HR (P-G), 29-11-2011, nr. 10/01920

Het Gerechtshof 's‑Gravenhage heeft op 14 april 2010 verdachte bij verstek voor 1 eerste cumulatief en 2: Medeplegen van in de uitoefening van een bedrijf opzettelijk handelen in strijd met een in artikel 3, aanhef en onder B gegeven verbod, terwijl dit feit betrekking heeft op een grote hoeveelheid van een middel, als bedoeld in de bij de Opiumwet behorende lijst II, meermalen gepleegd, en 1 tweede cumulatief: Diefstal door twee of meer verenigde personen, waarbij de schuldige het weg te nemen goederen onder zijn bereik heeft gebracht door middel van verbreking, veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 12 maanden waarvan vier maanden voorwaardelijk.

Mr. R.J. Baumgardt, advocaat te Spijkenisse, heeft cassatie ingesteld en een schriftuur ingezonden, houdende vijf middelen van cassatie.

Het eerste middel klaagt over de afwijzing door het hof van de verzoeken om aanhouding van de wel verschenen, maar beperkt gemachtigde advocaat.

Het proces-verbaal van het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep van 24 september 2008 houdt het volgende in:

Het standpunt van het hof dat er geen omstandigheden aanwezig zijn die nopen tot terugwijzing van de zaak naar de rechtbank komt mij voor correct te zijn.2. Als al de behandeling van de zaak in eerste aanleg wegens ziekte van verdachte had moeten worden aangehouden, is de omstandigheid dat zulks niet is geschied geen grond voor het hof om de zaak op de voet van artikel 423 lid 1 Sv naar de rechtbank te verwijzen.3. Op deze vaste jurisprudentie had de verdediging moeten varen, althans had zij ermee rekening moeten houden dat het hof de zaak niet zou terugwijzen naar de rechtbank. Dat kennelijk in samenspraak tussen verdachte en zijn advocaat is besloten dat de advocaat de verdediging zou neerleggen als het hof een rechtens correcte beslissing zou nemen is een omstandigheid die volledig voor rekening van de verdediging komt. Verdachte had — daarin adequaat voorgelicht door zijn raadsman — ook kunnen anticiperen op zo een juiste beslissing en hetzij de aanwezige advocaat dan maar kunnen machtigen om de verdediging in haar geheel te voeren, hetzij een andere advocaat kunnen machtigen om dat te doen. Of de beslissing van de rechtbank om de behandeling van de zaak niet aan te houden de toets der kritiek kan doorstaan doet niet ter zake, nu het hof het vonnis van de rechtbank heeft vernietigd.

De afwijzing van het verzoek om aanhouding door de advocaat gedaan nadat hij de verdediging had neergelegd is mijns inziens ook toereikend gemotiveerd. Het hof heeft er blijk van gegeven het belang van een voortvarende rechtspleging te hebben afgewogen tegen het belang van verdachte om aanwezig te kunnen zijn bij de berechting. Voorts heeft het hof erop gewezen dat verdachte zelf ervoor heeft gekozen zijn advocaat slechts voor een klein deel te machtigen de verdediging te voeren, terwijl er geen enkele belemmering is aangevoerd waarom de verschenen advocaat niet de volledige verdediging voor zijn rekening had kunnen nemen. Voorts heeft het hof het in ieder geval niet aannemelijk geacht dat de verdachte uit medisch oogpunt niet in staat is geweest om in hoger beroep aanwezig te zijn.4. Hetgeen de advocaat heeft aangevoerd over de medische check van verdachte in het buitenland is zodanig vaag dat het hof daar geen rekening mee hoefde te houden. Dat de medische situatie van verdachte in hoger beroep niet was veranderd in vergelijking met eerste aanleg is ook niet gesteld. Uit hetgeen de advocaat ter terechtzitting in hoger beroep heeft medegedeeld heeft het hof kunnen afleiden dat verdachte in ieder geval in staat is geweest om naar Nederland te reizen.

Het oordeel van het hof dat er geen noodzaak bestaat om de zaak aan te houden teneinde verdachte in de gelegenheid te stellen zich alsnog van rechtsbijstand te voorzien acht ik, gelet op de door het hof gereleveerde omstandigheid dat verdachte zich van rechtsbijstand heeft voorzien, maar deze aan banden heeft gelegd, op het door het hof aangehaalde belang van een voortvarende rechtspleging en op het ontbreken van enige informatie over de medische status van verdachte ten tijde van de berechting in hoger beroep, niet onbegrijpelijk.

Het eerste middel faalt.

Het tweede middel klaagt over het bewijs van het tweede onderdeel van feit 1, het medeplegen van de gekwalificeerde diefstal van elektriciteit. Het hof zou het bewijs van dit feit hebben aangenomen op basis de verklaring van slechts één getuige.

De bewijsmiddelen die specifiek op dit feit betrekking houden het volgende in.

Een verbalisant heeft op 13 februari 2007 aangebeld aan de woning aan de [b-straat 2] te Rotterdam. Verdachte deed de deur open en heeft aan verbalisanten sleutels van perceel nummer [1,2 en 3] overhandigd (bewijsmiddel 7). Bewijsmiddel 8 bevat een beschrijving van het perceel [b-straat 2] te Rotterdam. Het perceel bestaat uit een pand, en erf en een bijgebouw. De kwekerij maakte deel uit van het pand. Op de zolderverdieping van de woning van verdachte zijn onder meer een afzuiginstallatie, droogrekken en hennep aangetroffen. In bewijsmiddel 9 verklaart verbalisant dat een sleutel die zich aan de sleutelbos bevond die verdachte heeft overhandigd, toegang gaf tot een professionele hennepstekkenkwekerij. Bewijsmiddel 10 geeft weer wat er op het adres [b-straat 2] te Rotterdam is in beslag genomen. Bewijsmiddel 11 beschrijft de kwekerij. Bewijsmiddel 12 heeft betrekking op het nummer van de mobiele telefoon van verdachte. In bewijsmiddel 13 verklaart verdachte dat hij regelmatig op het adres [b-straat 2] te Rotterdam verblijft. In bewijsmiddel 14 is de opgave namens Eneco Netbeheer BV van diefstal van elektriciteit door verbreking van de verzegeling van het deksel van de hoofdaansluitkast in het pand Delftweg 37 te Rotterdam opgenomen. Bewijsmiddel 15 heeft een identieke inhoud, maar dan voor [a-straat 4b] te Rotterdam. Uit bewijsmiddel 16 blijkt dat het pand dat kadastraal bekend staat als [b-straat 2] bij Eneco geboekt staat als [a-straat 4 en 4b]. Het gaat om twee elektriciteitsmeters op respectievelijk de eerste verdieping en de begane grond.

De enige bewijsmiddelen die rechtstreeks betrekking hebben op de diefstal van elektriciteit zijn de aangiftes namens Eneco. Nergens wordt gerelateerd op welke wijze de diefstal van elektriciteit gestalte heeft gekregen, op welke plaats in de woning dat geschiedde, of dat voor eenieder duidelijk zichtbaar was o.i.d. Het hof heeft klaarblijkelijk de betrokkenheid van verdachte bij de diefstal van elektriciteit aangenomen op basis van het gegeven dat verdachte is aangetroffen op dat adres en de sleutels van het pand in zijn bezit had.

Uit geen enkel bewijsmiddel blijkt van enige daadwerkelijk bemoeienis van verdachte met de diefstal van elektriciteit, noch van enige nauwe en volledige samenwerking met een of meer anderen, gericht op zo een diefstal.5.

Het middel slaagt.

Het derde middel komt op tegen het bewijs van feit 2. De gebezigde bewijsmiddelen zouden deze bewezenverklaring onvoldoende ondersteunen.

Bewijsmiddel 1 doet verslag van een observatie op 25 oktober 2006 waarbij een auto wordt gevolgd. In de auto worden in De Lier dozen geplaatst. De bestuurder wordt aangehouden. In de auto worden meer dan 2500 hennepstekken gevonden (bewijsmiddel 2). De bestuurder is [betrokkene 1], de zoon van verdachte. Bewijsmiddel 17 geeft de inhoud van afgeluisterde telefoongesprekken weer die op of omstreeks 25 oktober 2006 zijn gevoerd. Op 24 oktober belt verdachte naar een zekere [medeverdachte 1] en deelt mee dat hij een paar dagen er tussenuit gaat. Hij vraagt aan [medeverdachte 1] om [betrokkene 1] te bellen ‘zodra die sla er is’. Op 25 oktober 2006 belt de zoon van verdachte, [betrokkene 1], naar [medeverdachte 1] en spreekt af om iets op te halen. Op dezelfde dag belt [betrokkene 1] tweemaal naar [betrokkene 2]. Uit die gesprekken is op te maken dat verdachte het niet allemaal goed had afgesproken.

Deze bewijsmiddelen laten niet de conclusie toe dat verdachte het transport van de 2505 hennepstekken heeft medegepleegd.

Het middel slaagt.

Het vierde middel klaagt over de veroordeling voor feit 3. De bewezenverklaring is ontoereikend gemotiveerd omdat ze niet kan volgen uit de gebezigde bewijsmiddelen.

Het hof heeft klaarblijkelijk het bewijs hoofdzakelijk doen steunen op de inhoud van afgeluisterde telefoongesprekken (bewijsmiddel 18 tot en met 20). Maar ook bewijsmiddel 9 is van belang. Daarin is opgenomen als waarneming van een verbalisant dat hij in de hennepkwekerij aan de [a-straat] te Rotterdam stekbakken zag staan en stellingen waarop zich briefjes bevonden met de aanduidingen ‘SM’ en ‘BB’. Volgens bewijsmiddel 11 worden met deze letters henneprassen aangeduid. In de afgeluisterde telefoongesprekken die worden gevoerd via het mobiele nummer van verdachte worden zaken gedaan en afspraken gemaakt over het afleveren van ‘sla’. Ook heeft men het over dozen BB, SM en Santa. Aan verschillende gesprekken neemt de verdachte deel. Hij maakte afspraken bijvoorbeeld over het leveren van SM. Uit deze bewijsmiddelen, in onderling verband en samenhang beschouwd, heeft het hof het bewijs van feit 3 kunnen afleiden.

Het middel faalt.

Het vijfde middel klaagt over een schending van de redelijke termijn in cassatie. Op 14 april 2010 is cassatie ingesteld en het dossier is eerst op 31 december 2010 ter griffie van de Hoge Raad ontvangen.

De in het middel genoemde gegevens zijn correct. De door de Hoge Raad op acht maanden gestelde inzendtermijn is aldus met 17 dagen overschreden. De rechter die alsnog de zaak in hoger beroep zal hebben te beoordelen kan, als hij tot strafoplegging komt, eventueel met de overschrijding van de redelijke termijn rekening houden.

Het tweede, derde en vijfde middel zijn naar mijn indruk terecht voorgesteld. Ambtshalve heb ik overigens geen grond aangetroffen die tot vernietiging aanleiding behoort te geven.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van het arrest van het hof, voor zover het betreft de beslissingen over feit 1, tweede onderdeel, feit 2 en de strafoplegging en tot terugwijzing van de zaak naar het hof te 's‑Gravenhage teneinde in zoverre op het bestaande beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden