HR, 18-04-2000, nr. 112908W

1.

2.

3.

3.1.

Blijkens het proces-verbaal van de politierechter van 15 december 1998 heeft de raadsman van [betrokkene] aldaar het volgende verweer gevoerd:

De raadsman voert onder meer aan dat het openbaar ministerie niet-ontvankelijk dient te worden verklaard in verband met overschrijding van de redelijke termijn als bedoeld in art. 6 van het EVRM. Het feit is gepleegd op 2 januari 1993. Dit is inmiddels bijna zes jaar geleden. Er zijn in deze zaak, welke niet ingewikkeld van aard is, te veel periodes van inactiviteit geweest.

3.2.

Dit verweer heeft de politierechter in het bestreden vonnis als volgt verworpen:

De politierechter is van oordeel dat een periode van ongeveer anderhalf jaar - de “Deense periode” dient naar de mening van de politierechter in de onderhavige procedure buiten beschouwing te worden gelaten - in de gegeven omstandigheden niet noodzakelijkerwijze dient te leiden tot hetgeen door de raadsman is betoogd. De politierechter overweegt daartoe dat hoewel in de onderhavige zaak geruime tijd is verlopen, bij afweging van enerzijds het belang dat de gemeenschap behoudt bij normhandhaving en anderzijds het belang van veroordeelde bij verval van tenuitvoerlegging van de aan hem in Denemarken opgelegde straf, daarvan niet het gevolg behoeft te zijn dat het openbaar ministerie niet-ontvankelijk is in zijn vordering.

De politierechter is derhalve van oordeel dat het verweer van de raadsman moet worden verworpen.

3.3.

Met “de Deense periode” bedoelt de politierechter klaarblijkelijk het tijdsverloop tussen de aanhouding van [betrokkene] en het verzoek van de Deense autoriteiten aan Nederland de tenuitvoerlegging van de Deense strafffen over te nemen. De daarop volgende “Nederlandse” periode besloeg op het moment van de behandeling van de vordering door de politierechter te Assen op 15 december 1998 ongeveer anderhalf jaar. De politierechter heeft niet vastgesteld dat de “Deense periode” ongeveer anderhalf jaar heeft geduurd, maar dat de periode die de politierechter aan de eis van behandeling binnen een redelijke termijn heeft te toetsen ongeveer anderhalf jaar bedroeg.

3.4.

De beslissing van de politierechter om de “Deense periode” buiten beschouwing te laten is in ieder geval juist. Eerst vanaf de beslissing door de Nederlandse autoriteiten om de tenuitvoerlegging van de Deense beslissing over te nemen was de Nederlandse Staat gehouden te voldoen aan zijn uit art.1 EVRM voortvloeiende verplichting de zaak tegen [betrokkene] binnen een redelijke termijn als bedoeld in art.6, eerste lid, EVRM te behandelen. Aan de Nederlandse autoriteiten kan geen verwijt worden gemaakt voor het tijdsverloop voorafgaande aan de ontvangst van de stukken uit Denemarken.1

Zelfs vraag ik mij af of het bij de overdracht van tenuitvoerlegging wel gaat om de bepaling van een “criminal charge”.2 De Hoge Raad heeft in het kader van de uitlevering ter executie wel beslist dat het tijdsverloop tussen het tijdstip waarop de in het uitleveringsverzoek bedoelde rechterlijke uitspraken voor tenuitvoerlegging vatbaar zijn geworden en dat waarop de uitlevering ter tenuitvoerlegging is gevraagd niet onder het bereik van “the determination of any criminal charge" valt.3

3.5.

In de hiervoor weergegeven verwerping door de politierechter van het gevoerde verweer ligt besloten dat volgens de politierechter de redelijke termijn is overschreden gedurende de “Nederlandse” periode.4 Dat is door de politierechter wel niet met zoveel woorden gezegd, maar gelet op de woorden die de politierechter in de afweging onder Motivering 2.1. heeft gebezigd, op grond van welke afweging het beroep op niet-ontvankelijkheid is afgewezen, kan het niet anders of de politierechter heeft gemeend dat er van “undue delay” sprake was. Behalve dat sprake is van undue delay in de zin van art. 6 EVRM, liggen in de overwegingen nog twee oordelen besloten. Ten eerste - zoals gezegd - dat, bij afweging van enerzijds het belang dat de gemeenschap ook na overschrijding behoudt bij normhandhaving door behandeling van de vordering van de officier van justitie enerzijds, en anderzijds het belang dat [betrokkene] heeft bij verval van het recht tot behandeling van die vordering nadat de termijn als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM is overschreden, eerstgenoemd belang moet prevaleren. Ten tweede ligt daarin als zijn oordeel besloten dat er geen ernstige reden is om te vrezen dat [betrokkene] door de behandeling van de vordering van de officier van justitie zal worden blootgesteld aan een zodanig risico van een flagrante inbreuk op het in art. 6, eerste lid, EVRM onder meer gewaarborgde recht op een behandeling van de zaak binnen een redelijke termijn, dat de ingevolge art. 1 EVRM op Nederland rustende verplichting om dat recht te verzekeren, aan de executie op verdragsbasis in Nederland van de in Denemarken opgelegde straf in de weg staat. Deze oordelen geven, gelet op het in het middel genoemde verloop van de termijnen waarop de behandeling van [betrokkene]s zaak heeft plaatsgevonden, geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting en in het bijzonder niet van art. 6 EVRM.5 De politierechter heeft het verweer bovendien toereikend gemotiveerd verworpen.

3.6.

Ook voorzover de steller van het middel nog bedoelt dat het onderhavige tijdsverloop reden had moeten vormen voor de politierechter om te komen “tot een ver(der)gaande matiging van de opgelegde straf” na omzetting daarvan, althans hieraan enige uitdrukkelijke overweging had dienen te wijden, faalt het middel. Een verweer met deze strekking is in feitelijke aanleg immers niet gevoerd. Ik geef overigens toe dat de politierechter niet uitdrukkelijk rekenschap heeft afgelegd van het gevolg dat aan de door dezelfde politierechter impliciet vastgestelde overschrijding van de redelijke termijn wél is gegeven. In gewone strafzaken leidt zulks wel tot cassatie.6 Maar een operatie als in het onderhavige geval, waarbij enerzijds rekening moet worden gehouden met het nationale strafklimaat, anderzijds met internationale gevoeligheden, is gecompliceerd. Om in die smeltkroes van overwegingen nog eens precies aan te geven welke strafvermindering op het conto van de overschrijding van de redelijke termijn kan worden geschreven is wel veel gevraagd. Tot slot wijs ik erop dat de politierechter de door de Deense rechter opgelegde - onvoorwaardelijke -(bijkomende) straffen na omzetting daarvan niet alleen beide in duur heeft gematigd, maar deze ook nog eens beide in een uitsluitend voorwaardelijke vorm heeft opgelegd. Aldus lijkt mij materieel zeker te zijn voldaan aan de eis dat aan een overschrijding van de redelijke termijn gevolg wordt gegeven. Ik kan bezien vanuit de optiek van de tenuitvoerlegging maar moeilijk inzien in hoeverre deze (bijkomende) straffen nog verder hadden kunnen worden gematigd.

3.6.

Het middel faalt dus.

4.