HR, 01-11-2011, nr. 09/03760

De enkelvoudige kamer van het gerechtshof te Arnhem, nevenzittingsplaats Leeuwarden, heeft bij arrest van 11 september 2009 verzoeker bij verstek met toepassing van art. 416, tweede lid, Sv niet-ontvankelijk verklaard in zijn hoger beroep tegen een vonnis van de kantonrechter in de rechtbank Zwolle-Lelystad van 25 april 2006, waarbij verzoeker ten aanzien van 1, 2 en 3 telkens opleverende: ‘Overtreding van het bepaalde bij artikel 70, eerste lid, Wet personenvervoer 2000’, is veroordeeld tot drie maal een geldboete van € 75,-, subsidiair één dag hechtenis.

Namens verzoeker heeft mr. V.C. van der Velde, advocaat te Almere, drie middelen van cassatie voorgesteld.1.

Het eerste middel behelst de klacht dat het hof ten onrechte niet heeft onderzocht of de inleidende dagvaarding alsmede de dagvaarding voor de terechtzitting in hoger beroep van 11 september 2009 rechtsgeldig zijn betekend aan verzoeker.

Voor zover wordt geklaagd over de betekening van de dagvaarding in eerste aanleg merk ik het volgende op. Blijkens de akte van uitreiking is de inleidende dagvaarding op 6 maart 2006 tevergeefs aangeboden op het GBA-adres ‘[adres]’ van verzoeker. Ter plaatse is een bericht van aankomst achtergelaten waarin is vermeld dat verzoeker de aangeboden brief binnen een in het bericht gestelde termijn kon afhalen op het daarin genoemde politiebureau of postkantoor. Op 14 maart 2006 is de brief met de akte teruggezonden aan de afzender. Uiteindelijk is de dagvaarding op 20 maart 2006, conform het bepaalde in art. 588, derde lid aanhef en onder c Sv, uitgereikt aan de griffier van de rechtbank te Lelystad, omdat de geadresseerde blijkens de aan die akte gehechte mededeling van de afdeling bevolking van diens woongemeente, op de dag van de aanbieding van de gerechtelijke brief en tenminste vijf dagen nadien als ingezetene in de basisadministratie persoonsgegevens op het in de akte vermelde adres was ingeschreven. Voorts is de gerechtelijke brief blijkens de akte diezelfde dag nog als gewone brief verzonden naar voornoemd GBA-adres van verzoeker. Uit het GBA-overzicht van 20 maart 2006 volgt dat verzoeker ten tijde van de betekening niet was gedetineerd alsmede dat verzoeker sinds 7 november 2005 woonachtig was op het adres waarop is getracht de inleidende dagvaarding uit te reiken. Derhalve geeft het in de bestreden uitspraak besloten liggende oordeel van het hof dat de inleidende dagvaarding rechtsgeldig is betekend geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting en is het niet onbegrijpelijk. Daarbij zij opgemerkt dat uit het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep niet expliciet behoeft te blijken dat het hof heeft onderzocht of de inleidende dagvaarding rechtsgeldig is betekend, nu dat rechtstreeks uit de stukken kan volgen.2.

Dan de bespreking van de tweede klacht van het middel betreffende de betekening van de appeldagvaarding. In het proces-verbaal van de terechtzitting van het hof van 11 september 2009 valt expliciet af te leiden dat het hof de rechtsgeldigheid van de appeldagvaarding heeft getoetst. Daarin is immers vermeld:

Een nadere blik op de stukken van het geding brengt evenwel mee dat 's hofs impliciete oordeel dat de appeldagvaarding rechtsgeldig is betekend, niet zonder meer begrijpelijk is.

Uit de voorliggende stukken kan het volgende worden afgeleid:

Ingevolge art. 588, eerste lid aanhef en onder b sub 3^o, Sv wordt een dagvaarding uitgereikt aan de griffier indien de geadresseerde niet als ingezetene is ingeschreven in de basisadministratie persoonsgegevens noch een feitelijke woon- of verblijfplaats van hem bekend is. Onbekendheid van een feitelijke woon- of verblijfplaats kan evenwel niet worden aangenomen, indien niet is getracht de uitreiking van de dagvaarding te doen plaatsvinden op een uit de stukken van het geding blijkend — voor de hand liggend en niet door een latere opgave achterhaald — adres dat redelijkerwijs als feitelijke woon- of verblijfplaats van de verdachte zou kunnen gelden, zoals het adres dat de verdachte in de appelakte heeft doen opnemen.4.

Gezien het voorgaande en in aanmerking genomen dat de stukken niets inhouden waaruit kan volgen dat is getracht de dagvaarding in hoger beroep op het door verzoeker bij de appelakte van 3 april 2008 opgegeven adres ‘[adres]’ uit te reiken en niet volgt dat dit adres in Lelystad ten tijde van de betekening van de appeldagvaarding als achterhaald zou moeten worden beschouwd, is het in het bestreden — bij verstek gewezen — arrest besloten liggende oordeel dat verzoeker behoorlijk is gedagvaard, niet zonder meer begrijpelijk.5.

Het middel is dus in zoverre terecht voorgesteld.

Het tweede middel klaagt dat het hof ten onrechte verzoeker niet-ontvankelijk heeft verklaard in zijn hoger beroep, omdat hij tegen het vonnis van de kantonrechter d.d. 23 januari 2007 geen schriftuur houdende grieven en/of mondelinge bezwaren zou hebben ingediend, terwijl het hoger beroep zich echter richtte tegen het vonnis van de kantonrechter d.d. 25 april 2006.

Raadpleging van het vonnis van de kantonrechter en het ‘doorgehaalde’ extract aantekening mondeling arrest van het hof die zich onder de stukken bevinden, maakt echter duidelijk dat het hier om een schrijffout gaat. In die stukken is immers wel correct opgenomen dat het vonnis van de kantonrechter van de rechtbank Zwolle-Lelystad dateert van 25 april 2006. Het ingestelde hoger beroep is onmiskenbaar tegen dat vonnis gericht.

De Hoge Raad zal de bedoelde datum waarop het verstekvonnis door de kantonrechter is gewezen in de ‘Aantekening mondeling arrest’ verbeterd kunnen lezen. Hierdoor komt de feitelijke grondslag aan het middel te ontvallen.6.

Het derde middel bevat de klacht dat het hof verzoeker ten onrechte, althans onvoldoende gemotiveerd, niet-ontvankelijk heeft verklaard in het hoger beroep.

Het hof heeft in de ‘Aantekening mondeling arrest’, onder ‘a. beslissing omtrent de nietigheid van de dagvaarding in eerste aanleg/de onbevoegdheid van de enkelvoudige kamer tot kennisneming van het (de) telastegelegde feit(en)/de niet-ontvankelijkheid van het hoger beroep/schorsing van de vervolging’ het navolgende overwogen en beslist:

Uit de hiervoor weergegeven overwegingen komt naar voren dat het hof bij zijn beslissing het huidige art. 416, tweede lid, Sv heeft toegepast.

Artikel 416 Sv luidde tot en met 28 februari 2007 als volgt:

Artikel 416 Sv houdt na de inwerkingtreding op 1 maart 2007 van de Wet van 5 oktober 2006 tot wijziging van het Wetboek van Strafvordering met betrekking tot het hoger beroep in strafzaken, het aanwenden van gewone rechtsmiddelen en het wijzigen van de telastelegging (stroomlijnen hoger beroep), Stb. 2006, 470 (verder: de Wet), in:

De Wet bevat als bepaling van overgangsrecht (artikel IV) — voor zover hier relevant — dat het nieuwe art. 416 Sv niet van toepassing is in zaken waarin in eerste aanleg vonnis is gewezen vóór het tijdstip van inwerkingtreding van de Wet. De Wet is, als gezegd, op 1 maart 2007 in werking getreden.8. In de onderhavige zaak is in eerste aanleg op 25 april 2006 en dus vóór de inwerkingtreding van de Wet vonnis gewezen. Dit betekent dat het nieuwe artikel 416 Sv op de onderhavige zaak niet van toepassing is, zodat het hof verzoeker ten onrechte met toepassing van die bepaling niet-ontvankelijk heeft verklaard in het ingestelde hoger beroep.9.

Voor zover het middel daarover beoogt te klagen, slaagt het.

De eerste klacht van het eerste middel en het tweede middel falen en kunnen worden afgedaan met de in art. 81 RO bedoelde motivering. De tweede klacht van het eerste middel en het derde middel zijn gegrond.

Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen, heb ik niet aangetroffen.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden uitspraak en tot nietigverklaring van de dagvaarding in hoger beroep.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG