8.4.3 Trajectbenadering: voorlopige hechtenis, schorsing onder voorwaarden en straf

Als een rode draad door de bovenstaande subparagrafen loopt de bevinding dat de advisering van de Raad over de schorsing en de schorsingsvoorwaarden nauw samenhangt met de beoogde (of verwachte) straftoemeting op de eindzitting, waarvoor de Raad uiteindelijk een strafadvies uitbrengt. Zo kan de prominente rol die de ernst van het strafbare feit soms speelt in adviezen van de Raad om de voorlopige hechtenis (nog) niet te schorsen niet los worden gezien van de – onder de geïnterviewde raadsonderzoekers en gedragsdeskundigen van de Raad breed gedragen – opvatting dat het beter is voor de ontwikkeling van de minderjarige om, als een vrijheidsbenemende straf in de lijn der verwachting ligt, deze direct te ondergaan in het kader van de voorlopige hechtenis (vgl. par. 8.4.2.1). Een geïnterviewde raadsonderzoeker legt dit als volgt uit:

De ratio achter deze benadering is ook dat als het jeugdstrafrechtelijke traject dat de minderjarige doorloopt eenmaal via een schorsing van de voorlopige hechtenis onder bijzondere voorwaarden in de eigen omgeving van de minderjarige wordt voortgezet en allerlei ambulante hulpverlening is opgetuigd, een onderbreking van dit traject door een nieuwe vrijheidsbeneming – in de vorm van een tijdens de eindzitting opgelegde vrijheidsstraf – niet wenselijk wordt geacht.

De samenhang tussen het adviseren over de schorsing en het strafadvies komt ook sterk naar voren in de advisering van de Raad over de bijzondere voorwaarden die aan de schorsing van de voorlopige hechtenis zouden moeten worden verbonden. Zoals in het bovenstaande reeds is beschreven, adviseert de Raad soms uitdrukkelijk bepaalde schorsingsvoorwaarden met als doel om goed geïnformeerd een strafadvies te kunnen geven op de strafzitting. Hierbij kan het gaan om specifieke voorwaarden, zoals het meewerken aan een persoonlijkheidsonderzoek, maar ook meer algemeen kan de wijze waarop de minderjarige omgaat met schorsingsvoorwaarden en het toezicht en de begeleiding van de jeugdreclassering waardevolle informatie opleveren voor het strafadvies. Hierbij geldt als uitgangspunt dat de voorlopige hechtenis, de schorsing onder voorwaarden en de straf zoveel mogelijk één doorlopend traject vormen. Tegen deze achtergrond beoogt de Raad schorsingsvoorwaarden vaak ook te gebruiken om vroegtijdig begeleiding, behandeling en andere vormen van hulpverlening in gang te zetten die – als deze naar behoren verlopen – eventueel ook na veroordeling in het kader van een voorwaardelijke straf of maatregel kunnen worden voortgezet (vgl. par. 8.4.2.2).

De Raad geeft aldus in diens advies over de schorsing en schorsingsvoorwaarden een eerste richting aan het traject dat de Raad voor de minderjarige voor ogen heeft. In dit traject fungeert de strafzitting (lees: het vaststellen van het uiteindelijke strafadvies door de Raad ten behoeve van de zitting) als het ware als een “evaluatiemoment”: moet de koers van het traject, zoals die tijdens de schorsing van de voorlopige hechtenis met bijzondere voorwaarden is ingezet, met de strafoplegging na veroordeling worden voortgezet of behoeft deze koers aanpassing?

Nu de Raad op basis van het raadonderzoek IVS-2B gehouden is om reeds in een zeer vroeg stadium een voorlopig strafadvies op te stellen (lees: binnen twee weken na de IVS-2A), kan het evaluatiemoment vlak voor de eindzitting – vaak maanden later – zonder meer reden zijn voor de Raad om op basis van informatie van de jeugdreclassering over het functioneren en de ontwikkeling van de minderjarige tijdens de schorsing van de voorlopige hechtenis te besluiten om het eerder opgestelde (voorlopige) strafadvies aan te passen (vgl. par. 8.4.1.4).

Aldus kan op basis van het bovenstaande worden gesteld dat het schorsingsadvies en het strafadvies van de Raad nauw zijn verbonden en elkaar wederzijds kunnen beïnvloeden. De wijze waarop de Raad omgaat met diens adviesrol met betrekking tot de voorlopige hechtenis en de schorsing onder bijzondere voorwaarden vindt zijn basis in een trajectbenadering, waarin de voorlopige hechtenis, de schorsing onder voorwaarden en de bij veroordeling op te leggen straf of maatregel – waaronder de voorwaarden die worden verbonden aan een voorwaardelijke straf of maatregel – onderdeel uitmaken van één voortdurend traject. Dit traject moet uiteindelijk leiden tot het voorkomen van recidive en tot een positieve ontwikkeling van de minderjarige; de overkoepelende doelstellingen die ten grondslag lijken te liggen aan welhaast alle adviezen van de Raad in het kader van het jeugdstrafproces.