag of een nietige erkenning door het later wegvallen van een beletsel alsnog als geldig kan worden beschouwd en derhalve kan worden bekrachtigd met overeenkomstige toepassing van art. 3:59 BWC.19.

Zoals ik in nr. 2.4 en 2.5 heb aangegeven, was de erkenning van [verweerster] c.s. door de man op grond van het destijds geldende art. 330 BWNA nietig, maar werd ter gelegenheid van de invoering van Boek 1 BWNA met ingang van 15 januari 2001 deze regel geschrapt en vervangen door art. 1:204, lid 1 aanhef en onder e, BWNA. In een afzonderlijke bepaling van overgangsrecht is niet voorzien. Wel gelden de bepalingen van overgangsrecht, zoals opgenomen in de Landsverordening ‘regelende het overgangsrecht ter gelegenheid van de invoering van de boeken 1, 3, 5, 6, 7 en 8 van het Burgerlijk Wetboek’ (hierna: Landsverordening overgangsrecht BW).20.Titel 1 van deze Landsverordening bevat algemene bepalingen (art. 1-15). Art. 1 Landsverordening overgangsrecht BW luidt als volgt:

‘1. De in deze landsverordening zonder nadere aanduiding aangehaalde bepalingen zijn de bepalingen van de ingevoerde boeken 1 en volgende van het Burgerlijk Wetboek.

2. In de volgende artikelen worden onder “de wet” verstaan de in werking getreden bepalingen van de in het eerste lid bedoelde boeken’.

Art. 6 Landsverordening overgangsrecht BW luidt als volgt:

‘1. Een nietige rechtshandeling wordt op het tijdstip waarop de wet van toepassing wordt, met terugwerkende kracht tot een onaantastbare bekrachtigd, indien zij heeft voldaan aan de vereisten die de wet voor een zodanige rechtshandeling stelt.

2. Een tevoren nietige rechtshandeling geldt als van dat tijdstip af als vernietigbaar, indien de wet het gebrek dat haar aankleeft, als grond van vernietigbaarheid aanmerkt.

3. De vorige leden gelden slechts, indien alle onmiddellijk belanghebbenden die zich op de nietigheid hadden kunnen beroepen, de handeling voordien als geldig hebben aangemerkt. Inmiddels verkregen rechten van derden behoeven aan de bekrachtiging niet in de weg te staan, mits zij worden geëerbiedigd’.

Art. 6 Landsverordening overgangsrecht BW is vrijwel gelijkluidend aan art. 81 van de Nederlandse Overgangswet Nieuw BW21.en spoort met de bekrachtigingsbepaling van art. 3:58 BWC.22.Uit de tekst van art. 6 volgt dat de bepaling ook van toepassing is op rechtshandelingen van Boek 1 BWNA (thans BWC). Toegepast op de onderhavige zaak betekent dit dat de oorspronkelijke nietige erkenning van [verweerster] c.s. door de man op tijdstip waarop ‘de wet’ van toepassing wordt – dat wil zeggen op 15 januari 2001 door inwerkingtreding van Boek 1 BWNA – met terugwerkende kracht tot een onaantastbare wordt bekrachtigd, nu de erkenning heeft voldaan aan de vereisten die de wet (art. 1:204 lid 1, aanhef en onder e, BWNA) daaraan stelt.

Uit het voorgaande volgt dat naar mijn mening het hof op goede gronden heeft aangenomen dat de nietige erkenning kon worden bekrachtigd door overeenkomstige toepassing van art. 3:58 BWC doordat naderhand het beletsel voor een geldige erkenning is vervallen. Het oordeel van het hof getuigt niet van een onjuiste rechtsopvatting en is evenmin onvoldoende (begrijpelijk) gemotiveerd. Het eerste onderdeel faalt mitsdien.

Het tweede onderdeel van het middel (onder nr. 4) heeft betrekking op het oordeel van het hof in rov. 2.14 en 2.15 dat [verweerster] c.s. ook wegens bezit van staat als bedoeld in art. 1:209 BW gelden als kinderen van de man. Dit oordeel wordt bestreden met een rechtsklacht (onder 4.1), inhoudende dat gelet op de krachtens 1:204 BWC nietige erkenning door de man, het inroepen van bezit van staat niet alsnog ertoe kan leiden dat [verweerster] c.s. worden beschouwd als de kinderen van de man. Een beroep op bezit van staat mag immers niet in strijd komen met de Nederlandse rechtsorde. Volgens het middel staat aanvaarding van bezit van staat op grond van art. 1:209 BWC in het onderhavige geval op gespannen voet met de regel van internationaal privaatrecht die inhoudt dat een geboorteakte met deze inhoud niet in de nationale rechtsorde kan worden aanvaard, waartoe het middel verwijst naar art. 10:95 lid 2 jo lid 1 van het Nederlandse BW. Het middel vervolgt met de klacht (onder 4.2) dat, voor zover het hof niet blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting, zijn oordeel in rov. 2.19 dat het met de beslissing van het hof bereikte ‘resultaat’ geenszins in strijd is met de openbare orde, onbegrijpelijk is gemotiveerd.

Art. 1:209 BWC luidt als volgt:

‘Iemands afstamming volgens zijn geboorteakte kan door een ander niet worden betwist, indien hij een staat overeenkomstig die akte heeft’.

Art. 1:209 BWC is gelijkluidend aan de bepaling inzake bezit van staat opgenomen in het Nederlandse BW (art. 1:209 BW).

Bij de beoordeling van deze klachten dient onderscheid te worden gemaakt tussen enerzijds de erkenning van de op een buitenlandse geboorteakte gebaseerde afstammingsrechtelijke relatie tussen [verweerster] c.s. en de man en anderzijds het beroep van [verweerster] c.s. op een afstammingsrechtelijke relatie met de man wegens bezit van staat. Dat erkenning kan worden onthouden aan een buitenlandse geboorteakte wegens strijd met de openbare orde (vergelijk in het Nederlandse recht art. 10:101 lid 2 sub a BW)23., staat niet in de weg aan een beroep op bezit van staat, zo kan worden afgeleid uit HR 9 maart 2012, ECLI:NL:HR:2012:BU9884, NJ 2012/291, m.nt. S.F.M. Wortmann.24.Hierin heeft Uw Raad in rov. 5.3.6 overwogen:

‘Nu bezit van staat in de zin van art. 1:209 ertoe strekt de rechtszekerheid en het belang van het kind te beschermen, valt niet in te zien dat de omstandigheid dat het hier gaat om een in het buitenland opgemaakte geboorteakte aan toepassing van deze wetsbepaling in de weg zou staan. Voor zover het onderdeel betoogt dat dit laatste anders is indien het, zoals hier, een akte betreft die niet in Nederlandse rechtsorde is of kan worden erkend, ziet het eraan voorbij dat het bij bezit van staat nu juist steeds gaat om gebrekkige akten’.

De beschermende werking van ‘bezit van staat’ strekt zich derhalve ook uit tot gebrekkige akten, waarbij niet van belang is of deze akten nu wel of niet in de Nederlandse rechtsorde worden erkend.25.Van een door het middel bedoelde doorkruising van de wettelijke regeling inzake de nietige erkenning in geval van het toestaan van een beroep op bezit van staat, is geen sprake. De nietigheid van de erkenning van een uit een andere vrouw geboren kind door een gehuwde man komt in het onderhavige geval immers slechts aan de orde in het kader van de vraag naar de erkenning van de buitenlandse geboorteakte met het oog op de vaststelling van het Nederlanderschap. Aangezien het oordeel van het hof omtrent het bestaan van bezit van staat in rov. 2.15 als zodanig door het middel niet wordt bestreden26., heeft het hof het beroep van [verweerster] c.s. op bezit van staat terecht gehonoreerd. Het onderdeel faalt derhalve.

Het derde onderdeel (onder nr. 5) keert zich tegen het oordeel van het hof in rov. 2.17 dat het Nederlanderschap van [verweerster] c.s. is gebaseerd op de erkenning door een Nederlander en niet rechtstreeks op bekrachtiging of bescherming van bezit van staat, zodat aan het limitatieve karakter van de wijzen van verkrijging van het Nederlanderschap geen afbreuk wordt gedaan. Het middel betoogt dat het hof hiermee een onjuist dan wel onbegrijpelijk oordeel heeft gegeven omdat bekrachtiging noch bezit van staat een door de (oude) Rijkswet op het Nederlanderschap vermelde wijze van verkrijging van het Nederlanderschap was. Buiten een rechtsgeldige erkenning is in een geval als het onderhavige geen verkrijging van het Nederlanderschap mogelijk, aldus het middel.

De klacht is tevergeefs voorgesteld. Anders dan het middel betoogt is de verkrijging van het Nederlanderschap niet gebaseerd op de bekrachtiging van de nietige erkenning of op het bezit van staat, maar op het vaderschap van de man dat door de Staat tevergeefs is betwist.27.

3. Conclusie

De conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

De Procureur-Generaal bij de

Hoge Raad der Nederlanden

A-G