9.1 Inleiding

Het is niet zonder meer mogelijk de diverse samenwerkingsvormen die in het burgerlijk recht en in het fiscale recht worden onderkend, in te delen in het model dat ik in het vorige hoofdstuk heb ontwikkeld. Dat komt doordat wat in het maatschappelijk verkeer wellicht als een entiteit wordt aangemerkt, dat nog niet in civielrechtelijke en / of fiscale zin hoeft te zijn. Zoals uit het vorige hoofdstuk is gebleken, is het bestaan van een entiteit relevant voor de eventuele transacties die zich voor kunnen doen. Ook in het burgerlijk recht en in de btw wordt het antwoord op de vraag welke “transacties” (“rechtsbetrekkingen”, respectievelijk “leveringen van goederen en diensten”) zich voor kunnen doen, beïnvloed door het antwoord op de vraag welke (rechts)subjecten te onderkennen vallen. Onderzocht moet dus worden welke subjecten in het burgerlijk recht en in de btw te onderkennen vallen. Ik breid het model van samenwerking uit met een civielrechtelijke laag en een fiscaalrechtelijke laag. Het doel van dit hoofdstuk is tot een civielrechtelijk en fiscaal begrippenkader te komen dat mij uiteindelijk in staat stelt de diverse verschijningsvormen van samenwerking in het model van samenwerking in passen.

Om de overeenkomsten en de verschillen tussen de begrippen in het burgerlijk recht en het door de btw gevormde deelgebied van het fiscale recht te identificeren en te classificeren, onderzoek ik allereerst welke subjecten in het burgerlijk recht worden onderkend. Aldus vorm ik een begrippenkader. De in het burgerlijk recht erkende subjecten pas ik dan in het model van samenwerking in. Vervolgens doe ik hetzelfde met betrekking tot de in het fiscale recht.

In het recht heeft het begrip “subject” slechts relevantie bij het bestaan van het begrip “object”. Ik acht het daarom nuttig allereerst in te gaan op het onderscheid tussen de begrippen “subject” en “object” in het burgerlijk recht.