HvJ EU, 29-07-2019, nr. C-589/17

Overeenkomstig artikel 220, lid 2, onder b), tweede alinea, van het douanewetboek vormt de afgifte door de bevoegde douaneautoriteiten van een derde land van een onjuist EUR.1-certificaat in beginsel een ‘vergissing […] die redelijkerwijze niet kon worden ontdekt’ door de belastingplichtige in de zin van de eerste alinea van deze bepaling. In de derde alinea wordt evenwel gepreciseerd dat ‘[d]e afgifte van een onjuist certificaat […] niet als een vergissing [wordt] aangemerkt, wanneer het certificaat gebaseerd is op een onjuiste weergave van de feiten door de exporteur, behalve indien met name de instanties die het certificaat afgaven klaarblijkelijk wisten of hadden moeten weten dat de goederen niet voor preferentiële behandeling in aanmerking kwamen’.

Wat het bestaan van een vergissing in de zin van deze bepaling betreft in een situatie als die welke heeft geleid tot de vaststelling van beschikking REM 03/07, staat het vast dat de door de Jamaicaanse douaneautoriteiten afgegeven litigieuze EUR.1-certificaten onjuist waren, aangezien de betrokken producten in Jamaica niet uitsluitend uit garen maar uit kledingstukken van oorsprong uit China vervaardigd waren, en dus niet in aanmerking kwamen voor preferentiële tariefbehandeling van producten van oorsprong uit de ACS-staten uit hoofde van de Overeenkomst van Cotonou. Eveneens staat vast dat deze certificaten zijn opgesteld op basis van een onjuiste weergave van de feiten door de in een van de vrije zones van Jamaica gevestigde exporteur van de betrokken producten en diens leverancier.

In die omstandigheden moet worden nagegaan of het, zoals artikel 220, lid 2, onder b), derde alinea, in fine, van het douanewetboek vereist, voor de hand lag dat de Jamaicaanse douaneautoriteiten wisten of hadden moeten weten dat de betrokken goederen niet voor preferentiële tariefbehandeling uit hoofde van de Overeenkomst van Cotonou in aanmerking kwamen.

Dienaangaande dient volgens de rechtspraak van het Hof degene die zich op de in deze bepaling in fine opgenomen uitzondering beroept, te bewijzen dat aan de voorwaarden voor de toepassing ervan is voldaan (zie in die zin arrest van 9 maart 2006, Beemsterboer Coldstore Services, C-293/04, EU:C:2006:162, punt 45, en beschikking van 1 juli 2010, DSV Road/Commissie, C-358/09 P, niet gepubliceerd, EU:C:2010:398, punt 58). Zo staat het aan eenieder die gerechtigd is de rechtmatigheid of de geldigheid van een op artikel 220, lid 2, onder b), derde alinea, van het douanewetboek gebaseerd besluit van de Commissie te betwisten, aan te tonen dat het geen twijfel lijdt dat de autoriteiten die het EUR.1-certificaat afgaven, wisten of hadden moeten weten dat de betrokken goederen niet voor preferentiële tariefbehandeling in aanmerking kwamen.

Daartoe staat het aan de Commissie om bij de uitoefening van de haar door de Uniewetgever toegekende bevoegdheid de voorwaarden voor de uitvoer van de betrokken goederen en de toepassing van de relevante douaneregels door de autoriteiten die het certificaat afgaven, te beoordelen op basis van de voor haar overgelegde bewijselementen, teneinde uit te maken of het duidelijk was dat die autoriteiten daarvan op de hoogte waren of hadden moeten zijn. Voor deze beoordeling beschikt de Commissie over een ruime beoordelingsmarge (wat betreft de controle achteraf van de nationale douaneautoriteiten, zie naar analogie arrest van 26 oktober 2017, Aqua Pro, C-407/16, EU:C:2017:817, punten 61 en 73 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

In die omstandigheden mag de Unierechter zijn eigen beoordeling niet in de plaats stellen van die van de Commissie, maar moet hij zich beperken tot de vraag of deze instelling de grenzen van haar beoordelingsbevoegdheid heeft overschreden door op basis van de haar overgelegde bewijselementen te besluiten dat het niet voor de hand lag dat de autoriteiten die het certificaat afgaven, wisten of hadden moeten weten dat de goederen niet voor preferentiële tariefbehandeling in aanmerking kwamen.

Dienaangaande zij eraan herinnerd dat de Unierechter, met name wanneer de Commissie over een ruime beoordelingsmarge beschikt, niet alleen de materiële juistheid, de betrouwbaarheid en de samenhang van de aangevoerde bewijselementen moet controleren, maar ook moet nagaan of die elementen het relevante feitenkader vormen dat voor de beoordeling van een complexe toestand in aanmerking moet worden genomen, en of zij de daaruit getrokken conclusies kunnen schragen [zie in die zin arresten van 15 maart 2017, Stichting Woonlinie e.a./Commissie, C-414/15 P, EU:C:2017:215, punt 53, en 14 december 2017, EBMA/Giant (China), C-61/16 P, EU:C:2017:968, punten 68 en 69].

Tegen de achtergrond van deze overwegingen moet worden onderzocht of de Commissie zonder blijk te geven van een onjuiste rechtsopvatting in beschikking REM 03/07 tot de slotsom kon komen dat de Jamaicaanse douaneautoriteiten geen vergissing hadden begaan in de zin van artikel 220, lid 2, onder b), derde alinea, van het douanewetboek.

Prenatal stelt in de eerste plaats dat de Commissie in die beschikking blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting door tot de slotsom te komen dat het niet voor de hand lag dat de Jamaicaanse douaneautoriteiten wisten dat de betrokken goederen niet voor preferentiële tariefbehandeling uit hoofde van de Overeenkomst van Cotonou in aanmerking kwamen.

Teneinde voor de verwijzende rechter aan te tonen dat de Jamaicaanse douaneautoriteiten daarvan op de hoogte waren, verwijst Prenatal naar de bewijselementen die zijn overgelegd in het kader van de procedure die tot de vaststelling van beschikking REM 03/07 door de Commissie heeft geleid. Ten eerste blijkt uit een rapport van het regeringsbureau Jamaica Promotions Corporation (hierna: ‘Jampro’) dat het in 1998 naar aanleiding van een audit van twee in een van de vrije zones van Jamaica gevestigde productiefabrieken heeft vastgesteld dat de productiecapaciteit van deze fabrieken aanzienlijk verschilde van de hoeveelheid afgewerkte producten die vervolgens naar de Unie werd uitgevoerd. Ten tweede heeft OLAF de Jamaicaanse douaneautoriteiten bij brief van september 2004 in kennis gesteld van het vermoeden dat de regels inzake preferentiële oorsprong bij de uitvoer van textielproducten vanuit die vrije zones niet in acht werden genomen. Ten derde blijkt uit de Jamaicaanse officiële statistieken betreffende de invoer en uitvoer dat de invoer van garen in Jamaica niet volstond om de naar de Unie uitgevoerde hoeveelheid afgewerkte producten te vervaardigen. Ten vierde hebben de Jamaicaanse douaneautoriteiten verschillende malen een discrepantie vastgesteld tussen de omschrijvingen van de uit China ingevoerde producten, zoals deze in de invoeraangiften waren opgenomen, en de werkelijke inhoud van de containers. Ten vijfde en ten slotte hebben bepaalde ambtenaren van die vrije zones gewezen op het feit dat de uit China ingevoerde producten geen relevante bewerking in Jamaica ondergingen vooraleer zij naar de Unie werden wederuitgevoerd.

Bij beschikking REM 03/07 is de Commissie, na al deze bewijselementen te hebben onderzocht, tot de slotsom gekomen dat deze niet konden aantonen dat de Jamaicaanse douaneautoriteiten van de betrokken onregelmatigheden op de hoogte waren.

Met betrekking tot het Jampro-rapport heeft zij geoordeeld dat dit in 1998 opgestelde rapport geen informatie verschafte over de mate waarin die autoriteiten in de periode van de betrokken invoer, die plaatsvond van januari 2002 tot en met maart 2005, van een en ander op de hoogte waren. In de aan deze autoriteiten gerichte brief van september 2004 werden die autoriteiten enkel op de hoogte gesteld van het feit dat er verdenkingen bestonden met betrekking tot de geldigheid van de litigieuze EUR.1-certificaten, welke verdenkingen nog moesten worden bevestigd door een toekomstig onderzoek.

Met betrekking tot de Jamaicaanse officiële statistieken betreffende de invoer en uitvoer heeft de Commissie opgemerkt dat er over de in de vrije zones van Jamaica opgeslagen goederen geen statistieken bestonden, zodat op grond van die officiële statistieken niet kon worden vastgesteld dat de invoer van Chinees garen in Jamaica niet volstond om de hoeveelheid afgewerkte producten te vervaardigen die vervolgens vanuit die vrije zones naar de Unie werd uitgevoerd. Voor die vaststelling heeft OLAF zich beroepen op de Chinese officiële statistieken, waarvan de Jamaicaanse douaneautoriteiten evenwel niet op de hoogte waren.

Wat betreft de onregelmatigheden waarop deze autoriteiten hadden gewezen, heeft de Commissie beklemtoond dat hoewel deze autoriteiten in bepaalde gevallen inderdaad hadden ontdekt dat de in de invoeraangiften omschreven goederen niet overeenkwamen met de goederen die in de containers werden geplaatst, die onregelmatigheden geen verband houden met de betrokken importeur in de situatie die tot de vaststelling van beschikking REM 03/07 heeft geleid, en er bovendien in een brief van die importeur over die onregelmatigheden een geloofwaardige uitleg stond aangaande de omstandigheden van de schending.

Wat ten slotte de verklaringen van de in een van de vrije zones van Jamaica werkzame ambtenaren betreft, heeft de Commissie beklemtoond dat deze afkomstig waren van twee voor het toezicht op het binnenkomen en het verlaten van die vrije zones verantwoordelijke beveiligingsagenten op grond van wier getuigenis volgens haar geen conclusies konden worden getrokken over de mate waarin de Jamaicaanse douaneautoriteiten feitelijk van de werkelijke activiteit van de betrokken ondernemingen op de hoogte waren. Zij heeft eveneens gepreciseerd dat die verklaringen waren tegengesproken door de persoon die voor een van die vrije zones verantwoordelijk was.

Om te beginnen moet worden vastgesteld dat geen enkel element in het aan het Hof overgelegde dossier afbreuk doet aan de beoordeling van de Commissie dat het Jampro-rapport betrekking had op een andere periode dan die welke aan de orde was in de procedure die heeft geleid tot de vaststelling van beschikking REM 03/07, dat in de brief van september 2004 slechts melding wordt gemaakt van het vermoeden van mogelijke onregelmatigheden, en dat de Jamaicaanse officiële statistieken betreffende de invoer en uitvoer geen betrekking hebben op de in de vrije zones van Jamaica opgeslagen goederen.

Aangezien het Jampro-rapport betrekking had op een andere periode dan die welke aan de orde was in de procedure die heeft geleid tot de vaststelling van beschikking REM 03/07, kan de Commissie inzonderheid niet worden bekritiseerd voor het feit dat zij zich op het standpunt heeft gesteld dat de resultaten van dit rapport niet naar analogie op de in die procedure aan de orde zijnde periode konden worden toegepast en dat dit rapport derhalve op zich niet doorslaggevend was voor de mate waarin de Jamaicaanse autoriteiten in de in die procedure aan de orde zijnde periode feitelijk van een en ander op de hoogte waren.

Vervolgens zij opgemerkt dat geen enkel element in het aan het Hof overgelegde dossier afbreuk kan doen aan de vaststellingen van de Commissie dat de onregelmatigheden waarop deze autoriteiten hebben gewezen, zijn begaan door een andere importeur dan die welke betrokken was bij de procedure die tot de vaststelling van die beschikking heeft geleid, en dat over die onregelmatigheden door die importeur een geloofwaardige uitleg is gegeven.

Hetzelfde geldt ten slotte voor de vaststelling van de Commissie dat de verklaringen van de twee in een van deze vrije zones werkzame beveiligingsagenten zijn tegengesproken door de persoon die verantwoordelijk is voor een andere van deze vrije zones.

In het licht van deze vaststellingen en beoordelingen van de Commissie moet worden aangenomen dat geen enkel element in het aan het Hof overgelegde dossier aantoont dat de Commissie de grenzen van de haar toekomende beoordelingsmarge heeft overschreden door zich op het standpunt te stellen dat de in punt 49 van het onderhavige arrest samengevatte bewijselementen die waren overgelegd in de procedure die heeft geleid tot de vaststelling van beschikking REM 03/07 noch afzonderlijk noch gezamenlijk duidelijk aantonen dat de Jamaicaanse douaneautoriteiten wisten dat de goederen die in deze beschikking aan de orde waren niet voor preferentiële tariefbehandeling uit hoofde van de Overeenkomst van Cotonou in aanmerking kwamen.

Derhalve kan niet worden vastgesteld dat de Commissie blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting door tot de slotsom te komen dat het niet voor de hand lag dat de Jamaicaanse douaneautoriteiten wisten dat de goederen die in beschikking REM 03/07 aan de orde waren, niet voor preferentiële tariefbehandeling uit hoofde van de Overeenkomst van Cotonou in aanmerking kwamen.

In de tweede plaats stelt Prenatal dat de Commissie blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting door niet vast te stellen dat de Jamaicaanse douaneautoriteiten van deze onregelmatigheden op de hoogte hadden moeten zijn indien zij de op hen rustende verplichting om fysieke controles te verrichten, zouden zijn nagekomen.

Om voor de verwijzende rechter aan te tonen dat de Jamaicaanse douaneautoriteiten van die onregelmatigheden op de hoogte hadden moeten zijn, verwijst Prenatal naar de bewijselementen in de procedure die heeft geleid tot de door de Commissie vastgestelde beschikking REM 03/07, volgens welke de Jamaicaanse douaneautoriteiten slechts zelden de verzegeling verbraken van de containers waarin de ingevoerde grondstoffen zaten of bij ondernemingen die in de vrije zones van Jamaica textielproducten vervaardigden, nagingen of het garen daadwerkelijk door in die gebieden gevestigde ondernemingen werd geweven.

Volgens Prenatal hadden de vaststellingen in het Jampro-rapport, het grote aantal verzoeken om controle achteraf van de EUR.1-certificaten en de Jamaicaanse officiële statistieken betreffende de invoer van garen en de uitvoer van afgewerkte producten deze autoriteiten overeenkomstig artikel 15, lid 5, en artikel 32 van Protocol nr. 1 ertoe moeten brengen fysieke controles te verrichten en rapporten op te stellen over de activiteiten in de vrije zones van Jamaica. De vaststellingen in het proces-verbaal van de in januari 2006 gehouden bijeenkomsten van de Jamaicaanse Trade Board bevestigen evenwel dat die autoriteiten nog steeds geen systeem van fysieke controles hebben ingevoerd om zich ervan te kunnen vergewissen dat de uit die vrije zones uitgevoerde kleding van oorsprong was.

In beschikking REM 03/07 is de Commissie, na al deze bewijselementen te hebben onderzocht, tot de slotsom gekomen dat zij niet konden aantonen dat de Jamaicaanse douaneautoriteiten, door voornamelijk schriftelijke controles en — louter aanvullend — fysieke controles te verrichten, hun controleverplichtingen niet waren nagekomen.

Om na te gaan of de Commissie op goede gronden tot die slotsom heeft kunnen komen, moeten allereerst de uit Protocol nr. 1 voortvloeiende verplichtingen van deze autoriteiten worden onderzocht.

Dienaangaande bepaalt artikel 15, lid 5, eerste volzin, van dat protocol dat de met de afgifte van EUR.1-certificaten belaste douaneautoriteiten ‘de nodige maatregelen [nemen] om te controleren of de producten van oorsprong zijn en of aan de andere voorwaarden van dit protocol is voldaan’, zonder evenwel te specificeren onder welke omstandigheden controles moeten worden verricht, en meer in het bijzonder welke concrete maatregelen daartoe moeten worden genomen. Overeenkomstig de tweede volzin van die bepaling zijn deze autoriteiten immers ‘gerechtigd bewijsstukken op te vragen, de administratie van de exporteur in te zien en alle andere controles te verrichten die zij dienstig achten’. Bijgevolg beschikken deze autoriteiten bij de vaststelling van de nodige controlemaatregelen over een ruime beoordelingsmarge.

Aldus leggen de bewoordingen van deze bepaling de met de afgifte van EUR.1-certificaten belaste douaneautoriteiten geen verplichting op om systematisch fysieke controles te verrichten, wat door de context van die bepaling wordt bevestigd. Volgens artikel 15, leden 1 en 2, van dit Protocol nr. 1 worden de EUR.1-certificaten ‘op schriftelijke aanvraag’ van de exporteur of diens gemachtigde vertegenwoordiger door de douaneautoriteiten van het land van uitvoer afgegeven, waarbij deze aanvraag het door de exporteur of zijn gemachtigde vertegenwoordiger ingevulde EUR.1-certificaat dient te bevatten evenals het naar behoren ingevulde aanvraagformulier waarvan de modellen in bijlage IV bij de Overeenkomst van Cotonou zijn opgenomen. Bovendien bepaalt artikel 15, lid 3, met name dat de exporteur die om de afgifte van een dergelijk certificaat verzoekt, op verzoek van die douaneautoriteiten steeds bereid moet zijn ‘de nodige documenten [over te leggen] waaruit blijkt dat de betrokken producten van oorsprong zijn’.

Uit deze bepalingen blijkt dat de procedure voor de afgifte van EUR.1-certificaten een voornamelijk schriftelijke, op de overlegging van documenten gebaseerde procedure is. Uit de gecombineerde lezing van de leden 1 tot en met 3 en 5 van artikel 15 van Protocol nr. 1 volgt dan ook dat de met de afgifte van EUR.1-certificaten belaste autoriteiten zich kunnen beperken tot een controle van de documenten indien zij van mening zijn dat de aan hen overgelegde documenten volstaan en geschikt zijn om aan te tonen dat de betrokken producten van oorsprong zijn en dat aan de andere voorwaarden van Protocol nr. 1 is voldaan. Deze autoriteiten kunnen aldus niet worden verplicht om systematisch alle goederen te controleren waarvoor om afgifte van een EUR.1-certificaat wordt verzocht.

Wat artikel 32 van dat protocol betreft, dient in herinnering te worden gebracht dat lid 1 ervan bepaalt dat de bewijzen van oorsprong achteraf worden gecontroleerd ‘door middel van steekproeven […] of wanneer de douaneautoriteiten van het land van invoer redenen hebben om te twijfelen aan de echtheid van deze documenten, de oorsprong van de betrokken producten of de naleving van de andere voorwaarden van dit protocol’. Dit artikel geeft echter niet aan welke maatregelen de autoriteiten van het land van uitvoer daartoe dienen te nemen, maar bepaalt in lid 3 ervan dat deze autoriteiten ‘in dit verband bewijsmateriaal [kunnen] opvragen, de administratie van de exporteur inzien en elke andere controle verrichten die zij dienstig achten’. Zoals de advocaat-generaal in punt 51 van haar conclusie heeft opgemerkt, legt deze bepaling die autoriteiten dus niet de verplichting op fysieke controles te verrichten, noch deze met een bepaalde regelmaat te verrichten, voor zover zij van mening zijn dat andere controlemaatregelen, zoals een controle van de documenten, volstaan en geschikt zijn om aan te tonen dat de betrokken producten van oorsprong zijn en aan de andere voorwaarden van Protocol nr. 1 is voldaan.

Artikel 32 van dat protocol bepaalt evenwel in lid 7 dat ‘[i]ndien de resultaten van de controle of andere beschikbare gegevens erop lijken te wijzen dat de bepalingen van dit protocol worden geschonden, […] de ACS-staat op eigen initiatief of op verzoek van de [Unie] met de nodige spoed een onderzoek in[stelt] of laat […] instellen om eventuele schendingen vast te stellen en te voorkomen. De betrokken ACS-staat kan de [Unie] verzoeken aan dit onderzoek deel te nemen’.

Hieruit volgt dat de ACS-staat van uitvoer de noodzakelijke onderzoeken dient in te stellen om schendingen van de bepalingen van dit Protocol nr. 1 vast te stellen en te voorkomen, wanneer er aanwijzingen bestaan die een onregelmatigheid betreffende de oorsprong van de betrokken goederen doen vermoeden (zie in die zin arrest van 15 december 2011, Afasia Knits Deutschland, C-409/10, EU:C:2011:843, punten 31 en 32). Onder dergelijke noodzakelijke onderzoeksmaatregelen kunnen fysieke controles vallen.

Bij gebreke van dergelijke aanwijzingen daarentegen kunnen de met de afgifte van EUR.1-certificaten belaste autoriteiten zich voornamelijk beperken tot de controle van de documenten en kunnen zij louter aanvullend fysieke controles verrichten.

In het licht van deze overwegingen moet worden onderzocht of de Commissie zonder blijk te geven van een onjuiste rechtsopvatting in beschikking REM 03/07 tot de slotsom kon komen dat de Jamaicaanse douaneautoriteiten de uit hoofde van Protocol nr. 1 op hen rustende controleverplichtingen zijn nagekomen.

Dienaangaande blijkt reeds uit de bewoordingen van artikel 220, lid 2, onder b), derde alinea, van het douanewetboek dat de controle van de Commissie beperkt blijft tot de vraag of de overgelegde bewijselementen het bestaan aantonen van duidelijke aanwijzingen voor een eventuele schending van de bepalingen van dat protocol door de Jamaicaanse douaneautoriteiten.

Wat de in de punten 62 en 63 van het onderhavige arrest samengevatte bewijselementen betreft, heeft de Commissie in beschikking REM 03/07 rekening gehouden met de in het Jampro-rapport gedane vaststellingen betreffende aanzienlijke verschillen die bestaan tussen de productiecapaciteit van de in een van de vrije zones van Jamaica gevestigde ondernemingen en de omvang van de uitvoer van afgewerkte kleding. Zij heeft evenwel opgemerkt dat deze verschillen betrekking hadden op een andere periode dan die van het onderhavige geval en dat deze verschillen dus niet naar analogie op die periode konden worden toegepast. Zij heeft daaraan toegevoegd dat die verschillen volgens de Jamaicaanse autoriteiten het gevolg waren van de omstandigheid dat in dat rapport niet volledig rekening was gehouden met de reële arbeidstijd in de betrokken ondernemingen.

Met betrekking tot de aan de Jamaicaanse douaneautoriteiten gerichte verzoeken om controle achteraf heeft de Commissie beklemtoond dat een groot aantal van die verzoeken betrekking had op de authenticiteit van de op de EUR.1-certificaten aangebrachte stempels en niet op de toepassing van de preferentiële oorsprongsregels. Zij heeft verduidelijkt dat hoewel de door die autoriteiten op dergelijke verzoeken gegeven antwoorden in twee gevallen melding maken van verschillen die bestaan tussen de productiecapaciteit van de in de vrije zones van Jamaica gevestigde ondernemingen en de omvang van de uitvoer van afgewerkte producten, zij betrekking hadden op een periode die dateert van vóór de periode die aan de orde was in de procedure die tot de vaststelling van beschikking REM 03/07 heeft geleid. Ten slotte heeft de Commissie in beschikking REM 03/07 uiteengezet, zoals in punt 52 van het onderhavige arrest in herinnering is gebracht, waarom op grond van de Jamaicaanse officiële statistieken betreffende de invoer en uitvoer niet kon worden vastgesteld dat de invoer van Chinees garen in Jamaica niet volstond om de hoeveelheid afgewerkte producten te vervaardigen die vervolgens vanuit die vrije zones naar de Unie werd uitgevoerd.

Allereerst zij eraan herinnerd dat, zoals uit punt 55 van het onderhavige arrest blijkt, geen enkel element in het aan het Hof overgelegde dossier afbreuk doet aan het feit dat de aanzienlijke verschillen die in het Jampro-rapport zijn vastgesteld tussen de productiecapaciteit van de betrokken ondernemingen die in een van de vrije zones van Jamaica zijn gevestigd en de hoeveelheid afgewerkte kleding die vanuit die zone naar de Unie is uitgevoerd, betrekking hadden op een andere periode dan die welke aan de orde was in de procedure die tot de vaststelling van beschikking REM 03/07 heeft geleid. De Commissie kon dan ook niet worden bekritiseerd voor het feit dat zij zich op het standpunt heeft gesteld dat deze verschillen niet naar analogie op de in die procedure aan de orde zijnde periode konden worden toegepast.

Bovendien kwamen deze verschillen mogelijkerwijze niet voort uit het feit dat de afgewerkte kleding die vanuit China in Jamaica was ingevoerd, frauduleus uit Jamaica was uitgevoerd als product van oorsprong uit Jamaica, maar uit het feit dat dit rapport geen rekening had gehouden met de reële arbeidstijd in deze ondernemingen.

Wat vervolgens de aan de Jamaicaanse douaneautoriteiten gerichte verzoeken om controle achteraf betreft, dient te worden opgemerkt dat, voor zover de antwoorden van deze autoriteiten betrekking hadden op de productiecapaciteit van bepaalde Jamaicaanse ondernemingen, geen enkel element in het aan het Hof overgelegde dossier afbreuk doet aan de vaststelling van de Commissie dat zij betrekking hadden op een andere periode dan die welke aan de orde was in de procedure die tot vaststelling van beschikking REM 03/07 heeft geleid.

Ten slotte geldt hetzelfde voor de in de punten 52 en 76 van het onderhavige arrest samengevatte vaststellingen, volgens welke de Jamaicaanse officiële statistieken geen enkele aanwijzing opleverden over de in de vrije zones van Jamaica opgeslagen goederen.

Aangezien Prenatal voor het Hof stelt dat de in het Jampro-rapport vastgestelde verschillen tussen de productiecapaciteit van de betrokken ondernemingen en de omvang van de uitvoer van afgewerkte kleding niet kon worden verklaard door de niet-inachtneming van de reële arbeidstijd in die ondernemingen, moet worden vastgesteld dat deze onderneming niet betwist dat dit rapport betrekking had op een andere periode dan die welke aan de orde was in de procedure die tot de vaststelling van beschikking REM 03/07 heeft geleid, en dat zij niet heeft aangetoond dat dit rapport toch relevant is voor de in het hoofdgeding aan de orde zijnde periode. Dat argument moet dan ook als niet ter zake dienend worden afgewezen.

Wat de door Prenatal overgelegde documenten aangaande de antwoorden van de Jamaicaanse douaneautoriteiten op verzoeken om controle achteraf betreft, dient te worden opgemerkt dat de goederen waarvan die autoriteiten de Jamaicaanse oorsprong hebben bevestigd, in deze documenten niet worden vermeld, zodat voor het onderzoek van beschikking REM 03/07 daaruit geen relevante conclusies kunnen worden getrokken.

Bijgevolg kan noch het betoog van Prenatal noch de in de punten 62 en 63 van het onderhavige arrest samengevatte bewijselementen waarnaar zij verwijst, afbreuk doen aan de vaststellingen en beoordelingen van de Commissie in beschikking REM 03/07 of, afzonderlijk of gezamenlijk, het bestaan aantonen van duidelijke aanwijzingen dat de in beschikking REM 03/07 aan de orde zijnde goederen die afkomstig zijn van ondernemingen in die vrije zones, niet voor preferentiële behandeling uit hoofde van de Overeenkomst van Cotonou in aanmerking kwamen.

In die omstandigheden dient te worden geoordeeld dat uit het aan het Hof overgelegde dossier niet naar voren komt dat de Commissie blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting door bij de uitoefening van de haar verleende beoordelingsbevoegdheid tot de slotsom te komen dat het niet voor de hand lag dat de Jamaicaanse douaneautoriteiten hun uit artikel 15, lid 5, en artikel 32 van Protocol nr. 1 voortvloeiende controleverplichtingen niet waren nagekomen.

Gelet op een en ander dient tot de slotsom te worden gekomen dat uit het in het licht van artikel 220, lid 2, onder b), van het douanewetboek uitgevoerde onderzoek van beschikking REM 03/07 niet is gebleken van elementen die afbreuk doen aan de geldigheid van die beschikking.

Volgens de aanwijzingen in het verzoek om een prejudiciële beslissing voert Prenatal aan dat de Commissie haar verplichting om toe te zien op de juiste toepassing van de Overeenkomst van Cotonou niet is nagekomen doordat zij geen gebruik heeft gemaakt van de middelen waarin daartoe in artikel 31, lid 2, en artikel 37, lid 2, van Protocol nr. 1 is voorzien, wat een bijzondere situatie in de zin van artikel 239 van het douanewetboek oplevert, zoals in punt 37 van het onderhavige arrest in herinnering is gebracht.

Dienaangaande zij eraan herinnerd dat de gebrekkige controle door de Commissie van de juiste toepassing van de Overeenkomst van Cotonou een bijzondere situatie in de zin van artikel 239 van het douanewetboek kan opleveren. Zoals volgt uit artikel 17, lid 1, VEU dient de Commissie als hoedster van de Verdragen en van de op de grondslag daarvan gesloten overeenkomsten zich ervan te verzekeren dat een derde land naar behoren de verplichtingen nakomt die het op grond van een met de Unie gesloten overeenkomst is aangegaan, met gebruikmaking van de middelen waarin is voorzien bij de overeenkomst of de op basis daarvan vastgestelde besluiten (zie naar analogie arrest van 25 juli 2008, C.A.S./Commissie, C-204/07 P, EU:C:2008:446, punten 92 en 95)

Deze verplichting vloeit overigens ook voort uit de Overeenkomst van Cotonou zelf. Zo vereist artikel 3 van die overeenkomst juncto artikel 17, lid 1, VEU dat de Commissie alle algemene of bijzondere maatregelen neemt waardoor de nakoming van de uit die overeenkomst voortvloeiende verplichtingen kan worden gewaarborgd. Daarnaast is de Commissie als vertegenwoordigster van de Unie volgens artikel 15, lid 1, van de Overeenkomst van Cotonou aanwezig in de Raad van Ministers en in de verschillende in die overeenkomst opgenomen comités. Bovendien wordt die instelling op grond van artikel 36, lid 1, van bijlage IV bij die overeenkomst vertegenwoordigd door een delegatie in elke ACS-staat of in elke regionale groep die daarom uitdrukkelijk verzoekt, waardoor het haar op zijn minst mogelijk is op betrouwbare wijze geïnformeerd te blijven over de juridische ontwikkelingen in die staten, inzonderheid over de stand van toepassing van de Overeenkomst van Cotonou (zie naar analogie arrest van 25 juli 2008, C.A.S./Commissie, C-204/07 P, EU:C:2008:446, punten 96–98).

Wat in casu in de eerste plaats artikel 31, lid 2, van Protocol nr. 1 betreft, dient in herinnering te worden gebracht dat volgens deze bepaling zowel de Unie als de ACS-staten ‘elkaar, via de bevoegde douane-instanties, bijstand [verlenen] bij de controle op de echtheid van de EUR.1-certificaten, de factuurverklaringen of de leveranciersverklaringen en de juistheid van de daarin vermelde gegevens’.

Zoals de advocaat-generaal in punt 56 van haar conclusie heeft opgemerkt, dient de Commissie zich aldus met bijzondere aandacht te vergewissen van de correcte nakoming door de ACS-staten van de uit hoofde van deze overeenkomst aangegane verplichtingen, aangezien die overeenkomst een eenzijdige preferentiële tariefbehandeling vaststelt die uitsluitend geldt voor producten van oorsprong uit die staten.

Uit de bewoordingen van artikel 31, lid 2, van Protocol nr. 1 volgt evenwel reeds dat de ACS-staten tezamen met de Unie ervoor verantwoordelijk zijn om de echtheid van deze documenten en de juistheid van de in deze documenten vermelde gegevens te controleren. De controle van de oorsprong van de producten, bedoeld om de juistheid van de in artikel 31, lid 2, van Protocol nr. 1 vermelde gegevens uit de documenten te controleren, valt overeenkomstig artikel 32 van Protocol nr. 1 met name allereerst onder de verantwoordelijkheid van de ACS-staat van uitvoer en, wat de Unie betreft, onder die van de lidstaat van invoer. Het is evenwel de plicht van de Commissie om bij die staten inlichtingen in te winnen over de ontwikkelingen van de situatie en, in voorkomend geval, de gepaste maatregelen te nemen teneinde een correcte toepassing van de Overeenkomst van Cotonou te waarborgen.

In casu blijkt uit het dossier waarover het Hof beschikt, dat de Duitse autoriteiten in de loop van het jaar 2003 de aandacht van de Commissie hebben gevestigd op elementen waaruit volgens deze autoriteiten bleek dat de door de Jamaicaanse douaneautoriteiten afgegeven EUR.1-certificaten voor kleding mogelijkerwijze niet in overeenstemming waren met Protocol nr. 1. Nadien heeft OLAF in maart 2004 een onderzoek geopend, terwijl de Jamaicaanse autoriteiten in de loop van september over mogelijke onregelmatigheden werden geïnformeerd en er in februari en maart 2005 op uitnodiging van deze autoriteiten controles ter plaatse hebben plaatsgevonden.

Aldus blijkt dat de Commissie dienaangaande met de douaneautoriteiten van de ACS-staat van uitvoer en met die van de lidstaat van invoer contact heeft opgenomen en dat zij tijdig maatregelen heeft genomen zodat de in het OLAF-rapport van 2005 vastgestelde onregelmatigheden konden worden ontdekt. Bovendien staat het vast dat de Jamaicaanse autoriteiten de in de betrokken periode afgegeven EUR.1-certificaten ten gevolge van dit rapport ongeldig hebben verklaard, en aldus een einde hebben gemaakt aan de betrokken onregelmatigheden. In die omstandigheden kan niet worden gesteld dat de Commissie de krachtens artikel 31, lid 2, van Protocol nr. 1 op haar rustende bijstandsplicht niet is nagekomen.

Wat in de tweede plaats artikel 37 van Protocol nr. 1 betreft, moet worden opgemerkt dat de Commissie weliswaar deel uitmaakt van het in dit artikel bedoelde Comité voor douanesamenwerking, maar uit de bewoordingen van lid 1 ervan reeds volgt dat dit Comité ermee belast is de administratieve samenwerking met het oog op de juiste en uniforme toepassing van dat protocol te waarborgen, en niet om zelf de toepassing ervan na te gaan.

Deze uitlegging die aan de missie van dat Comité wordt gegeven, vindt steun in de overige bepalingen van dat artikel 37. Volgens lid 2 ervan onderzoekt het Comité voor douanesamenwerking immers welke de gevolgen zijn van de toepassing van de oorsprongsregels voor met name de minst ontwikkelde ACS-staten, waarna dat Comité geen besluiten vaststelt maar de Raad van Ministers alleen aanbevelingen doet toekomen. Hoewel dat Comité daarnaast overeenkomstig artikel 37, lid 3, juncto artikel 6 van Protocol nr. 1 uitspraak kan doen over de eventuele toepassing van de in dat protocol opgenomen oorsprongsregels op producten waarin materialen van verschillende oorsprong zijn opgenomen, en op grond van artikel 37, lid 4, en artikel 38 van dat protocol over de vaststelling van een aantal afwijkingen van Protocol nr. 1, verlenen die bepalingen het Comité voor douanesamenwerking evenwel niet de bevoegdheid om zelf na te gaan of de oorsprongsregels door de ACS-staten juist zijn toegepast, noch om te beslissen over de gevolgen die moeten worden verbonden aan een eventuele schending van die regels. Artikel 37, lid 1, van Protocol nr. 1 kan dan ook niet met succes worden ingeroepen om aan te tonen dat de Commissie in de omstandigheden die tot de vaststelling van beschikking REM 03/07 hebben geleid, haar verplichting niet is nagekomen om toe te zien op de juiste toepassing van de Overeenkomst van Cotonou.

De Commissie kan dan ook niet worden verweten dat zij haar verplichting om toe te zien op de juiste toepassing van de Overeenkomst van Cotonou in de situatie die tot de vaststelling van beschikking REM 03/07 heeft geleid, niet is nagekomen. Aldus heeft Prenatal niet aangetoond dat de Commissie blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting door in beschikking REM 03/07 tot de slotsom te komen dat er geen sprake was van een bijzondere situatie als bedoeld in artikel 239 van het douanewetboek.

Gelet op de voorgaande overwegingen dient op de eerste vraag te worden geantwoord dat uit het in het licht van artikel 220, lid 2, onder b), van het douanewetboek en van artikel 239 van dat wetboek uitgevoerde onderzoek van die beschikking niet is gebleken van elementen die afbreuk doen aan de geldigheid van die beschikking.