Hof Amsterdam, 14-04-2016, nr. 23-004686-12

Parketnummer: 23-004686-12

Datum uitspraak: 14 april 2016

TEGENSPRAAK

Verkort arrest van het gerechtshof Amsterdam gewezen op het hoger beroep, ingesteld tegen het vonnis van de rechtbank Haarlem van 22 oktober 2012 in de strafzaak onder parketnummer 15-996522-10 tegen:

[verdachte] ,

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1962,

adres: [adres]

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep van 13 april 2015, 13 oktober 2015, 17 maart 2016 en, overeenkomstig het bepaalde bij artikel 422, tweede lid, van het Wetboek van Strafvordering, het onderzoek op de terechtzitting in eerste aanleg.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal en van hetgeen door de verdachte en de raadsman naar voren is gebracht.

Gelet op de in eerste aanleg door de rechtbank toegelaten wijziging is aan de verdachte ten laste gelegd dat:

1:[bedrifsnaam]., op of omstreeks 14 september 2009, te Volendam (gemeente Edam-Volendam) en/of te Zaandam, althans te Nederland, tezamen en in vereniging met (een) ander(en), althans alleen, opzettelijk een bij de belastingwet voorziene aangifte, als bedoeld in de Algemene wet inzake rijksbelastingen, te weten een aangifte voor de vennootschapsbelasting over het jaar 2007 (D 129) (gedeeltelijk) onjuist en/of onvolledig heeft/hebben gedaan en/of heeft/hebben doen en/of laten doen, immers heeft/hebben [bedrifsnaam]. en/of zijn mededader(s) opzettelijk op het bij de Belastingdienst te Zaandam ingeleverde aangiftebiljet over het jaar 2007,

te weinig omzet en/of winst vermeld en/of doen laten vermelden, immers is de omzet en/of winst die is behaald met de garnalenpelwerkzaamheden als bedoeld in het pelcontract tussen [verdachte]/[betrokkene 1] en [betrokkene 2] (D-14/D-15-02) (gedeeltelijk) niet aangegeven, aangezien deze (op basis van transfer pricingsregels berekende) winst en/of omzet (gedeeltelijk) niet, althans voor een bedrag van euro 147.360 niet (D122), althans tot enig bedrag niet is aangegeven/opgenomen,

terwijl dit feit er toe heeft gestrekt, dat te weinig belasting werd geheven.

hebbende hij, verdachte, tezamen en in vereniging met (een) ander(en), althans alleen, tot de/het vorenstaande feit(en) opdracht gegeven en/of feitelijke leiding gegeven aan de vorenstaande verboden gedraging(en);

2:

hij, op of omstreeks 11 september 2009, te Volendam (gemeente Edam-Volendam) en/of te Zaandam, althans te Nederland, tezamen en in vereniging met (een) ander(en), althans alleen, opzettelijk een bij de belastingwet voorziene aangifte, als bedoeld in de Algemene wet inzake rijksbelastingen, te weten een aangifte voor de inkomstenbelasting over het jaar 2007(D 03) (gedeeltelijk) onjuist en/of onvolledig heeft/hebben gedaan en/of heeft/hebben doen en/of laten doen, immers heeft/hebben verdachte en/of zijn mededader(s) opzettelijk op het bij de Belastingdienst te Zaandam ingeleverde aangiftebiljet over het jaar 2007,

 te weinig inkomen uit aanmerkelijk belang vermeld en/of doen laten vermelden, immers

- is er geen/te weinig inkomen uit aanmerkelijk belang aangegeven, terwijl er wel inkomen uit aanmerkelijk belang tot een bedrag van euro 1.287.110 (D28-13), althans enig inkomen uit aanmerkelijk belang is genoten, omdat verdachte in zijn hoedanigheid van aandeelhouder van [bedrijf 1] al dan niet tezamen met [medeverdachte 1] heeft beschikt over het bij [bedrijf 1] ondergebrachte pelcontract (D14) en/of de winst daaruit, door dit pelcontract en/of de winstcapaciteit/overwinst uit dit pelcontract op 12 en/of 18 december 2007, althans in 2007, op naam te stellen van/over te dragen aan [bedrijf 2] (onttrekking aan [bedrijf 1] en inbreng in [bedrijf 2]) zonder daarvoor een zakelijke prijs te hanteren/bedingen, en/of

- is er geen/te weinig inkomen uit aanmerkelijk belang aangegeven, terwijl er wel inkomen uit aanmerkelijk belang tot een bedrag van euro 147.360 (D122), althans enig bedrag is genoten, aangezien de winst die in 2007 door [bedrifsnaam] is behaald met de garnalenpelwerkzaamheden als bedoeld in het pelcontract tussen [verdachte]/[betrokkene 1] en [betrokkene 2] (D-14/D-15-02),(gedeeltelijk) geen onderdeel uitmaakt van het vermogen van [bedrifsnaam]. en mitsdien (gedeeltelijk) aan het vermogen van deze vennootschap is onttrokken, en/of

 een te laag belastbaar inkomen/(verzamel)inkomen vermeld en/of doen laten vermelden, immers is de omzet en/of winst die behaald is met de garnalenpelwerkzaamheden als bedoeld in het pelcontract tussen [verdachte]/[betrokkene 1] en [betrokkene 2] (D-14/D-15/D-02) (gedeeltelijk) niet aangegeven en/of is de overdracht van het pelcontract aan [betrokkene 1] en/of de overdracht van de winstcapaciteit/overwinst uit dit pelcontract aan [betrokkene 1] niet aangegeven,

terwijl dat/die feit(en) er (telkens) toe heeft/hebben gestrekt, dat te weinig belasting werd geheven; De in deze tenlastelegging gebruikte termen en uitdrukkingen worden, voorzover daaraan in de Algemene wet inzake rijksbelastingen bepaalde betekenis is gegeven, geacht in dezelfde betekenis te zijn gebezigd;

3:hij, op of omstreeks 11 juni 2010, te Volendam (gemeente Edam-Volendam) en/of te Zaandam, althans te Nederland, tezamen en in vereniging met (een) ander(en), althans alleen, opzettelijk een bij de belastingwet voorziene aangifte, als bedoeld in de Algemene wet inzake rijksbelastingen, te weten een aangifte voor de inkomstenbelasting over het jaar 2008 (D 03a) (gedeeltelijk) onjuist en/of onvolledig heeft/hebben gedaan en/of heeft/hebben doen en/of laten doen, immers heeft/hebben verdachte en/of zijn mededader(s) opzettelijk op het bij de Belastingdienst te Zaandam ingeleverde aangiftebiljet over het jaar 2008, te weinig inkomen uit aanmerkelijk belang vermeld en/of doen laten vermelden, immers -is er geen/te weinig inkomen uit aanmerkelijk belang aangegeven, terwijl er wel inkomen uit aanmerkelijk belang tot een bedrag van euro 1.287.110 (D28-13), althans euro 287.000 (D-041 2/2), althans euro 83.000 (D122), althans enig inkomen uit aanmerkelijk belang is genoten wegens de verkoop van de aandelen [bedrijf 1] aan [bedrijf 2] op 8 januari 2008, althans in 2008, en/of

- is er geen/te weinig inkomen uit aanmerkelijk belang aangegeven, terwijl er wel inkomen uit aanmerkelijk belang tot een bedrag van euro 317.500(D 122), althans enig bedrag is genoten, aangezien de winst die in 2008 door [bedrifsnaam] is behaald met de garnalenpelwerkzaamheden als bedoeld in het pelcontract tussen [verdachte]/[betrokkene 1] en [betrokkene 2] (D-14/D-15-02), (gedeeltelijk) geen onderdeel uitmaakt van het vermogen van [bedrifsnaam]. en mitsdien (gedeeltelijk) aan het vermogen van deze vennootschap is onttrokken, en/of

 een te laag belastbaar inkomen/(verzamel)inkomen vermeld en/of doen laten vermelden, immers is de omzet en/of winst die behaald is met de garnalenpelwerkzaamheden als bedoeld in het pelcontract tussen [verdachte]/[betrokkene 1] en [betrokkene 2] (D-14/D-15-02) (gedeeltelijk) niet aangegeven en/of is de overdracht van de aandelen [bedrijf 1] niet aangegeven en/of is de overdracht van het pelcontract aan [betrokkene 1] en/of de overdracht van de winstcapaciteit/overwinst uit dit pelcontract aan [betrokkene 1] niet aangegeven,

terwijl dat/die feit(en) er toe heeft/hebben gestrekt, dat te weinig belasting werd geheven;

4:[bedrifsnaam]., op of omstreeks 11 juni 2010 en/of op of omstreeks 13 juni 2010, te Volendam (gemeente Edam-Volendam) en/of te Zaandam, althans te Nederland, tezamen en/of in vereniging met (een) ander(en), althans alleen, opzettelijk een bij de belastingwet voorziene aangifte, als bedoeld in de Algemene wet inzake rijksbelastingen, te weten een aangifte voor de vennootschapsbelasting over het jaar 2008 (D 130), (gedeeltelijk) onjuist en/of onvolledig heeft/hebben gedaan en/of heeft/hebben doen en/of laten doen, immers heeft/hebben [bedrifsnaam]. en/of zijn mededader(s) opzettelijk op het bij de Belastingdienst te Zaandam ingeleverde aangiftebiljet over het jaar 2008,

te weinig omzet en/of winst vermeld en/of doen laten vermelden, immers is de omzet en/of winst die is behaald met de garnalenpelwerkzaamheden als bedoeld in het pelcontract tussen [verdachte]/[betrokkene 1] en [betrokkene 2] (D-14/D-15-02) (gedeeltelijk) niet aangegeven, aangezien deze (op basis van transfer pricingsregels berekende) winst en/of omzet (gedeeltelijk) niet, althans voor een bedrag van euro 317.500 niet( D 122), althans tot enig bedrag niet is aangegeven/opgenomen,

terwijl dat feit er toe heeft gestrekt, dat te weinig belasting werd geheven,

hebbende hij, verdachte, tezamen en in vereniging met (een) ander(en), althans alleen, tot de/het vorenstaande feit(en) opdracht gegeven en/of feitelijke leiding gegeven aan de vorenstaande verboden gedraging(en);

5:hij, op of omstreeks de periode van 23 december 2008 tot en met 31 januari 2009, te Volendam (gemeente Edam-Volendam) en/of te Zoutkamp (gemeente De Marne), althans in Nederland en/of in Liechtenstein, tezamen en in vereniging met (een) ander(en), althans alleen, een pelcontract tussen [betrokkene 1] en [betrokkene 2] (D15-02), - zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen - valselijk heeft/hebben opgemaakt en/of vervalst en/of doen laten opmaken en/of doen laten vervalsen,

immers heeft/hebben hij, verdachte en/of zijn mededader(s) in strijd met de waarheid de datum en/of inhoud van het pelcontract geantedateerd en/of niet juist vermeld en/of doen laten vermelden, immers het contract is ondertekend op enig tijdstip in de periode van 23 september 2008 t/m 31 januari 2009, maar gedateerd op 12 december 2007 en/of de afspraken over het omzetten van het contract naar [betrokkene 1] zijn gemaakt in april 2008, althans in 2008, en niet op 12 december 2007 (D-030/D-031 en V07-01),

zulks (telkens) met het oogmerk om dat geschrift als echt en onvervalst te gebruiken en/of door anderen te doen gebruiken,

en/of

hij, op een of meer tijdstip(pen)in of omstreeks de periode van 23 december 2008 tot en met 13 september 2010, te Volendam (gemeente Edam-Volendam) en/of te Zoutkamp (gemeente De Marne), althans in Nederland en/of in Liechtenstein, tezamen en in vereniging met (een) ander(en), althans alleen, opzettelijk gebruik heeft/hebben (gemaakt) (doen maken) en/of heeft/hebben (doen afleveren)(afgeleverd) en/of voorhanden heeft/hebben (doen hebben) (gehad) een pelcontract tussen [betrokkene 1] en [betrokkene 2] (D15-2), - zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen -

bestaande dat gebruik (doen) maken en/of (doen) afleveren en/of dat (doen) voorhanden hebben hierin dat dit pelcontract ter beschikking is gesteld aan de Belastingdienst te Amsterdam en/of Zaandam en/of aan een belastingadviseur, en bestaande die valsheid daarin dat in die overeenkomst valselijk en/of in strijd met de waarheid, de datum en/of inhoud van het pelcontract was geantedateerd en/of niet juist was vermeld, immers het contract is ondertekend op enig tijdstip in de periode van 23 september 2008 t/m 31 januari 2009, maar gedateerd op 12 december 2007 en/of de afspraken over het omzetten van het contract naar [betrokkene 1] zijn gemaakt in april 2008, althans in 2008, en niet op 12 december 2007 (D-030/D-031 en V07-01), zulks terwijl hij, verdachte en/of zijn mededader(s) wist(en) en/of redelijkerwijs moest(en) vermoeden dat het geschrift bestemd was voor gebruik als ware het echt en onvervalst;

6:hij, op een of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 23 december 2008 tot en met 13 september 2010, te Volendam (gemeente Edam-Volendam) en/of te Zoutkamp (gemeente De Marne), althans in Nederland,

tezamen en in vereniging met (een) ander(en), althans alleen,

(telkens) als degene die ingevolge de Belastingwet verplicht was tot het voor raadpleging beschikbaar stellen van boeken, bescheiden en/of (andere) gegevensdragers en/of de inhoud daarvan, opzettelijk deze in valse en/of vervalste vorm voor dit doel ter beschikking heeft/hebben gesteld en/of doen stellen, immers heeft/hebben verdachte en/of zijn mededader(s) een geantedateerd pelcontract tussen [betrokkene 1] en [betrokkene 2] (D15-02) ter beschikking gesteld en/of doen stellen aan de Belastingdienst, immers is in het pelcontract valselijk en/of in strijd met de waarheid, de datum en/of inhoud van het pelcontract geantedateerd en/of niet juist vermeld, immers het contract is ondertekend op enig tijdstip in de periode van 12 september 2008 t/m 31 januari 2009, maar gedateerd op 12 december 2007 en/of de afspraken over het omzetten van het contract naar [betrokkene 1] zijn gemaakt in april 2008, althans in 2008, en niet op 12 december 2007 (D-030/D-031 en V07-01), terwijl dat feit ertoe strekte dat te weinig belasting werd geheven.

Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zal het hof deze verbeterd lezen. De verdachte wordt daardoor niet in de verdediging geschaad.

Het vonnis waarvan beroep zal worden vernietigd, omdat het hof tot een andere bewijs- en straftoemetingsbeslissing komt dan de rechtbank.

Standpunt verdediging

De verdediging heeft betoogd dat het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk moet worden verklaard omdat door het Openbaar Ministerie is gehandeld in strijd met de beginselen van een behoorlijke procesorde en het recht op een eerlijk proces als bedoeld in artikel 6 Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (hierna: EVRM). De verdediging heeft aan dit verweer ten grondslag gelegd de schending van het zorgvuldigheidsbeginsel, de schending van het beginsel van een redelijke en billijke belangenafweging en de stelling dat het Openbaar Ministerie doelbewust ontlastend materiaal niet aan het dossier heeft toegevoegd en niet aan de verdachte heeft geretourneerd. Ten aanzien van de ten laste gelegde feiten 5 en 6 is daarnaast aangevoerd dat sprake is van schending van het gelijkheidsbeginsel. Voorts heeft de verdediging betoogd dat ten aanzien van het onder 5 ten laste gelegde feit onder het tweede gedachtestreepje het bepaalde in artikel 69, vierde lid, Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR) in de weg staat aan strafvervolging op grond van artikel 225, tweede lid, Wetboek van Strafrecht (hierna: Sr).

Beoordeling hof

Naar het hof begrijpt, beroept de verdediging zich ten aanzien van het niet-ontvankelijkheidsverweer op het in de jurisprudentie ontwikkelde Zwolsman-criterium (vgl. HR 19 december 1995, NJ 1996, 249). Deze jurisprudentie richt zich op een schending van het verdragsrechtelijke recht op een eerlijk proces. Het hof stelt voorop dat uit de hier bedoelde jurisprudentie van de Hoge Raad volgt dat voor niet-ontvankelijkverklaring van het Openbaar Ministerie alleen dan plaats is, indien sprake is van een ernstige schending van beginselen van een behoorlijke procesorde, waardoor doelbewust of met grove veronachtzaming van de belangen van de verdachte aan diens recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak is tekortgedaan.

Onthouden ontlastend materiaal en zorgvuldigheidsbeginsel

De raadsman heeft betoogd dat de in zijn pleitnotities onder het kopje ‘(ontlastend) bewijsmateriaal’ genoemde stukken, te weten e-mailcorrespondentie tussen [naam 1] en [naam 2], e-mailcorrespondentie tussen [naam 1] en de verdachte en een advies van [naam 1] aan de verdachte, bewust niet aan het dossier zijn toegevoegd en niet aan de verdachte zijn geretourneerd. Volgens de raadsman heeft het onthouden van deze stukken tevens zijn weerslag gehad op het verdere verloop van de procedure doordat [naam 3] in zijn memo van 12 mei 2011 daarmee geen rekening heeft kunnen houden.

Het hof stelt vast dat voornoemde stukken door tussenkomst van de raadsman inmiddels aan het dossier zijn toegevoegd. Het is te betreuren dat de verdediging eerst na de terechtzitting in eerste aanleg en bij toeval over deze documenten kon beschikken. Aangezien de verdediging in hoger beroep deze stukken inmiddels in het bezit had en daaraan kon refereren is deze omissie evenwel hersteld. Voor zover de betreffende documenten door het Openbaar Ministerie in beslag zijn genomen en niet aan het dossier zijn toegevoegd, overweegt het hof dat niet aannemelijk is geworden dat dit het gevolg is van doelbewust optreden dan wel grove veronachtzaming van de belangen van de verdachte door het Openbaar Ministerie. Een zodanige inbreuk op beginselen van een behoorlijk proces dat daardoor verdachtes recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak tekort is gedaan is aldus niet aannemelijk geworden.

Beginsel van een redelijke en billijke belangenafweging en gelijkheidsbeginsel

De verdediging heeft daarnaast nog gesteld dat het Openbaar Ministerie op grond van het beginsel van een redelijke en billijke belangenafweging niet tot vervolging over had mogen gaan. De beslissing om de verdachte te vervolgen is volgens de verdediging bovendien in strijd met het gelijkheidsbeginsel omdat de strafzaken van [medeverdachte 2] en [medeverdachte 3] zijn geseponeerd.

Het hof stelt voorop dat het in artikel 167 Wetboek van Strafvordering (hierna: Sv) neergelegde opportuniteitsbeginsel aan het Openbaar Ministerie de bevoegdheid toekent zelfstandig te beslissen of naar aanleiding van een ingesteld opsporingsonderzoek vervolging moet plaatsvinden. De beslissing om tot vervolging over te gaan leent zich slechts in zeer beperkte mate voor een inhoudelijke rechterlijke toetsing, in die zin dat slechts in uitzonderlijke gevallen plaats is voor een niet-ontvankelijkverklaring van het Openbaar Ministerie in de vervolging op de grond dat het instellen of voortzetten van die vervolging onverenigbaar is met beginselen van een goede procesorde. Een dergelijk uitzonderlijk geval doet zich voor wanneer de vervolging wordt ingesteld of voortgezet terwijl geen redelijk handelend lid van het Openbaar Ministerie heeft kunnen oordelen dat met (voortzetting van) de vervolging enig door strafrechtelijke handhaving beschermd belang gediend kan zijn (vgl. HR 6 november 2012, ECLI:NL:HR:2012:BX4280).

Naar het oordeel van het hof zijn geen feiten en omstandigheden aannemelijk geworden die tot de conclusie kunnen leiden dat geen redelijk oordelend lid van het Openbaar Ministerie tot het instellen van de vervolging van de verdachte had kunnen besluiten. Evenmin is door de verdediging beargumenteerd dat in de onderhavige zaak anders is gehandeld ten opzichte van het beleid van het Openbaar Ministerie in met zijn zaak sterk vergelijkbare gevallen. De enkele omstandigheid dat de verdachte is vervolgd en [medeverdachte 2] en [medeverdachte 3] niet – ondanks dat hun handtekeningen wel op het pelcontract stonden en de handtekening van de verdachte niet – is onvoldoende om de conclusie te kunnen trekken dat het Openbaar Ministerie in redelijkheid, bij afweging van de betrokken belangen, niet tot vervolging van verdachte heeft kunnen overgaan.

Het hof vermag, gelet op het voorgaande, niet in te zien dat het strafproces in zijn geheel in strijd zou zijn met het recht op een eerlijk proces als bedoeld in artikel 6 EVRM. Het verweer wordt derhalve verworpen en het Openbaar Ministerie is ontvankelijk in de vervolging ten aanzien van de ten laste gelegde feiten 1, 2, 3, 4, 5 eerste gedachtestreepje, en 6.

Artikel 69 AWR

De verdediging heeft gesteld dat het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk is in de strafvervolging ter zake van het onder 5 – onder het tweede gedachtestreepje – ten laste gelegde feit. Artikel 69, vierde lid, AWR bepaalt immers dat vervolging voor het gebruik van valse geschriften is uitgesloten indien het feit ook valt onder artikel 69, eerste en tweede lid, AWR, aldus de raadsman.

Het hof overweegt hieromtrent dat het de tenlastelegging aldus begrijpt, dat het Openbaar Ministerie de ten laste gelegde feiten 6 en 5 subsidiair ten laste heeft willen leggen, met dien verstande dat het Openbaar Ministerie ervoor heeft gekozen de verdachte primair te vervolgen voor het opzettelijk voor raadpleging beschikbaar stellen aan de Belastingdienst van valse/vervalste bescheiden als omschreven in het ten laste gelegde feit 6 en, mocht er geen veroordeling volgen voor het onder 6 ten laste gelegde feit, subsidiair te vervolgen voor overtreding van het bepaalde in artikel 225, tweede lid, Sr (als bedoeld in feit 5 onder het tweede gedachtestreepje). Door aldus te handelen heeft het Openbaar Ministerie geen rechtsregel geschonden. Het Openbaar Ministerie is ontvankelijk in de vervolging van het onder het 5 onder het tweede gedachtestreepje ten laste gelegde feit. Het verweer wordt derhalve verworpen.

Vrijspraak ten laste gelegde feiten 1, 4, 5 en 6

Ten laste gelegde feit 1

Het hof is met de A-G en de verdediging van oordeel dat de verdachte moet worden vrijgesproken van het onder 1 ten laste gelegde feit. De vennootschap van de verdachte [bedrifsnaam]. was in 2007 geen partij bij de pelovereenkomst met [betrokkene 2]. Ook overigens bevat het dossier geen bewijsmiddelen om tot een bewezenverklaring van het onder 1 ten laste gelegde feit te komen. Het hof zal de verdachte daarom van feit 1 vrijspreken.

Ten laste gelegde feit 4

In de aangifte vennootschapsbelasting 2008 is vermeld dat [bedrifsnaam]. een deelneming heeft in Liechtenstein. De verdediging heeft zich steeds op het standpunt gesteld dat de winsten die voortvloeiden uit de pelactiviteiten niet belast zijn voor de Nederlandse vennootschapsbelasting. Daartoe is onder meer aangevoerd dat de winsten in Marokko onder een tax holiday zouden vallen. Om te voorkomen dat de gelden in Marokko zouden verdwijnen, is [betrokkene 1] opgericht zodat de gelden veilig gestald konden worden in Liechtenstein. Het hof is van oordeel dat niet is gebleken dat de verdachte, in weerwil van aan hem verstrekte adviezen, de winst (met inachtneming van transfer pricing regels), opzettelijk niet in de aangifte vennootschapsbelasting 2008 heeft vermeld. Het hof zal de verdachte van het onder 4 ten laste gelegde feit vrijspreken.

Ten laste gelegde feiten 5 en 6

Uit de bewijsmiddelen volgt dat het pelcontract in januari 2009 is getekend, terwijl als datum van ondertekening van het contract 12 december 2007 is vermeld. Het contract is geantedateerd en aldus in strijd met de waarheid opgemaakt. [medeverdachte 2], directeur van [betrokkene 2], heeft verklaard dat op enig moment het verzoek van de gebroeders [verdachte] kwam om het contract niet op hun naam te zetten, maar op naam van [betrokkene 1]. Daarna is onderzoek gedaan door [naam 4] van [betrokkene 2]. De in januari 2009 opgemaakte overeenkomst is ondertekend door [medeverdachte 3] en [medeverdachte 2] van [betrokkene 2] enerzijds en door [naam 5] namens [betrokkene 1]. Uit de verklaringen volgt dat de verdachte niet betrokken is geweest bij het opstellen van het contract, dat het een standaardcontract betrof dat intern bij Heijploeg is opgemaakt en dat aldaar abusievelijk is geantedateerd. Op grond hiervan is niet wettig en overtuigend bewezen dat het de verdachte is geweest die heeft bewerkstelligd dat het contract is geantedateerd en dat dit opzettelijk is gedaan. Evenmin kan worden bewezen dat de verdachte gebruik heeft gemaakt van het contract. Het hof zal de verdachte vrijspreken van de ten laste gelegde feiten 5 en 6.

Redengevende feiten en omstandigheden

Ten laste gelegde feit 2: aangifte inkomstenbelasting 2007

De verdachte en zijn broer, [medeverdachte 1], hebben in 2006 een contract gesloten met [betrokkene 2] om garnalen, waarvan [betrokkene 2] eigenaar was en bleef, in Marokko te laten pellen. De verdachte en [medeverdachte 1] hebben hiervoor een nieuw pelstation ingericht in Oujda, Marokko. In de eerste facturen, op naam van [medeverdachte 1] is € 2,85 aan [betrokkene 2] in rekening gebracht.

In de agenda van [medeverdachte 1] is op 27 juni 2007 vermeld: ‘heb 0,40 € gerekend naar mij toe moet Louw ook krijgen in maroc’. Naar het oordeel van het hof volgt hieruit dat [medeverdachte 1] aanvankelijk (een deel van de) betalingen van [betrokkene 2], overeenkomstig het contract aan zichzelf liet betalen en dat ook de verdachte, gelet op de vermelding in de agenda van [medeverdachte 1], recht had op een deel hiervan.

Door de verdediging is aangevoerd dat niet de verdachte en [medeverdachte 1] als privé personen contractpartij waren van [betrokkene 2], maar dat dit [bedrijf 1] was, gelet op de in de overeenkomst opgenomen zinsnede ‘of nader te noemen meester’. Dit is niet aannemelijk geworden, nu uit de stukken van het dossier ook niet kan worden afgeleid dat op enig moment vóór de ondertekening van het tweede pelcontract in januari 2009 tussen [betrokkene 2], de verdachte en [medeverdachte 1] overeenstemming zou zijn bereikt over [bedrijf 1] als de nader genoemde meester.

Uit het feit dat de verdachte en [medeverdachte 1] de pelactiviteiten gezamenlijk in Marokko lieten uitvoeren en de aantekeningen in de agenda van [medeverdachte 1] (D-066-4/14, D-066-5/14 en D-066-7/14) volgt dat de verdachte in 2007 recht had op betalingen voor in Oujda gepelde garnalen.

Aan de opmerking in de agenda van de verdachte bij 24 januari 2007 ‘het moet even geregeld worden in Liechtenstein en Marokko’ en het document dat tijdens de doorzoeking in de woning van [medeverdachte 1] is gevonden met de naam ‘Mijn Koers’ kan geen andere conclusie worden verbonden dan dat de verdachte, anders dan [medeverdachte 1], vanaf de aanvang van de pelwerkzaamheden in Marokko wilde voorkomen dat betalingen voor het pellen van de garnalen in Nederland zichtbaar zouden worden. De verdachte wilde zodoende zijn deel van de opbrengst van het pelstation buiten de heffing van de Nederlandse belasting houden. Die inkomsten zijn door de belastingdienst berekend op € 147.360 (D-122). Dit bedrag had de verdachte, nu hij contractpartij was bij het pelcontract van 21 november 2006, in zijn aangifte inkomstenbelasting 2007 (hierna: IB) moeten (laten) vermelden.

Door de verdediging is nog gesteld dat het niet opnemen van de privé deelneming in [bedrijf 1] een gevolg is van een eenvoudig misverstand aan de zijde van het kantoor van [betrokkene 3]. Dit verweer slaagt niet. De verdachte heeft immers het kantoor van [betrokkene 3], dat voor hem de aangiften IB verzorgde, niet geïnformeerd over zijn aandelen in [bedrijf 1] en over de inkomsten die hij uit hoofde van het pelcontract in Nederland had moeten aangeven. Naar het oordeel van het hof is dan ook wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte opzettelijk de aangifte IB 2007 onvolledig heeft laten doen door zijn belastingadviseur.

Ten laste gelegde feit 3: aangifte inkomstenbelasting 2008

Door de verdachte is met datum 12 november 2007 een intentieverklaring ondertekend waarin is vermeld dat de nieuwe onderneming [betrokkene 1] alleen als houdstermaatschappij dient te worden gebruikt (D-070). De verdachte en [medeverdachte 1] zouden alle aandelen in de onderneming [bedrijf 1] gaan inbrengen ‘die op dit moment door ons in privé worden gehouden, samen met het reeds bestaande pelcontract tussen [bedrijf 1] en [betrokkene 2]’. De verdachte heeft niet geantwoord op de vraag wie deze intentieverklaring heeft opgesteld. De vennootschappen van de verdachte [bedrifsnaam]. en [medeverdachte 1] hebben op 11 december 2007 [betrokkene 1] in Liechtenstein opgericht.

Vanaf 1 januari 2008 wordt de facturering voor het pellen van de garnalen zo vorm gegeven dat, overeenkomstig de wens van de verdachte en [medeverdachte 1], een deel van de opbrengst per kilo (€ 1,25) vanuit Marokko naar Liechtenstein wordt overgemaakt. Vanaf 18 april 2008 wordt de facturering gewijzigd, waardoor [betrokkene 1] € 2,85 per kilo gepelde garnalen in rekening brengt bij [betrokkene 2]. [bedrijf 1] brengt € 1,55 per kilo gepelde garnalen in rekening aan [betrokkene 1]. De facturering door [betrokkene 1] aan [betrokkene 2] met ingang van 18 april 2008 leidt tot vragen bij [betrokkene 2] omdat [betrokkene 2] deze onderneming niet kent. Na overleg met de verdachte en zijn broer en onderzoek door [betrokkene 2], stemt [betrokkene 2] in met betaling van deze van [betrokkene 1] afkomstige facturen. De feitelijke ingangsdatum van het in januari 2009 getekende tweede pelcontract ligt daarom rond 18 april 2008.

Ten aanzien van de 50% van de aandelen [bedrijf 1] waarvan de verdachte eigenaar was, geldt dat deze voor hem een aanmerkelijk belang vormden. Uit het advies van [bedrijf 5] van september 2005 volgt dat de verdachte is geïnformeerd over de gevolgen van het houden van de aandelen in een vennootschap in privé en dat de vermogenswinst bij verkoop van aandelen in een [bedrijf 3]. aan Nederland wordt toegekend en belast is tegen 25% inkomstenbelasting. De waarde van de aandelen [bedrijf 1] is door de Belastingdienst per 8 januari 2008 berekend op € 175.000 voor 100% van de aandelen (D-122).

In de aangifte IB 2008 is door de verdachte, in weerwil van het eerder aan hem gegeven advies, echter niet vermeld dat de verdachte een aanmerkelijk belang had in [bedrijf 1]. De verdachte heeft het kantoor van [betrokkene 3], dat voor hem de aangiften IB verzorgde, ook niet geïnformeerd over het aanmerkelijk belang in [bedrijf 1]. In de aangifte IB 2008 is evenmin vermeld dat de aandelen die de verdachte had in [bedrijf 1] zijn verkocht aan [betrokkene 1]. Het niet aangegeven bedrag als gevolg van de verkoop van de aanmerkelijkbelang-aandelen is door de Belastingdienst berekend op € 83.000 en het belastingnadeel op € 20.750.

Naar het oordeel van het hof is dan ook wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte opzettelijk de aangifte IB 2008 onvolledig heeft laten doen door zijn belastingadviseur.

(Voorwaardelijk) opzet: advies deskundigen

De raadsman heeft betoogd dat de verdachte mocht afgaan op deskundig advies van [betrokkene 3], [naam 1] en [betrokkene 4], waardoor bij de verdachte, naar het hof begrijpt, het voorwaardelijk opzet ontbrak.

Het hof verwerpt dit verweer en overweegt daartoe als volgt. Dat de verdachte uitsluitend zou hebben gehandeld op basis van door hem bij adviseurs ingewonnen fiscaal advies, is niet aannemelijk geworden. Door de getuige [naam 1], één van de belastingadviseurs van de verdachte, is ter terechtzitting in hoger beroep verklaard dat de verdachte in 2006 regelmatig met zijn broer bij gesprekken over fiscale onderwerpen aanwezig was en dat is nagegaan of het instellen van een trust in Liechtenstein mogelijk was. Toen bleek dat hieraan ongunstige fiscale gevolgen waren verbonden, heeft [naam 1], zo heeft hij verklaard, niet verder geadviseerd over dit onderwerp. Pas naderhand, toen door de Belastingdienst vragen werden gesteld, raakte [naam 1] er mee bekend dat inmiddels [betrokkene 1] in Liechtenstein was opgericht.

[betrokkene 3], die de administratie en belastingaangiften voor de verdachte verzorgde, heeft in april 2008 een bespreking op het kantoor Infintax bijgewoond, waarbij de verdachte en zijn broer aanwezig waren. Infintax adviseerde over een Oostenrijkse ‘Familienstiftung’ waarvoor de kosten weliswaar hoger waren dan aanvankelijk gedacht, maar waarbij de verdachte in de toekomst op een legale manier geen belasting meer hoefde te betalen, voor zover het gaat om inkomsten uit aandelen in de Liechtensteinse A.G. (en indirect uit de Marokkaanse garnalenpellerij) (productie 2, bij de brief van de raadsman van

6 oktober 2015). Dat [betrokkene 3] de verdachte en [medeverdachte 1] hierover verder heeft geadviseerd, volgt niet uit de verklaring.

Integendeel, uit de vermelding in de agenda van de [medeverdachte 1] bij 27 juni 2007 dat de verdachte in Liechtenstein was, de verschillende adviseurs die de verdachte in Nederland en - onder meer - in Liechtenstein raadpleegde, in samenhang met zijn wens en handelwijze om de te belasten winsten buiten het zicht van de Nederlandse fiscus te houden, volgt dat de verdachte zelf het initiatief nam om een constructie op te zetten via een belastingparadijs, een beslissende rol heeft gespeeld bij de oprichting van [betrokkene 1] en zijn adviseurs ogenschijnlijk bewust niet volledig heeft geïnformeerd over zijn bedoelingen en ideeën.

Ten aanzien van de aanmerkelijk belang-transactie in 2008 voert de verdediging nog aan dat de verdachte pas nadat hierover in maart 2010 vragen zijn gesteld door de Belastingdienst aan [naam 1], begon te twijfelen aan het niveau van het advies van [naam 1]. De verdachte heeft daarna advies gevraagd bij [betrokkene 4] van [bedrijf 6].

Het hof overweegt hierover dat uit de gedingstukken, noch uit wat door [naam 1] ter terechtzitting in hoger beroep is verklaard, volgt dat de verdachte hem om informatie over de fiscale gevolgen van de oprichting van [bedrijf 2], de overdracht van de aandelen [bedrijf 1] en de overdracht van het pelcontract heeft gevraagd. Ook [betrokkene 4] heeft verklaard dat hij hierover niet heeft geadviseerd. Volgens [betrokkene 4] is de verdachte in maart of april 2010 bij hem gekomen naar aanleiding van een rapport van de Belastingdienst.

Uit de verklaringen van de verschillende adviseurs kan derhalve niet worden afgeleid dat de verdachte, die in maart/april 2010 en waarschijnlijk reeds eind 2009 bekend was met de vragen die de Belastingdienst had over [betrokkene 1], advies heeft ingewonnen over de fiscale gevolgen van de pelcontracten, zijn aandelen in [bedrijf 1] of de oprichting van [betrokkene 1], waar de winsten op basis van een gefingeerde overeenkomst vanuit Marokko naar toe moesten vloeien.

Ten slotte overweegt het hof dat het advies van [naam 1] van 28 maart 2010 de verdachte niet kan baten nu dit advies is gegeven ten behoeve van zijn broer [medeverdachte 1] naar aanleiding van de bevindingen uit een boekenonderzoek (D/28). De stelling dat de Belastingdienst dan ook op de hoogte was van de situatie die de verdachte aangaat is in het geheel niet onderbouwd. Ook is niet aannemelijk geworden dat dit advies ten grondslag is gelegd aan de aangifte IB 2008, welke in juni 2010 is gedaan.

Pleitbaar standpunt

Voor wat betreft het door de raadsman bepleite handelen op grond van een pleitbaar standpunt stelt het hof het volgende voorop. De strafkamer van de Hoge Raad heeft op 6 maart 2012 (LJN: BQ8596) aangaande een fiscaal pleitbaar standpunt als volgt overwogen:

‘Bij de beoordeling van het middel moet worden vooropgesteld dat indien de verdachte het verweer voert dat hij bij het doen van belastingaangifte heeft gehandeld op grond van een zogenoemd fiscaal pleitbaar standpunt, de rechter dient te beoordelen of hij redelijkerwijs kon en mocht menen dat de wijze waarop hij die aangifte heeft gedaan, toelaatbaar was (vgl. HR 8 februari 2005, LJN AR3719). Indien de rechter evenwel vaststelt dat de verdachte, toen hij deze aangifte deed niet in de veronderstelling verkeerde dat de wijze waarop deze aangifte is gedaan toelaatbaar was, stuit het verweer reeds op die vaststelling af.’

Het hof onderkent dat in de geciteerde overweging van de Hoge Raad zowel een objectieve component (kon en mocht de betrokkene redelijkerwijs menen dat de wijze waarop hij heeft gehandeld toelaatbaar was?), als een subjectieve component (dacht de betrokkene ook daadwerkelijk dat hij toelaatbaar handelde?) hanteert. De verdachte moet derhalve een keuze, een afweging, hebben gemaakt en tot de slotsom zijn gekomen dat zijn handelwijze fiscaal toelaatbaar was.

Uit bovengenoemde redengevende feiten en omstandigheden volgt dat de verdachte van substantiële bedragen van aan hem toekomende inkomsten geen aangifte heeft gedaan. Niet aannemelijk is geworden dat de verdachte de keuze heeft gemaakt deze inkomsten niet in zijn aangifte te verantwoorden omdat hij dacht dat dit toelaatbaar was. Voor het bestaan van een dergelijke afweging bij de verdachte biedt het dossier geen enkel aanknopingspunt en het hof acht ook, gelet op de gebezigde bewijsmiddelen als genoemd, volstrekt ongeloofwaardig dat de verdachte dacht dat inkomsten als de onderhavige niet in Nederland aan de heffing van belasting waren onderworpen. Reeds daarom is van handelen op grond van een pleitbaar standpunt geen sprake.

Van een objectief bezien redelijkerwijs verdedigbaar standpunt is evenmin sprake nu niet kan worden gezegd dat de verdachte in een geval als hier aan de orde, redelijkerwijs kon en mocht menen dat hij van substantiële inkomsten als de onderhavige geen aangifte hoefde te doen. Door de verdachte zijn ook overigens geen relevante argumenten aangedragen die een dergelijke conclusie zouden kunnen rechtvaardigen. Ook daarom is in dezen geen sprake van een pleitbaar standpunt.

Ten slotte kan, gelet op de jurisprudentie van de strafkamer van de Hoge Raad, uit de achteraf door [betrokkene 4] en [betrokkene 5] ingebrachte stukken, een dergelijk pleitbaar standpunt ook niet volgen, reeds omdat deze zijn opgemaakt nadat de aangiften IB 2007 en 2008 zijn ingediend.

Strekkingsvereiste

De raadsman heeft ter terechtzitting in hoger beroep betoogd dat de wijze van het doen van aangifte, niet de strekking heeft gehad dat minder belasting werd geheven. Er is dus geen overtreding van artikel 69 AWR.

Het hof verwerpt dit verweer. Blijkens de wetsgeschiedenis (Kamerstukken II 1993/94, 23 470, nr. 3, p. 23) en de jurisprudentie van de Hoge Raad (vgl. HR 26 juni 2001, ECLI:NL:HR:2001:ZD2493) is voor de vaststelling of een gedraging voornoemde strekking heeft, bepalend of de gedraging gezien de effecten die dergelijke gedragingen in het algemeen plegen te hebben, als gevolg heeft dat te weinig belasting wordt geheven. Naar het oordeel van het hof zijn de in de ten laste gelegde feiten 2 en 3 omschreven gedragingen, gezien de effecten die daarvan in het algemeen uitgaan, geschikt om te bereiken dat onvoldoende belasting wordt geheven. Aan het strekkingsvereiste is derhalve ten aanzien van deze ten laste gelegde feiten voldaan.

Het hof acht wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het onder 2 en 3 ten laste gelegde heeft begaan, met dien verstande dat:

2.

hij op 11 september 2009 te Volendam (gemeente Edam-Volendam) opzettelijk een aangifte voor de inkomstenbelasting over het jaar 2007 (D 03) onvolledig heeft laten doen, immers heeft verdachte opzettelijk op het bij de Belastingdienst te Zaandam ingeleverde aangiftebiljet over het jaar 2007, een te laag belastbaar inkomen/(verzamel)inkomen doen laten vermelden, immers is de omzet en winst die behaald is met de garnalenpelwerkzaamheden als bedoeld in het pelcontract tussen [verdachte] en [betrokkene 2] (D-14) gedeeltelijk niet aangegeven, terwijl dat feit er toe heeft gestrekt, dat te weinig belasting werd geheven;

3:hij op 11 juni 2010 te Volendam (gemeente Edam-Volendam) opzettelijk een aangifte voor de inkomstenbelasting over het jaar 2008 (D 03a) onvolledig heeft laten doen, immers heeft verdachte opzettelijk op het bij de Belastingdienst te Zaandam ingeleverde aangiftebiljet over het jaar 2008, te weinig inkomen uit aanmerkelijk belang doen laten vermelden, immers

- is er geen inkomen uit aanmerkelijk belang aangegeven, terwijl er wel inkomen uit aanmerkelijk belang tot een bedrag van euro 83.000 (D122), althans enig inkomen uit aanmerkelijk belang is genoten wegens de verkoop van de aandelen [bedrijf 1] aan [bedrijf 2] op 8 januari 2008 terwijl dat feit er toe heeft gestrekt, dat te weinig belasting werd geheven.

Hetgeen onder 2 en 3 meer of anders is ten laste gelegd, is niet bewezen. De verdachte moet hiervan worden vrijgesproken.

Het hof grondt zijn overtuiging dat de verdachte het bewezen verklaarde heeft begaan op de feiten en omstandigheden die in de bewijsmiddelen zijn vervat, zoals deze na het aanwenden van een rechtsmiddel zullen worden opgenomen in de op te maken aanvulling op dit arrest.

Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van het onder 2 en 3 bewezen verklaarde uitsluit, zodat dit strafbaar is.

Het onder 2 bewezen verklaarde levert op:

opzettelijk een bij de belastingwet voorziene aangifte onjuist of onvolledig doen, terwijl het feit er toe strekt dat te weinig belasting wordt geheven.

Het onder 3 bewezen verklaarde levert op:

opzettelijk een bij de belastingwet voorziene aangifte onjuist of onvolledig doen, terwijl het feit er toe strekt dat te weinig belasting wordt geheven.

Rechtsdwaling

De raadsman heeft ten aanzien van de aangiften IB 2007 en IB 2008 nog betoogd dat de verdachte een beroep toekomt aan rechtsdwaling en daarom, naar het hof begrijpt, dient te worden ontslagen van alle rechtsvervolging.

Het hof verwerpt dit verweer en verwijst daarvoor naar wat hiervoor is overwogen aangaande het opzetverweer en het daaraan ten grondslag gelegde advies van [naam 1] van 28 maart 2010. Voorts is, zoals ook is overwogen, niet aannemelijk geworden dat [naam 1] in 2008 heeft geadviseerd hieromtrent. Het hof verwijst daarnaar.

Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de verdachte ten aanzien van het onder 2 en 3 bewezen verklaarde uitsluit, zodat de verdachte strafbaar is.

De rechtbank Haarlem heeft de verdachte voor het in eerste aanleg onder 1, 4 en 5 bewezen verklaarde veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van 2 maanden met een proeftijd van 2 jaren, het verrichten van een werkstraf voor de duur van 240 uren, subsidiair 120 dagen hechtenis, en tot het betalen van een geldboete ter hoogte van € 50.000.

Tegen voormeld vonnis is door de verdachte en het Openbaar Ministerie hoger beroep ingesteld.

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat de verdachte voor de onder 2, 3, 5 en 6 ten laste gelegde feiten zal worden veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van 3 maanden met een proeftijd van 2 jaren, het verrichten van een werkstraf voor de duur van 160 uren, subsidiair 80 dagen hechtenis, en tot het betalen van een geldboete ter hoogte van € 50.000.

Het hof heeft in hoger beroep de op te leggen straf bepaald op grond van de ernst van het feit en de omstandigheden waaronder dit is begaan en gelet op de persoon en de draagkracht van de verdachte.

Het hof heeft daarbij in het bijzonder het volgende in beschouwing genomen. De verdachte is eind 2006 overeengekomen om garnalen in Marokko te laten pellen waarmee hij inkomen kon verdienen. De verdachte heeft, tot het moment waarop een vennootschap in Liechtenstein is opgericht, en daaraan het pelcontract en de aandelen in een Marokkaanse vennootschap zijn overgedragen, opzettelijk geen inkomen in Nederland in zijn aangiften inkomstenbelasting 2007 en 2008 laten opnemen. De verdachte, die reeds jarenlang als ondernemer werkzaam is, heeft daarmee opzettelijk inkomen dat hij in het buitenland verdiende buiten het zicht van de Nederlandse fiscus gehouden. De verdachte heeft op eigen initiatief diverse landen bezocht en adviezen ingewonnen om de winstgevende activiteiten in Marokko te verhullen. De verdachte heeft er, ook toen hij wist dat de Belastingdienst onderzoek deed en vragen stelde over het pelstation in Marokko en de Liechtensteinse vennootschap, niet voor gekozen om de Belastingdienst volledig te informeren, terwijl hij daarvoor ruimschoots de tijd heeft gehad.

Blijkens een de verdachte betreffend Uittreksel Justitiële Documentatie van 2 maart 2016 is de verdachte eerder strafrechtelijk onherroepelijk veroordeeld.

Het hof acht, alles afwegende, een geldboete van na te melden hoogte passend en geboden.

Toepasselijke wettelijke voorschriften

De op te leggen straf is gegrond op artikel 68 en 69 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen en de artikelen 23, 24, en 24c van het Wetboek van Strafrecht.

Deze wettelijke voorschriften worden toegepast zoals geldend ten tijde van het bewezen verklaarde.

Het hof:

Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht.

Verklaart niet bewezen dat de verdachte het onder 1, 4, 5 en 6 ten laste gelegde heeft begaan en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Verklaart zoals hiervoor overwogen bewezen dat de verdachte het onder 2 en 3 ten laste gelegde heeft begaan.

Verklaart niet bewezen hetgeen de verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven is bewezen verklaard en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Verklaart het onder 2 en 3 bewezen verklaarde strafbaar, kwalificeert dit als hiervoor vermeld en verklaart de verdachte strafbaar.

Veroordeelt de verdachte tot een geldboete van € 75.000 (vijfenzeventigduizend euro), bij gebreke van betaling en verhaal te vervangen door 365 (driehonderdvijfenzestig) dagen hechtenis.

Dit arrest is gewezen door de meervoudige strafkamer van het gerechtshof Amsterdam, waarin zitting hadden mr. A.P.M. van Rijn, mr. P.C. Römer en mr. M. Jurgens, in tegenwoordigheid van

mr. M. Gieske, griffier, en is uitgesproken op de openbare terechtzitting van dit gerechtshof van

14 april 2016.

Mrs. P.C. Römer en M. Jurgens zijn buiten staat dit arrest mede te ondertekenen.

=========================================================================

[....]