Hof Leeuwarden, 08-10-2012, nr. 24-002070-09

de Stichting [naam] op of omstreeks 30 juli 2002, in elk geval op een of meer tijdstippen in de periode van 24 juni 2002 tot en met 31 augustus 2002 te [plaats] en/of [plaats], in elk geval in Nederland, als bestuurder van een rechtspersoon, te weten [bedrijf 1], welke vennootschap bij vonnis van de arrondissementsrechtbank te Arnhem d.d. 24 juli 2002 in staat van faillissement is verklaard, ter bedrieglijke verkorting van de rechten van de schuldeisers van [bedrijf 1], lasten heeft verdicht en/of baten niet heeft verantwoord en/of enig goed aan de boedel heeft onttrokken door een of meer vorderingen op klanten [bedrijf 1] (waaronder [bedrijf 2] en/of Daimler Chrysler en/of [bedrijf 3]) ter facturering heeft overgedragen aan [bedrijf 7], in ieder geval de geldbedragen die voornoemde klanten nog zouden moeten betalen niet direct ten goede te laten komen aan [bedrijf 1] aan welk(e) strafba(a)r(e) feit(en) hij, verdachte en/of zijn mededaders feitelijk leiding heeft gegeven en/of opdracht toe heeft gegeven;

de Stichting [naam] op een of meer tijdstippen in de periode van juni 2002 tot en met september 2002 te [plaats] en/of [plaats], althans in Nederland tezamen en in vereniging met een ander of anderen, als bestuurder van een of meer rechtsperso(o)n(en), te weten [bedrijf 1], welke vennootschap bij vonnis van de arrondissementsrechtbank te Arnhem d.d. 24 juli 2002 in staat van faillissement is verklaard en/of [bedrijf 8], welke vennootschap bij vonnis van de arrondissementsrechtbank te Utrecht d.d. 14 augustus 2002 in staat van faillissement is verklaard (telkens) ter bedrieglijke verkorting van de rechten van de schuldeiser(s) van [bedrijf 1] en/of [bedrijf 8], lasten heeft verdicht en/of baten niet heeft verantwoord en/of enig goed aan de boedel heeft onttrokken door een of meerdere machine(s) - w.o. een Altendörf zaagmachine en/of een SMC-opdeelzaagmachine en/of een of meerdere cirkelzagen en/of een of meerdere handboorzagen en/of een of meerdere decoupeerzagen - en/of een of meerdere computers en/of een of meerdere faxapparaten en/of kantoormeubilair weg te halen uit het/de bedrijfspand(en) van deze vennootschappen en/of deze machines te verkopen aan [bedrijf 5] en/of een vrachtauto (met kenteken [kenteken]) en/of voorraden en/of de opbrengsten van een of meer van deze goederen niet te verantwoorden in de boekhouding van deze vennootschappen aan welk bovenomschreven feit verdachte feitelijk leiding heeft gegeven en/of opdracht toe heeft gegeven;

5.

De Stichting [naam] op een of meer tijdstippen in de periode van juni 2002 tot en met maart 2003, in ieder geval op of rond 9 augustus 2002 en/of 13 augustus 2002 en/of

16 augustus 2002 en/of 26 september 2002 (zijnde data van schriftelijke verzoeken curator om afgifte administratie) en/of 26 maart 2003 (mondeling verzoek curator om afgifte administratie) te [plaats] en/of [plaats] en/of elders in Nederland tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, als bestuurder van een of meer rechtspers(o)on(en te weten [bedrijf 1], welke vennootschap bij vonnis van de arrondissementsrechtbank te Arnhem d.d. 24 juli 2002 in staat van faillissement is verklaard en/of [bedrijf 8], welke vennootschap bij vonnis van de arrondissementsrechtbank te Utrecht d.d. 14 augustus 2002 in staat van faillissement is verklaard, (al dan niet) ter bedrieglijke verkorting van de rechten van de schuldeiser(s) niet heeft voldaan aan de op hem rustende verplichtingen ten opzichte van het voeren van een administratie ingevolge artikel 10, eerste lid van Boek 2 Burgerlijk Wetboek en/of artikel 15i, eerste lid van boek 3 van het Burgerlijk Wetboek en/of het bewaren en/of tevoorschijn brengen van de boeken, bescheiden en/of andere gegevensdragers, met name grootboeken en/of bankafschriften, in die artikelen bedoeld aan welk(e) strafb(a)ar(e) feit(en) hij, verdachte, en/of zijn mededader(s) feitelijk leiding heeft gegeven en/of opdracht toe heeft gegeven.

Indien in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

Vrijspraak

Het hof heeft uit het onderzoek ter terechtzitting niet door de inhoud van wettige bewijsmiddelen de overtuiging bekomen dat verdachte het onder 2 en 3 tenlastegelegde heeft begaan, zodat verdachte daarvan behoort te worden vrijgesproken.

Feit 2

Door en namens verdachte is aangevoerd dat facturen voor werkzaamheden verricht door [bedrijf 1] volgens afspraak werden opgemaakt en geïnd door [bedrijf 5], maar dat die facturen onderling werden doorgefactureerd. Er was dus geen sprake van het ter facturering overdragen van vorderingen op klanten ter bedrieglijke verkorting van de rechten van schuldeisers, aldus verdachte. Door verdachte wordt ter onderbouwing van dit standpunt naar facturen verwezen en wordt aangevoerd dat die facturen daadwerkelijk betaald zijn.

Om te kunnen vaststellen dat rechten van schuldeisers verkort (kunnen) zijn, is een overzicht van facturen en geldstromen noodzakelijk. Het dossier biedt hierin geen inzicht. De curator beschikt, zo heeft hij in de aangifte verwoord, niet over de volledige administratie. Hij is niet in staat om de activa te bepalen. Verder zijn in het opsporingsonderzoek geen afschriften van de bankrekeningen opgevraagd bij de bankinstellingen. Aldus wordt de door verdachte geschetste gang van zaken, inhoudende dat door [bedrijf 5] werd doorgefactureerd aan [bedrijf 1], niet door bewijsmiddelen weerlegd. Naar het oordeel van het hof kan daarom niet worden bewezen dat vorderingen op klanten ter bedrieglijke verkorting van de rechten van de schuldeisers zijn overgedragen.

Feit 3

Door en namens verdachte is naar voren gebracht dat de in de tenlastelegging bedoelde goederen tegen een redelijke prijs zijn verkocht en overgedragen, zodat de rechten van de schuldeisers niet zijn verkort. Door verdachte wordt ter onderbouwing van dit standpunt naar facturen verwezen en wordt aangevoerd dat die facturen daadwerkelijk betaald zijn.

Het in dit feit besloten verwijt is gebaseerd op hetgeen de curator in zijn aangiftes heeft verwoord. Hij heeft met betrekking tot [bedrijf 1] geconstateerd dat een aantal zaken aan de boedel is onttrokken, een vrachtwagen met kenteken [kenteken], het grootste deel van de inventaris (machines) en voorraden. Tevens heeft de curator geconstateerd dat bepaalde baten niet zijn verantwoord, te weten de opbrengst van de verkoop van de inventaris en de voorraden aan [bedrijf 5]

Met betrekking tot [bedrijf 8] heeft de curator geconstateerd dat bepaalde baten niet zijn verantwoord en dat enige goederen aan de boedel onttrokken zijn.

De curator heeft in zijn aangiftes echter tevens verwoord - en dat betreft het kernverwijt in de aangiftes- dat hij niet in staat is om de bezittingen en schulden van de beide BV's te bepalen. De curator heeft geen zicht op de activa. Dat hangt daarmee samen dat de curator niet beschikt over de volledige administratie van de beide BV's. Zo is volgens de curator van de vrachtauto [kenteken] niet duidelijk of deze eigendom is van [bedrijf 1] of dat deze is geleased. Het grootboek betreffende de leaseauto's is namelijk niet in de administratie aangetroffen.

Verder moet worden vastgesteld dat het dossier geen inzicht biedt in de geldstromen tussen de beide BV's en de aan deze BV's gelieerde BV's. De curator beschikt niet over een volledige (financiële) administratie en in het kader van het opsporingsonderzoek zijn bij bankinstellingen geen afschriften van de bankrekeningen opgevraagd. Aldus kan niet worden vastgesteld dat er door de aan [bedrijf 1] en [bedrijf 8] gelieerde BV's voor de overname van voorraden en inventaris niet een redelijke prijs is betaald, zoals van de zijde van verdachte is betoogd.

Gelet hierop kan niet worden vastgesteld dat de rechten van schuldeisers zijn verkort. Daarom moet vrijspraak volgen van dit feit.

Beoordeling feit 5

Het hof leidt, uit het bezigen van de woorden "(al dan niet)" af dat de steller van de tenlastelegging heeft beoogd ten laste te leggen

De Stichting [naam] op tijdstippen in de periode van juni 2002 tot en met maart 2003,

te [plaats] en/of [plaats] als bestuurder van rechtspersonen,

te weten [bedrijf 1], welke vennootschap bij vonnis van de arrondissementsrechtbank te Arnhem d.d. 24 juli 2002 in staat van faillissement is verklaard en [bedrijf 8], welke vennootschap bij vonnis van de arrondissementsrechtbank te Utrecht d.d. 14 augustus 2002 in staat van faillissement is verklaard,

niet heeft voldaan aan de op hem rustende verplichtingen ten opzichte van het tevoorschijn brengen van de boeken, bescheiden en/of andere gegevensdragers, met name grootboeken en/of bankafschriften, bedoeld in artikel 10, eerste lid van Boek 2 Burgerlijk Wetboek, aan welk strafbaar feit hij, verdachte, feitelijk leiding heeft gegeven.

Het hof acht niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is tenlastegelegd dan hierboven is bewezenverklaard, zodat deze daarvan behoort te worden vrijgesproken.

Strafbaarheid van het bewezenverklaarde

het onder 5 (impliciet) subsidiair bewezen verklaarde levert op:

feitelijk leiding geven aan het aan de bestuurder van een rechtspersoon, welke in staat van faillissement is verklaard, te wijten zijn, dat de boeken, bescheiden en andere gegevensdragers, waarmee volgens de in artikel 10, eerste lid, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek administratie is gevoerd, niet in ongeschonden staat worden tevoorschijn gebracht, begaan door een rechtspersoon.

Strafbaarheid van de verdachte

Verdachte is strafbaar aangezien geen omstandigheid is gebleken of aannemelijk geworden die verdachte niet strafbaar zou doen zijn.

Oplegging van straf en/of maatregel

De hierna te melden strafoplegging is in overeenstemming met de aard en de ernst van het bewezenverklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan, mede gelet op de persoon van verdachte, zoals van een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken.

Verdachte heeft feitelijk leiding gegeven aan kortgezegd eenvoudige bankbreuk bij rechtspersonen. Door het niet overhandigen van een complete administratie van de failliete rechtspersonen, is een goede afwikkeling van de faillissementen onmogelijk gemaakt. Dat heeft grote (financiële) gevolgen voor de schuldeisers. Verder wordt door deze handelwijze het in de samenleving bestaande vertrouwen in een deugdelijke en eerlijke afwikkeling van een faillissement geschonden.

Uit het verdachte betreffend uittreksel uit de justitiële documentatie d.d. 10 augustus 2012 volgt dat verdachte eerder voor strafbare feiten is veroordeeld.

Gelet op het voorgaande acht het hof een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 6 maanden, met aftrek van de tijd die verdachte in voorarrest heeft doorgebracht, passend en geboden. Het hof is van oordeel dat een andere strafmodaliteit - zoals door verdachte verzocht - geen recht doet aan de ernst van het feit.

Namens verdachte is verzocht bij een strafoplegging rekening te houden met overschrijding van de redelijke termijn van berechting.

Met de advocaat-generaal is het hof van oordeel dat er geen sprake is van overschrijding van de redelijke termijn van berechting. Het hof overweegt hiertoe als volgt.

De redelijke termijn vangt aan op het moment dat vanwege de Nederlandse Staat jegens verdachte een handeling is verricht waaraan hij in redelijkheid de verwachting kon ontlenen dat tegen hem door het openbaar ministerie een strafvervolging zal worden ingesteld. In het onderhavige geval is de redelijke termijn aangevangen op 8 september 2004, zijnde de datum van aanhouding van verdachte.

De behandeling van de strafzaak heeft in eerste aanleg op 7 september 2006, 28 juni 2007, 29 januari 2009 en 9 juli 2009 plaatsgevonden, waarna de rechtbank op 23 juli 2009 vonnis heeft gewezen. Op 19 augustus 2009 heeft verdachte hoger beroep ingesteld. De behandeling van de strafzaak heeft in hoger beroep heeft op 31 januari 2011, 27 juni 2011, 20 oktober 2011 en 24 september 2012 plaatsgevonden. Het hof wijst arrest op 8 oktober 2012.

Uit het vorenstaande volgt dat de termijn van berechting ruim 8 jaren bedraagt.

Als uitgangspunt heeft te gelden dat de berechting van de zaak in eerste aanleg dient te zijn afgerond met een eindvonnis binnen twee jaar nadat de op zijn redelijkheid te beoordelen termijn is aangevangen en dat de berechting van de zaak in hoger beroep dient te zijn afgerond met een eindarrest binnen twee jaar nadat het rechtsmiddel is ingesteld, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden. Daarbij speelt de ingewikkeldheid van de zaak een rol, alsmede de invloed van verdachte en/of zijn raadsman op het procesverloop en de wijze waarop de zaak door de bevoegde autoriteiten is behandeld.

Het hof stelt bij de beoordeling van de redelijkheid van de duur van de strafzaak vast dat het een ingewikkelde zaak betreft met een omvangrijk onderzoek. Bovendien komt een groot deel van de vertraging voor rekening van verdachte.

Ten tijde van de eerste behandeling door de rechtbank heeft de toenmalige raadsman van verdachte verzocht om nader onderzoek bij de rechter-commissaris. Vervolgens heeft verdachte nadat het onderzoek door de rechter-commissaris was afgerond, de eerstvolgende zitting om aanhouding verzocht, omdat hij stukken wilde inzien. Een afspraak daartoe was eerder door verdachte afgezegd. Op de zitting bij de rechtbank in januari 2009 blijkt dat de raadsman van verdachte, mr. Van Omme, zich heeft teruggetrokken, omdat verdachte hem niet betaalde. De behandeling van de zaak wordt opnieuw aangehouden, teneinde verdachte de gelegenheid te bieden bijstand van een raadsman te zoeken. Op de zitting van 9 juli 2009 verschijnt noch verdachte noch een raadsman en wordt de zaak door de rechtbank afgedaan. In september 2009 stelt een nieuwe raadsman, mr. Sterke, zich namens verdachte. Kort voor de eerste zitting in hoger beroep laat mr. Sterke weten niet meer als raadsman voor verdachte op te treden. Op de eerste zitting in hoger beroep d.d. 31 januari 2011, verschijnt verdachte met zijn huidige raadsman - die toen het dossier nog niet had kunnen bestuderen- en wordt verzocht om uitstel om een verzoek tot onderzoekswensen te formuleren. De hiertoe door het hof gegeven termijn van vier weken is door de raadsman niet nageleefd.

Het - omvangrijke - verzoek is behandeld ter zitting van 20 oktober 2011 en toegewezen. Nadat het onderzoek is afgerond wordt de zaak inhoudelijk behandeld op 24 september 2012.

Slechts de vertraging ontstaan doordat de behandeling van de zaak ter zitting van 27 juni 2011 moest worden aangehouden, omdat verdachte, die toen in België gedetineerd was, niet in de gelegenheid was gesteld de zitting bij te wonen, komt niet voor rekening van verdachte.

Naar het oordeel van het hof is de lange duur van de procedure aldus in overwegende mate aan verdachte toe te rekenen. Het hof is van oordeel dat de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6, eerste lid, EVRM niet is overschreden.

Toepasselijke wettelijke voorschriften

Het hof heeft gelet op de artikelen 51 en 342 van het Wetboek van Strafrecht.

Deze voorschriften zijn toegepast, zoals zij golden ten tijde van het bewezenverklaarde.