Rb. Alkmaar, 08-02-2010, nr. 14.906038-09 (P)

Aan de verdachte is ten laste gelegd, dat

Ter terechtzitting heeft de officier van justitie een schriftelijk requisitoir en een schriftelijke aanvulling op dit requisitoir overgelegd en gesteld dat zij feit 1 onderdelen (a), (b), (c) en (d) en feit 2 onder primair, bewezen acht.

De officier heeft daartoe het volgende gesteld.

Uit het onderzoek is gebleken dat de verdachte geruime tijd op de hoogte was van het feit dat in het pand Nieuwsteeg 13 in Hoorn asbest aanwezig was.

Uit opgemaakte rapporten blijkt dat het hierbij gaat om niet hechtgebonden 30–60% Amosiet en dat op een aantal locaties in het pand de risico-indeling 3 (prioriteit 1) is gegeven .

De verdachte heeft zowel ten aanzien van haar werknemers als ten aanzien van het winkelend publiek geen of onvoldoende maatregelen genomen om te voorkomen dat deze in aanraking konden komen met asbest. Gegeven het feit dat de verdachte reeds langer op de hoogte was van de aanwezigheid van asbest in het pand en dat ook daadwerkelijk niet hechtgebonden asbestdeeltjes en stof waren aangetroffen, kan aan de verdachte worden verweten hetgeen haar onder 2 primair is ten laste gelegd.

Het is een feit van algemene bekendheid dat asbest — en meer in het bijzonder Amosiet — een voor de gezondheid zeer risicovolle stof is. Niet gezegd kan worden dat de verdachte niet eerder passende maatregelen had kunnen nemen om de verspreiding tegen te gaan, aldus de officier van justitie.

Met betrekking tot de onderdelen levensgevaar of ernstige schade aan de gezondheid van werknemers en winkelend publiek.

De officier van justitie heeft met betrekking tot de wetenschap van de aanwezigheid van asbest en het gevaarsrisico verwezen naar twee uitspraken, te weten van de rechtbank Den Bosch d.d. 17 februari 2009 (LJN: BH2988) en van de rechtbank Arnhem d.d. 8 maart 2007 (LJN: BA0217). Tevens heeft zij gewezen op de omstandigheid dat in het Rapport van AA & C van 4 februari 2008 is neergelegd dat aan de genomen monsters in het V&D filiaal aan de Nieuwsteeg 13 te Hoorn op vier onderdelen een risico-index van méér dan 20 punten is toegekend. Volgens de officier van justitie is dit op één lijn te stellen met ‘ernstige schade aan de gezondheid’.

De officier van justitie heeft gerekwireerd tot — onder bewezenverklaring van feit 1 onderdelen (a), (b), (c) en (d ) en feit 2 onder primair- oplegging van een geldboete van € 60.000,-, waarvan € 20.000,- voorwaardelijk, met een proeftijd van 2 jaar, waarbij de hoogte van de geldboete is gerelateerd aan de ernst en de duur van de feiten. Volgens de officier van justitie is hier sprake van een ‘calculerende verdachte’: immers het ‘Prijzencircus’ moest doorgang vinden omdat dat een belangrijk deel van de omzet genereert en dat prevaleerde boven de eventuele risico's voor de gezondheid van personeel en klanten. Dit mag als uiterst laakbaar handelen worden gekwalificeerd, aldus de officier van justitie. Het voorwaardelijke deel van de geëiste boete moet worden gezien als een belangrijke waarschuwing voor de toekomst.

De raadsman heeft ter terechtzitting schriftelijke pleitaantekeningen overgelegd en gepleit in overeenstemming met deze pleitaantekeningen.

De raadsman heeft hierbij verweer gevoerd, inhoudende — kort samengevat en voor zover hier van belang — dat geen levensgevaar of ernstige schade aan de gezondheid ontstond of te verwachten was (feit 1) of gevaar voor de openbare gezondheid of levensgevaar te duchten was (feit 2 primair en subsidiair). Volgens de raadsman dient de verdachte te worden vrijgesproken van deze feiten.

Ten aanzien van feit 1 (levensgevaar of ernstige schade aan de gezondheid van de werknemers ontstaan of te verwachten).

De rechtbank stelt voorop dat, om tot een bewezenverklaring van het onder feit 1 tenlastegelegde te kunnen concluderen, uit de bewijsmiddelen, in elk geval, moet volgen dat als gevolg van de verweten handelingen van de verdachte levensgevaar of ernstige schade aan de gezondheid van de werknemers is ontstaan of dat zulks te verwachten was.

De officier van justitie heeft bij requisitoir gesteld dat uit het rapport van AA & C van 4 februari 2008 blijkt dat na bemonstering van materiaal en stof op een aantal locaties in het pand de risicoklasse-indeling 3 (prioriteit 1) is gegeven. Uit deze risicoklasse-indeling is, naar de rechtbank begrijpt, naar de mening van de officier van justitie het gevaar voor anderen af te leiden.

Op pagina 10 van het genoemde rapport wordt onder de aanduiding ‘Risicoanalyse’ uitgelegd dat de rapporteurs risico punten hanteren ten behoeve van de bepaling van de mate van urgentie van sanering (‘de urgentiebepaling voor asbestsanering’). Naar het oordeel van de rechtbank is deze bepaling van de urgentie voor asbestsanering niet gelijk te stellen met een oordeel van deze deskundigen over de mate van levensgevaar of schade aan de gezondheid van werknemers die door de aanwezigheid van asbest te duchten zou zijn.

Ook overigens is er geen sprake van bewijsmiddelen, waaruit met betrekking tot de feitelijke situatie aangetroffen in het V&D filiaal gelegen aan de Nieuwsteeg 13 te Hoorn blijkt of, en zo ja, in welke mate levensgevaar of ernstige schade aan de gezondheid van werknemers ontstond of te verwachten was.

Anders dan de officier van justitie en met de raadsman oordeelt de rechtbank dan ook dat, nu dit onderdeel van het onder 1 tenlastegelegde feit niet wettig en overtuigend kan worden bewezen, reeds om deze reden vrijspraak van dit feit dient te volgen.

Ten aanzien van feit 2 primair en subsidiair (gevaar voor de openbare gezondheid of levensgevaar voor een ander te duchten).

De rechtbank overweegt met betrekking tot het onderdeel levensgevaar zoals hierboven ten aanzien van feit 1 is overwogen.

De rechtbank overweegt met betrekking tot het onderdeel gevaar voor de openbare gezondheid voorts als volgt.

Om tot een bewezenverklaring van dit onderdeel van de tenlastelegging te komen dient vast te staan dat door de handeling of het nalaten gevaar voor de openbare gezondheid te duchten is. Niet voldoende is dat vast komt te staan dat de stof op zich gevaarlijk is of kan zijn voor de gezondheid van mensen. Het gaat om de vraag of van het brengen van de stof in het milieu dergelijk gevaar te duchten is. Dat gevaar moet naar objectieve maatstaven te duchten zijn. Het gevaar hoeft niet daadwerkelijk te zijn ingetreden, het hoeft op het moment van de handeling slechts te duchten te zijn. Voorts is van belang dat het gevaar te duchten is geweest op het moment van het brengen van de stof in het milieu en onder de omstandigheden waaronder dit werd gedaan.

De rechtbank stelt vast dat er geen bewijsmiddelen in het dossier of uit het verhandelde ter terechtzitting naar voren zijn gekomen waaruit naar voren komt dat als gevolg van de aan de verdachte verweten handelingen gevaar voor de openbare gezondheid te duchten was. Hierbij is ook van belang de omstandigheid dat niet is gebleken dat in de tenlastegelegde periode handelingen als sloop, renovatie of bewerking met de asbesthoudende stof in het betrokken winkelfiliaal werden verricht.

De rechtbank volgt, gelet op het voorgaande, de raadsman in zijn standpunt dat, nu dit onderdeel van het onder 2 primair en subsidiair tenlastegelegde feit niet wettig en overtuigend kan worden bewezen, reeds om die reden vrijspraak van dit feit dient te volgen.

De rechtbank is ook om een andere reden van oordeel dat de feiten onder 2 primair en subsidiair niet wettig en overtuigend kunnen worden bewezen.

Onder deze feiten is tenlastegelegd de overtreding van artikel 173a van het Wetboek van Strafrecht, dan wel artikel 173b van het Wetboek van Strafrecht. Deze strafbepalingen beogen bescherming te bieden tegen (opzettelijke dan wel aan schuld te wijten) milieuverontreiniging. Met de delictsbestanddelen ‘bodem’, ‘lucht’ en ‘oppervlaktewater’ worden alle onderkende milieucomponenten aangeduid, beschreven in diverse milieuwetten, zoals de Wet bodembescherming en de Wet verontreiniging oppervlaktewateren. Het begrip ‘lucht’ moet daarom worden opgevat als te zijn de buitenlucht en niet — zoals in dit geval — de lucht binnen een gebouw.

In het onderhavige geval volgt uit de bewijsmiddelen niet dat de verdachte asbest ‘in de bodem en/of in de lucht’ in de hier bedoelde betekenis van ‘het milieu’ heeft gebracht.