HR, 22-11-2011, nr. 10/00828

Verzoeker is bij arrest van 24 november 2009 door het Gerechtshof te Leeuwarden wegens ‘aanhef en onder B (sub 3)’ ‘mensenhandel, terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen’, veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 12 maanden. Voorts heeft het Hof de teruggave aan verzoeker gelast van de in beslag genomen mobiele telefoons.

Namens verzoeker heeft mr. R.P Snorn, advocaat te Heerenveen, drie middelen van cassatie voorgesteld.

Ten laste van verzoeker is door het Hof bewezen verklaard dat:

Het eerste middel behelst de klacht dat het Hof een onjuiste uitleg heeft gegeven aan de delictsbestanddelen ‘medenemen’ en ‘oogmerk’ in de zin van art. 273f Sr, althans dat het verweer dat van ‘medenemen’ en ‘oogmerk’ geen sprake is ontoereikend gemotiveerd door het Hof is verworpen, terwijl bovendien het Hof verzuimd heeft te responderen op het uitdrukkelijk onderbouwde standpunt van de verdediging inzake het ‘oogmerk’, nu de verwerping van dat standpunt niet besloten ligt in de door het Hof gebezigde bewijsmiddelen.

Blijkens de aan het desbetreffende proces-verbaal gehechte pleitnota (p. 6 e.v.) is namens verzoeker ter terechtzitting van 10 november 2009 onder meer aangevoerd met verwijzing naar de wetsgeschiedenis dat het delictsbestanddeel ‘medenemen’ niet is vervuld, nu aangeefster vrijwillig naar Nederland is meegegaan.

Het Hof heeft dit verweer in zijn bestreden arrest als volgt samengevat en verworpen:

Zoals het Hof heeft overwogen is art. 273f, eerste lid aanhef en onder 3^o, Sr voortgekomen uit art. 250a (oud) Sr. Gezien de hier van toepassing zijnde wetsgeschiedenis, waarnaar het Hof verwijst1., en de rechtspraak van de Hoge Raad is ingevolge die bepaling iedere daad waardoor een persoon wordt aangeworven en/of meegenomen teneinde die persoon in een ander land tot prostitutie te brengen strafbaar gesteld, zonder dat hoeft te blijken dat de wijze van aanwerven en/of medenemen de keuzevrijheid van het slachtoffer heeft beperkt. Dwang van de verdachte en/of onvrijwilligheid bij het slachtoffer maken geen onderdeel uit van de delictsomschrijving en dienen daarin ook niet te worden ingelezen.2.

Het bestreden oordeel van het Hof getuigt dan ook niet van een onjuiste rechtsopvatting en is toereikend gemotiveerd.

Voor zover het middel klaagt dat het Hof niet heeft gereageerd op het uitdrukkelijk onderbouwd standpunt inzake het ‘oogmerk’ merk ik het volgende op.

De raadsman stelt zich in zijn hierboven aangehaalde pleitnota op het standpunt dat er geen sprake is van aanwerven, medenemen of ontvoeren. Daarbij laat hij, zijdelings, een enkele keer het begrip ‘oogmerk’ vallen, en dan ook nog slechts in vraagvorm (te weten: ‘Waar blijkt dit oogmerk dan uit?’, p.3). Deze in een vraag gegoten opmerking over het ‘oogmerk’ heeft het Hof kennelijk niet opgevat als een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt in de zin van art. 359, tweede lid, Sv, waarop het — bij afwijking van dat standpunt — nadrukkelijk diende te reageren. Ook dat oordeel getuigt niet van een onjuiste rechtsopvatting en is zonder meer begrijpelijk.3.

Het middel faalt.

Het tweede middel klaagt dat het Hof de verklaringen van het slachtoffer (aangeefster) als bewijs heeft gebezigd, terwijl het Hof het uitdrukkelijk onderbouwd standpunt dat deze verklaringen dienden te worden uitgesloten van het bewijs onvoldoende (begrijpelijk) gemotiveerd heeft verworpen.

Gezien de meergenoemde pleitnota (p. 1–5) is namens verzoeker ter terechtzitting van 10 november 2009 het verweer gevoerd dat de verklaringen van aangeefster [slachtoffer 1] zodanig onbetrouwbaar zijn dat zij niet aan het bewijs kunnen meewerken. Ter onderbouwing van dit standpunt noemt de raadsman de punten waarop volgens hem aangeefster onsamenhangende, tegenstrijdige en ongeloofwaardige verklaringen heeft afgelegd.

Het Hof heeft dit verweer als volgt verworpen:

Blijkens (wat ik aanmerk als) de toelichting op het middel is voor de steller van het middel niet duidelijk ‘op welk punt’ (zie mijn cursivering onder 14) het Hof van oordeel is dat de verklaringen van het slachtoffer nauwelijks steun vinden in de overige processtukken en het ter terechtzitting verhandelde, nu de door het Hof tot het bewijs gebezigde passages uit deze verklaringen ook betrekking hebben op de wijze waarop het slachtoffer door verzoeker en zijn medeverdachte in Nederland en in Bulgarije zou zijn behandeld.

Het Hof heeft in de Aanvulling op het arrest de volgende verklaring van aangeefster voor het bewijs gebruikt (bewijsmiddel 1):

Het Hof heeft verzoeker vrijgesproken van een aantal tenlastegelegde feiten, omdat het naar ik aanneem op grond van de verklaringen van aangeefster niet de overtuiging heeft gekregen dat verzoeker zich aan deze feiten schuldig heeft gemaakt. Ten aanzien van het onder ‘aanhef en B (sub 3)’ bewezen verklaarde heeft het Hof het betreffende verweer van de raadsman kennelijk (impliciet) verworpen, nu het Hof de verklaring van aangeefster ten aanzien van dat feit voor het bewijs heeft gebruikt.

Op grond van onder meer de inhoud van de verklaring van aangeefster is het Hof kennelijk wel tot de overtuiging kunnen komen dat verzoeker zich schuldig heeft gemaakt aan feit ‘aanhef en onder B (sub 3)’. Dit oordeel acht ik niet onbegrijpelijk, nu het Hof uit die verklaring van aangeefster heeft kunnen afleiden dat verzoeker haar heeft meegenomen naar Nederland om haar ertoe te brengen zich beschikbaar te stellen als prostituee, terwijl zij bang was, niet kon lezen of schrijven en onbekend was in Nederland. Deze punten vinden voldoende steun in de overige bewijsmiddelen. Medeverdachte [betrokkene 1] heeft immers tegenover de politie verklaard dat hij en verzoeker [slachtoffer 1] hebben meegenomen naar Nederland en dat verzoeker reeds in Bulgarije wist dat [slachtoffer 1] in de prostitutie zou gaan werken (bewijsmiddel 2). Voorts heeft verzoeker tegenover de politie verklaard dat [slachtoffer 1] mee wilde naar Nederland en dat zij niet kon lezen of schrijven (bewijsmiddel 4).

Derhalve meen ik dat het Hof niet is tekortgeschoten in zijn motiveringsplicht met betrekking tot het verweer van verzoeker inzake het onder ‘aanhef en B (sub 3)’ tenlastegelegde feit, nu de verwerping van dat verweer uit de inhoud van de genoemde bewijsmiddelen blijkt. Verder kon het Hof op grond van de gebezigde bewijsmiddelen tot een bewezenverklaring van feit ‘aanhef en B (sub 3)’ komen.

Het middel faalt.

Het derde middel klaagt dat de redelijke inzendtermijn in de cassatiefase is overschreden.

Het cassatieberoep is ingesteld op 27 november 2009. Blijkens een op de aanbiedingsbrief van de processtukken geplaatst stempel zijn de stukken van het geding eerst op 29 september 2010 ter griffie van de Hoge Raad ontvangen. Dat brengt mee dat de inzendtermijn van acht maanden met 2 maanden is overschreden. Dit tijdverlies kan bovendien niet door een voortvarende behandeling in cassatie worden gecompenseerd.4.

Het middel is terecht voorgesteld.

De eerste twee middelen falen en kunnen worden afgedaan met de in art. 81 RO bedoelde motivering.

Ambtshalve gronden waarop Uw Raad de aangevallen beslissing zou moeten vernietigen heb ik niet aangetroffen.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest voor wat betreft de hoogte van de opgelegde straf. De Hoge Raad kan de hoogte daarvan verminderen naar de gebruikelijke maatstaf. Voor het overige dient het beroep te worden verworpen.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG