HR, 26-10-2004, nr. 00956/04

Verdachte is door het Gerechtshof te Amsterdam vrijgesproken van het haar bij inleidende dagvaarding tenlastegelegde.

De Advocaat-Generaal bij het Hof heeft één middel van cassatie voorgesteld.

Bij inleidende dagvaarding is aan de verdachte tenlastegelegd dat zij zich - kort gezegd - in drie jaar tijd zes maal schuldig zou hebben gemaakt aan poging tot moord danwel doodslag, subsidiair poging tot zware mishandeling al dan niet met voorbedachten rade, meer subsidiair mishandeling met voorbedachten rade op zes verschillende kinderen in twee kinderdagverblijven.

Het Hof heeft de verdachte vrijgesproken en te dien aanzien in zijn arrest het volgende overwogen:

In het middel wordt gesteld dat het Hof blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting bestaande in hantering van een onjuiste maatstaf bij de waardering van het bewijsmateriaal, door te oordelen dat voldaan moet zijn aan de door het Hof geformuleerde voorwaarde b, willen de uitkomsten van de statistische berekeningen kunnen bijdragen tot de bewijsvoering. Voorts keert het middel zich tegen de door het Hof geformuleerde voorwaarde c.

Bij de beoordeling van het middel dient te worden vooropgesteld hetgeen de Hoge Raad overwoog in zijn arrest van 4 mei 2004, LJN AO5061 met betrekking tot de nadere motivering van een vrijspraak:

Het oordeel van het Hof begrijp ik als volgt. Het mag dan zo zijn dat in zijn algemeenheid de kans dat een kinderdagverblijfleidster 11 of meer van 14 ALTE-incidenten met aan haar zorg toevertrouwde kinderen meemaakt dan wel ALTE-incidenten bij zes kinderen in 33 maanden, zo gering is dat deze vrijwel nooit aan toeval kan worden toegeschreven, daarmee is nog niet gezegd dat deze incidenten in concreto aan handelen of nalaten van die kinderdagverblijfleidster moeten worden toegeschreven, omdat het, mede gelet op de aannames waarvan bij de berekeningen van genoemde kans is uitgegaan, heel wel mogelijk is dat in concreto aan deze incidenten een andere oorzaak ten grondslag ligt zoals een buiten die kinderdagverblijfleidster gelegen medische oorzaak.1. Daarbij zal het Hof geïnspireerd zijn door hetgeen het onder 2 overweegt over de bevindingen van een kinderarts, die voor een aantal gevallen een mogelijke medische verklaring voor het ALTE-incident inhouden, en die het Hof tot de conclusie brengen dat in geen van de tenlastegelegde gevallen valt uit te sluiten dat de geconstateerde ziekteverschijnselen bij de kinderen een medische oorzaak hebben gehad. Voorts heeft het Hof kennelijk zwaar doen wegen dat de deskundige Elffers bij zijn conclusie de kanttekening plaatst, dat deze conclusie op zichzelf niet aantoont dat verdachte de hand heeft gehad in de incidenten, aangezien het in principe denkbaar is dat andere verklaringen bestaan voor het zo veelvuldig voorkomen van incidenten wanneer verdachte de zorg over kinderen heeft.

Een en ander brengt mee, dat het oordeel van het Hof niet onbegrijpelijk is. Voor het overige is het zodanig verweven met waarderingen van feitelijke aard dat het zich niet leent voor verdere toetsing in cassatie. Anders dan het middel wil valt dus niet in te zien dat het Hof bij de waardering van het statistische bewijsmateriaal een onjuiste maatstaf heeft gehanteerd.

De in de toelichting op het middel genoemde omstandigheid dat in genoemde kansberekeningen rekening is gehouden met de frequentie van het optreden van (ziekten die oorzaak zijn van) een ALTE-incident doet aan het voorgaande niet af. Ook al wordt bijvoorbeeld bij de berekening van de kans dat ik in het verkeer zonder eigen toedoen een aanrijding krijg meegewogen de kans dat een ander die aanrijding veroorzaakt, en eerstgenoemde kans zeer gering wordt geacht, dan is daarmee nog niet gezegd dat àls ik een aanrijding krijg deze aan mij en niet aan de derde te wijten is. Het kan het Hof dan ook niet euvel worden geduid dat het in het licht van de concrete omstandigheden van het geval heeft willen uitsluiten dat zich een voor de hand liggende oorzaak voor een of meer ALTE-incidenten voordeed. In dat verband is voorts niet zonder belang dat de berekeningen van genoemde kans zullen moeten worden herzien wanneer een of meer van de ALTE-incidenten aan een concrete medische oorzaak moeten worden geweten. Neemt het aantal onverklaarde ALTE-incidenten af, dan stijgt immers de kans dat een kinderdagverblijfleidster deze meemaakt hetgeen er toe leidt dat het toeval dus een grotere rol speelt. Ik wijs op de door het Hof aangehaalde conclusie van dr. Zwinderman, dat bij drie kinderen de kans 2 op 1000 is.

Anders dan het middel wil tast het Hof door het stellen van genoemde voorwaarde b dus niet het uitgangspunt aan van de statistische berekeningen, maar geeft het aan dat het aan de uitkomsten daarvan in het concrete geval pas consequenties kan verbinden als aan genoemde voorwaarde is voldaan.2.

Overigens begrijp ik niet goed waarom de steller van het middel bezwaar maakt tegen het stellen van de hier aan de orde zijnde voorwaarde b. Zij acht immers voorwaarde a, dat voor het statistische verband tussen verdachte en de op de telastlegging genoemde incidenten geen alternatieve verklaring bestaat, wèl terecht gesteld. Wat is voorwaarde b meer dan een verbijzondering van voorwaarde a ?

Het middel maakt ook bezwaar tegen voorwaarde c. Deze voor waarde houdt in dat er in elke individuele zaak ook concrete andere bewijsmiddelen voorhanden moeten zijn die wijzen op een causaal verband tussen het handelen en/of nalaten van verdachte en het zich voordoen van de incidenten. Ik begrijp deze voorwaarde zo dat ook als op grond van statistische berekeningen ervan kan worden uitgegaan dat de ALTE-incidenten aan verdachtes doen of laten moeten worden toegeschreven, er bewijsmateriaal moet zijn waarin verdachtes handelen en het causaal verband tussen dat doen of laten en de verschijnselen die het ALTE-incident uitmaken per individueel geval wordt geconcretiseerd. Reeds in het licht van de inhoud van de tenlastelegging, die uitsluitend is toegesneden op het verrichten van handelingen van verdachte, terwijl op grond van genoemde berekeningen hoogstens kan worden gekomen tot handelen òf nalaten van verdachte als oorzaak van de ALTE-incidenten, is het stellen van die voorwaarde niet onbegrijpelijk en geeft deze niet blijk van hantering van een onjuiste maatstaf bij de waardering van het bewijsmateriaal.

Het middel faalt.

Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.