2.4.7 Voorstellen tot hervorming

Punitive damages zijn, ook in de landen waarin zij een eigen plaats hebben verworven, bepaald niet onomstreden. Om tegemoet te komen aan de veelvuldige kritiek is in de Verenigde Staten een aantal maatregelen getroffen. Deze variëren van het reduceren van gevallen waarin het opleggen van punitive damages is toegestaan tot het aanbrengen van andere beperkingen zoals het verzwaren van de eisen aan het bewijs en het stellen van wettelijke maxima, bijvoorbeeld gerelateerd aan het bedrag voor compensatory damages. Ook wordt in sommige staten het proces gesplitst in een deel voor de toekenning van compensatory damages en een deel voor punitive damages en bestaat soms de verplichting tot afdracht van (een deel van) de punitive damages aan de staat of aan een fonds.1

In Engeland is in 1993 in het kader van de herziening van het schadevergoedingsrecht door de Law Commission een 'Consultation Paper' vervaardigd, waarin de mogelijkheid van toekenning van 'exemplary, aggravated en resti-tutionary damages' ter discussie wordt gesteld.2 Dat heeft vervolgens geresulteerd in een rapport van de commissie met een advies en een voorstel voor een wet op dit punt.3 In het rapport wordt een voorkeur uitgesproken voor handhaving van een vorm van exemplary damages en wordt een voorstel gedaan om de gevallen waarin punitive damages4 kunnen worden toegekend wettelijk af te bakenen. Bij deze keuze speelt een belangrijke rol dat volgens de commissie voor aggravated en exemplary damages een zinvolle functie is weggelegd bij de bescherming tegen inbreuken op zogenaamde 'personality interests'. Bij dergelijke inbreuken ontstaat voornamelijk 'intangible loss', zoals 'diminution of reputation, loss of self-esteem and dignity, feelings of outrage, humiliation, insult, degradation and the like',5 waarvan het bestaan en de omvang niet objectief zijn vast te stellen en waarbij het (compensatoire) schadevergoedingsrecht tekortschiet.

Voorgesteld wordt om de mogelijkheid van de toekenning van 'punitive damages' te baseren op een algemeen criterium en derhalve niet langer vast te houden aan de door Lord Devlin geformuleerde willekeurig geachte categorieën. Toekenning van deze damages zou mogelijk moeten zijn indien andere sancties ontoereikend zijn en indien vaststaat dat 'the defendants conduct shows a deliberate and outrageous disregard for the plaintiff's rights'.6 Voorts zou de toekenning en de vaststelling van de omvang uitsluitend aan de rechter (en niet aan een jury) dienen te worden overgelaten. Daarnaast doet de commissie nog op verschillende andere punten suggesties voor de uitwerking.