11.8 De adoptie als onderdeel van een draagmoederschapsconstructie

Naast de genoemde vormen van erkenning en gerechtelijke vaststelling bestaat ook nog de weg van de adoptie. Afgezien van Frankrijk hebben alle andere landen wel min of meer duidelijk de mogelijkheid om via adoptie juridisch ouders van het kind uit een draagmoeder te worden. Deze adoptieprocedure verschilt niet van de ‘normale’ adoptieprocedure.

Evenals in Nederland geldt ook in deze landen dat, ondanks de intensieve betrokkenheid van de wensouders met de zwangerschap en geboorte van ‘hun’ kind, zij een langdurige en kostbare procedure moeten doorlopen om mogelijk uiteindelijk hun kinderwens in vervulling te zien gaan. Mogelijk, omdat in de tijd tussen de geboorte en de definitieve uitspraak talrijke momenten van onzekerheid zitten:

Ook voor de bevallen draagmoeder is na de fysieke en emotionele inspanning van de zwangerschap en de baring deze procedure in hoge mate een psychische belasting:

Naast de actieve participanten in dit proces bestaat ook nog een passieve participant om wie eigenlijk alles draait: het kind. Het langdurige karakter van de totale adoptieprocedure wordt vaak gerechtvaardigd door de ‘veel tijd vragende zorgvuldigheid’ waarmee het verzoek tot adoptie wordt uitgevoerd. Een andere vaak gehoorde verontschuldiging is dat het kind in deze periode eigenlijk nog geen besef heeft wat er rond hem speelt.

Zoals al eerder werd opgemerkt, deelt de auteur deze mening niet. Natuurlijk begrijpt het pasgeboren kind niet dat het mogelijk de speelbal is in een veld van draagmoeder, wensouders, de raad voor de kinderbescherming en de rechter, maar degenen die uiteindelijk zijn ouders worden, weten dat wel. Ook de familie en de omgeving weten dat. Door de vaak niet bedwingbare drang van één of meer personen uit de genoemde groepen om het kind te informeren over zijn oorsprong, wordt het kind later alsnog geconfronteerd met de problemen waarvan het geen weet had en ook geen weet behoefde te hebben.

Deze herhaling van de problemen, inherent aan de adoptieprocedure, is een onderdeel van de uitgestippelde strategie om duidelijk te maken dat het gebruik van adoptie om te komen tot juridisch ouderschap zoveel mogelijk moet worden beperkt. Acceptatie van het beginsel dat door twee personen een conceptie gewild en tot stand gebracht is en dat deze twee personen vanaf dit moment de juridische ouders zijn en blijven, leidt in de gevallen van draagmoederschap tot het verdwijnen van de adoptie. Bij de voorgestelde totale sekseneutraliteit in het familierecht in het algemeen en het afstammingsrecht in het bijzonder (en niet de ambivalente opstelling van de wetgever) blijven de wensouders de juridische ouders, los van de samenlevingsvorm of het geslacht van de betrokken personen.

Deze acceptatie zou wel een negatief en een positief gevolg hebben: