HR, 22-06-2004, nr. 01431/03

Verdachte is door het Gerechtshof te 's-Gravenhage wegens "overtreding van artikel 62 van het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990" veroordeeld tot een geldboete van € 500,-, subsidiair tien dagen hechtenis en ontzegging van de bevoegdheid motorrijtuigen te besturen voor de duur van vier maanden, waarvan twee maanden en acht dagen voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren.

Namens verdachte heeft mr. A.J.M. Bommer, advocaat te Rotterdam, één middel van cassatie voorgesteld.

Het middel houdt in dat het Hof de art. 359 lid 3 en 415 Sv heeft geschonden omdat het de bewezenverklaring niet voldoende met redenen heeft omkleed.

Het Hof heeft ten laste van verdachte bewezenverklaard dat:

Het Hof heeft deze bewezenverklaring gebaseerd op de volgende bewijsmiddelen:

Het Hof heeft door verdachtes raadsman ter zitting gevoerde verweren als volgt weergegeven en verworpen:

In de toelichting op het middel wordt gesteld dat het Hof op ontoereikende gronden is voorbijgegaan aan het verweer dat uit het in de bewijsmiddelen genoemde testrapport niet blijkt dat op de gemeten snelheid in aftrek is gebracht de maximale afwijking die voor de onderhavige snelheidsmeter is vastgesteld. Voorts wordt in de toelichting op het middel geklaagd over de verwerping van het beroep op onvoldoende betrouwbaarheid van de meetresultaten. Volgens de steller van het middel neemt het ontbreken van een wettelijke regeling ter zake van de eisen waaraan een snelheidsmeter moet voldoen en van de wijze waarop wordt bepaald of aan die eisen is voldaan niet weg dat een onderzoek waarbij wordt nagegaan hoe betrouwbaar een snelheidsmeter als de onderhavige is, moet voldoen aan zekere minimumeisen, zoals bekendheid van de gebruikte meetapparatuur, methode van onderzoek en deskundigheid van de onderzoeker. Ten slotte wordt nog geklaagd dat het Hof geheel is voorbijgegaan aan het verweer dat het onderhavige testrapport te oud was om nog een betrouwbaar beeld van de nauwkeurigheid van de gebezigde snelheidsmeter te kunnen opleveren.

De Hoge Raad heeft in een reeks uitspraken beslist dat het begrip "maximumsnelheden" in art. 21 RVV 1990 naar redelijke uitleg doelt op de werkelijk1. gereden snelheid.2. Voor die gevallen waar een snelheidsmeter is gebezigd waarvoor een regeling is getroffen in de thans op art. 49 lid 1 Politiewet 1993 gebaseerde Regeling meetmiddelen politie betekent dit dat op de gemeten snelheid een correctie moet worden toegepast, en wel bij snelheden tot en met 100 km/u een aftrek van 3 km/u, bij hogere snelheden een omrekening van de gemeten snelheid naar de werkelijke snelheid door de gemeten snelheid te vermenigvuldigen met 100/1033. (zie art 1.1.4.b van de bijlage bij genoemde Regeling).

In het onderhavige geval is de snelheid tijdens het volgen van het door verdachte bestuurde motorrijtuig gemeten met behulp van de in een politievoertuig aanwezige boordsnelheidsmeter. Voor die snelheidsmeters bevat genoemde Regeling - zoals in art. 1 onder a met zoveel woorden is bepaald - geen voorschriften omtrent de maximaal toelaatbare fouten bij meting terwijl zodanige voorschriften ook niet bij enige andere algemeen kenbare regeling zijn gegeven. Voor gevallen als het onderhavige waarin de snelheid is gemeten met laatstbedoelde snelheidsmeter overwoog de Hoge Raad in zijn arrest van 17 juni 1997, NJ 1997, 7354.:

Het Hof stelt zich op het standpunt dat slechts dan een aftrek van de maximale afwijking zou zijn aangewezen wanneer nader bewijs omtrent die afwijking ontbreekt. Dat laatste is volgens het Hof niet het geval: het bij de snelheidsmeter behorende testrapport bevat die afwijking.

Volgens de steller van het middel bevat het testrapport niet de maximale afwijking. Hoe het Hof uit het testrapport heeft opgemaakt dat dat wel het geval is, legt het Hof niet uit. Het testrapport spreekt slechts van "werkelijke snelheid" zonder dat duidelijk wordt hoe tot vaststelling van deze "werkelijke snelheid" is gekomen, met andere woorden of en in hoeverre daarbij een foutenmarge, anders dan die welke in het meetproces onvermijdelijk ligt besloten5., in acht is genomen. Immers, betekent het in het testrapport gebezigde begrip "werkelijke snelheid" de ten minste gereden werkelijke snelheid (waarin dan de maximale meetfout besloten zou liggen), of is de "werkelijke snelheid" niet vastgesteld aan de hand van de maximale miswijzing van de boordsnelheidsmeter maar aan de hand van een gemiddelde miswijzing? In dit verband is bepaald niet geruststellend dat - naar een blik over de papieren muur leert - het voor het bewijs gebezigde testrapport laat zien dat bij snelheden vanaf 110 km/u meetfouten zijn gehanteerd die variëren van 3,6 % tot 5,3 % welke geen oplopend of aflopend, maar een fluctuerend beeld vormen. Een en ander brengt mee dat het oordeel van het Hof dat de "werkelijke snelheid" als vermeld in het testrapport is bepaald met inachtneming van de maximale afwijking zonder nadere motivering, die ontbreekt, niet begrijpelijk is.

Ik wijs er nog op, dat de onderhavige zaak verwantschap vertoont met de gevallen die aan de orde waren in HR 12 maart 1996, NJ 1996, 511 m.nt. 'tH en HR 17 juni 1997, NJ 1997, 735 m.nt. JdH onder NJ 1997, 736. In die gevallen werd het vonnis vernietigd omdat in het geheel niet bleek van enige correctie op de met een boordsnelheidsmeter gemeten snelheid, in het onderhavige geval blijkt wel dat met een afwijking van de snelheidsmeter rekening is gehouden maar niet of dat - zoals HR 17 juni 1997, NJ 1997, 735 voorschrijft - de maximale afwijking was. Daarom brengt ook de in genoemde arresten uitgezette lijn mee dat het onderhavige arrest niet in stand kan blijven.

Aan klachten over de betrouwbaarheid van het testrapport, omdat niet duidelijk is door wie het is opgemaakt, of een geijkte snelheidsmeter is gebruikt en of degene die het testrapport heeft opgesteld ter zake kundig is, gaat het Hof voorbij met in de kern van de zaak de overweging dat voor boordsnelheidsmeters van politievoertuigen geen wettelijke regeling bestaat. Daarmee laat het Hof onbesproken of genoemde klachten feitelijke grondslag missen, zodat er in cassatie van moet worden uitgegaan dat inderdaad niet viel vast te stellen door wie het testrapport is opgemaakt, of een geijkte snelheidsmeter is gebruikt en of degene die het testrapport heeft opgesteld ter zake kundig was.

In het licht van de strenge eisen die in genoemde Regeling worden gesteld aan ter constatering van overschrijding van de maximumsnelheid te bezigen snelheidsmeters had mijns inziens van het Hof minstgenomen mogen worden verwacht dat het bij de verwerping van het beroep op de betrouwbaarheid van het testrapport had uiteengezet dat en waarom het testrapport impliceerde dat hantering van de daarin opgenomen verschillen tussen gemeten en werkelijke snelheid leidde tot de bepaling van een werkelijke snelheid die qua betrouwbaarheid van de omrekening van gemeten naar werkelijke snelheid viel te vergelijken met die gemeten met snelheidsmeters waarvoor genoemde Regeling wel voorschriften bevat.6. Uit een oogpunt van gelijke rechtsbedeling gaat het immers niet aan dat er grote verschillen bestaan tussen maatstaven die worden gehanteerd bij het afleiden van de werkelijk gereden snelheid uit de gemeten snelheid. Nu het Hof heeft nagelaten op genoemd verweer te responderen is de bewezenverklaring ook op dit punt onvoldoende met redenen omkleed.

Zoals in de toelichting op het middel wordt gesteld had het Hof, zoals in het voorgaande ligt besloten, bij de bespreking van het betrouwbaarheidsverweer inderdaad ook niet voorbij mogen gaan aan de klacht over de ouderdom van het testrapport.

Het middel slaagt.

Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen waarop het bestreden arrest zou dienen te worden vernietigd.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest en verwijzing naar een aangrenzend Hof teneinde op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.