Richtsnoeren 2014/C 249/01 voor reddings- en herstructureringssteun aan niet-financiële ondernemingen in moeilijkheden:3.6.2 Maatregelen ter beperking van verstoringen van de mededinging

Richtsnoeren 2014/C 249/01 voor reddings- en herstructureringssteun aan niet-financiële ondernemingen in moeilijkheden

3.6.2 Maatregelen ter beperking van verstoringen van de mededinging

Geldend

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.

76

Wanneer herstructureringssteun wordt toegekend, moeten maatregelen worden genomen ter beperking van verstoringen van de mededinging, zodat de ongunstige effecten op de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt, zo beperkt mogelijk blijven en de positieve effecten opwegen tegen eventuele negatieve effecten. De Commissie zal nagaan of die maatregelen, overeenkomstig dit onderdeel 3.6.2, passend zijn in vorm en omvang.

3.6.2.1. Aard en vorm van maatregelen ter beperking van verstoringen van de mededinging

77

Onverminderd punt 84 zullen maatregelen ter beperking van verstoringen van de mededinging, doorgaans de vorm hebben van structurele maatregelen. Wanneer zulks in specifieke gevallen passend is om verstoringen van de mededinging aan te pakken, kan de Commissie, ter vervanging van alle of een deel van de structurele maatregelen die anders vereist zouden zijn, instemmen met andere gedragsmaatregelen dan die welke in punt 84 zijn beschreven of met maatregelen om markten te openen.

Structurele maatregelen: afstotingen en inkrimpingen van bedrijfsactiviteiten

78

Op grond van een toetsing aan de criteria voor het kalibreren van maatregelen ter beperking van verstoringen van de mededinging (zoals beschreven in onderdeel 3.6.2.2), kan van ondernemingen die herstructureringssteun genieten, worden verlangd dat zij activa afstoten of hun capaciteit of aanwezigheid op de markt inkrimpen. Dit soort maatregelen dient met name plaats te vinden op de markt of markten waar de onderneming na de herstructurering een aanzienlijke marktpositie zal hebben, met name op de markten waar er aanzienlijke capaciteitsoverschotten zijn. Afstotingen ter beperking van verstoringen van de mededinging dienen onverwijld plaats te vinden, rekening houdende met het soort activa dat wordt afgestoten en eventuele hinderpalen voor de afstoting ervan (1), en hoe dan ook binnen de looptijd van het herstructureringsplan. Afstotingen, afschrijvingen en sluitingen van verliesgevende activiteiten die hoe dan ook nodig zouden zijn om de levensvatbaarheid op lange termijn te herstellen, zullen, in het licht van de in onderdeel 3.6.2.2 uiteengezette beginselen, doorgaans niet als voldoende worden beschouwd om verstoringen van de mededinging aan te pakken.

79

Wil dit soort maatregelen de mededinging versterken en bijdragen aan de interne markt, dan moeten zij de toetreding van nieuwe concurrenten, de groei van bestaande, kleine concurrenten of van grensoverschrijdende activiteiten bevorderen. De terugtrekking achter nationale grenzen en de compartimentering van de interne markt dient te worden vermeden.

80

Maatregelen ter beperking van verstoringen van de mededinging mogen niet leiden tot een aantasting van de structuur van de markt. Structurele maatregelen dienen daarom doorgaans de vorm aan te nemen van afstoting in going concern van levensvatbare, zelfstandig functionerende bedrijfsonderdelen die, mits zij door een geschikte overnemer worden geëxploiteerd, op lange termijn daadwerkelijk kunnen concurreren. Ingeval dit soort entiteit niet voorhanden is, kan de begunstigde onderneming een bestaande en afdoende gefinancierde activiteit afsplitsen en vervolgens afstoten, om zo een nieuwe en levensvatbare entiteit te creëren die op de markt zou moeten kunnen concurreren. Structurele maatregelen waarbij alleen activa worden afgestoten zonder dat daarmee een levensvatbare entiteit tot stand komt die op de markt kan concurreren, zijn minder doeltreffend om de mededinging in stand te houden en zullen dus alleen in uitzonderlijke omstandigheden worden geaccepteerd, wanneer de betrokken lidstaat aantoont dat er geen andere vorm van structurele maatregelen doenbaar is of dat andere structurele maatregelen de economische levensvatbaarheid van de onderneming ernstig in gevaar zouden brengen.

81

De begunstigde onderneming zou afstotingen moeten bevorderen, door activiteiten af te schermen (ring-fencing) en toe te zeggen om geen klanten van het afgestoten bedrijfsonderdeel te proberen binnen te halen.

82

Wanneer blijkt dat het moeilijk kan zijn om een koper te vinden voor de activa die de begunstigde onderneming wil afstoten, zal de begunstigde onderneming, zodra zij deze moeilijkheden constateert, op zoek moeten gaan naar alternatieve afstotingen of maatregelen met betrekking tot de betrokken markt of markten indien de primaire afstoting niet slaagt.

Gedragsmaatregelen

83

Gedragsmaatregelen moeten ervoor zorgen dat de steun uitsluitend wordt gebruikt om de levensvatbaarheid op lange termijn te herstellen, en moeten voorkomen dat de steun wordt misbruikt om ernstige en aanhoudende verstoringen van de marktstructuur te bestendigen of om de begunstigde onderneming tegen gezonde concurrentie te beschermen.

84

De volgende gedragsmaatregelen moeten in alle gevallen worden toegepast, om te vermijden dat de effecten van structurele maatregelen worden ondermijnd, en dienen in beginsel te worden opgelegd voor de duur van het herstructureringsplan:

a)

van begunstigde ondernemingen moet worden verlangd dat zij ervan afzien om gedurende de herstructureringsperiode aandelen in ondernemingen te verwerven, tenzij een en ander van onmisbaar belang is om de levensvatbaarheid van de begunstigde onderneming op lange termijn te verzekeren. Dit vereiste moet garanderen dat de steun wordt gebruikt om de levensvatbaarheid te herstellen — en niet om investeringen te financieren of om de aanwezigheid van de begunstigde onderneming op bestaande of nieuwe markten uit te breiden. Na aanmelding kunnen dit soort overnames goedkeuring van de Commissie krijgen als onderdeel van het herstructureringsplan;

b)

van begunstigde ondernemingen moet worden verlangd dat zij ervan afzien om bij het op de markt brengen van hun producten en diensten uit te pakken met de steun van overheid als een concurrentievoordeel.

85

In uitzonderlijke omstandigheden kan het nodig zijn dat van begunstigde ondernemingen wordt verlangd dat zij afzien van commerciële gedragingen die gericht zijn op een snelle uitbreiding van hun marktaandeel voor specifieke producten of geografische markten, door voorwaarden aan te bieden (bv. op het gebied van prijzen en andere commerciële voorwaarden) die niet haalbaar zijn voor concurrenten die geen staatssteun ontvangen. Dit soort beperkingen zal alleen worden toegepast wanneer er geen andere — structurele of gedragsmatige — oplossing is die een afdoende antwoord biedt op de vastgestelde verstoringen van de mededinging, en wanneer die maatregel zelf de mededinging op de betrokken markt niet beperkt. Voor de toepassing van dit vereiste zal de Commissie de voorwaarden van de begunstigde ondernemingen vergelijken met de voorwaarden van geloofwaardige concurrenten met een substantieel marktaandeel.

Maatregelen om de markt open te stellen

86

Bij haar algemene beoordeling zal de Commissie mogelijke toezeggingen onderzoeken die de lidstaat doet met betrekking tot het nemen van maatregelen — door de lidstaat zelf of door de begunstigde onderneming — die bedoeld zijn om opener, gezondere en meer concurrerende markten te bevorderen, bijvoorbeeld door het bevorderen van markttoetreding en -uittreding. Hierbij kan het met name gaan om maatregelen om bepaalde markten die direct of indirect verbonden zijn met de activiteiten van de begunstigde onderneming, open te stellen voor andere marktdeelnemers in de Unie, in overeenstemming met het Unierecht. Deze maatregelen kunnen andere maatregelen ter beperking van verstoringen van de mededinging vervangen die normaal gesproken van de begunstigde onderneming zouden worden verlangd.

3.6.2.2. Calibrering van maatregelen ter beperking van verstoringen van de mededinging

87

Maatregelen ter beperking van verstoringen van de mededinging moeten een oplossing bieden voor zowel moral hazard-problemen als mogelijke verstoringen op de markten waarop de begunstigde onderneming actief is. Hoe ingrijpend die maatregelen moeten zijn, zal afhangen van diverse factoren zoals met name de omvang en de aard van de steun en de voorwaarden waarop en de omstandigheden waarin deze is toegekend, de omvang (1) en het relatieve belang van de begunstigde onderneming op de markt en de kenmerken van de betrokken markt, en de mate waarin moral hazard-problemen blijven bestaan nadat maatregelen voor het leveren van een eigen bijdrage en lastendeling zijn toegepast.

88

Met name zal de Commissie de omvang, in voorkomend geval gebruikmakend van benaderende gegevens, en de aard van de steun beoordelen zowel in absolute termen als in verhouding tot de activa van de begunstigde onderneming en de omvang van de markt als geheel.

89

Wat betreft de omvang en het relatieve belang van de begunstigde onderneming op de markt of markten zowel vóór als ná de herstructurering, zal de Commissie deze beoordelen om de effecten die van de steun voor die markten moeten worden verwacht, te evalueren in vergelijking met de uitkomst die mag worden verwacht in een situatie zonder staatssteun. De maatregelen moeten zodanig zijn ontworpen dat zij zijn toegesneden op de kenmerken van de markt (2), om ervoor te zorgen dat een daadwerkelijke mededinging gehandhaafd blijft.

90

Wat moral hazard-problemen betreft, zal de Commissie ook de omvang van de eigen bijdrage en de lastendeling nagaan. Wanneer de eigen bijdrage en het aandeel in de lasten hoger zijn dan in onderdeel 3.5.2 wordt geëist — en zo het steunbedrag en de moral hazard wordt verminderd — kan dit betekenen dat maatregelen ter beperking van de verstoring van de mededinging minder ingrijpend hoeven te zijn.

91

Aangezien herstructureringsmaatregelen mogelijk het risico inhouden dat de interne markt wordt ondermijnd, zal een positief standpunt worden ingenomen tegenover maatregelen ter beperking van verstoringen van de mededinging die ertoe bijdragen dat nationale markten open en toegankelijk blijven.

92

Maatregelen ter beperking van verstoringen van de mededinging mogen de vooruitzichten op het herstel van de levensvatbaarheid van de begunstigde onderneming niet in gevaar brengen, hetgeen het geval kan zijn indien een maatregel zeer duur is in de uitvoering of, in uitzonderlijke, door de betrokken lidstaat goed onderbouwde gevallen, de activiteiten van de begunstigde onderneming zodanig zou inkrimpen dat het herstel van haar levensvatbaarheid in gevaar komt; evenmin mogen zij ten koste gaan van consumenten en de mededinging.

93

Steun ter dekking van de sociale kosten van herstructureringen zoals die in de punten 32 tot en met 35 zijn beschreven, moet in het herstructureringsplan duidelijk worden aangegeven, omdat steun voor sociale maatregelen die uitsluitend aan de ontslagen werknemers ten goede komen, bij de vaststelling van de omvang van de maatregelen ter beperking van verstoringen van de mededinging niet in aanmerking zal worden genomen. In het gemeenschappelijk belang zal de Commissie in het kader van het herstructureringsplan erop toezien dat de sociale gevolgen van de herstructurering in andere lidstaten dan in de lidstaat die de steun toekent, tot een minimum beperkt blijven.

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.