HR, 18-06-2013, nr. 11/04203 P

Het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch heeft bij arrest van 25 augustus 2011 aan de betrokkene de verplichting opgelegd om een bedrag van € 2.659.092,- aan de Staat te betalen ter ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel.

Namens de betrokkene heeft mr. I.T.H.L. van de Bergh, advocaat te Maastricht, twee middelen van cassatie voorgesteld.

Het eerste middel, gelezen in samenhang met de toelichting daarop, komt op tegen de verwerping door het Hof van een door de verdediging gevoerd extrapolatieverweer.

Ik merk allereerst op dat de toelichting op het middel grotendeels een letterlijke herhaling inhoudt van hetgeen door de verdediging met betrekking tot de extrapolatie in haar conclusie van antwoord van 17 maart 2011 naar voren is gebracht. Hetgeen overigens wordt aangevoerd begrijp ik - welwillend gelezen - aldus, dat dit de klacht bevat dat de beslissing van het Hof om de methode van extrapolatie toe te passen onjuist, althans onvoldoende gemotiveerd is, omdat - zoals ook door de verdediging was betoogd - de feiten die als basis voor de extrapolatie dienen qua grootte van de hennepkwekerijen en de duur van het in werking zijn geweest daarvan, niet eenduidig zijn, en - ik begrijp: indien wel sprake is van eenduidigheid in voorgenoemde zin - niet uit de bewijsmiddelen kan volgen dat de omvang van de geëxtrapoleerde feiten redelijk overeenkomt met de aan de extrapolatie ten grondslag liggende feiten.

Vooropgesteld moet worden dat de berekeningsmethode van extrapolatie in ontnemingzaken door de Hoge Raad is aanvaard.1. Het Hof heeft in de onderhavige zaak, in afwijking van hetgeen door de verdediging was aangevoerd, de methode van extrapolatie toegepast. Het bestreden arrest houdt dienaangaande het volgende in:

Blijkens het bestreden arrest heeft het Hof bij de berekening van de omvang van het wederrechtelijk verkregen voordeel een drietal concrete feiten tot uitgangspunt genomen, te weten de in de hoofdzaak onder feit 6 en feit 7 bewezenverklaarde feiten, en een soortgelijk feit waaromtrent voldoende aanwijzingen bestaan dat het door de betrokkene is gepleegd (in de zin van art. 36e, tweede lid, (oud) Sr). Het bestreden arrest houdt omtrent de met betrekking tot deze feiten gerealiseerde bruto-opbrengst het volgende in:

Het Hof heeft van dit bedrag € 95.847,11 aan totale kosten van de drie hennepkwekerijen in mindering gebracht, en de netto-opbrengst vastgesteld op afgerond € 902.303,-. Vervolgens heeft het Hof dit bedrag vermenigvuldigd met de factor drie, omdat er naar het oordeel van het Hof voldoende aanwijzingen bestaan dat de veroordeelde (veel) meer dan de drie hennepkwekerijen heeft geëxploiteerd.

Vooropgesteld dient te worden dat krachtens art. 511f Sv de schatting van het op geld waardeerbare wederrechtelijk verkregen voordeel slechts kan worden ontleend aan wettige bewijsmiddelen. Ingevolge art. 511e, eerste lid, Sv (in eerste aanleg) en art. 511g, tweede lid, Sv (in hoger beroep) is op de uitspraak op een vordering tot ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel art. 359, derde lid, Sv van overeenkomstige toepassing. Dat betekent dat die uitspraak de bewijsmiddelen moet vermelden waaraan de schatting van het wederrechtelijk verkregen voordeel is ontleend met weergave van de inhoud daarvan, voor zover bevattende de voor die schatting redengevende feiten en omstandigheden. In zijn arrest van 9 april 2013, LJN BT62512. heeft de Hoge Raad nog het volgende overwogen:

Met verwijzing naar hetgeen ik hierover onder 3 heb opgemerkt, is, zoals het Hof heeft overwogen, door de verdediging in hoger beroep verweer gevoerd tegen de in de ontnemingsrapportage neergelegde en in de bestreden beslissing door de rechtbank overgenomen methode van extrapolatie, waarbij het in de drie onderzochte hennepkwekerijen berekende voordeel wordt vermenigvuldigd met de factor drie nu aanwijzingen bestaan dat de betrokkene (veel) meer dan deze drie hennepkwekerijen heeft geëxploiteerd. Gelet op het hiervoor aangehaalde arrest van de Hoge Raad brengt dit verweer mee dat de verwerping daarvan met bijzondere motiveringseisen is omgeven. Nagegaan zal dus moeten worden of de overwegingen van het Hof in het licht van de begrijpelijkheid aan deze eisen voldoen.

Ter inleiding wijs ik op het volgende. De door het Hof vastgestelde netto opbrengst van € 902.303,- uit de drie hennepkwekerijen - te weten die in Brunssum, Kerkrade en Heerlen - wordt in cassatie niet bestreden. Evenmin wordt door het middel de betrokkenheid van de betrokkene bij, wat ik hier maar gemakshalve noem, de 'overige' hennepkwekerijen betwist. En hoewel uit de gebezigde bewijsmiddelen een groot aantal hennepkwekerijen kan worden afgeleid, heeft het Hof ten voordele van de betrokkene slechts een vermenigvuldigingsfactor van drie gehanteerd in zijn berekening van het ontnemingsvoordeel. Ook in ander opzicht heeft het Hof in het voordeel van verzoeker gerekend. Het Hof is immers uitgegaan van een maximale werkingstijd van iets meer dan twee jaren, zulks terwijl de - beroeps- of bedrijfsmatige - hennepteelt (met anderen) zoals onder feit 5 is bewezen verklaard, op een langere periode ziet, te weten van 1 januari 2000 tot en met 17 maart 2004. Voorts heeft, naar het Hof heeft vastgesteld, de verdediging geen inzicht gegeven in de uit die 'overige' hennepkwekerijen verkregen opbrengsten. Verder staat in cassatie niet ter discussie dat het Hof ook uit de 'overige' hennepkwekerijen door de betrokkene genoten voordeel kan ontnemen (vgl. art. 36e, tweede lid, (oud) Sr). Aan de orde is enkel de vraag of het Hof de vaststelling van de netto-opbrengst uit de voornoemde drie hennepkwekerijen heeft kunnen gebruiken bij de bepaling van de hoogte van het uit de 'overige' hennepkwekerijen genoten voordeel.

Als gezegd heeft het Hof vastgesteld dat de betrokkene in de hoofdzaak bij onherroepelijk strafvonnis van 8 juni 2004 naast de hierboven genoemde feiten 6 en 7 tevens is veroordeeld voor de beroeps- of bedrijfsmatige hennepteelt (met anderen) in de periode van 1 januari 2000 tot en met 17 maart 2004 (feit 5). Omdat tegen dit strafvonnis geen rechtsmiddel is ingesteld, zijn de bewijsmiddelen waarop deze bewezenverklaring en veroordeling steunen niet uitgewerkt. Wel heeft het Hof nog met betrekking tot dat feit 5 vastgesteld dat de rechtbank in haar strafvonnis expliciet heeft overwogen "dat uit de bewijsmiddelen blijkt dat de veroordeelde een groot aantal hennepplantages had uitstaan bij derden".

Daarnaast heeft het Hof zijn extrapolatie-overwegingen verankerd in de als bewijsmiddelen opgenomen verklaring van [betrokkene 1] (bewijsmiddel 10) en het in de bewijsoverweging van het Hof aangehaalde CIE-verbaal. De verklaring van [betrokkene 1] luidt dat de betrokkene hem heeft verteld dat de betrokkene ongeveer 15 hennepplantages onder beheer heeft en het CIE-verbaal houdt in dat de betrokkene in 2003 in het bezit was van ongeveer 30 hennepplantages en daarvan in 2004 nog 10 tot 12 hennepplantages over zijn.

Op grond van het voorgaande heeft het Hof geoordeeld dat, hoewel de gegevens ten aanzien van de kwekerijen in Brunssum, Kerkrade en Heerlen qua duur en omvang onderling verschillen, deze verschillen niet van dien aard en omvang zijn dat zulks aan het toepassen van de methode van extrapolatie op basis van deze gegevens in de weg zou staan. Voorts heeft het Hof overwogen dat de raadsman van de betrokkene op geen enkele wijze heeft aangegeven of en waarom de andere plantages minder winstgevend zouden zijn geweest in vergelijking met de drie plantages waarvoor een veroordeling heeft plaatsgevonden3., en heeft het Hof in navolging van de berekeningsrapportage en in afwijking van hetgeen [betrokkene 1] daarover heeft verklaard, ten voordele van de betrokkene slechts een vermenigvuldigingsfactor van drie en een werkingstijd van iets meer dan twee jaren aangehouden.

Dit oordeel van het Hof komt mij alles overziende niet onbegrijpelijk en toereikend gemotiveerd voor.

Het middel faalt.

Het tweede middel klaagt dat de redelijke termijn als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM in de cassatiefase is overschreden omdat de stukken te laat door het Hof zijn ingezonden.

Namens de betrokkene is op 25 augustus 2011 beroep in cassatie ingesteld. De stukken van het geding zijn op 29 juni 2012 ter griffie van de Hoge Raad ingekomen. Dat brengt mee dat de inzendingstermijn van acht maanden is overschreden. Dit moet leiden tot vermindering van de aan de betrokkene opgelegde betalingsverplichting.

Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest voor wat betreft de hoogte van het opgelegde ontnemingsbedrag. De Hoge Raad kan de hoogte daarvan verminderen naar de gebruikelijke maatstaf. Voor het overige dient het beroep te worden verworpen.