1.1.1 Een wonderlijk verschijnsel

Merkwaardig genoeg heeft de vermogensrechtelijke begripsvorming over geld geen gelijke tred gehouden met de stormachtige ontwikkelingen die het betalingsverkeer in de praktijk heeft doorgemaakt. Zo stelt Schoordijk vast dat wij van het rechtskarakter van geld nog zo weinig weten.1 Zwalve constateert zelfs dat onze begripsvorming over geld niet wezenlijk meer is veranderd sinds de Romeinen:

Dit verschijnsel is nog wonderlijker, als daarin het belang van een juiste begripsvorming wordt meegewogen. Omdat het girale tegoed in de heersende leer wordt gekwalificeerd als een vordering tot uitbetaling van chartaal geld, is daarmee ook gegeven dat de uiteenlopende rechtsvragen die voortvloeien uit het girale betalingsverkeer slechts met de inzet van obligatoire rechtsfiguren kunnen worden opgelost.3 Dat is een merkwaardige afwijking van het vermogensrechtelijke systeem, dat bij het bepalen van de omvang van het voor verhaal vatbaar vermogen van een debiteur voorziet in een afgewogen samenspel van revindicatoire aanspraken en vorderingen Immers, eerst nadat de zaken waarop een eigendomsrecht van een derde rust uit de macht van de debiteur zijn gerevindiceerd, blijft het resterende actief over voor verhaal, waarbij de paritas creditorum het uitgangspunt vormt.4 Door het obligatoire karakter zijn in girale verhoudingen revindicatoire aanspraken a priori niet mogelijk en wordt de eerste fase waarin de omvang van de boedel wordt bepaald, overgeslagen. In de praktijk leidt dat soms tot als onrechtvaardig ervaren situaties, in het bijzonder wanneer een giraal tegoed zich in de macht van een derde bevindt en deze derde vervolgens failliet wordt verklaard. De betaler (de 'solvent') dan wel de uiteindelijke begunstigde van de betaling (de `accipiënt') beschikt in beginsel slechts over een obligatoir recht jegens de failliet.