2.4.3 Toepassingsbereik

Documentgegevens:

prof. mr. S.D. Lindenbergh, datum 21-06-1998

Datum: 21-06-1998
Auteur: prof. mr. S.D. Lindenbergh
Vakgebied(en): Verbintenissenrecht (V)

Zowel in het Engelse als in het Amerikaanse recht is de toekenning van punitive damages aan bepaalde voorwaarden gebonden. Daarbij gelden in beide stelsels verschillende criteria.

In de Verenigde Staten is in het algemeen een tamelijk ernstige mate van schuld voldoende voor de toekenning van punitive damages. Die wordt in elk geval aanwezig geacht bij opzettelijke onrechtmatige gedragingen, maar veelal ook bij een lichtere schuldvorm zoals bewuste veronachtzaming van de belangen van een ander.1 De punitive damages vinden in Amerika toepassing op velerlei terrein2, zij het niet zo veelvuldig als hier te lande wel wordt verondersteld.3 Zij zijn ook niet in alle staten toegelaten.4

In Engeland vindt de toekenning van exemplary damages op veel beperkter gronden plaats en is zij aan strikte voorwaarden gebonden. In de 'leading case' op dit punt (Rookes v. Barnard) heeft Lord Devlin een drietal categorieën geformuleerd waarin toekenning van exemplary damages mogelijk wordt geacht. Het moet gaan om 'oppressive, arbitrary or unconstitutional action by the servants of the government', gevallen waarin 'the defendant's conduct has been calculated by him to make a profit for himself which may well exceed the compensation payable to the plaintiff, of om gevallen waarin 'exemplary damages are expressly authorised by statute'.5 Aan deze beperkingen is later door het Court of Appeal nog de weinig systematische beperking toegevoegd dat het moet gaan om een 'cause of action' waarbij de mogelijkheid van toekenning van exemplary damages reeds vóór Rookes v. Barnard was erkend.6 In elk geval zijn erkend 'personal wrongs', zoals 'defamation', 'trespass' en 'maliscious prosecution', en voorts 'private nuisance' en 'intimidation', maar (vermoedelijk) niet 'discrimination', 'public nuisance', 'negligence', 'infringement of intellectual property rights' en 'deceit'.7 Aldus is er, anders dan in de Verenigde Staten, niet in het algemeen plaats voor exemplary damages wanneer opzettelijk schade is toegebracht. Wel komt het slachtoffer in dergelijke gevallen mogelijk in aanmerking voor 'aggravated damages'.8

Toon alle voetnoten

Voetnoten

Voetnoten

Schlueter & Redden 1989, § 4.3 (C)(1).

Vgl. de uitspraak van de Supreme Court Wisconsin (294 N.w. 2d, 437 (1980) Wangen v. Ford Motor Co.): 'Punitive damages depend on the nature of the wrongdoer's conduct, not on the nature of the tort on which compensatory damages are based.'

Zie voor gegevens over betrekkelijk recente onderzoeken Stolker & Levine 1996, p. 70-77.

Zie voor een overzicht Blatt, Hammesfahr & Nugent 1991, hfdst. 8.

Rookes v. Barnard, 1 AU er, [1964] p. 410. De uitspraak werd uitdrukkelijk bevestigd in Cassell & Co Lid v. Broom and another, AU ER [1972], 801. Welke wetten ('statutes') toekenning van exemplary damages toestaan is omstreden, aldus Consultation Paper 132, p. 64-66.

AB and others v. South West Water Services Lid, 2 WLR [1993], 507.

Consultation Paper 132, p. 72 e.v.

Aldus ook Lord Hailsham in Casset & Co v. Broom and another, AU ER 1 [1972], 831. Zie over aggravated damages nader hierna § 2.4.5.