HR, 11-04-2017, nr. 16/04579

“De officier van justitie heeft zich ter zitting van de openbare raadkamer op het standpunt gesteld dat het beslag gehandhaafd dient te blijven, nu hij, gelet op de vermogenspositie van klager (geen beschikking over legale bronnen van geld) en het feit dat de auto direct na aankoop op naam van [betrokkene] (1930) werd gezet, het niet hoogst onwaarschijnlijk acht dat de rechter, later oordelend, de inbeslaggenomen personenauto verbeurd zal verklaren.

De raadsman heeft zich ter zitting van de openbare raadkamer op het standpunt gesteld dat het beslag dient te worden opgeheven en de personenauto moet worden teruggegeven aan klager, nu klager de eigenaar is van voornoemde personenauto, deze auto heeft gekocht van geld afkomstig van een erfenis/verzekeringsuitkering, er geen enkele verdenking is jegens klager terzake witwassen.

De beoordeling

Het klaagschrift is tijdig ingediend, immers binnen twee jaren na de inbeslagneming.

De rechtbank is van oordeel dat het belang van strafvordering zich niet langer verzet tegen opheffing van de onder klager inbeslaggenomen personenauto van het merk Mercedes- Benz, type Glk 220 Cdi 4ma, voorzien van kenteken [AA-00-BB].

Het belang van waarheidsvinding is niet meer aan de orde nu het eindproces-verbaal reeds gereed is.

Uit de stukken en het verhandelde in openbare raadkamer van 16 maart 2015 en van heden is gebleken dat voornoemde auto onder klager in beslag is genomen en dat klager redelijkerwijs als rechthebbende van voornoemde auto kan worden aangemerkt, ook al staat de auto op naam van [betrokkene] (1930). De door klager afgelegde verklaring met betrekking tot de aanschaf van en de herkomst van het bedrag waarmee hij de auto heeft betaald acht de rechter alleszins plausibel, temeer nu dit standpunt met stukken is onderbouwd.

Op grond daarvan acht de rechtbank het hoogst onwaarschijnlijk dat de rechter, later oordelend, de inbeslaggenomen auto verbeurd zal verklaren. Ten overvloede merkt de rechtbank nog op dat, gelet op de waarde van de inbeslaggenomen auto, een eventuele verbeurdverklaring disproportioneel is.

Derhalve zal de rechtbank het klaagschrift gegrond verklaren en de teruggave gelasten van voornoemde personenauto aan beslagene/klager.”

6. In zijn arrest van 28 september 2010, ECLI:NL:HR:2010:BL2823 overwoog de Hoge Raad onder meer:

“Het summiere karakter van de procedure

2.2. Vooropgesteld moet worden dat het onderzoek in raadkamer naar aanleiding van een klaagschrift als bedoeld in art. 552a Sv een summier karakter draagt. Dat betekent dat van de rechter niet kan worden gevergd ten gronde in de mogelijke uitkomst van een nog te voeren hoofdzaak of ontnemingsprocedure te treden. Daarvoor is in de beklagprocedure geen plaats,(1) omdat ten tijde van een dergelijke procedure veelal het dossier zoals dat uiteindelijk aan de zittingsrechter in de hoofd- of ontnemingszaak zal worden voorgelegd, nog niet compleet is en omdat voorkomen moet worden dat de beklagrechter vooruitloopt op het in de hoofd- of de ontnemingszaak te geven oordeel. (…).”

7. In zijn arrest van 22 april 2014, ECLI:NL:HR:2014:976 oordeelde de Hoge Raad over een beschikking van een rechtbank betreffende beklag strekkende tot teruggave van onder klager inbeslaggenomen apaan. Bij de beoordeling van de gegrondheid van het beklag liet de rechtbank zich uit over de vraag of apaan een geregistreerde stof was in de zin van de wet of op grond van artikel 2 onder a van de Verordening (EG) nummer 273/2004 van 11 februari 2004 inzake drugsprecursoren en oordeelde in dat verband, dat het bij de beslissing of apaan wel of niet onder de definitie van een geregistreerde stof valt, niet van doorslaggevende betekenis is of BMK op eenvoudige of op economisch rendabele wijze uit apaan kan worden verkregen. Voorts oordeelde zij dat niet gebleken was dat de onder klaagster in beslag genomen stof bestemd was voor het bereiden of vervaardigen van middelen als bedoeld in de Opiumwet. Een en ander bracht de rechtbank tot het oordeel dat het beklag gegrond was. In cassatie hield het oordeel van de rechtbank geen stand. De Hoge Raad overwoog:

“2.4. Uit de overwegingen van de Rechtbank blijkt niet dat zij - met inachtneming van het summiere en voorlopige karakter van de beklagprocedure - het juiste toetsingskader heeft toegepast. Voor zover de middelen hierover klagen, zijn ze terecht voorgesteld.”

8. In het onderhavige geval heeft de rechtbank door met verwijzing naar hetgeen de raadsman heeft aangevoerd voorbij te gaan aan de stelling van de officier van justitie dat klager niet de beschikking had over legale bronnen van geld en de auto direct na aankoop op naam van [betrokkene] (1930) was gesteld zich in feite ingelaten met de vraag of er voldoende bewijs was voor witwassen. Dit betekent dat uit de overwegingen van de rechtbank niet blijkt dat zij - met inachtneming van het summiere en voorlopige karakter van de beklagprocedure - het juiste toetsingskader heeft toegepast.1.

9. Het middel slaagt.

10. Het valt op dat de rechtbank na vernietiging van de eerdere beschikking omdat het oordeel van de rechtbank dat sprake was van conservatoir beslag ex art. 94a Sv, zonder nadere motivering, die ontbrak, niet begrijpelijk was, in de onderhavige beschikking niet heeft overwogen of het beslag was gelegd op de voet van art. 94 of van art. 94a Sv. Uit de overwegingen van de rechtbank maak ik op dat de rechtbank ervan is uitgegaan dat het gaat om beslag op de voet van art. 94 Sv.

11. Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen die tot vernietiging van de bestreden uitspraak aanleiding behoren te geven.

12. Na terugwijzing door de Hoge Raad is het onderhavige beklag opnieuw beoordeeld door in persoon dezelfde rechter. Dat moge efficiënt zijn, het lijkt mij niet gelukkig. Teneinde er in te voorzien dat na terugwijzing door een onpartijdige rechter naar de zaak wordt gekeken dient beoordeling van het klaagschrift na terugwijzing door in persoon een andere rechter te geschieden dan door de rechter die eerder al over het beklag heeft geoordeeld.2.Omdat de praktijk bij de rechtbank kennelijk anders is, dient daarom thans mijns inziens na vernietiging verwijzing naar het hof te volgen..

13. Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden beschikking en verwijzing naar het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch teneinde op het bestaande beklag opnieuw te worden behandeld en afgedaan.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG