25 Ambtshalve toetsing?

Is het praktisch relevant of de rechter een partij niet-ontvankelijk verklaart omdat geen sprake is van een rechtsverhouding ex art. 3:302 BW dan wel omdat geen sprake is van voldoende belang ex art. 3:303 BW? In beide gevallen verklaart de rechter de eiser niet-ontvankelijk.1 Maar de aanwezigheid van voldoende belang dient de rechter zonodig ambtshalve te toetsen, althans dat lijkt uit de rechtspraak te volgen.2 Of dat ook geldt voor de vereisten ex art. 3:302 BW is niet bekend.3 De Hoge Raad heeft zich daarover nog niet uitgelaten.4 Vriesendorp heeft betoogd dat bij regels van openbare orde in hoge mate het ‘algemeen belang’ betrokken is, in plaats van het ‘partij-belang’.5 Als dat doorslaggevend is voor de vraag of een regel van openbare orde is, dan meen ik dat het vereiste dat een verklaring voor recht betrekking moet hebben op een rechtsverhouding, van openbare orde is. Dat vereiste voorkomt mijns inziens vooral dat de rechterlijke macht wordt belast met procedures die niet bijdragen aan verwezenlijking van materiële rechten en bevoegdheden.6