3.5.2 Herstructureringssteun

Van de steun ontvangende onderneming, haar aandeelhouders of schuldeisers of de ondernemingsgroep waarvan zij deel uitmaakt, of van nieuwe investeerders wordt verwacht dat zij uit eigen middelen een aanzienlijke bijdrage (1) aan de herstructurering leveren. Die eigen bijdrage dient normaal gesproken met de toegekende steun vergelijkbaar te zijn in termen van effecten op de solvabiliteit of de liquiditeitspositie van de begunstigde. Wanneer bijvoorbeeld de steun de eigenvermogenspositie van de begunstigde versterkt, dient ook de eigen bijdrage maatregelen te omvatten die het eigen vermogen versterken, zoals het aantrekken van vers aandelenkapitaal bij bestaande aandeelhouders, het afschrijven van bestaande schulden en capital notes of de omzetting van bestaande schulden in eigen vermogen, of het aantrekken van nieuw particulier extern eigen vermogen op marktvoorwaarden De Commissie zal, wanneer zij overeenkomstig punt 90 nagaat hoe ingrijpend de maatregelen ter beperking van de verstoring van de mededinging moeten zijn, rekening houden met de mate waarin de eigen bijdrage een met de toegekende steun vergelijkbaar effect heeft.

Deze bijdragen moeten reëel — d.w.z. actueel — zijn, onder uitsluiting van voor de toekomst verwachte winst en kasstromen, en zij moeten zo hoog mogelijk zijn. Een bijdrage van de Staat of een overheidsbedrijf mag alleen in aanmerking worden genomen, indien die vrij is van steun. Dit zou met name het geval kunnen zijn wanneer de bijdrage afkomstig is van een entiteit die onafhankelijk is van de steunverlenende autoriteit (zoals een staatsbank of een overheidsholding) en die het investeringsbesluit neemt op grond van haar eigen zakelijke overwegingen (2).

Eigen bijdragen zullen in de regel als afdoende worden beschouwd indien het bedrag ervan ten minste 50 % van de herstructureringskosten bedraagt. In uitzonderlijke omstandigheden en in het geval van een door de lidstaat aan te tonen bijzondere noodsituatie kan de Commissie een bijdrage accepteren die lager ligt dan 50 % van de herstructureringskosten, op voorwaarde dat het bedrag van die bijdrage aanzienlijk blijft.

Wanneer staatssteun wordt verleend in een vorm die de eigenvermogenspositie van de begunstigde onderneming versterkt (bijvoorbeeld wanneer de Staat subsidies verleent, kapitaal inbrengt of schuldvorderingen afschrijft), kan dit als effect hebben dat aandeelhouders en achtergestelde schuldeisers worden beschermd tegen de gevolgen van hun keuze om in de begunstigde onderneming te investeren. Dit kan moral hazard doen ontstaan en kan de tucht van de markt afzwakken. Daarom mag steun voor het dekken van verliezen alleen worden verleend op voorwaarden die bestaande investeerders afdoende doen delen in de lasten.

Een afdoende lastendeling zal doorgaans betekenen dat bestaande aandeelhouders en, waar nodig, achtergestelde schuldeisers verliezen volledig voor hun rekening moeten nemen. Achtergestelde schuldeisers dienen bij te dragen in de absorptie van verliezen ofwel door de omzetting van de betrokken instrumenten in eigen vermogen of door de afschrijving van de hoofdsom van die instrumenten. Daarom mogen de overheidsmaatregelen pas plaatsvinden nadat de verliezen volledig in kaart zijn gebracht en de bestaande aandeelhouders en houders van achtergestelde schulden zijn aangesproken (1). Hoe dan ook dient, voor zover dat wettelijk mogelijk is, te worden voorkomen dat tijdens de herstructureringsperiode financiële middelen van de begunstigde onderneming wegvloeien naar de houders van aandelenkapitaal of achtergestelde schulden, tenzij daarmee de partijen die vers aandelenkapitaal hebben ingebracht, onevenredig worden getroffen.

Een afdoende lastendeling zal ook betekenen dat staatssteun die de eigenvermogenspositie van de begunstigde onderneming versterkt, dient te worden toegekend op voorwaarden waarmee de Staat een redelijk deel in toekomstige waardestijgingen van de begunstigde onderneming ontvangt, naar rato van het eigen vermogen dat de Staat inbrengt ten opzichte van het eigen vermogen van de onderneming dat overblijft nadat de verliezen zijn verwerkt.

De Commissie kan ook uitzonderingen toestaan op de onverkorte tenuitvoerlegging van de in punt 66 bepaalde maatregelen wanneer die maatregelen anders zouden leiden tot onevenredige resultaten. Bij dit soort situaties kan het onder meer gaan om gevallen waarin het steunbedrag gering is in vergelijking met de eigen bijdrage of wanneer de betrokken lidstaat aantoont dat achtergestelde schuldeisers in economische termen minder zouden ontvangen dan bij normale insolventieprocedures en indien geen staatssteun werd toegekend.

De Commissie zal niet stelselmatig van houders van senior schulden een bijdrage eisen om de eigenvermogenspositie van een begunstigde onderneming te herstellen. Wel kan zij dit soort bijdragen behandelen als een argument om de overeenkomstig punt 90 vereiste maatregelen ter beperking van verstoringen van de mededinging in omvang te verminderen.