HR, 31-05-2011, nr. 09/03645

HR, 31-05-2011, nr. 09/03645

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.

Uitspraak 31‑05‑2011

Inhoudsindicatie

Verduistering in dienstbetrekking. Bewijsklacht. In de tenlastelegging en bewezenverklaring is het begrip ‘zich wederrechtelijk toe-eigenen’ gebezigd in de betekenis die daarin in art. 321 Sr toekomt. Van zodanig toe-eigenen is sprake indien een persoon zonder daartoe gerechtigd te zijn als heer en meester beschikt over een goed dat aan een ander toebehoort (vgl. HR NJ 1990/256). Uit de inhoud van de gebezigde bewijsmiddelen en de nadere bewijsoverweging kan niet zonder meer volgen dat de verdachte alle in de bewezenverklaring bedoelde goederen zich wederrechtelijk heeft toegeëigend in de hiervoor bedoelde zin. De bewezenverklaring is in zoverre niet naar de eis der wet met redenen omkleed.

31 mei 2011

Strafkamer

nr. 09/03645

Hoge Raad der Nederlanden

Arrest

op het beroep in cassatie tegen een arrest van het Gerechtshof te 's-Gravenhage van 31 augustus 2009, nummer 22/005279-08, in de strafzaak tegen:

[Verdachte], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1970, wonende te [woonplaats].

1. Geding in cassatie

Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft mr. J.S. Nan, advocaat te Dordrecht, bij schriftuur een middel van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Advocaat-Generaal Aben heeft geconcludeerd tot vernietiging van het bestreden arrest en tot terugwijzing van de zaak naar het Gerechtshof te 's-Gravenhage teneinde op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.

2. Beoordeling van het middel

2.1. Het middel bevat de klacht dat de bewezenverklaarde wederrechtelijke toe-eigening niet uit de gebezigde bewijsmiddelen kan volgen.

2.2.1. Ten laste van de verdachte is bewezenverklaard dat:

"hij in de periode van 08 augustus 2008 tot en met 12 augustus 2008 te Nieuw-Lekkerland en/of te Rotterdam opzettelijk een bedrijfsauto (merk: Peugeot, type: Expert 220 C, kenteken: [AA-00-BB], kleur: rood) en een gereedschapskist met daarin loodgietersgereedschap en een sleutel en een afstandsbediening (die beide de toegang verschaften tot het bedrijf [A]) en een mobiele telefoon (merk: Nokia, type: 1600, kleur: grijs), die toebehoorden aan [A] of [B] en welke goederen verdachte uit hoofde van zijn persoonlijke dienstbetrekking als werknemer (in de functie van installatiemonteur) van [A] onder zich had, wederrechtelijk zich heeft toegeëigend."

2.2.2. Deze bewezenverklaring steunt op de volgende bewijsmiddelen:

a. de verklaring van de verdachte ter terechtzitting in eerste aanleg, voor zover inhoudende:

"In de tenlastegelegde periode werkte ik als installatiemonteur bij [A] in Nieuw-Lekkerland. Op vrijdag 8 augustus 2008 heb ik het bedrijf verlaten met de bedrijfsauto. Op 11 augustus 2008 ben ik niet naar het bedrijf teruggegaan. In de auto lag een kist met gereedschap, evenals de sleutel en de afstandsbediening van het hek. De mobiele telefoon heb ik verkocht."

b. een proces-verbaal van politie, voor zover inhoudende als verklaring van [betrokkene 1]:

"Ik doe aangifte van verduistering in dienstbetrekking. Ik drijf voor eigen rekening een installatiebedrijf genaamd [A] in Nieuw-Lekkerland. [Verdachte] is bij mij in dienst. Hij installeert verwarmingen etc. Om zijn werk uit te kunnen voeren heb ik hem de bedrijfswagen, een rode Peugeot Expert 220 C, kenteken [AA-00-BB] ter beschikking gesteld. De bedrijfswagen is geleased bij [B]. In de wagen zat loodgietersgereedschap (goederenbijlage: in een kist). Ook heeft hij een sleutel gekregen van de zaak, een mobiele telefoon (goederenbijlage: merk Nokia, type 1600, kleur grijs) en een afstandbediening voor het hek. Op 8 augustus (het hof begrijpt: 2008) ging [verdachte] naar huis. Hij nam de wagen met inhoud mee. Op 11 augustus 2008 verscheen hij niet op het werk. Ik gaf niemand toestemming dit feit te plegen."

c. een proces-verbaal van politie, opgemaakt door de opsporingsambtenaren [verbalisant 1] en [verbalisant 2], voor zover inhoudende als relaas van de verbalisanten:

"Op 12 augustus 2008 zagen wij in Rotterdam een bestelbus, merk Peugeot, type Expert, kenteken [AA-00-BB], kleur rood. Wij hebben de bestuurder aangehouden. Die gaf op te zijn: [verdachte], geboren op [geboortedatum] 1970 te [geboorteplaats]."

2.2.3. Het Hof heeft ten aanzien van de bewijsvoering voorts nog het volgende overwogen:

"Het hof acht de verklaringen die de verdachte tegenover de politie en de rechter in eerste aanleg heeft afgelegd en de verklaring van de verdachte ter terechtzitting in hoger beroep op het punt van de door hem gestelde diefstal door een derde van de gereedschapskist niet aannemelijk, nu deze verklaringen steeds op essentiële punten, zoals het moment waarop hij die diefstal zou hebben geconstateerd, van elkaar afwijken en bovendien geen steun vinden in de overige inhoud van het procesdossier."

2.3. In de tenlastelegging en bewezenverklaring is het begrip 'zich wederrechtelijk toe-eigenen' gebezigd in de betekenis die daaraan in art. 321 Sr toekomt. Van zodanig toe-eigenen is sprake indien een persoon zonder daartoe gerechtigd te zijn als heer en meester beschikt over een goed dat aan een ander toebehoort (vgl. HR 24 oktober 1989, NJ 1990/256).

2.4. Uit de hiervoor weergegeven inhoud der bewijsmiddelen en de nadere bewijsoverweging kan niet zonder meer volgen dat de verdachte alle in de bewezenverklaring bedoelde goederen zich wederrechtelijk heeft toegeëigend in de hiervoor bedoelde zin. De bewezenverklaring is derhalve in zoverre niet naar de eis der wet met redenen omkleed.

2.5. Het middel is terecht voorgesteld.

3. Slotsom

Hetgeen hiervoor is overwogen brengt mee dat de bestreden uitspraak niet in stand kan blijven en als volgt moet worden beslist.

4. Beslissing

De Hoge Raad:

vernietigt de bestreden uitspraak;

wijst de zaak terug naar het Gerechtshof te 's-Gravenhage, opdat de zaak op het bestaande hoger beroep opnieuw wordt berecht en afgedaan.

Dit arrest is gewezen door de vice-president A.J.A. van Dorst als voorzitter, en de raadsheren H.A.G. Splinter-van Kan en M.A. Loth, in bijzijn van de waarnemend griffier S.C. Rusche, en uitgesproken op 31 mei 2011.

Conclusie 29‑03‑2011

Mr. Aben

Partij(en)

Conclusie inzake:

[Verdachte]

1.

Het gerechtshof te 's‑Gravenhage heeft de verdachte bij arrest van 31 augustus 2009 ter zake van ‘verduistering gepleegd door hem die het goed uit hoofde van zijn persoonlijke dienstbetrekking onder zich heeft’ veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van zes maanden, waarvan drie maanden voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren. Aan deze veroordeling heeft het hof de bijzondere voorwaarde verbonden dat de veroordeelde zich gedurende de proeftijd gedraagt naar de aanwijzingen van de in het bestreden arrest genoemde GGZ-instelling. Voorts heeft het hof de tenuitvoerlegging gelast van een eerder aan de verdachte opgelegde voorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van drie maanden.

2.

Namens de verdachte heeft mr. A.B. Baumgarten, advocaat te 's‑Gravenhage, beroep in cassatie ingesteld. Mr. J.S. Nan, advocaat te Dordrecht, heeft een schriftuur ingezonden, houdende één middel van cassatie.

3.1.

Het middel richt zich tegen de bewezenverklaring, voor zover inhoudende dat de verdachte zich de in de tenlastelegging genoemde bedrijfsauto, gereedschapskist, sleutel en afstandsbediening wederrechtelijk heeft toegeëigend.

3.2.

Ten laste van de verdachte is bewezenverklaard dat:

‘hij in de periode van 08 augustus 2008 tot en met 12 augustus 2008 te Nieuw-Lekkerland en/of te Rotterdam opzettelijk een bedrijfsauto (merk: Peugeot, type: Expert 220 C, kenteken:[AA-00-BB], kleur: rood) en een gereedschapskist met daarin loodgietersgereedschap en een sleutel en een afstandsbediening (die beide de toegang verschaften tot het bedrijf [A]) en een mobiele telefoon (merk: Nokia, type: 1600, kleur: grijs), die toebehoorden aan [A] of [B] en welke goederen verdachte uit hoofde van zijn persoonlijke dienstbetrekking als werknemer (in de functie van installatiemonteur) van [A] onder zich had, wederrechtelijk zich heeft toegeëigend.’

3.3.

Het hof heeft de bewezenverklaring doen steunen op de inhoud van de volgende bewijsmiddelen:

‘1.

De verklaring van de verdachte.

De verdachte heeft ter terechtzitting in eerste aanleg van 1 oktober 2008 verklaard —zakelijk weergegeven—:

In de ten laste gelegde periode werkte ik als installatiemonteur bij [A] in Nieuw-Lekkerland. Op vrijdag 8 augustus 2008 heb ik het bedrijf verlaten met de bedrijfsauto. Op 11 augustus 2008 ben ik niet naar het bedrijf teruggegaan. In de auto lag een kist met gereedschap, evenals de sleutel en de afstandsbediening van het hek. De mobiele telefoon heb ik verkocht.

2.

Het proces-verbaal van aangifte, nr. PL1820/08-088799, d.d. 11 augustus 2008, opgemaakt in de wettelijke vorm door de daartoe bevoegde opsporingsambtenaar [verbalisant 3], met goederenbijlage. Dit proces-verbaal houdt onder meer in —zakelijk weergegeven—:

als de op 11 augustus 2008 tegenover deze opsporingsambtenaar afgelegde verklaring van [betrokkene 1]:

Ik doe aangifte van verduistering in dienstbetrekking. Ik drijf voor eigen rekening een installatiebedrijf genaamd [A] in Nieuw-Lekkerland. [Verdachte] is bij mij in dienst. Hij installeert verwarmingen etc. Om zijn werk uit te kunnen voeren heb ik hem de bedrijfswagen, een rode Peugeot Expert 220 C, kenteken [AA-00-BB] ter beschikking gesteld. De bedrijfswagen is geleased bij [B]. In de wagen zat loodgietersgereedschap (goederenbijlage: in een kist). Ook heeft hij een sleutel gekregen van de zaak, een mobiele telefoon (goederenbijlage: merk Nokia, type 1600, kleur grijs) en een afstandbediening voor het hek. Op 8 augustus (het hof begrijpt: 2008) ging [verdachte] naar huis. Hij nam de wagen met inhoud mee. Op 11 augustus 2008 verscheen hij niet op het werk. Ik gaf niemand toestemming dit feit te plegen.

3.

Het proces-verbaal van bevindingen, nr. 2008270464-4, d. 12 augustus 2 008, opgemaakt in de wettelijke vorm door de daartoe bevoegde opsporingsambtenaren [verbalisant 1 en 2]. Dit proces-verbaal houdt onder meer in —zakelijk weergegeven—:

als relaas van deze opsporingsambtenaren:

Op 12 augustus 2008 zagen wij in Rotterdam een bestelbus, merk Peugeot, type Expert, kenteken [AA-00-BB], kleur rood. Wij hebben de bestuurder aangehouden. Die gaf op te zijn: [verdachte], geboren op [geboortedatum] 1970 te [geboorteplaats].’

3.4.

Voorts houdt het bestreden arrest — voor zover hier van belang — in:

‘Nadere overweging

Het hof acht de verklaringen die de verdachte tegenover de politie en de rechter in eerste aanleg heeft afgelegd en de verklaring van de verdachte ter terechtzitting in hoger beroep op het punt van de door hem gestelde diefstal door een derde van de gereedschapskist niet aannemelijk, nu deze verklaringen steeds op essentiële punten, zoals het moment waarop hij die diefstal zou hebben geconstateerd, van elkaar afwijken en bovendien geen steun vinden in de overige inhoud van het procesdossier.’

3.5.

In de toelichting op het middel wordt betoogd dat het hof uit de bewijsmiddelen weliswaar heeft kunnen afleiden dat

(i)

de verdachte op vrijdag 8 augustus 2008 de bedrijfsauto van zijn werkgever met daarin een aan zijn werkgever toebehorende gereedschapskist, sleutel en afstandsbediening heeft meegenomen naar huis,

(ii)

de verdachte op maandag 11 augustus 2008 niet op zijn werk is verschenen en

(iii)

hij op dinsdag 12 augustus 2008 als bestuurder van de genoemde bedrijfsauto is aangehouden, maar dat de bewijsmiddelen niets inhouden waaruit kan blijken dat de verdachte zich de bedrijfsauto met daarin een gereedschapskist, sleutel en afstandbediening opzettelijk wederrechtelijk heeft toegeëigend.

3.6.

In de tenlastelegging zijn de woorden ‘zich wederrechtelijk toe-eigenen’ klaarblijkelijk gebezigd in de betekenis die daaraan toekomt in art. 321 Sr. Van zodanig toe-eigenen is sprake indien een persoon zonder daartoe gerechtigd te zijn als heer en meester beschikt over een goed dat aan een ander toebehoort.1. Uit de als bewijsmiddel 2 gebezigde verklaring van de aangever kan worden afgeleid dat de verdachte de bedrijfsauto op vrijdag 8 augustus 2008 mee naar huis heeft genomen en op maandag 11 augustus 2008 niet met de bedrijfsauto op zijn werk is teruggekeerd. Deze gang van zaken strookt niet met de kennelijke bedoeling van zijn werkgever.

Het is echter de vraag of verdachtes handelwijze kan worden bestempeld als een wederrechtelijke toe-eigening van het voertuig en enkele van de daarin aanwezige goederen.

3.7.

De beantwoording van deze vraag is afhankelijk van de concrete omstandigheden van het geval.2. Ook het tijdelijk als heer en meester beschikken over aan een ander toebehorende goederen kan wederrechtelijk toe-eigenen ervan opleveren. Het in strijd met gemaakte afspraken onder zich houden van aan een ander toebehorende goederen is een relevante factor,3.,4. doch niet altijd doorslaggevend.5. Kortom, niet teruggeven van voorwerpen na ommekomst van een afgesproken moment duidt niet — zonder meer — op wederrechtelijke toe-eigening. De daarop aansluitende verkoop van zo'n voorwerp weer wel, zoals in dit geval de mobiele telefoon.

3.8.

Gelet op de tussen de verdachte en de aangever bestaande arbeidsverhouding en de aard van de werkzaamheden die door de verdachte werden verricht als monteur van verwarmingsinstallaties, zou m.i. in de onderhavige zaak uit de gebezigde bewijsmiddelen toch op zijn minst moeten kunnen blijken dat de verdachte met de medeneming van de bedrijfsauto geen enkel werkgerelateerd doel wilde dienen en de intentie had om deze auto voor zichzelf te gaan houden. De gebezigde bewijsmiddelen houden niets in wat in dit verband relevant is, zodat 's hofs bewezenverklaring niet zonder meer begrijpelijk is.6.

4.

Het middel slaagt naar mijn mening. Ambtshalve heb ik geen grond aangetroffen die tot vernietiging van het bestreden arrest aanleiding behoort te geven.

5.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest en tot terugwijzing van de zaak naar het gerechtshof te 's‑Gravenhage, teneinde op het bestaande beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.

De procureur-generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.