6.2.5.3 Keuzevrijheid belastingplichtigen

Het arrest HR 13 juli 2001, BNB 2001/398 is mijns inziens relevant, aangezien dit een indicatie geeft wanneer er al dan niet sprake is van een samenstel van rechtshandelingen. Dit arrest is daarom niet alleen interessant voor de fraus-legisjurisprudentie, maar ook voor de beoordeling van de toepasselijkheid van art. 10a is het belangrijk of er sprake is van een samenstel van/verband tussen rechtshandelingen. Verder is het interessant omdat de Hoge Raad in navolging van de staatssecretaris expliciet refereert aan de keuzevrijheid van belastingplichtigen. Dat in casu de acquisitie ook op andere – fiscaal onvriendelijkere – wijze had kunnen plaatsvinden, achtte de Hoge Raad niet relevant, omdat het hier geen samenstel van rechtshandelingen betreft. De Hoge Raad onderschrijft hiermee de keuzevrijheid van belastingplichtigen, zolang het geen samenstel van rechtshandelingen betreft. Belastingplichtigen zijn daarmee dus geenszins verplicht altijd de fiscaal duurste weg te kiezen.1 Voorts teken ik aan dat uit HR 10 augustus 2001, BNB 2001/3992 blijkt dat de Hoge Raad de bewijslast in wezen ‘omdraait’ bij de wijze van financieren indien sprake is van een samenstel van rechtshandelingen.

Ten slotte wijs ik nog op HR 17 december 2004, BNB 2005/169, waarin de Hoge Raad op het eerste gezicht lijkt te hebben beslist dat er geen sprake kan zijn van fraus legis bij externe acquisities. In paragraaf 6.10 ga ik nader in op dit arrest. Daar verdedig ik dat met dit arrest niet vaststaat dat externe acquisities nimmer meer kunnen worden getroffen door fraus legis.