HR, 04-05-2004, nr. 02007/03

"De oudste raadsheer legt de raadsvrouw voor dat de beslissing tot aanhouding van de behandeling niet door de griffier of griffie, maar door de rechter en ter terechtzitting wordt gedaan, en vraagt haar waarom zij niet na de zitting heeft geïnformeerd of de rechtszaak is aangehouden.

De raadsvrouw verklaart dat zij dit thans wel altijd verifieert.

De advocaat-generaal wil niet uitsluiten dat er destijds tegen de raadsvrouw gezegd is dat de zaak aangehouden zou worden."

"De verdachte is in eerste aanleg gedagvaard om te verschijnen ter terechtzitting van de politierechter te Amsterdam van 29 maart 2001. De dagvaarding is op 12 maart 2001 aan de verdachte in persoon uitgereikt. De verdachte is bij vonnis van de politierechter te Amsterdam van 29 maart 2001 bij verstek veroordeeld.

Tegen dit vonnis is, blijkens de daarvan opgemaakte akte, namens de verdachte op 8 juni 2001 hoger beroep ingesteld door M.G.C. van Riet, advocaat te Hoorn, die verklaarde daartoe bepaaldelijk door de verdachte te zijn gevolmachtigd.

Ter beoordeling staat de vraag of de verdachte kan worden ontvangen in het namens hem tegen het onderhavige vonnis ingestelde hoger beroep.

Door de raadsvrouwe is betoogd dat de verdachte ontvankelijk is in het hoger beroep. Zij heeft daartoe, zakelijk weergegeven, het volgende aangevoerd.

Bij brief van 16 maart 2001 is aan de politierechter te Amsterdam verzocht om de behandeling van de strafzaak van de verdachte voor onbepaalde tijd aan te houden in verband met een omtrent verdachte uit te brengen voorlichtingsrapportage. Omdat een reactie uitbleef is op 26 maart 2001 telefonisch contact opgenomen met een zekere [betrokkene 1], verbonden aan de strafgriffie van de rechtbank Amsterdam. Hij heeft de raadsvrouwe verzocht om per fax expliciet om een telefonische beslissing op het voormelde verzoek om aanhouding te vragen. Dienovereenkomstig heeft de raadsvrouwe op 26 maart 2001 een brief aan de politierechter gestuurd. Op 27 maart 2001 werd, naar aanleiding van laatstgenoemde brief, telefonisch contact opgenomen door de griffier. Hij deelde als beslissing van de politierechter mede, dat het verzoek om aanhouding was gehonoreerd. Op de vraag van de raadsvrouwe hoe nu verder te handelen werd medegedeeld dat noch de verdachte noch de raadsvrouwe ter terechtzitting hoefde te verschijnen. Er zou een nieuwe oproeping verzonden worden.

Bij brief van 5 juni 2001 is de - inmiddels gereed zijnde - rapportage aan de rechtbank verstuurd met het verzoek de zaak opnieuw op de zitting te plaatsen. Op 6 juni 2001 werd wederom contact opgenomen met de strafgriffie van de rechtbank. Duidelijk werd toen dat de zaak op de terechtzitting was behandeld en dat de verdachte was veroordeeld. De uitspraak zou inmiddels onherroepelijk zijn omdat de inleidende dagvaarding aan de verdachte in persoon was betekend.

De raadsvrouwe stelt zich echter op het standpunt dat de verdachte onder deze omstandigheden mocht vertrouwen op de mededeling van de griffier dat het verzoek om aanhouding gehonoreerd was. Er kan verdachte dan ook niet worden verweten dat hij noch zijn raadsvrouwe zijn verschenen ter terechtzitting van de politierechter te Amsterdam van 29 maart 2001. Verdachte heeft op zijn vroegst kennis kunnen nemen van dit vonnis op 30 mei 2001. Het vonnis was derhalve nog niet onherroepelijk en de verdachte dient mitsdien te worden ontvangen in zijn hoger beroep, aldus de raadsvrouwe.

Het hof verwerpt dit verweer.

De raadsvrouwe heeft, kort gezegd, aangevoerd dat de verdachte ontvankelijk is in zijn hoger beroep, nu door een griffier van de rechtbank Amsterdam, telefonisch aan de raadsvrouwe is medegedeeld dat de zaak ter terechtzitting (door de politierechter) zou worden aangehouden, zodat de verdachte ervan uit mocht gaan dat er geen vonnis zou worden gewezen in deze zaak en de zaak mitsdien niet onherroepelijk is geworden.

Uit het onderzoek ter terechtzitting is gebleken dat de verdachte noch zijn raadsvrouwe zich voorafgaand aan de terechtzitting van 29 maart 2001 persoonlijk met de behandelend politierechter heeft verstaan omtrent het onderhavige verzoek tot aanhouding van de behandeling van de zaak. Een verdachte die een verzoek tot uitstel van de behandeling van zijn zaak doet of laat doen, mag er in beginsel niet van uitgaan dat het verzoek zonder meer zal worden ingewilligd. Het staat immers ter beoordeling van de rechter of hij de aangevoerde reden aannemelijk en van voldoende gewicht acht voor uitstel. In de regel mag daarom in een geval als het onderhavige, waarin de dagvaarding om ter terechtzitting te verschijnen aan verdachte in persoon is uitgereikt van de verdachte worden gevergd dat hij zich - ook nadien - op de hoogte stelt van het al dan niet doorgaan van de behandeling van zijn zaak, althans dat hij er zorg voor draagt dat hij daaromtrent wordt geïnformeerd. Hieraan doet niet af dat vóór de zitting van een griffier is vernomen dat uitstel zal worden verleend zoals is gesteld, nu niet aannemelijk is geworden dat deze mededeling berustte op een beslissing of toezegging van de politierechter zelf.

Nu het hoger beroep is ingesteld na het verstrijken van de termijn genoemd in artikel 408, eerste lid, van het Wetboek van Strafvordering, immers eerst op 8 juni 2001 kan de verdachte niet in zijn hoger beroep worden ontvangen."

"Ik heb na de zitting van de eerste rechter gebeld om de uitspraak in mijn zaak te vernemen. Mij is op dat moment gezegd, dat als ik een brief betreffende het vonnis van de politierechter zou krijgen, ik nog veertien dagen de tijd had om hoger beroep in te stellen. Na ontvangst van voormelde brief ben ik meteen naar de griffie gegaan en heb ik hoger beroep ingesteld."

"Volgens artikel 408 van het Wetboek van Strafvordering moet in een geval als het onderhavige het hoger beroep worden ingesteld binnen veertien dagen na de einduitspraak van de eerste rechter. Nu het hoger beroep pas na het verstrijken van die termijn, immers eerst op 9 augustus 1993 is ingesteld, kan verdachte niet in het hoger beroep worden ontvangen."

"Aldus overwegende heeft het Hof zijn beslissing ontoereikend gemotiveerd, gelet op hetgeen door de verdachte () ter terechtzitting is aangevoerd. Uit 's Hofs overweging kan immers niet worden afgeleid of het Hof heeft geoordeeld dat het door de verdachte aangevoerde niet aannemelijk is geworden dan wel dat het aldus aangevoerde niet kan leiden tot ontvankelijkheid van het door de verdachte ingestelde beroep. Het Hof had echter inzicht behoren te geven in zijn gedachte()gang in deze, in aanmerking genomen dat indien de verdachte zou zijn afgegaan op hem binnen de wettelijke beroepstermijn op zijn verzoek verstrekte ambtelijke informatie waardoor bij hem de gerechtvaardigde verwachting was gewekt dat voor hem een beroepstermijn van 14 dagen gold welke eerst zou aanvangen nadat hij een schriftelijke mededeling met betrekking tot het door de Politierechter gewezen vonnis had ontvangen, zulks meebrengt dat de verdachte alsnog ontvankelijk is in het door hem, binnen laatstbedoelde termijn, ingestelde hoger beroep."

"omdat een enkele telefoonnotitie van de secretaresse van de raadsman onvoldoende basis biedt om daarop een gerechtvaardigd vertrouwen te stoelen dat de officier van justitie niet - alsnog - tot vervolging over zal gaan."

"Aldus heeft het Hof geen inzicht gegeven in zijn gedachtegang.

Indien het als zijn oordeel tot uitdrukking heeft willen brengen dat een door of namens de Officier van Justitie telefonisch aan de secretaresse van de raadsman van de verdachte doorgegeven toezegging omtrent niet-vervolging niet kan gelden als een aan de verdachte gedane toezegging heeft het blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting.

Maar indien het Hof zulks niet heeft miskend, is de verwerping van het verweer ontoereikend gemotiveerd. Het Hof had naar aanleiding van het gevoerde verweer, de ter staving daarvan overgelegde stukken, en de reactie van de Officier van Justitie, waarin de stelling dat een beslissing tot niet-vervolging aan de verdediging ter kennis is gebracht op zichzelf niet is weersproken, ervan moeten blijk geven te hebben onderzocht a) of vanwege het Openbaar Ministerie de beslissing omtrent niet-vervolging inderdaad telefonisch aan de secretaresse van de raadsman van de verdachte is doorgegeven en b) of de overgelegde telefoonnotitie een juiste en volledige weergave bevat van hetgeen door of namens de Officier van Justitie aan de secretaresse van de raadsman is meegedeeld, terwijl bij ontkennende beantwoording van de onder b vermelde vraag het Hof had dienen na te gaan of een onjuiste of onvolledige weergave van de desbetreffende mededeling aan het Openbaar Ministerie moet worden toegerekend, dan wel voor rekening dient te komen van de verdachte. Uit het vorenoverwogene volgt dat de bestreden uitspraak aan een motiveringsgebrek lijdt."