HR, 02-03-2010, nr. 08/02794 E

Het Gerechtshof te 's‑Hertogenbosch heeft verdachte op 5 februari 2008 voor ‘Overtreding van een voorschrift gesteld bij artikel 13, eerste lid, van de Flora- en faunawet, opzettelijk begaan’, veroordeeld tot een geldboete van € 2000,00 voorwaardelijk. Tevens heeft het hof de verbeurdverklaring uitgesproken van 215 fazanten.

Mr. J.A.G.W.M. van der Vleuten, advocaat te Sint-Oedenrode, heeft cassatie ingesteld. Mr. drs. P.A.M. Verkuijlen, eveneens advocaat te Sint-Oedenrode, heeft een schriftuur ingezonden houdende vier middelen van cassatie.

Het eerste middel klaagt over de verwerping door het hof van het verweer dat onderdeel b van lid 1 van artikel 13 van de Flora- en faunawet nog niet in werking was getreden. Dat verweer had de volgende inhoud:

Het hof heeft het verweer verworpen op de volgende gronden:

De oorspronkelijk voorgestelde artikelen 12 en 13 hadden de volgende inhoud:

Volgens de Memorie van toelichting bevat het oorspronkelijk voorgestelde artikel 12 bezits-, vervoers- en handelsverboden ten aanzien van alle beschermde inheemse soorten en beschermde uitheemse soorten.2.Bij de Tweede nota van wijziging zijn de woorden ‘onder zich hebben’ in artikel 12 lid 1, aanhef en onder d op een nieuwe regel geplaatst.3.

Op suggesties van leden van de Tweede Kamer heeft de Minister bij Nota van wijziging de redactie van art. 12 vereenvoudigd.4.In de derde Nota van wijziging5.werd het eerste lid van art. 12 aldus omschreven:

De Vierde nota van wijziging stelde weer een verandering in de tekst van art. 13 voor:

Inmiddels was een hele vracht amendementen ingediend. Dat leidde ertoe dat het wetsvoorstel weer werd gewijzigd en dat artikel 13 er als volgt kwam uit te zien:

Daarna werden door de regering nogmaals wijzigingen voorgesteld, welk wijzigingsvoorstel bij de Tweede Kamer is ontvangen op 3 november 19978.:

De dag daarop werd aan de Eerste Kamer het Nader gewijzigd voorstel van wet9.aangeboden waarin artikel 13 van de volgende inhoud was voorzien:

Nadien is het wetsvoorstel niet meer gewijzigd. In de authentieke versie van het Staatsblad waarin de Flora- en Faunawet werd gepubliceerd10.heeft artikel 13 echter de volgende inhoud gekregen:

Wel heeft de Staatssecretaris nog de in overweging B4 van het arrest van het hof genoemde brief verzonden, waarin is meegedeeld dat gehoor is gegeven aan het verzoek van de Europese Commissie om artikel 13, eerste lid, onder b nog niet in werking te laten treden.

De steller van het middel betrekt het standpunt dat moet worden uitgegaan van de tekst zoals die in het Staatsblad is verschenen. Uit de hiervoor gereleveerde wetsgeschiedenis kan echter niet anders dan geconcludeerd worden dat de tekst van artikel 13 zoals die officieel is gepubliceerd, niet overeenkomt met de bedoeling van de wetgever. In het verleden hebben zich meer gevallen voorgedaan waarin de Hoge Raad tot de conclusie is gekomen dat in de tekst van een wet een vergissing is geslopen die door de rechter mag worden gecorrigeerd in die zin dat de rechter uit mag gaan van een uitleg van de tekst van de wet zoals die overeenstemt met de duidelijke bedoeling van de wetgever en/of een manifeste vergissing mag negeren.11.

Dat heeft het hof hier ook gedaan. Het hof heeft artikel 13 Flora- en faunawet uitgelegd op een wijze die overeenstemt met de oorspronkelijke en niet mis te verstane bedoeling van de wetgever. Het standpunt van de verdediging zou ertoe leiden dat het artikel op een geforceerd formele wijze zou worden uitgelegd, waardoor het van iedere redelijke zin zou worden beroofd. Dat het hof daarin niet is meegegaan acht ik volkomen begrijpelijk. Ik merk ten overvloede op dat het feit dat de vogelvereniging heeft verzuimd op haar lijst van vogels waarvoor een ringplicht geldt fazanten zoals die op verdachtes terrein werden gehouden te vermelden, niet met zich kan brengen dat de verplichting om vogelringen aan te brengen dus niet bestaat.

Het middel faalt.

Het tweede middel klaagt over de overwegingen van het hof waarin het verweer van de verdediging, dat de aangetroffen fazanten al werden gehouden voor de inwerkingtreding van de Flora- en faunawet op 1 april 2002 en daarom niet ringplichtig waren, heeft verworpen.

Het hof heeft bewezenverklaard dat

De verdediging had zich op het standpunt gesteld dat alle inbeslaggenomen ongeringde fazanten geboren zijn voor 1 april 2002 en daarom niet ringplichtig waren. De dieren die in 2004 en 2005 waren geboren zijn vrijwel allemaal geslacht en opgegeten. Voorzover zij niet zijn opgegeten zijn zij geringd.

Het hof heeft het verweer op de volgende gronden verworpen:

De steller van het middel betoogt dat aldus de mogelijkheid open is gebleven dat alle ongeringde fazanten zijn geboren voor 1 april 2002. Deze hoefden niet geringd te worden. Het OM moet maar bewijzen dat er voor de aangetroffen fazanten wel een ringplicht gold. Voorzover het hof de verklaring van verdachte die ter terechtzitting in hoger beroep is afgelegd voor het bewijs bezigt zou dat in strijd zijn, zo begrijp ik strekking van dit onderdeel van het middel, met de regel dat de bewezenverklaring niet louter op de verklaring van verdachte mag berusten.

Het hof heeft uit de verklaring van verdachte, ter terechtzitting in hoger beroep afgelegd, afgeleid dat per jaar ongeveer 200 fazanten worden uitgebroed waarvan het grootste deel wordt geslacht als zij ongeveer een jaar oud zijn. Slechts een paar fazanten worden niet geslacht en blijven in leven ten behoeve van de eierproductie. Maar deze worden geslacht als zij ongeveer drie jaar oud zijn. Het hof heeft hieruit kunnen afleiden dat de fazanten die op 20 december 2005 zijn aangetroffen niet al voor 1 april 2002, dus drie jaar en acht maanden eerder, op het terrein van verdachte aanwezig waren. De stelling dat het hof voor deze weerlegging van het verweer niet mocht verwijzen naar de verklaring die verdachte ter terechtzitting in hoger beroep heeft afgelegd faalt reeds omdat de verwijzing naar deze verklaring niet redengevend is voor het bewijs.

De overwegingen van het hof geven geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting en zijn evenmin onbegrijpelijk, zodat het middel faalt.

Het derde middel klaagt dat het hof ten onrechte gebruik heeft gemaakt voor het bewijs van de verklaring van de echtgenote van verdachte, omdat deze gehoord is zonder dat aan haar de cautie is gegeven.

Op een verweer van die strekking heeft het hof het volgende geantwoord:

De steller van het middel voert aan dat voor verbalisanten niet duidelijk kon zijn door wie de fazanten werden gehouden. Daarom hadden zij duidelijkheid moeten verschaffen of de echtgenote van verdachte als getuige dan wel als verdachte werd gehoord.

Reeds de eerste door het hof gegeven grond voor verwerping van het verweer, voorzover dat betrekking heeft op het horen van de echtgenote van verdachte, kan de afwijzing van het verweer zelfstandig dragen. Ik verwijs de steller van het middel naar HR 20 juli 1995, DD 95.402.

Het middel faalt.

Het laatste middel klaagt over de overwegingen van het hof m.b.t. de redelijke termijn. Het bestreden arrest houdt dienaangaande het volgende in:

Ik stel voorop dat dit overwegingen zijn die niet zijn uitgelokt door enig verweer van de verdediging. Kennelijk heeft de verdediging geen aanleiding gezien te betogen dat verdachte langer dan redelijk is onder de druk van een dreigende strafvervolging heeft moeten leven.

In eerste aanleg is vonnis gewezen negen maanden na de dag waarop het feit is gepleegd, op welke datum op zijn vroegst de redelijke termijn is kunnen beginnen te lopen. Tussen het instellen van het hoger beroep en de datum waarop het dossier ter griffie van het hof is ontvangen zijn acht maanden en 15 dagen verstreken. Het hof heeft vervolgens arrest gewezen na één jaar en vier en een halve maand.

Dus alleen met het inzenden van de stukken na het instellen van het hoger beroep is meer tijd gemoeid geweest dan vanuit het oogpunt van de redelijke termijn geoorloofd is. Gelet op het kader dat de Hoge Raad in HR 17 juni 2008, NJ 2008, 358 m.nt. Mevis heeft geschetst, meer bepaald in rechtsoverweging 3.6.2 onder C, en het feit dat in feitelijke aanleg geen beroep op schending van de redelijke termijn is gedaan, geven de overwegingen van het hof geen blijk van een verkeerde uitleg. Tot een nadere motivering was het hof onder deze omstandigheden niet gehouden.

De voorgestelde middelen falen. Het eerste tot en met het vierde middel kunnen naar mijn oordeel met de aan art. 81 RO ontleende motivering worden verworpen. Ambtshalve heb ik geen grond aangetroffen die tot vernietiging aanleiding behoort te geven.

Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden