5.4.3.1 Spontaan genoemde redenen Rechtszekerheid & afspraak is afspraak (9x)

‘ We hebben het met zijn allen afgesproken en dat is ook iets waar partijen op kunnen rekenen, dat je het op die manier doet. Dus je schept ook een bepaalde verwachting. Ik denk dat als je van plan bent daarbij af te wijken, ook bij evident gedrag, en je ziet het van tevoren aankomen. Dan is het misschien wel goed als je partijen van tevoren maar even vertelt van: ' Jongens. Dit staat te gebeuren als jullie zo doorgaan . 1

‘ Rechtszekerheid. Men weet dat als je gaat procederen, dan loop je bepaalde risico s. En als je in het gelijk wordt gesteld, dan wordt de wederpartij in de kosten veroordeeld, en andersom. Het wordt erg willekeurig als een rechter denkt te zien wat er precies aan de hand is. En misschien er dan nog naast zitten ook. 2

‘ En wat we per se niet willen, is dat we een nieuw geschil, maar dan over de proceskosten en de vraag of de bepaalde proceshandelingen nodeloos zijn verricht, bij krijgen. Want dat gevaar dreigt hè. Als je denkt: ik kan het zo niet beoordelen, maar ik zal er achter moeten zien te komen, dan heb je er in wezen een nieuw geschil bij. Alleen maar over de vraag of een deel van de proceskosten misschien voor rekening van de ander gebracht moet worden. En dan moet je bedenken dat in de meeste gevallen het helemaal niet om zo n hoge bedragen gaat aan proceskosten. Maar je krijgt wel een beetje een droste-effect op die manier. Alleen over dat kleine stukje nasleep van de procedure ga je een nieuw geschil beginnen. Dat willen we echt voorkomen. 3

‘ Ik vind dat wel lastig, omdat het natuurlijk altijd wat subjectief is hè. Het is natuurlijk altijd makkelijk om achteraf te zeggen of iets nodeloos was of niet. Afgezien van de zaken die natuurlijk evident zijn. Maar er zijn er een heleboel die een beetje op die rand lopen. En om dat nu al te hard te gaan afstraffen. Je moet het mensen altijd mogelijk maken om hun geschil in volledigheid voor te leggen aan de rechter. 4

‘ Dus het kost je ook nog extra tijd. Je moet er dan ook echt een punt van maken. Dan zit je meteen ook, als je dat moet motiveren, een beetje bij de grens van: wat is nou nog gewoon een beetje onwenselijk maar misschien wel gebruik maken van de mogelijkheden die de wet biedt, en wanneer ga je nou over de schreef? Ik heb het gevoel toch al een beetje dat je in de sfeer van iets onrechtmatigs moet komen en dat zie je gewoon niet vaak in procedures. Dat je zover zit dat aan die maatstaf wordt voldaan. (.. ) Als je het echt als een sturend instrument zou willen gebruiken, dan denk ik dat ten eerste de

prikkel niet groot genoeg is door de omvang en ten tweede de behoefte om daar nog een aparte motivering aan te moeten wijden, dan krijg je een geschil over de kosten, terwijl je net klaar was met het geschil te beslissen. 5

‘(..) omdat het vaak op het geheel van de procedure kruimels zijn. Zeker als je een half puntje meer of minder gaat doen. 6

‘ Als er nodeloze rondjes zijn gemaakt, dan vind je dat terug in het vonnis. Maar het proces is voorbij. Dus alleen maar bij spelers die terugkomen, kun je gedrag beïnvloeden, maar bij incidentele spelers zal dat niet gebeuren. 8

‘ Ik kan me wel voorstellen dat daar per zaak niet zoveel mee gedaan wordt, omdat je denkt: het is nou toch al gebeurd. Dus wil je het daarnaast gaan gebruiken als middel om partijen te sturen op de manier van procederen, dan moet je wel landelijk heel erg duidelijk gaan maken: wij gaan landelijk met zijn allen streng kijken naar de wijze van procederen. En ook daar veel meer consequenties aan verbinden in de zin van proceskosten.

‘ Het is ook dat je vaak een partij ook straft, niet advocaten. Dat is het vaak. Als het een groot bedrijf is, dan zou ik er minder problemen mee hebben. Maar je straft de partij ook. Daar loop je natuurlijk wel vaak tegen aan, dat je vindt dat een advocaat ten nadele van zijn partij of niet ten voordele van zijn partij allerlei dingen doet. 9

‘ Partijen doen het allebei dus vaak, als het gaat om kansloze stellingen en verweren, dat hoort in onze cultuur erbij. De advocaat denkt: ' Dit argument is niet zo sterk, maar dan hoor ik het wel, het doet verder geen kwaad. Dat werkt vertragend en ook wel kostenverhogend, maar het wordt niet afgestraft. Dit gebeurt aan beide kanten. (.. ) Tweede is wat ik ook genoemd heb. Dat de andere partij ook vaak in een andere zin boter op het hoofd heeft. Als het gaat om een stuk dat laat wordt overgelegd, wat die vaak zelf ook kent, maar dat hem helemaal niet uitkwam. Moet ik dan die partij een voordeel gunnen ten laste van de andere partij? Nu komt de waarheid naar boven, althans een stukje van de waarheid. Er komt in ieder geval iets meer duidelijkheid.

‘Ik weet niet of jij ook meegenomen hebt, dat staat er een beetje los van hè, maar ik kan me voorstellen dat als verklaring voor het wel toestaan van vertraging en het niet zo erg vinden van vertraging, dat een oorzaak daarvan is dat het hier gewoon hartstikke druk is. Niet zo erg, want we hebben toch werk genoeg. (.. ) Dan weet je dus: ik heb genoeg werk en ik moet hard werken om dat voor elkaar te krijgen, en als er dan eens een zaak wat vertraging oploopt in de loop van de procedure, dan denk je: nou, dat is niet zo n punt. 11

‘Vertragend vind ik al helemaal moeilijk. De meeste vertraging komt van de rechtbank zelf, niet van partijen zou ik zeggen. Die procederen in het algemeen, voor zover ik dat kan overzien, wel redelijk snel. Voor zover er vertraging optreedt, komt dat door ons omdat we geen capaciteit hebben om de zaak weg te werken.'12