HR, 12-02-2013, nr. 11/00691

Het gerechtshof te 's-Gravenhage heeft bij arrest van 17 december 2010, de verdachte ter zake van 1. "enig geheim waarvan hij weet dat hij uit hoofde van beroep verplicht is het te bewaren, opzettelijk schenden, meermalen gepleegd", veroordeeld, maar met toepassing van art. 9a Sr geen straf of maatregel opgelegd. Het gerechtshof heeft voorts het openbaar ministerie niet-ontvankelijk verklaard in de vervolging van de verdachte ter zake van het onder 2 tenlastegelegde, en de benadeelde partij niet-ontvankelijk verklaard in haar vordering ten aanzien van het onder 1 tenlastegelegde.

De verdachte heeft cassatie ingesteld. Namens hem heeft mr. G. Spong, advocaat te Amsterdam, een schriftuur ingezonden houdende vijf middelen van cassatie.

Ten laste van de verdachte is onder 1 bewezenverklaard dat:

Deze bewezenverklaring steunt op de volgende bewijsmiddelen:

Het eerste middel klaagt dat niet uit de gebezigde bewijsmiddelen kan worden afgeleid dat de verdachte vertrouwelijke informatie, waaronder persoonsgegevens over [betrokkene 1] heeft doorgegeven aan [betrokkene 3]. Hetgeen verdachte blijkens de gebezigde bewijsmiddelen aan [betrokkene 3] heeft medegedeeld over [betrokkene 1], zou niet het opzettelijk schenden van een geheimhoudingsplicht als bedoeld in art. 272 Sr opleveren.

Verwezen wordt naar de volgende wettelijke bepalingen:

De gebezigde bewijsmiddelen houden wat betreft de door de verdachte gedane mededelingen aan [betrokkene 3] in dat verdachte tegen haar de naam [betrokkene 1] heeft genoemd, dat hij heeft gezegd dat [betrokkene 1] hem (verdachte) chanteerde en/of bedreigde, en dat de verdachte met [betrokkene 3] heeft gesproken over [betrokkene 1] en het een en ander over [betrokkene 1] heeft gezegd. Daaruit kan in ieder geval niet worden afgeleid dat de verdachte in november 2004 tegen [betrokkene 3] heeft gezegd dat [betrokkene 1] een zaak had aangespannen tegen een arts bij het medisch tuchtcollege en dat zij suïcidaal zou zijn. Dat behoeft op zichzelf nog niet tot cassatie te leiden. De onder zijn beroepsgeheim vallende gegevens die de verdachte zou hebben doorgegeven aan de psycholoog [betrokkene 2] en aan [betrokkene 3] zijn immers in de bewezenverklaring als alternatieven opgenomen ("en/of"). Die bewezenverklaring sluit derhalve niet uit dat genoemde gegevens enkel aan [betrokkene 2] zijn medegedeeld. Voor de bewezenverklaring dat de verdachte vertrouwelijke informatie heeft doorgegeven aan [betrokkene 3] dient dan echter wel uit de gebezigde bewijsmiddelen te kunnen worden afgeleid dat de verdachte in ieder geval één in de bewezenverklaring genoemd gegeven heeft overgebracht aan [betrokkene 3]. Daarbij heeft de steller van de tenlastelegging wat betreft de door de verdachte aan [betrokkene 3] doorgespeelde informatie klaarblijkelijk het laatstgenoemde, te weten de persoonsgegevens van [betrokkene 1], voor ogen gehad. Ten aanzien daarvan merkt de steller van het middel op dat uit de gebezigde bewijsmiddelen enkel blijkt dat de verdachte de naam van [betrokkene 1] tegen [betrokkene 3] heeft genoemd maar niet dat hij heeft aangegeven dat [betrokkene 1] een patiënt van hem was. Dat enkel noemen van een naam is weliswaar een 'direct identificerend persoonsgegeven', aldus de steller van het middel onder verwijzing naar art. 1 Wet bescherming persoonsgegevens, maar nu niet blijkt dat de verdachte aan [betrokkene 3] heeft medegedeeld dat [betrokkene 1] een patiënte van hem was, zou geen sprake zijn van het opzettelijk schenden van een geheimhoudingsplicht als bedoeld in art. 272 Sr.

Art. 272 Sr. stelt strafbaar de schending van de verplichting om een geheim te bewaren. Als 'geheim' in de zin van die bepaling moet beschouwd worden al hetgeen bestemd is om niet bekend te worden dan ter plaatse waar het door bevoegden wordt medegedeeld.1. Uit de gebezigde bewijsmiddelen blijkt niet meer dan dat de verdachte met [betrokkene 3] over [betrokkene 1] heeft gesproken, en dat de verdachte tegen [betrokkene 3] heeft gezegd dat [betrokkene 1]

hem chanteerde en/of bedreigde. Het enkel spreken over iemand zegt nog niets over de inhoud van hetgeen wordt besproken en betekent dus niet zonder meer dat er persoonsgegevens zijn gedeeld anders dan de naam, laat staan gegevens die hem in zijn hoedanigheid als hulpverlener zijn toevertrouwd. Dat een met name genoemde persoon een behandelrelatie is aangegaan, valt m.i. onder het beroepsgeheim van de betreffende verlener van gezondheidszorg, maar uit de bewijsmiddelen vloeit niet voort dat zodanige informatie is overgebracht. Wel de naam (van [betrokkene 1]), niet haar hoedanigheid van patiënt. De enkele mededeling dat je wordt bedreigd of gechanteerd en door wie, heeft daarmee niet te gelden als het openbaar maken van een geheim als bedoeld in art. 272 Sr. Er is geen sprake van een gegeven dat de verdachte uit hoofde van zijn beroep als psycholoog verplicht was te bewaren, zoals is bewezen verklaard. Niet duidelijk is dat er een verband bestaat tussen die bedreiging of chantage enerzijds, en de inhoud van de behandeling van [betrokkene 1] door de verdachte en de problematiek die de aanleiding en reden was voor die behandeling anderzijds. Niet duidelijk is dat de bedreiging of chantage in de uitoefening van zijn beroep als psycholoog ter kennis van de verdachte is gekomen, en dus of het een object van geheimhouding is.2. Dat zou natuurlijk heel goed het geval kunnen zijn, maar zonder nadere toelichting die ontbreekt, valt dat niet af te leiden uit de gebezigde bewijsmiddelen of het bestreden arrest, mede nu zoals de steller van het middel opmerkt, nergens uit blijkt dat de verdachte heeft gezegd dat [betrokkene 1] een patiënte van hem was. Nu derhalve van een verband met de behandeling door de verdachte niet blijkt, en het bedreigen of chanteren van iemand in zin algemeenheid niet als een gegeven kan worden aangemerkt dat door de bedreigde geheim gehouden dient te worden, is geen sprake van een geheim als bedoeld in art. 272 Sr.

Een en ander betekent dat de bewezenverklaring voor zover inhoudend dat de verdachte aan [betrokkene 3] vertrouwelijke informatie van [betrokkene 1] heeft doorgegeven, niet naar de eis der wet met redenen is omkleed. Het middel klaagt daarover terecht. Mijns inziens behoeft dat echter niet tot cassatie te leiden, omdat de bewezenverklaring met weglating van het deel dat ziet op het doorgeven van vertrouwelijke gegevens aan [betrokkene 3] kan worden gelezen, nu aldus de ernst, aard en kwalificatie van het bewezenverklaarde niet wordt aangetast.3. Het doorgeven van vertrouwelijke gegevens aan [betrokkene 2] blijft immers staan. Door die lezing ontvalt de grondslag aan het middel en is het middel tevergeefs voorgesteld.

Het tweede middel klaagt dat het hof ten onrechte de mededeling dat [betrokkene 1] een zaak had aangespannen tegen een arts bij het medisch tuchtcollege, heeft aangemerkt als een geheim dat de verdachte in zijn hoedanigheid van behandelend psycholoog verplicht was te bewaren, althans dat het hof dat oordeel onvoldoende heeft gemotiveerd gelet op het door verdachte ter zitting in hoger beroep voorgelezen "betoog".

Voor zover wordt geklaagd dat de verdachte ter terechtzitting een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt heeft ingenomen met de hiervoor omschreven strekking en dat het hof daarop in strijd met art. 359, tweede lid, Sv niet heeft gereageerd, geldt dat niet met voldoende duidelijkheid is aangegeven op welk standpunt wordt gedoeld en waar(uit) zou blijken dat dit standpunt naar voren is gebracht.4. Nu ik het bedoelde standpunt ook niet zelf hebben kunnen aantreffen in het door de verdachte ter terechtzitting in hoger beroep van 3 december 2010 voorgelezen 'Betoog met weerleggingen voor de aan verdachte ten laste gelegde feiten bij hoger beroep' (waarnaar in de toelichting op het middel wordt verwezen), faalt het middel in zoverre bij gebrek aan feitelijke grondslag.

Voor zover wordt aangevoerd dat nu de procedures bij het medisch tuchtcollege in beginsel openbaar zijn ingevolge art. 70, eerste lid, Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg, er geen sprake is van een geheim dat bewaring verdient, geldt het volgende. De gebezigde bewijsmiddelen houden in dat de verdachte aan psycholoog [betrokkene 2] heeft gezegd dat [betrokkene 1] een tuchtrechtelijke procedure had aangespannen tegen een KNO-arts en daarna suïcidale neigingen heeft gehad omdat die procedure voor haar onbevredigend was verlopen, dat de verdachte die gegevens aan [betrokkene 2] heeft verstrekt in het kader van de (vermeende) overdracht van de behandeling van [betrokkene 1] aan [betrokkene 2], en dat die gegevens in zijn optiek vallen onder het beroepsgeheim (bewijsmiddel 7 en 8). Daaruit kan onder meer worden afgeleid dat [betrokkene 1] de mededeling over de door haar aangespannen procedure heeft gedaan tijdens de behandeling door de verdachte, dat dit gegeven de verdachte dus ter kennis is gekomen in de uitoefening van zijn beroep als psycholoog, en dat [betrokkene 1] vooraf, noch achteraf toestemming heeft gegeven om dit gegeven aan [betrokkene 2] mede te delen.

Uit de gebezigde bewijsmiddelen kan worden afgeleid dat zowel [betrokkene 1], als verdachte zelf, de mededeling over de door [betrokkene 1] aangespannen procedure als vertrouwelijke informatie en/of vallend onder het beroepsgeheim beschouwde. Hierdoor heeft het hof zonder blijk te geven van een onjuiste rechtsopvatting en niet onbegrijpelijk deze informatie aangemerkt als een geheim in de zin van art. 272 Sr. Ik wijs er daarbij nog op dat het in beginsel aan de geheimhouder is om te bepalen of iets geheim moet blijven5., en verdachte - zoals ik eerder opmerkte - zelf blijkens bewijsmiddel 7 van oordeel was dat dat gegeven onder het beroepsgeheim valt. Anders dan de steller van het middel meent, doet daaraan niet af dat een tuchtrechtelijke procedure in de regel in het openbaar wordt behandeld en dat [betrokkene 2] dus ook op een andere (zij het omslachtige) manier kennis had kunnen nemen van dat gegeven.6. Het gaat erom dat [betrokkene 1] een en ander in vertrouwen aan de verdachte heeft verteld in zijn hoedanigheid als haar behandelend psycholoog en dat uit de gebezigde bewijsmiddelen kan worden afgeleid dat zij niet wilde dat dit gegeven openbaar werd gemaakt. Indien de steller van het middel het bij het juiste eind zou hebben kan hetzelfde worden gezegd van een strafblad met veroordelingen die in het openbaar zijn uitgesproken.

Het middel faalt dus.

Het derde middel klaagt dat het hof heeft verzuimd uitdrukkelijk te beslissen op het beroep op afwezigheid van alle schuld wegens dwaling ten aanzien van de wederrechtelijkheid van het bewezenverklaarde feit en/of dwaling in de feiten voor zover het opzettelijk handelen jegens psycholoog [betrokkene 2] betreft.

Het middel doelt op hetgeen de verdachte ter terechtzitting in hoger beroep heeft verklaard, voor zover inhoudend:

Aldus zou een beroep zijn gedaan op een rechtsdwaling, dat wil zeggen op een verontschuldigbare onbewustheid ten aanzien van de ongeoorloofdheid van de hem verweten schending van zijn geheimhoudingsplicht. Het hof heeft dat verweer echter zo verstaan dat het doorbreken van de geheimhoudingsplicht door bedoelde beroepscode gelegitimeerd werd nu er een direct gevaar voor suïcide door [betrokkene 1] bestond. Die aan de feitenrechter voorbehouden uitleg van een verweer is niet-onbegrijpelijk gelet op hetgeen de verdachte ter terechtzitting in hoger beroep heeft verklaard. Die verklaring houdt namelijk blijkens het proces-verbaal van die zitting direct na het citaat in dat de verdachte aan [betrokkene 2] heeft verteld dat [betrokkene 1] hem had verteld dat zij na de onbevredigende afloop van de door haar ingezette tuchtrechtelijke procedure tegen een KNO-arts suïcidale neigingen had gehad. Daaruit heeft het hof niet onbegrijpelijk afgeleid dat de verdachte met de 'pathologie van [betrokkene 1]' doelde op haar suïcidale neigingen. Het hof heeft dat verweer vervolgens verworpen op de grond dat dat directe gevaar voor suïcide niet aannemelijk is geworden en dat het verweer (dus) feitelijke grondslag mist. Daarmee heeft het hof hetgeen door de verdachte is aangevoerd zonder blijk te geven van een onjuiste rechtsopvatting, toereikend gemotiveerd en niet onbegrijpelijk verworpen.

Het middel faalt.

Het vierde middel klaagt over de ontoereikend gemotiveerde verwerping van het beroep op psychische overmacht voor zover de verdachte zijn beroepsgeheim opzettelijk heeft geschonden door ook aan [betrokkene 3] informatie omtrent [betrokkene 1] te geven.

Het hof heeft het beroep op psychische overmacht verworpen op de grond dat de feitelijke grondslag voor dat beroep ontbreekt. Het hof heeft overwogen dat het geenszins uitgesloten is dat de verdachte onder druk heeft gestaan omdat hij tijdens zijn huwelijk een seksuele relatie was aangegaan met [betrokkene 3], en daarnaast ook eenmalig seksueel contact met [betrokkene 1] heeft gehad, maar dat niet aannemelijk is geworden dat door [betrokkene 3] en/of [betrokkene 1] een zodanige druk op de verdachte is uitgeoefend dat hij daaraan redelijkerwijs geen weerstand kon en behoefde te bieden. Dat oordeel geeft geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting en is niet onbegrijpelijk. Anders dan de steller van het middel, lees ik in die overweging niet dat het hof het uitgesloten heeft geacht dat sprake was van een van buiten komende drang, te weten een dreigende aangifte van verkrachting door [betrokkene 1] en de eis dat de verdachte zijn relatie met [betrokkene 3] zou beëindigen. Daarin lees ik (slechts) dat het Hof niet aannemelijk heeft gedacht dat die eventuele drang van buiten zodanig was dat de verdachte daaraan redelijkerwijs geen weerstand kon en behoefde te bieden. Het middel faalt derhalve reeds bij gebrek aan feitelijke grondslag.

Het vijfde middel klaagt dat art. 6 EVRM is geschonden doordat tussen het instellen van beroep in cassatie en de ontvangst ter griffie van de Hoge Raad van de stukken meer dan acht maanden zijn verstreken, zodat de redelijke termijn is overschreden.

De klacht is terecht voorgesteld. Zoals de steller van het middel zelf ook opmerkt kan de Hoge Raad volstaan met de constatering dat de redelijke termijn is overschreden nu door het hof met toepassing van art. 9a Sr geen straf of maatregel is opgelegd en er dus geen plaats is voor strafvermindering.

Het eerste middel behoeft m.i. niet tot cassatie te leiden. De overige middelen falen, waarbij het derde en vierde middel met de aan art. 81 RO ontleende motivering kunnen worden afgedaan.

Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.