HR, 13-05-2003, nr. 02356/01B

Het beroep is ingesteld door de klager. Namens deze heeft mr. A.J.J. Kreutzkamp, advocaat te Valkenburg aan de Geul, bij schriftuur middelen van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Advocaat-Generaal Wortel heeft geconcludeerd dat de Hoge Raad het beroep zal verwerpen.

Het middel houdt in dat de bestreden beschikking nietig is omdat deze in strijd met de wettelijke bepalingen, in het bijzonder art. 97, vierde lid, Sv is genomen. Blijkens de op het middel gegeven toelichting behelst het middel bovenal de klacht dat de verwerping door de Rechtbank van een gevoerd verweer voorzover de Rechtbank daarbij heeft verwezen naar de art. 97, vierde lid, en 96, tweede lid, Sv onbegrijpelijk is.

Blijkens de bestreden beschikking heeft de Rechtbank het verweer van de klager als volgt samengevat en verworpen:

In een geval als het onderhavige, waarin de rechter heeft te beoordelen of aan de officier van justitie op de voet van art. 552p, tweede lid, Sv verlof kan worden verleend om voorwerpen die ingevolge een daartoe strekkend verzoek om rechtshulp zijn inbeslaggenomen ter beschikking van de autoriteiten in de verzoekende Staat te stellen, heeft, indien het rechtshulpverzoek op een verdrag is gegrond, als uitgangspunt te gelden dat aan het verzoek ingevolge art. 552k, eerste lid, Sv zoveel mogelijk gevolg dient te worden gegeven. Dat brengt mee dat van inwilliging van het rechtshulpverzoek slechts kan worden afgezien indien zich belemmeringen van wezenlijke aard voordoen die voortvloeien uit het toepasselijke verdrag of uit de wet, in het bijzonder art. 552l Sv, dan wel indien door de inwilliging van het rechtshulpverzoek wordt gehandeld in strijd met fundamentele beginselen van Nederlands strafprocesrecht (vgl. HR 19 maart 2002, NJ 2002, 580).

Het verweer van de klager houdt in dat hij bezwaar heeft tegen de overdracht van de inbeslaggenomen goederen, bescheiden en voorwerpen omdat de opsporingsambtenaren bij het binnentreden van zijn woning niet in het bezit waren van de vereiste machtiging.

De Rechtbank heeft vastgesteld dat de doorzoeking ter inbeslagneming door de Rechter-Commissaris op grond van art. 110 Sv is geschied en dat de desbetreffende politieambtenaren kennelijk in opdracht van de Rechter-Commissaris ter bevriezing van de situatie in afwachting van de komst van de Rechter-Commissaris de woning zijn binnengetreden, en wel, naar in de bestreden beschikking besloten ligt, zonder toestemming van de bewoner en zonder schriftelijke machtiging. Voorzover het middel van een andere lezing van de beschikking mocht uitgaan, mist het feitelijke grondslag.

Art. 96 Sv luidt als volgt:

Voormeld artikel is ingevoerd bij Wet van 27 mei 1999 tot wijziging van het Wetboek van Strafvordering (herziening van het gerechtelijk vooronderzoek), Stb. 1999, 243 (verder: de Wet). Blijkens de Memorie van Toelichting is het wetsvoorstel in belangrijke mate gebaseerd op het rapport "Herziening van het gerechtelijk vooronderzoek" van de Commissie herijking Wetboek van Strafvordering (Commissie Moons). In dat rapport is ten aanzien van het voorgestelde art. 111 Sv, inhoudende een bijzondere regeling inzake het doorzoeken van woningen onder leiding van de rechter-commissaris tijdens een gerechtelijk vooronderzoek, onder meer het volgende vermeld:

(Herziening van het gerechtelijk vooronderzoek, een rapport van de commissie herijking Wetboek van Strafvordering, blz. 154)

Het door de Commissie Moons voorgestelde art. 111 Sv is in het wetsvoorstel dat tot de Wet heeft geleid niet overgenomen. De Memorie van Toelichting op dat wetsvoorstel houdt ten aanzien van art. 96 het volgende in:

(Kamerstukken II, 1992-1993, 23 251, nr. 3, blz. 17)

Voorts houdt die Memorie van Toelichting ten aanzien van art. 97 Sv in:

(Kamerstukken II, 1992-1993, 23 251, nr. 3, blz. 24-25)

Op grond van art. 96, eerste lid, Sv is de opsporingsambtenaar in de daar genoemde gevallen bevoegd ter inbeslagneming iedere plaats te betreden. In het geval een doorzoeking nodig is kan hij ingevolge het tweede lid van die bepaling, na de desbetreffende plaats te hebben betreden, in afwachting van de komst van de rechter of de ambtenaar die bevoegd is die plaats ter inbeslagneming te doorzoeken, maatregelen nemen die redelijkerwijze nood-zakelijk zijn om onder andere wegmaking van voor inbeslagneming vatbare voorwerpen te voorkomen.

In aanmerking genomen

Het voorgaande brengt mee dat de opsporingsambtenaren in de onderhavige zaak op grond van art. 96, tweede lid, Sv bevoegd waren om de in dat artikellid genoemde maatregelen te nemen en daartoe, zij het met inachtneming van de Algemene wet op het binnentreden (Awbi), een woning te betreden.

Art. 2, eerste lid, Awbi luidt, voorzover hier van belang:

In deze zaak was een schriftelijke machtiging vereist. Art. 2, eerste lid, Awbi kent immers uitzonderingen op het vereiste van een schriftelijke machtiging voor bepaalde functionarissen, zoals voor rechters en leden van het openbaar ministerie, maar geen van die uitzonderingen doet zich hier voor, terwijl evenmin de uitzondering die art. 97, vierde lid, Sv op bedoeld vereiste maakt en die geldt voor de hulpofficier van justitie die door de rechter-commissaris is gemachtigd een woning zonder toestemming van de bewoner te doorzoeken, hier van toepassing is. Hieruit volgt dat de opsporingsambtenaren in het bezit hadden moeten zijn van een schriftelijke machtiging tot binnentreden. De desbetreffende klacht van het middel is dus terecht voorgesteld.

Het voorgaande kan echter, gelet op hetgeen hiervoor onder 3.3 is overwogen, niet tot cassatie leiden. In aanmerking genomen de aard van het verzuim en de omstandigheid dat de Rechter-Commissaris de doorzoeking heeft verricht en tot inbeslagneming is overgegaan, kan niet worden geoordeeld dat in dit geval door inwilliging van het rechtshulpverzoek wordt gehandeld in strijd met fundamentele beginselen van Nederlands strafprocesrecht. Het middel faalt dus.

Het middel kan niet tot cassatie leiden. Dit behoeft, gezien art. 81 RO, geen nadere motivering nu het middel niet noopt tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.

Nu de middelen niet tot cassatie kunnen leiden, terwijl de Hoge Raad ook geen grond aanwezig oordeelt waarop de bestreden beschikking ambtshalve zou behoren te worden vernietigd, moet het beroep worden verworpen.

De Hoge Raad verwerpt het beroep.

Deze beschikking is gegeven door de vice-president C.J.G. Bleichrodt als voorzitter, en de raadsheren G.J.M. Corstens, A.M.J. van Buchem-Spapens, J.P. Balkema en E.J. Numann, in bijzijn van de griffier S.P. Bakker, in raadkamer en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 13 mei 2003.

Mr. A.M.J. van Buchem-Spapens is buiten staat deze beschikking te ondertekenen.