213 Contra-enquête van rechtswege; voorwaarden

Bij een voorlopig getuigenverhoor is tegenbewijs – mits de wederpartij bij het verhoor is verschenen1 – van rechtswege toegelaten (art. 189 jo. 168 Rv).2 Dit betekent dat er geen interlocutoire beslissing van de rechter nodig is om de wederpartij tot een tegengetuigenverhoor toe te laten.3 Er gelden echter wel voorwaarden. Ten eerste heeft een partij alleen het recht op een tegengetuigenverhoor als hij bij het getuigenverhoor van zijn wederpartij is verschenen (art. 190 lid 2 Rv).4 Ten tweede mag het leveren van tegenbewijs alleen zien op het feitelijk gebeuren waarover de verzoeker getuigen mag doen horen volgens de beschikking waarbij het voorlopig getuigenverhoor is toegewezen.5 De verweerder die andere feiten wenst te onderzoeken dan die, omschreven in het verzoek tot het houden van een voorlopig getuigenverhoor, kan tijdens de verzoekschriftprocedure wel een tegenverzoek doen. In dit tegenverzoek kan de verweerder verzoeken om het voorlopig getuigenverhoor uit te strekken tot bewijs van andere feiten dan de in het verzoekschrift vermelde feiten.6 In het arrest Boekhoorn/Cyrte7 oordeelde de Hoge Raad dat de verweerder niet alleen de onjuistheid mag bewijzen van hetgeen de verzoeker blijkens het probandum in zijn verzoekschrift wenst te bewijzen. De verweerder mag ook de verklaringen van de namens de verzoeker gehoorde getuigen ontzenuwen, door de betrouwbaarheid van die verklaringen aan te tasten.8 Dit volgt ook uit het doel van het tegenbewijs (ontkrachten van bewijs van de wederpartij)9 en art. 179 lid 2 Rv, dat toelaat dat getuigen met elkaar worden geconfronteerd. In zijn noot onder het arrest meent Rijssen dat alleen vragen mogen worden gesteld over tegenstrijdigheden en inconsequenties in de afgelegde verklaringen; de vragen mogen niet gericht zijn op de (on)betrouwbaarheid van de getuige zelf.