HR, 22-01-2013, nr. 11/05350 J

Het gerechtshof te 's-Gravenhage heeft verdachte op 29 november 2011 niet-ontvankelijk verklaard in haar hoger beroep tegen een vonnis van de kinderrechter in de rechtbank te 's-Gravenhage van 1 maart 2011, waarbij verdachte ter zake van "mishandeling, meermalen gepleegd" is veroordeeld tot een werkstraf voor de duur van 50 uren, te vervangen door 25 dagen jeugddetentie en waarbij de vordering van de benadeelde partij is toegewezen, met oplegging van de schadevergoedingsmaatregel, een en ander zoals nader omschreven in het vonnis.

Mr. H.E. Brink, advocaat te Amsterdam, heeft namens verdachte beroep in cassatie ingesteld en heeft tezamen met mr. A.W.J. van Galen, eveneens advocaat te Amsterdam, een schriftuur ingezonden houdende één middel van cassatie.

Het middel klaagt dat het hof ten onrechte, althans onvoldoende gemotiveerd, het ter terechtzitting in hoger beroep gedane verzoek om aanhouding van de behandeling van de zaak heeft afgewezen.

Het proces-verbaal van de terechtzitting van het hof van 29 november 2011 houdt, voor zover hier van belang, het volgende in:

De steller van het middel betoogt dat de overweging van het hof dat verdachte ervoor heeft gekozen niet ter terechtzitting te verschijnen te rigide is en geen rekening houdt met het feit dat verdachte het moeilijk vond op haar stageplek uit te leggen dat zij voor de rechter moest verschijnen. Daarbij speelde een grote rol dat verdachte pas de dag voor de terechtzitting op de hoogte raakte van het feit dat de behandeling van haar zaak de volgende dag zou plaatsvinden. Bovendien voert de steller van het middel aan dat er geen ruimte is geweest om ter terechtzitting de verdediging te voeren, nu de raadsman niet de mogelijkheid heeft gehad voorafgaand aan het onderzoek ter terechtzitting overleg te plegen met verdachte en hij slechts gemachtigd was om aanhouding te verzoeken. Zo het hof al op grond van enige belangenafweging had kunnen komen tot de gewraakte beslissing, had het expliciet blijk moeten geven van deze belangenafweging en moeten motiveren waarom deze onder de gegeven omstandigheden tot de gegeven beslissing moest leiden.

Naar vaste jurisprudentie dient de rechter bij de beslissing op een verzoek tot aanhouding van het onderzoek op de terechtzitting een afweging te maken tussen alle daarvoor in aanmerking komende belangen, waaronder het aanwezigheidsrecht van de verdachte, het belang dat niet alleen de verdachte maar ook de samenleving heeft bij een spoedige berechting en het belang van een goede organisatie van de rechtspleging.1. De redenen die aan het verzoek ten grondslag worden gelegd, zijn van belang voor de beslissing die de rechter heeft te nemen. Het staat ter beoordeling van de rechter of hij de aan het verzoek om aanhouding ten grondslag gelegde redenen aannemelijk en van voldoende gewicht acht en of het belang van een behoorlijke strafvordering de voorrang moet hebben boven het belang van de verdachte bij aanhouding.2. Een dergelijke beoordeling is in cassatie slechts beperkt toetsbaar.

De stukken van het geding houden onder meer in een dagvaarding van verdachte in hoger beroep om op 29 november 2011 ter terechtzitting van het hof te verschijnen. Uit de akte van uitreiking behorend bij deze dagvaarding blijkt dat:

Aan de akte van uitreiking is gehecht een GBA-overzicht betreffende verdachte, gedateerd 27 september 2011, waaruit blijkt dat het "huidig GBA-adres" van verdachte vanaf 16 oktober 2001 betreft [a-straat 1] te Alphen aan den Rijn. Bij de stukken van het geding is geen GBA-overzicht opgenomen van recentere datum aan de hand waarvan het hof heeft kunnen verifiëren of verdachte op de dag van aanbieding van de appèldagvaarding en tenminste vijf dagen nadien als ingezetene in de GBA was ingeschreven op dit in de appèldagvaarding vermelde adres. Dit gebrek behoeft evenwel niet tot cassatie te leiden, nu uit een uitdraai uit de Strafrechtsketendatabank (SKDB) van 14 maart 2012, welke is opgevraagd in verband met de betekening van de aanzegging in cassatie als bedoeld in art. 435, eerste lid, Sv, volgt dat verdachte sinds 16 oktober 2001, en aldus op de dag van aanbieding van de appèldagvaarding en tenminste vijf dagen nadien, is ingeschreven op het in de appèldagvaarding vermelde adres. Het in de bestreden uitspraak tot uitdrukking gebrachte oordeel dat de dagvaarding in hoger beroep rechtsgeldig is betekend, is dan ook juist.3.

Het hof heeft vastgesteld dat de oproeping van verdachte correct is betekend en dat verdachte op de hoogte was van de zittingsdatum. Deze constateringen zijn van belang voor de vaststelling dat de betekening correct is geweest, maar dragen nog niet de beslissing om het verzoek om aanhouding af te wijzen. De geldigheid van de betekening is geen toereikend argument om een aanhoudingsverzoek af te wijzen. De advocaat van verdachte heeft ter terechtzitting gesteld dat verdachte eerst een dag voor de zittingsdatum ervan op de hoogte is gekomen dat zij moest verschijnen in hoger beroep. Voorts heeft de advocaat verklaard dat verdachte geen afstand heeft gedaan van haar recht om ter terechtzitting aanwezig te zijn. Ik kan daaruit niet anders dan concluderen dat volgens de advocaat verdachte haar aanwezigheidsrecht heeft willen uitoefenen. Het hof heeft dit betoog van de advocaat gepasseerd door te overwegen dat niet is gebleken dat verdachte niet in staat was om ter terechtzitting te verschijnen en heeft daaraan de conclusie verbonden dat verdachte dus ervoor heeft gekozen niet aanwezig te zijn. Het heeft er de schijn van dat het hof zich op het standpunt heeft gesteld dat alleen wanneer het volstrekt onmogelijk is om te verschijnen mag worden aangenomen dat van het aanwezigheidsrecht geen afstand is gedaan. Dat gaat te ver.4. Daarbij neem ik in ogenschouw wat de advocaat heeft gezegd over de achtergrond van de afwezigheid van verdachte en het feit dat op verdachte nog het minderjarigenstrafrecht van toepassing was. Het oordeel van het hof dat er voldoende ruimte is geweest om de verdediging te voeren, staat op gespannen voet met het feit dat de advocaat daartoe niet gemachtigd was. Naar mijn mening heeft het hof onvoldoende doen blijken de belangen die hier een rol spelen, zoals enerzijds het belang van de aanwezigheid van de jeugdige verdachte, anderzijds het belang bij een spoedige berechting en het belang van een goede organisatie van de rechtspleging, tegen elkaar te hebben afgewogen op een wijze die ook recht doet aan hetgeen de advocaat naar voren heeft gebracht.

Het middel lijkt mij gegrond te zijn.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest en tot terugwijzing van de zaak naar het gerechtshof te 's-Gravenhage teneinde op het bestaande beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.