HR, 23-09-2003, nr. 02627/02

Verdachte is door het Gerechtshof te Arnhem wegens meineed veroordeeld tot het verrichten van onbetaalde arbeid ten algemenen nutte voor de duur van zestig uur in plaats van één maand gevangenisstraf. Voorts is de tenuitvoerlegging van een voorwaardelijk opgelegde straf bevolen.

Namens verdachte heeft mr. M.G. Cantarella, advocaat te 's-Gravenhage, één middel van cassatie voorgesteld.

Het middel bevat de klacht dat het Hof het Openbaar Ministerie ten onrechte ontvankelijk heeft verklaard, aangezien de Kantonrechter niet bevoegd was aangifte van meineed te doen.

Op een ter terechtzitting gedaan beroep op niet-ontvankelijkheid heeft het Hof als volgt gereageerd:

Bij arrest van 30 maart 1998, NJ 1998, 554 besliste de Hoge Raad dat het de rechter niet vrijstaat onverplicht aangifte te doen van strafbare feiten die gelegen zijn in hem in het kader van een civiele procedure door een partij ter kennis gebrachte feiten. Partijen moeten namelijk alle feiten en omstandigheden, die naar hun inzicht van belang kunnen zijn voor de beslissing van hun geschil, vrijelijk ter kennis van de rechter kunnen brengen. De openheid in de gedingvoering verzet zich er daarom tegen dat de rechter onverplicht aangifte zou mogen doen van strafbare feiten die hem in het kader van een civiele procedure door een partij zijn meegedeeld ter ondersteuning van of toelichting op haar standpunt. De rechter mag slechts dan aangifte doen, indien hij uit de hem verstrekte mededelingen ter terechtzitting kan afleiden dat vermoedelijk strafbare feiten zijn begaan door een van de partijen, tot de aangifte waarvan hij wettelijk verplicht is, of voor zover enig ander wettelijk voorschrift de rechter tot mededeling aan een justitiële autoriteit verplicht (bijvoorbeeld in geval de rechter, als getuige gehoord, verplicht wordt een verklaring af te leggen) dan wel uit 's rechters taak een noodzaak tot mededeling aan de officier van justitie zou voortvloeien (hetgeen zich kan voordoen in het in art. 293 Sv. omschreven geval).

In HR 30 oktober 2001, LJN ZD2513, NJ 2003, 201 heeft de Hoge Raad bepaald dat buiten bereik van het voorgaande blijven gevallen van misleiding van de rechter. In die gevallen kan de rechter op de voet van art. 161 Sv aangifte doen, indien bij hem het vermoeden rijst dat die misleiding bestaat in of mede bestaat in het plegen van strafbare feiten.

Door te overwegen als hierboven onder 4 weergegeven heeft het Hof feitelijk en niet onbegrijpelijk vastgesteld dat in het onderhavige geval bij de kantonrechter het vermoeden was gerezen van mogelijke misleiding van de rechter door het afleggen van een meinedige verklaring. Het stond de kantonrechter derhalve wel vrij aangifte te doen van meineed.

De overwegingen van het Hof geven dus geen blijk van een verkeerde rechtsopvatting en zijn niet onbegrijpelijk.

De toelichting op het middel bevat nog de klacht dat de Kantonrechter niet bevoegd was een proces-verbaal ter zake van meineed op te maken. Het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering bevatte noch bevat een specifieke regeling voor het opmaken van een proces-verbaal verdenking meineed als voorzien in art. 295 Sv. In het onderhavige geval heeft de kantonrechter de getuige (de latere verdachte) ter gelegenheid van het getuigenverhoor geconfronteerd met door andere getuigen afgelegde verklaringen en gevraagd of de getuige bij haar verklaring bleef, haar daarbij wijzende op de gevolgen die het afleggen van een meinedige verklaring kan hebben. De getuige heeft verklaard bij haar verklaring te blijven. Van die verklaring is op de voet van art. 206 (oud) Rv proces-verbaal opgemaakt, dat door de getuige, de kantonrechter en de griffier is ondertekend. In de aanhef van dat proces-verbaal is vermeld dat het een proces-verbaal meineed betrof. Aan die vermelding komt mijns inziens geen zelfstandige betekenis toe. Die vermelding doet in elk geval niet af aan de bevoegdheid tot het opmaken van proces-verbaal op de voet van art. 206 (oud) Rv. Daarom gaat genoemde klacht niet op.

Het middel is dus tevergeefs voorgesteld.

Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.