14.3.2 Gerichtheid op opbrengst

Voor de belastingplicht in de btw is het oogmerk of resultaat van de economische activiteit niet van belang.1 Niet alleen de bedoeling, maar ook de feitelijke uitkomst van een handeling is irrelevant.2 De belastingplicht in de btw vereist dus geen streven naar winst.3 Dat neemt niet weg dat van een economische activiteit pas sprake is, indien de activiteit gericht is op het behalen van opbrengst. Verricht een natuurlijk persoon of entiteit uitsluitend handelingen om niet, dan is geen sprake van een economische activiteit.4 Het verrichten van handelingen tegen een symbolische vergoeding wordt niet als een economische activiteit beschouwd.5

In de btw is het belastingobject bepalend voor het belastingsubject. Worden immers uitsluitend prestaties om niet verricht, dan is van belastingplicht geen sprake. Terecht stelt D.M.P.M. Stevens dan ook dat het begrip “bezwarende titel”, zoals dat op objectniveau geldt, een species is van het begrip economische activiteit, zoals dat op subjectniveau geldt.6 Ik meen dat het begrip “economische activiteit” inderdaad een direct of indirect streven naar opbrengst impliceert. Dit ligt besloten in het woord “economisch”. Met de handelingen moet een economisch belang worden nagestreefd.7

Dit betekent overigens niet dat alle handelingen die om niet worden verricht, daarmee geen economische activiteiten zijn.8 Een handeling om niet kan heel wel plaatsvinden in verband met de handelingen die tegen vergoeding worden verricht. Zo geeft een slager een stukje worst weg, opdat de klant bij hem terug blijft komen. Met Van Norden meen ik in dit verband dat de verlengstukgedachte die het HvJ EG in de zaak Regié Dauphinoise heeft ontwikkeld met betrekking tot intercompanyleningen, in een ruimere zin toepasbaar is.9 Handelingen om niet, die het rechtstreekse, duurzame en noodzakelijke verlengstuk vormen van handelingen onder bezwarende titel, zijn economische activiteiten. In de nationale jurisprudentie is (mogelijk onbewust) aan de verlengstukgedachte de invulling gegeven dat sprake moet zijn van een wederzijdse afhankelijkheid van de activiteiten om baat en om niet.10 Zo bezien is het stukje worst dat de slager aan zijn klant weggeeft, een economische activiteit.