Hof Amsterdam, 16-05-2012, nr. 23-002592-10

M.I.E. Ridderhofstad Bolenstein B.V. op één of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 1 januari 2002 tot en met 16 juli 2007 te Maarssen en/of elders in Nederland,

de koopsom/waarde van de aandelen van de besloten vennootschap Tout Frais B.V. NLG 546.500,- (vijf honderd zes en veertig duizend vijf honderd gulden) bedroeg, en/of

dat er na verrekening van de koopsom en een (nog openstaande) schuld van NLG 350.000,- (drie honderd vijftig duizend gulden) het restant van de koopsom, groot NLG 196.500,- (een honderd zes en negentig duizend vijf honderd gulden) door koper (zijnde Cantor Holding B.V.) aan verkoper (zijnde [medeverdachte S]) zou worden voldaan,

van de waarheid van welk(e) feit(en) die akte moest doen blijken, terwijl Cantor Holding B.V. en/of [medeverdachte S] en/of een of meer andere mededader(s) wist(en) dat

de koopsom/waarde van de aandelen van de besloten vennootschap Tout Frais B.V. niet NLG 546.500,- (vijf honderd zes en veertig duizend vijf honderd gulden) bedroeg, althans dat de in de notariële akte opgegeven koopsom/waarde van de aandelen van de besloten vennootschap Tout Frais B.V. (te weten NLG 546.500,-) onjuist was, en/of

die NLG 196.500,- (een honderd zes en negentig duizend vijf honderd gulden) niet door koper (zijnde Cantor Holding B.V.) aan verkoper ([medeverdachte S]) zou worden voldaan en/of

het bedrag van NLG 546.500,- (vijf honderd zes en veertig duizend vijf honderd gulden) als koopsom/waarde van de aandelen van die besloten vennootschap Tout Frais B.V. in die notariële akte was opgenomen om een aanslag inkomstenbelasting voor [medeverdachte S] te voorkomen en/of het bedrag van een aanslag inkomstenbelasting voor [medeverdachte S] te verlagen,

terwijl Cantor Holding B.V. en/of [medeverdachte S] en/of een of meer andere mededader(s) wist(en) dat de koopsom/waarde van die aandelen in werkelijkheid NLG 2.000.000,- (twee miljoen gulden), althans een bedrag groter dan die NLG 546.500,- (vijf honderd zes en veertig duizend vijf honderd gulden), bedroeg,

zulks met het oogmerk om die akte of een afschrift daarvan te gebruiken of door anderen te doen gebruiken als ware die opgave in overeenstemming met de waarheid, terwijl uit dat gebruik enig nadeel kon ontstaan,

tot het plegen van welk(e) bovenomschreven strafbare feit(en) verdachte (telkens/meermalen) opdracht heeft gegeven, dan wel aan welke verboden gedraging(en) verdachte (telkens/meermalen) feitelijk leiding heeft gegeven.

Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zal het hof deze verbeterd lezen. De verdachte wordt daardoor niet in de verdediging geschaad.

Het betreft de volgende betalingen met bijgenoemde omschrijvingen en nadere gegevens:19

ontvangen bedrag

datum opdracht

datum ontvangst

ontvangen op bankrekening

omschrijving

1

€ 3.176.461,5020

30-12-02

30-12-02

[rekeningnummer 887]

Ballados Investment NV

deelaflossing lening S.M.IJ. in opdracht van Marpollo, restant volgt

2

€ 1.361.340,6021

09-01-03

10-01-03

[rekeningnummer 887]

Ballados Investment NV

deelaflossing lening S.M.IJ. in opdracht van Marpollo

3

€ 3.400.00022

28-02-03

01-03-03

[rekeningnummer 887]

Ballados Investment NV

Bayline

4

€ 1.500.00023

14-03-03

[rekeningnummer 502] UBS

5

€ 900.00024

02-04-03

02-04-03

[rekeningnummer 887]

Ballados Investment NV

6

€ 450.00025

18-04-03

24-04-03

[rekeningnummer 887]

Ballados Investment NV

Marina Seaport IJmuiden

7

€ 1.499.990,2826

26-05-03

28-05-03

[rekeningnummer 887]

Ballados Investment NV

8

€ 2.800.00027

24-06-03

26-06-03

[rekeningnummer 502] UBS Bank

Agreement

9

€ 400.00028

18-07-03

21-07-03

[rekeningnummer 887]

Ballados Investment NV

Flamingo

10

$ 1.999.962,5029

24-12-03

07-01-04

[rekeningnummer 102] Xenia International Holdings Ltd.

volgens afspraak

De tiende betaling vertegenwoordigt een tegenwaarde van ongeveer € 1.580.373,--.30

[W.E.] heeft vanaf 2002 tot in 2004 gesprekken gevoerd met medewerkers van de Criminele Inlichtingen Eenheid (CIE), de zogenoemde achterbankgesprekken.31

Het hof neemt hierna de mededelingen op die [W.E.] deed aan medewerkers van de CIE die het hof redengevend acht voor de bewezenverklaring. Voor zover gesprekken in de vraag-en-antwoordvorm zijn weergegeven duidt het hof waar nodig [W.E.] aan met "E" en medewerkers van de CIE met "C".

De schriftelijke samenvatting van het eerste gesprek van [W.E.] met de CIE, 20 maart 2003:32

[W.E.] leerde zo'n tien jaar geleden [W.H.] kennen. Tussen Endstra en [W.H.] ontstond gaandeweg een band, die onder meer bestond uit het dagelijks trainen op een sportschool.

De groepering van [W.H.], [D.S.], [S.H.] en [P] houdt zich bezig met afpersingen. [W.E.] heeft de overtuiging dat als hij niet meer kan betalen, hij zal worden geliquideerd in opdracht van deze groepering. Tot op heden heeft hij een heel groot vermogen aan [W.H.] en [D.S.] moeten overmaken. Deze betalingen gingen naar 'legale', door de financiële deskundige van de groep opgezette bedrijven die het (geld) 'stallen' voor [W.H.] en zijn maten. [W.E.] is heel angstig geworden en heeft de sloten in zijn huis laten vervangen, omdat [W.H.] een sleutel had en het voorkwam dat hij 's nachts in zijn woning stond.

Als [W.H.] [W.E.] wil spreken, komt hij ook midden in de nacht schreeuwen voor de deur van [W.E.].

Enige tijd geleden werd [W.E.] gebeld met het verzoek op kantoor van zijn advocaat [advocaat M] te komen. Toen [W.E.] daar kwam en de secretaresse van [advocaat M] hem naar diens werkkamer had gebracht zat niet [advocaat M] daar, maar zaten [D.S.] en [W.H.] achter het bureau. Ook zat [P] in die ruimte samen met andere personen. [W.E.] werd daar met name door [D.S.] bedreigd en zou weer geld moeten overmaken en, zo niet, worden afgeschoten. Deze woorden werd kracht bijgezet door een onbekende Joegoslaaf die daar [W.E.] een vuurwapen in de buik drukte.

[W.E.] spreekt zijn angst uit over het voeren van dit gesprek en geeft aan dat, zodra wij hiervan een rapport opmaken, dit zal uitlekken, hetgeen zijn dood zal betekenen.

Het tweede gesprek, 3 april 200333

E: Ik heb precies opgeschreven hoe ik heb moeten betalen. Ik heb echt enorme bedragen moeten betalen.

C: Die betalingen van u gaan via gerenommeerde bedrijven?

E: Ja. Het staat bij anderen en daar is ie ([W.H.]) ook dominant aanwezig en die mensen hebben zogenaamd dat geld, maar het is niet van hen.

Die worden onder druk gezet om daaraan mee te werken. Die weten dat het van mij komt. Ik moet het overmaken. Dat zijn eigenlijk normale, nette mensen allemaal, maar die worden onder druk gezet.

E: Vorige week dinsdagavond (het hof begrijpt: 25 maart 2003) om 23.00 uur stond ([W.H.]) voor de deur. Hij zei dat hij [K.H.] ging doodschieten als ik niet betaalde.

E: Ik betaal omdat ik geen andere oplossing weet. ([W.H.]) heeft gezegd: 'Je moet niet denken dat je kan vluchten; met mijn politiecontacten weet ik binnen een dag waar je zit.'

Ook heeft [W.E.] in die periode contact gezocht met de officier van justitie J. Plooij. Deze heeft naar aanleiding daarvan de volgende bevindingen40 opgeschreven:

Op 2 juli 2003 werd ik in de loop van de ochtend gebeld door de chef CIE van de regiopolitie Amsterdam-Amstelland, [chef CIE].

[chef CIE] vroeg mij dringend nog deze middag naar het hoofdbureau van politie in Amsterdam te komen voor een gesprek met [W.E.] en diens raadsman, [advocaat P]. Onderweg vertelde [chef CIE] mij in het kort dat medewerkers van de RCIE gesprekken voerden met [W.E.], waarin [W.E.] onder meer vertelde dat hij werd afgeperst door [W.H.]. Ook vertelde [chef CIE] mij onderweg dat hij de indruk had dat [W.E.] doodsbang was en mogelijk op een punt was gekomen dat hij wilde praten over het afleggen van tactisch bruikbare verklaringen.

Op het kantoor van [advocaat P] hebben wij vervolgens een gesprek gehad met [W.E.], in aanwezigheid van [advocaat P].

[W.E.] vertelde hij dat hij erg bang was dat dit gesprek zou uitlekken, zoals er al zo vaak gevoelige informatie over hem naar de media was uitgelekt. Hij zei in dat verband in één adem dat [W.H.] altijd en overal van wist, en overal zijn voelhorens had; dat had [W.H.] hem verteld.

Bij het vertellen van het navolgende maakte [W.E.] zichtbaar een gespannen indruk; op mijn vraag tussendoor of hij op dat moment bang was voor [W.H.] antwoordde hij zonder meer bevestigend.

[W.E.] vertelde mij dat hij enorm bang was voor verbale en fysieke bedreigingen door [W.H.]. Hij zei dat hij door [W.H.] al geruime tijd werd afgeperst in ruil voor 'protectie'. [W.H.] maakte enorme indruk op hem door regelmatig duidelijk te maken dat hij bij een aantal liquidaties betrokken is geweest; [W.E.] werd door [W.H.]s soms indirecte opmerkingen in dat verband heel erg bang dat dit hem ook zou kunnen gaan overkomen als hij niet zou doen wat [W.H.] wilde, en had de indruk dat [W.H.] het zei om hem die angst te geven.

[W.E.] heeft op 10 april 2003 (naar het hof uit de hierna volgende bewijsmiddelen begrijpt) een verklaring afgelegd bij notaris [notaris L]. [notaris L] (verder te noemen: de notaris) heeft zich op 18 mei 2004 bij de politie gemeld en toen deze schriftelijke verklaring overhandigd.41

Op de envelop is de volgende door de notaris met de hand geschreven en door hem ondertekende verklaring van 10 april 2003 geplaatst:42

Bijgaande verklaring te openen in geval van overlijden van de heer Mr [W.E.] als gevolg van zijn liquidatie.

De notaris heeft bij de rechter-commissaris met betrekking tot het gebeurde op 10 april 2003 het volgende verklaard:43

[W.E.] heeft mij gevraagd de verklaring die ik voor hem heb opgeschreven, geheim te houden en aan de CRI (het hof begrijpt: Criminele Recherche Inlichtingendienst) te overhandigen, mocht hij onvrijwillig het leven laten. [W.E.] was zeer geëmotioneerd, al voordat ik wist wat hij wilde. Hij heeft mij de verklaring gedicteerd. Hij heeft voordat hij de verklaring dicteerde mij verteld dat hij van het advocatenkantoor Lexence afkwam en dat hij hoogst ongelukkig was met de dingen die hem waren overkomen.

Ik vond het niet prettig. In de verklaring is aan de orde geweest de bedreiging met een liquidatie. Ik zat ermee. Je zit met iemand die zegt dat hij net is afgeperst.

Eerder had de notaris verklaard over de datering van de verklaring en over andere stukken in de envelop44:

Per 1 januari van dit jaar (2004) ben ik oud-notaris. Ten tijde van de opgenomen verklaring van [W.E.] was ik nog notaris. In de handgeschreven verklaring die ik eerder heb overhandigd en op de envelop dient waar 2004 staat, 2003 gelezen te worden. De handtekening van [W.E.] en de parafen aan de onderzijde van de pagina's zijn in mijn tegenwoordigheid gezet. [W.E.] kwam zomaar bij me binnenlopen, zonder voorafgaande afspraak, vermoedelijk tegen het einde van de ochtend. Hij voelde zich onheus bejegend bij Lexence advocaten en wilde hierover een verklaring afleggen. Hij deed dit bij mij omdat hij mij kende en mij vertrouwde. Ik heb vervolgens de verklaring handgeschreven opgenomen. Deze verklaring werd door [W.E.] aan mij gedicteerd.

Gezien de vertrouwelijkheid is de verklaring niet door de secretaresse uitgewerkt. Ik was ongelukkig, ongemakkelijk met de verklaring die [W.E.] aflegde. Ik heb deze verklaring opgenomen omdat ik [W.E.] gespannen vond en hij zijn verhaal wilde vertellen. Hiermee kon ik hem van dienst zijn. De verklaring is door mij als codicil bewaard.

De bijlagen die bij de verklaring van [W.E.] zijn gevoegd, heb ik gekregen van [W.E.]. Hij had deze stukken bij zich.

De ten overstaan van de notaris afgelegde verklaring van [W.E.] luidt als volgt:45

Op 10 april 2003 verklaarde de heer mr. [W.E.] in persoon tegenover ondergetekende als notaris:

Ik, mr [W.E.] ben onder dwang op 10 april 2003 om 12.00 uur bij [notaris W] (het hof begrijpt in dit verband: [notaris H]) verbonden aan Lexence advocaten te Amsterdam

verschenen te zijnen kantore op verzoek van mr [A.T.].

Aldaar werd ik gedwongen een onherroepelijke volmacht te geven en te

tekenen waarbij de aandelen in Recreatiepark Port Greve NV zouden worden verpand aan Bergheim Investments SA gev te Panama voor een fictieve schuld van E 6.806.703 (Hfls 15.000.000) aan Balladas Investments NV (het hof begrijpt: Ballados Investment NV) en een gefingeerde schuld van E 3.857.000 aan Bergheim Investments SA te Panama.

De verpandingsakte welke is getekend op 26 febr 2003 is eveneens onder

dwang van liquidatie van ondergetekende en/of familieleden getekend op 26 febr 2003, terwijl de handgeschreven toevoegingen in de akte van 26 febr 2003 op heden 10 april 2003, bij [notaris W] zijn toegevoegd door de notaris.

Aanvankelijk weigerde ik te tekenen en ben zonder iets te zeggen

weggelopen en rechtstreeks naar de heer [hoofd CID] gegaan, hoofd CID,

kantoor Amsterdam. Naast [hoofd CID] waren nog 2 medewerkers

aanwezig bij het gesprek.

Ik heb de heer [hoofd CID] medegedeeld wie achter de afpersing zaten te

weten de heer [W.H.] en zijn vriend [D.S.].

Ik werd opgebeld door [A.T.] om circa 13.00 uur om terug te keren naar Lexence advocaten onder de toezegging dat de boete van 0,5% per dag pas zal ingaan op 1 mei 2003.

Daarna heb ik de stukken getekend.

De heer Ad van [A.T.] verklaarde nadat de heer Weijman de kamer had verlaten, dat de heer [verdachte] onder dwang aan deze verpanding en of afpersing meewerkte, maar dat [verdachte] ook onder dwang handelde.

Baladas NV (het hof begrijpt hier en verder: Ballados Investment NV) is een NV die vroeger van [verdachte] was en geadministreerd bij FTC Trust te Wassenaar.

Nadat de heer [verdachte] zijn aandelen in de Seaport Marina IJmuiden aan de familie [W.E.] had verkocht en geleverd, heeft hij Baladas aan mij,

Op 17 mei 2004 wordt [W.E.] voor zijn kantoor te Amsterdam doodgeschoten46.

De getuige [advocaat Z] heeft op 19 mei 200447 het volgende verklaard:

Ik ken [W.E.] sinds 1988. Ik ben zijn advocaat geweest tot 1998, begin 1999. We werden al snel goede vrienden. Ik weet dat [W.E.] al enige jaren bedreigd werd. Dat betrof afpersing. Op kantoor circuleerde al enige tijd de naam van [W.H.]. In augustus 2002 was er een zakelijk geschil ontstaan tussen [W.E.] en [J.M.]. Ik heb [W.E.] wel eens horen zeggen dat hij soms problemen had die hij beter met [W.H.] kon oplossen. Hij heeft mij verteld dat hij voor dergelijke problemen altijd vele tonnen beschikbaar hield. Ik vroeg hem of hij dat allemaal wel kon verantwoorden. Hij zei mij dat hij niet wilde dat er in zijn boeken en jaarcijfers over afpersing werd gesproken. Ik heb hem de laatste tijd horen zeggen dat hij met de dood bedreigd werd. Je kon ook merken dat zijn gedrag veranderde als hij een telefoontje kreeg.

Vraag: Hoe is het mogelijk dat er zoveel geld uit het bedrijf onttrokken kon worden.

Er gingen gigantische bedragen van miljoenen euro's naar ondoorzichtige projecten. De financieel directeur [J.H.] en ik waren bezorgd over deze situatie. De voortdurende onttrekking van liquiditeiten aan de bedrijven van [W.E.] leidde tot een volstrekt onduidelijke bedrijfsvoering. Het liquiditeitsprobleem was zo groot dat recentelijk [W.E.] zijn mobiele telefoon kort afgesloten is geweest en dat hij bij vrienden geld leende voor investeringen terwijl er stapels sommaties lagen voor openstaande rekeningen. [W.E.] wilde koste wat het kost zijn verplichtingen aan bepaalde personen nakomen.

Op 19 mei 2004 wordt de advocaat mr. [advocaat B], die op dat moment de raadsman van [mevr. E], de partner van [J.M.] is, gehoord over een door hem na de dood van [W.E.] aan de politie overhandigde brief van [W.E.]. Hij had deze brief van [W.E.] zelf, in een gesloten enveloppe gekregen met het verzoek deze te openen en aan de politie te overhandigen als [W.E.] zou worden doodgeschoten. Hij verklaarde verder:48

Ik vertegenwoordig [mevr. E] in een geschil met [W.E.] over California Properties BV. Er is een overeenkomst gesloten en [W.E.] heeft zich borg gesteld om de termijnen en betalingen na te komen. De betalingen werden al snel niet conform de afspraken gedaan. [W.E.] gaf te kennen dat hij liquiditeitsproblemen had. Gedurende 2003 heb ik [W.E.] zien veranderen van een strakke zakelijke persoon in een labiele persoon, bij wie de angst van het gezicht te lezen was. Deze angst kwam voort uit het feit dat hij voor zijn leven vreesde, dat hij werd bedreigd en afgeperst. Dit heeft hij mij verteld en hij verzocht mij hem juridisch niet kapot te maken door hem te houden aan de termijnen en tot uitwinning over te gaan.

In de aan [advocaat B] overhandigde brief, gedateerd 2 december 200349, schrijft [W.E.]:

De getuige [V.H.] heeft op 31 januari 200650 het volgende verklaard:

Vraag: [W.E.] heeft voor zijn dood gesproken met de politie. Hij heeft toen ook verteld dat ene [V.H.] klusjes doet voor [W.H.]. [V.H.] heeft diverse camera's geplaatst en heeft ook een keer de harde schijf van [W.E.]'s computer gewist. Wat is daarop jouw reactie?

Ik weet dat ik de harde schijf van [W.E.] een keer verwisseld heb, maar hoe dat verder precies is gegaan weet ik niet meer.

De door [W.E.] naar de notaris meegebrachte stukken die als bijlage bij de hiervoor genoemde door [W.E.] ten overstaan van die notaris afgelegde verklaring waren gevoegd, zijn de volgende:

Een geschrift met opschrift Verpanding, kennelijk een onderhandse akte van 26 februari 2003.51 Dit geschrift houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als getypte tekst en (van 10 april 2003 daterende) handgeschreven renvooien:

Overwegende:

Holding Seaport IJmuiden BV ('HSY') heeft bij overeenkomst van 25 februari 2003 op zich genomen € 6.806.703 (fl. 15.000.000) aan Ballados Investment NV ('Ballados') te betalen op rekening Fortisbank [rekeningnummer 887].

Recreatiepark Port Greve BV ('Vennootschap') heeft op zich genomen € 3.857.000 (fl. 8.500.000) aan Bergheim Investments S.A. ('Bergheim'), te betalen als commissie voor de aankoop van Gran Dorado Hoch Sauerland en voor de aankoop van de aandelen World Fashion Center.

Indien beide betalingen niet vóór 31 maart 2003 plaatsvinden zullen de aandelen Recreatiepark Port Greve BV verbeurd worden en zal een boeterente van 0,5% (renvooi: per dag over het restant van de hoofdsom te rekenen vanaf 1 mei 2003 tot de datum van voldoening) verschuldigd zijn. Voor deze verplichtingen staat [W.E.] persoonlijk garant.

De verpanding zal als volgt geschieden.

(renvooi: International Leisure Properties BV ('Pandgeefster')) en Bergheim zijn overeengekomen dat Pandgeefster een eerste pandrecht zal vestigen ten behoeve van Bergheim op de aandelen in Recreatiepark Port Greve BV, tot zekerheid voor de betaling van al hetgeen (renvooi: Vennootschap) aan Bergheim (renvooi: en/of HSY aan Ballados) schuldig is.

Dit geschrift bevat op de eerste twee pagina's telkens een paraaf van [W.E.] en is op de derde, laatste, pagina gedateerd te Amsterdam, 26 februari 2003, en ondertekend door [W.E.]. Op de eerste pagina staat een aantal renvooien, alle handgeschreven, geparafeerd door [W.E.] en op 10 april 2003 aangebracht.52

Een geschrift met opschrift Onherroepelijke Volmacht.53 Dit geschrift houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

[W.E.], handelend als bestuurder van Convoy Contigas BV, handelend als bestuurster van Recreatiepark Texel BV, handelend als bestuurster van International Leisure Properties BV, 'Aandeelhoudster', geeft onherroepelijke volmacht aan Bergheim Investments S.A., 'Bergheim', om op eerste vordering van Bergheim namens Aandeelhoudster (1) goed te keuren verpanding aan Bergheim van 52 aandelen in Recreatiepark Port Greve BV, 'Vennootschap', conform aangehecht concept Aandeelhoudersbesluit, (2) ter uitvoering van een overeenkomst van 26 februari 2003, in kopie54 aangehecht, mee te werken aan de akte van verpanding van die aandelen aan Bergheim conform aangehecht concept Akte van verpanding van aandelen, en (3) als directeur van Vennootschap de verpanding te erkennen.

Ondertekend door [W.E.] op 10 april 2003.

Een geschrift, kennelijk het in het hiervoor opgenomen geschrift bedoelde concept Aandeelhoudersbesluit55. Dit geschrift houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

Bergheim, handelend als gevolmachtigde van Aandeelhoudster, besluit hierbij toestemming te verlenen aan verpanding door Aandeelhoudster aan Bergheim van de 52 aandelen in Recreatiepark Port Greve BV.

Het concept bevat op beide pagina's een paraaf of ondertekening van [W.E.].

Een geschrift, kennelijk de in de hiervoor weergegeven onherroepelijke volmacht56 bedoelde concept Akte van verpanding van aandelen57. Dit geschrift houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:

Heden ... is voor mij, mr. Jelle ten Have, notaris te Amsterdam, verschenen: (...,) werkzaam bij Lexence, advocaten en notarissen, handelend als gevolmachtigde van:

Er blijken voorts inderdaad aantekeningen door [W.E.] te zijn gemaakt, de zogenoemde dagboekaantekeningen, die op belangrijke punten overeenkomen met wat [W.E.] heeft verklaard. Het hof neemt over de door de rechtbank in haar vonnis aangehaalde pagina's 3, 5, 7 en 15 van de dagboekaantekeningen58.

Op 9 september 2008 heeft [M.M.]59 het volgende verklaard:

Ik heb vijf jaar (het hof begrijpt: als directiesecretaresse/officemanager) bij [verdachte] gewerkt, van 2000 tot half april 2005.

Ik weet nog dat [verdachte] een tafel had bij het Ronald MacDonaldgala. Hij vroeg of ik mee wilde gaan. Het was volgens mij eind maart of april 2000. Op dat gala had [W.E.] ook een tafel. [verdachte] zei toen tegen mij dat hij absoluut niets meer met hem (het hof begrijpt: [W.E.]) te maken wilde hebben. [verdachte] zei dat hij een verdacht figuur was, die verdacht werd van witwaspraktijken en dergelijke. Hij zei dat hij ooit zaken met hem had gedaan en dat hij zelfs aandelen in Seaport IJmuiden met verlies had verkocht omdat hij niets met hem te maken wilde hebben. Hij wilde verre van hem blijven.

De politie heeft op 26 mei 2004 met de getuige [J.H.] gesproken en van hem stukken ontvangen. Daarover is het volgende gerelateerd:60

Doel van ons bezoek was om enkele stukken van [J.H.] in ontvangst te nemen die betrekking hebben op betalingen vanuit door [W.E.] bestuurde bedrijven aan bedrijven gerelateerd aan [verdachte]/Ballados.

Wij namen enkele betalingsbewijzen van [J.H.] in ontvangst. Hij zei ons dat hij de betalingen had laten uitvoeren, en dat deze aanvankelijk voor hem begrijpelijk waren, omdat er een schuld van Sea Port Marina BV (het hof begrijpt: HSIJ) aan Ballados open stond van ongeveer fl. 12.000.000,--. [J.H.] zei ons dat het hem was opgevallen dat hij, nadat dat bedrag was betaald, van [W.E.] opdrachten bleef ontvangen om geldbedragen te betalen aan Ballados dan wel aan Ballados gerelateerde bedrijven. [J.H.] zei ons dat [W.E.] tegen hem zei dat hij extra betalingen moest blijven doen aan [verdachte] omdat hij werd afgeperst en dat [W.H.] daar achter zat. Hij had met [A.T.] (het hof begrijpt: [A.T.]) overleg gehad over de vraag op welke wijze de extra betalingen in de boekhouding afgedekt moesten worden.

Als bijlage bij dit proces-verbaal zijn onder meer documenten gevoegd die betrekking hebben op de betalingen 1, 2, 3, 5, 6, 8, 9 en 10.

De getuige [J.H.] heeft ter terechtzitting in eerste aanleg op 9 april 201061 onder meer het volgende verklaard:

In maart 2003 ben ik in dienst getreden bij Convoy (het hof begrijpt: bij het concern van [W.E.]). Ik ben gestart als controller. In de loop van 2003 ben ik directeur financiële zaken geworden. Tijdens mijn werkzaamheden kwam ik transacties tegen waarvan ik de grondslag niet wist. Ik zag betalingen zonder titel. Dat ben ik niet gewend. Ik wist niet waarom ze gedaan werden. In augustus 2003 heb ik [W.E.] hierover aangesproken. Hij heeft mij apart genomen en buiten kantoor verteld dat hij werd afgeperst door [W.H.] en dat de betalingen aan Ballados in dat kader geplaatst moesten worden. [W.E.] heeft mij verteld dat het op dat moment nog ging om een bedrag van 30-40 miljoen. Ik kreeg geen specifieke opdrachten van [W.E.]. Ik moest de betalingen alleen in goede banen leiden. Het moest goed in de boeken verwerkt worden, zodat er geen fiscale vragen kwamen.

[A.T.] kende ik uit het verleden. We zijn begonnen met het aflossen van de lening van HSIJ aan Ballados. Ik heb aan het trustkantoor gevraagd of zij hetzelfde bedrag in de boeken van Ballados hadden. De trust vertelde mij de vordering niet te kennen. Daarna nam [A.T.] contact met mij op. Toen ik hoorde dat Ballados de vordering niet kende was het probleem dat er al betaald was.

In de loop van maart tot en met augustus 2003 heb ik me een beeld gevormd van de betalingen zonder grondslag. De omschrijvingen van de betalingen kwamen van [W.E.].

Later dat jaar, aan het einde, is er een afspraak geweest waarbij [W.E.] en [A.T.] aanwezig waren. Dit was op mijn initiatief, omdat ik de afspraken goed wilde verwerken. Deze bijeenkomst was in Hilversum, in de woning van [A.T.]. Het gesprek ging over winstrechten, dat weet ik nog goed. Op enig moment was de lening afgelost en de aankoop van Bayline boekhoudkundig verwerkt. Er was meer betaald en daar moest een titel aan worden gegeven. Dat werd het winstrecht dat in HSIJ aanwezig was. Deze titel werd aangedragen door [W.E.]. Hij pakte een papiertje en schreef daar het bedrag aan winstrecht op waar we op uit moesten komen. Dit was de eerste keer dat ik iets over winstrecht hoorde. Volgens mij heeft [W.E.] mij nooit verteld dat er afspraken waren over het winstrecht. [W.E.] rekende het bedrag voor, hoe je op het totale bedrag zou komen. Ik weet niet meer op hoeveel het winstrecht is vastgesteld. Niet lang daarna gingen we weg. De uitkomst van het overleg was dat er een overeenkomst moest worden opgesteld waarin de winstrechten op een fiscale manier verantwoord werden. Ik heb de overeenkomst nooit onder ogen gehad. Vrij kort hierna is [W.E.] overleden. Het gesprek heeft eind 2003, begin 2004 plaatsgevonden.

Het winstrecht is nooit geactiveerd. Het enige wat in de boeken stond was een schuld aan Ballados.

[A.T.] is op 9 juni 2004 als verdachte gehoord in het dossier Enclave.62 Deze verklaring maakt deel uit van het dossier tegen de verdachte. [A.T.] heeft toen het volgende verklaard:

In december 2002 ben ik door de heer [verdachte] gevraagd om te adviseren over en te assisteren bij de afwikkeling van de financiële vorderingen in het kader van de ontvlechting die ongeveer in 1999 had plaatsgevonden. [verdachte] (het hof begrijpt hier en in de verdere verklaringen van [A.T.]: de verdachte) en [W.E.] (het hof begrijpt hier en in de verdere verklaringen van [A.T.]: [W.E.]) hadden blijkbaar onderling al overleg gehad over de omvang van de bedragen en de wijze waarop betaald moest worden. Mij is gevraagd dat fiscaal en juridisch te begeleiden.

In de loop van 2003 zijn de nodige zaken in de afspraken tussen partijen gewijzigd. Dit betreft dan de samenstelling van de vordering die uit meerdere elementen was opgebouwd, zoals onder andere commissies. Dat is echter fiscaal niet aantrekkelijk omdat je hier belasting over moet betalen.

Het was mij bekend dat [W.E.] betalingsmoeilijkheden had. Daarover heeft hij mij zelf geïnformeerd. Er waren onvoldoende liquide middelen aanwezig maar wel schuldeisers, onder wie [W.H.]. Hij heeft die naam genoemd. Hij heeft verteld dat hij onder druk stond om te betalen.

In een derde, op 10 juni 2004 afgelegde, verklaring63 zegt [A.T.] het volgende:

[verdachte] vertelde mij dat de geldelijke transacties reeds met [W.E.] besproken waren en ook de wijze waarop dit diende te worden afgehandeld. Hierbij noemde hij tevens de titels welke aan deze betalingen ten grondslag zouden liggen. Ik heb de heer [verdachte] aangegeven dat ik mij niet kon vinden in al de aangedragen titels vanuit mijn positie als fiscaal adviseur. De titel die ik direct heb afgewezen betrof de aankoop van een telecombuis tussen Schiphol-Rijk en Zandvoort, welke [verdachte] eerst zou verwerven en vervolgens zou doorverkopen aan [W.E.]. Ik overlegde met [verdachte] nog over de titels. Hiermee bedoel ik de redenen van de overeenkomsten.

De titels zijn:

Op 12 juni 2004 verklaart [A.T.]64 (als verdachte, de verklaring maakt deel uit van het dossier tegen de verdachte) nog het volgende:

De afspraken voor de winstverdeling inzake HSIJ zijn gemaakt nadat ik had aangegeven dat ik de commissiebetalingen van Port Greve aan Bergheim niet logisch en uitlegbaar vond. [W.E.] had hiervoor al eens aangegeven dat er ook gesproken kon worden over winstrechten met betrekking tot de aandelenverkoop Ballados en Sea Port IJmuiden. Ik heb nooit stukken/documenten gezien over de verkoopafspraken die [W.E.] en [verdachte] hebben gemaakt ten tijde van de verkoop van de aandelen.

[A.T.] heeft op 16 december 2008 als verdachte (de verklaring maakt deel uit van het dossier van de verdachte) bij de rechter-commissaris het volgende verklaard:65

In de herfst van 2003 vertelde [W.E.] mij dat hij onder druk stond om anderen te betalen. Later, eind 2003, begreep ik van [J.H.] dat het om [W.H.] en [J.M.] ging.

[A.T.] heeft voorts als getuige op 2 maart 2009 ten overstaan van de rechter-commissaris66 nog het volgende verklaard:

Na het afblazen van de telecombuis moesten we de betalingen van [W.E.] aan [verdachte] zo fiscaal gunstig mogelijk en binnen de grenzen van de wet verantwoorden. Het resultaat van deze besprekingen is het overzicht gemaakte afspraken.

Een geschrift met de volgende inhoud (het zogenoemde 'Overzicht gemaakte afspraken'):67

Op Bayline Ltd. Is een bod gedaan van Dfl. 7 mio. Concept overdrachtsbalans volgt z.s.m. Het is nu nog niet bekend of Bayline als onroerende zaak vennootschap wordt aangemerkt. Om iedere discussie over overdrachtsbelasting te vermijden is het wenselijk geen der nieuwe aandeelhouders meer dan 33 1/3 % te laten houden. Graag ontvang ik een opgaaf wie de nieuwe aandeelhouders worden. In samenhang met de volgende punten wordt echter afgesproken de koopsom te stellen op Dfl. 10 mio. Deze betaling dient zo spoedig mogelijk (direct) overgemaakt te worden aan Ballados (zie hierna). Deze transactie moet voor 1 maart zijn afgewikkeld. Aandelen worden door trust overgedragen aan op te geven aandeelhouders zodra betaling ontvangen is.

Voor de afkoop van de winstrechten HSY (het hof begrijpt: HSIJ) (...) ontvangt Ballados Dfl. 15 mio direct.

Voor een bedrag van Dfl. 15 mio wordt pandrecht gevestigd op de aandelen van Recreatiepark Port Greve B.V. en Alrama Zandvoort B.V.. Bevestigd dient te worden dat deze beide vennootschappen aan jou behoren en dat de bezitting betreffen de aandelen in o.a. Fabege Enterprises B.V. Dit pandrecht wordt gevestigd vanwege winstrecht en commissies in verband met de aankoop van de vakantieparken en de verkoop van het WFC. Een nadere overeenkomst wordt hiervoor opgesteld en zal begin maart worden afgestemd. Deze rechten worden verstrekt aan Bergheim S.A. Betaling van dit resterende bedrag dient voor 31 maart 2003 plaats te vinden. Indien dit niet het geval is worden de aandelen verbeurd aan pandnemer. Voorts is bij late betaling de boeterente ad 0,5% verschuldigd zoals eerder overeengekomen met persoonlijke garantie van jou.

Betaling van de eerste twee bedragen dient direct plaats te vinden aan Ballados: bankrekening nummer[rekeningnummer 887]. Voor Bergheim S.A. volgen nog instructies.

Bij vragen graag contact opnemen. Het totaalbedrag is iets hoger dan laatst besproken i.v.m. te maken kosten voor structurering en advisering.

Samenvartting:

Dfl. Euro

1. Betaling Bayline 7 3.176.462 (direct)

2. Extra vergoeding Bayline 3 1.361.341 (direct)

3. Winstrecht HSY 15 6.806.703 (direct)

4. Winstrecht etc. WFC 15 6.806.703 (voor 31 maart

2003)

[A.T.] heeft als getuige ter zitting in eerste aanleg van 9 april 2010 het volgende verklaard:68

Het 'overzicht gemaakte afspraken' (Enclave 2 391 [het hof begrijpt: Enclave 3 961]) is door mij opgesteld. Dit overzicht is het resultaat van een aantal zaken die [W.E.] mij had verteld toen de telecombuistransactie geen doorgang kon vinden. [W.E.] heeft vervolgens een aantal zaken aangedragen waarbij wel gelden aan [verdachte] konden worden betaald. Hij heeft onder meer de commissie en de zaken in het overzicht aangedragen.

Het overzicht is gemaakt op basis van wat beide partijen mij hebben verteld. De zaken werden primair door [W.E.] aangedragen en dat heb ik geprobeerd schriftelijk vast te leggen.

[A.T.] heeft als getuige ter zitting in hoger beroep van 5 september 2011 nog het volgende verklaard:69

Er zijn vanaf december 2002 door [W.E.] betalingen verricht aan de verdachte. Ik heb een reeks betalingen gezien over de periode van één jaar, waarvan de bedragen niet bij transacties aansloten. Ik wist dat er een totaalsom was overgemaakt. Onderdeel van dit bedrag zou, in overleg met de verdachte en [J.H.], de koopprijs van Bayline zijn. Ik heb zelf nooit de aansluiting kunnen maken. Vanaf het begin van 2003 zijn wij er van uitgegaan dat de eerste betalingen van [W.E.] betrekking hadden op het aflossen van de lening van HSIJ. [J.H.] heeft mij op een gegeven moment een overzicht van de betalingen laten zien. Naar aanleiding van het overzicht van [J.H.] is vastgesteld dat er voldoende was betaald voor de overdracht van de aandelen Bayline.

Ik kreeg begin 2000 de instructie dat de aandelen van Bayline overgedragen zouden worden aan [W.E.]. Amicorp zou aan de verdachte vragen of hij de overdracht kon bevestigen. Dit heeft de verdachte ook gedaan. Voor mij was duidelijk dat Bayline was overgedragen aan [W.E.]. Hij heeft daar ook wat handelingen mee verricht. Achteraf heeft hij verklaard dat hij niet de eigenaar was. Als je puur kijkt naar de certificaten en het aandeelhoudersregister is juridisch de conclusie dat de vennootschap was overgedragen aan [W.E.].

Ik wist dat [W.E.] en de verdachte hun belangen wilden splitsen. Ik ben er daarom voor mezelf van uit gegaan dat die overdracht van vennootschappen in 2000 daar deel van uitmaakte. Omdat ik niet geïnformeerd was over betalingen, ging ik er van uit dat Bayline, Leopard en Xenia deel uitmaakten van een transactie met gesloten beurs. Ik heb later van de verdachte begrepen dat afspraken niet waren nagekomen en dat Bayline nog steeds zijn eigendom was. Het is mij niet bekend wat die afspraken inhielden. Ik weet niet of de koopsom van 7 miljoen gulden al in 1999 is afgesproken. In december 2002 is mij meegedeeld dat de koopsom van Bayline 7 miljoen gulden bedroeg.

Ter terechtzitting in eerste aanleg van 6 april 201070 heeft de verdachte verklaard:

Ik heb aan [W.E.] gevraagd om een verklaring op te laten maken dat hij geen aandeelhouder van Xenia en Bayline is geweest. Dat heeft hij gedaan.

Ter terechtzitting in eerste aanleg van 8 april 201071 heeft de verdachte verklaard:

Ter terechtzitting in eerste aanleg van 12 april 201072 heeft de verdachte ten slotte verklaard:

[W.H.] heb ik twee keer bij [W.E.] thuis gezien.

Het hof acht, op grond van al het vorenstaande, in onderling verband en samenhang bezien, bewezen dat [W.E.] door [W.H.] is afgeperst. Het neemt hierbij over hetgeen de rechtbank heeft overwogen ter zake van de omstandigheid dat het hier gaat om een getuige die zelf niet meer onderworpen kan worden aan onderzoek omtrent wat hij heeft verklaard, te weten de volgende passages73:

Met betrekking tot de vraag of de documenten al dan niet integraal aan de justitie zijn verstrekt voegt het hof hier het volgende aan toe.

Met betrekking tot deze vraag is in hoger beroep onder anderen door de raadsheer-commissaris [D.P.]74 gehoord. [D.P.] heeft verklaard:

[H.E.] kon het dagboek niet meer vinden op de plek waar het opgeborgen was en daarom is er op allerlei andere plekken gezocht waar stukken door [W.E.] werden bewaard, die niet voor anderen bestemd waren. Samen met [A.E.] [W.E.] heb ik een aantal papieren gevonden in de garage aan de Minervalaan te Amsterdam. Dit was een stapeltje dat met een binder aan elkaar was gehecht.

Kort nadat wij deze stukken gevonden hadden, vertelde [A.E.] mij dat hij gebeld was door [E.D.], die in Breda stukken gevonden had. [A.E.] heeft die stukken opgehaald.

[H.E.], [A.E.] en ik zijn in het kantoor van [W.E.] bij elkaar geweest. Wij hebben de stukken bekeken en gekopieerd. De stukken die in Breda zijn gevonden en de stukken die in Amsterdam zijn gevonden, zijn bij elkaar gevoegd. Ik denk dat elk van de stapeltjes een dikte had van 1 centimeter. Als u mij de stukken laat zien in het dossier op de pagina's 2 0704 tot en met 2 716, zeg ik u dat ik deze stukken herken. Ik weet niet meer of dit de stukken uit de garage of uit Breda zijn. Er was meer dan dat u mij nu laat zien. Ik herken het handschrift van Wim [W.E.].

Ik herinner mij dat de stukken betrekking hadden op geldbedragen en transacties.

De advocaat-generaal laat mij nu een stapel stukken zien uit het Kolbakdossier (D5-15 t/m 131). Dit lijkt meer op het stapeltje papier dat wij gekopieerd hebben en dat naar de politie moest dan de 18 pagina's die u mij eerder liet zien. Ik meen mij te herinneren dat dit de stapel is die naar de politie moest. Ik zie dat de 18 pagina's die u mij eerder liet zien, deel uit maken van deze stapel. Ik herinner mij inderdaad dat er onder andere stukken van een notaris bij zaten.

Het hof constateert dat de hiervoor bedoelde door de advocaat-generaal aan de getuige getoonde stukken uit het Kolbakdossier door de Criminele Inlichtingen Eenheid aan het onderzoeksteam ter beschikking zijn gesteld75 en dat als bijlage zijn gevoegd de pagina's D5-15 t/m D5-131, waaronder de eerdergenoemde 'dagboekaantekeningen' en voorts kopieën van overzichten, brieven, aktes, overeenkomsten en andere stukken.

Gelet op deze verklaring is het hof van oordeel dat er geen grond is voor de stelling van de verdediging dat de 'dagboekaantekeningen' niet integraal aan de justitie zijn verstrekt.

Ten aanzien van de geloofwaardigheid van hetgeen [W.E.] in woord en in geschrift heeft gezegd over de afpersing overweegt het hof nog het volgende.

[W.E.] heeft - volgens de desbetreffende notaris "zeer geëmotioneerd" - zich tot een notaris gewend om een verklaring af te leggen, inhoudend beschuldigingen aan het adres van anderen, met de uitdrukkelijke stipulatie dat die verklaring alleen aan de politie openbaar mocht worden gemaakt in het geval dat betrokkene zou worden geliquideerd. Het valt moeilijk aan te nemen dat een in dergelijke omstandigheden afgelegde verklaring volledig uit de lucht zou zijn gegrepen. Deze zou immers alleen enig effect kunnen sorteren in het geval dat [W.E.] daadwerkelijk zou worden geliquideerd. Het feit dat [W.E.] kort nadien is geliquideerd verleent daarmee op zich al - bij het ontbreken van enig aanknopingspunt voor de gedachte dat [W.E.] zich met die verklaring op onschuldigen zou willen wreken, anders dan de enkele omstandigheid dat [W.E.] wel eens met de term "schijtnicht" aan de verdachte schijnt te hebben gerefereerd, hetgeen voor een dergelijke verstrekkende conclusie niet voldoende is - geloofwaardigheid daaraan.

Daarbij komt dat het hof constateert dat hetgeen [W.E.] heeft verklaard - op zichzelf gedetailleerd en consistent, in alle van hem afkomstige bronnen - zozeer op essentiële details wordt ondersteund door andere, niet rechtstreeks op [W.E.] te herleiden bewijsmiddelen, dat uitgegaan mag worden van de juistheid van wat [W.E.] op dit punt heeft gezegd.

Het hof acht ook bewezen dat de tien in de tenlastelegging genoemde betalingen zijn verricht in het kader van die afpersing. Het hof baseert zich daarbij op de hiervoor weergegeven bewijsmiddelen en voegt daar nog de volgende overwegingen aan toe.

Het hof maakt uit de hiervoor weergegeven dagboekaantekeningen het volgende op, daarbij grotendeels doch niet geheel aansluitend bij hetgeen de rechtbank op dit punt heeft overwogen en geconcludeerd.76

In de aantekeningen worden bedragen en data genoemd, die in belangrijke mate, en wat de vermeldingen op pagina 15 van de hiervoor weergegeven dagboekaantekeningen betreft, vrijwel geheel, aansluiten bij de door de verdachte ontvangen betalingen.

Zo begrijpt het hof dat op pagina 3 van de dagboekaantekeningen een overzicht van het totaalbedrag dat [W.E.] gedwongen zou moeten betalen, is vermeld, te weten 49.500 (het hof begrijpt: fl. 49,5 miljoen). Het staatje lijkt voorts aan te geven wat er al betaald is en wat er nog open staat: 23.500 (het hof begrijpt: fl. 23,5 miljoen).

Het hof leest dat er onder de noemer 'Bayline' een bedrag van 10.000 (het hof begrijpt: fl. 10 miljoen) door [W.E.] is betaald en dat dit afgetrokken wordt van hetgeen aan [W.H.] (het hof begrijpt: [W.H.]) betaald moet worden.

Dit bedrag sluit aan bij het door [A.T.] opgestelde 'Overzicht gemaakte afspraken', dat als eerste afspraak de betaling van fl. 10 miljoen in verband met de koop door [W.E.] van Bayline omschrijft.

Op deze pagina van de dagboekaantekeningen noteert [W.E.] eveneens dat hij voor 1 april (het hof begrijpt: 2003) dient te betalen, omdat verdachte anders alles (de aandelen Port Greve) afneemt voor W.H. (het hof begrijpt: [W.H.]).

Op pagina 5 van de dagboekaantekeningen schrijft [W.E.] over een BV die de verdachte heeft teruggenomen. Dit sluit aan bij de hiervoor opgenomen verklaring van [A.T.] ("Voor mij was duidelijk dat Bayline was overgedragen aan [W.E.]. Hij heeft daar ook wat handelingen mee verricht. Achteraf heeft hij verklaard dat hij niet de eigenaar was. Als je puur kijkt naar de certificaten en het aandeelhoudersregister is juridisch de conclusie dat de vennootschap was overgedragen aan [W.E.].") en anderzijds bij de eveneens hiervoor opgenomen verklaring van de verdachte ter terechtzitting in eerste aanleg van 6 april 2010 ("Ik heb aan [W.E.] gevraagd om een verklaring op te laten maken dat hij geen aandeelhouder van Xenia en Bayline is geweest. Dat heeft hij gedaan.")

Op pagina 7 van de dagboekaantekeningen schrijft [W.E.] met betrekking tot 22 juni (het hof begrijpt: 2003): "Ik moet naar de Japaner in IJmuiden. Marcel belde. W.H. zal daar zijn en hij is boos want hij wil geld zien van W.F.C. Staat in Frankfurt van Port Greve en moet ik overmaken, naar een [T] dat schijnt rekening te zijn van [verdachte]! Hij wil nog 10 mio Euro. Ik kan er maar 3 betalen en restant als boot verkocht wordt 4,5. Ontmoeting met Marcel bij Shell Station IJmuiden om 9 uur komt W. Holle daar. Ik kreeg brief met vragen over dat geld maar ik had geen €10 mio overgemaakt maar slechts € 2.800 naar Ballados (het hof begrijpt hier en verder: Ballados Investment N.V.)."

Uit het overzicht van de door [W.E.] gedane en door de verdachte (middellijk) ontvangen bedragen van hiervoor blijkt dat er een betalingsopdracht is van 24 juni 2003 op naam van Recreatiepark Port Greve BV, waarbij € 2.800.00 wordt overgemaakt naar de zogenoemde [T]rekening van de verdachte bij de UBS bank.77

Het hof leidt hier, met de rechtbank, uit af dat [W.H.] op de hoogte was van een privébankrekening van de verdachte en zijn betalingen op die rekening wenste te ontvangen. Dat de verdediging kennelijk begrijpt78 en blijft begrijpen79 dat de rechtbank hier concludeert dat [W.E.] in juni 2003 voor het eerst van [W.H.] zou hebben gehoord dat de verdachte de zogenaamde [T]-rekening had, berust op een onjuiste lezing van de desbetreffende overweging van de rechtbank.

Pagina 15 van de dagboekaantekeningen is weliswaar niet volledig te doorgronden, maar bevat wel een overzicht van betalingen die gelijk zijn aan de hiervoor genoemde betalingen die [W.E.] aan de verdachte heeft gedaan.

De 1e en de 2e betaling vormen samen een bedrag van (afgerond) fl. 10 miljoen, het bedrag dat bovenaan de pagina wordt genoemd. Na 28-2 wordt een bedrag vermeld dat gelijk is aan de 3e betaling, € 3.400.000 op naam van Ballados. Na 2-4 wordt een bedrag vermeld van € 900.000, met vermelding Balla, hetgeen overeenkomt met de 5e betaling op de rekening van Ballados.

Na 13-3 staat een bedrag van € 1.500.000 [T] opgenomen en dat komt overeen met de 4e betaling op de zogenoemde [T]rekening.

Na 26-5 staat een bedrag vermeld van € 1.500.000 -> Akragon. Dit is identiek aan de 7e betaling, afkomstig van de derdengeldrekening van Loyens&Loeff, vrijkomend uit een transactie met betrekking tot de Akragontoren.

Onder deze regel staat een bedrag vermeld van € 450.000 Bank Ballados 21-4-2003. Het hof ziet hierin de 6e betaling vermeld.

De regel hieronder noemt een bedrag van 2800,- [T] 26-6. Het hof is van oordeel dat hier moet worden gelezen € 2.800.000 en dat [W.E.] hiermee de 8e betaling verwoordt, gestort op de [T]rekening.

Nagenoeg onderaan staat een bedrag vermeld van € 400.000,-- Ballados +/- 25 juli. Dit ziet naar het oordeel van het hof op de 9e betaling.

Hoewel de tiende betaling niet in de dagboekaantekeningen voorkomt, noch anderszins door [W.E.] genoemd wordt, merkt het hof in navolging van de rechtbank ook deze betaling als afgedwongen betaling aan, nu deze betaling blijkens de verklaring van de verdachte samenhangt met de overige betalingen en deel uitmaakt van het totaalbedrag dat [W.E.] aan de verdachte moest betalen80.

Het hof acht deze aantekeningen, bezien in het licht van de overige bewijsmiddelen, voldoende duidelijk om deze conclusies te kunnen trekken. Dat andere aantekeningen niet, in ieder geval niet direct, in het licht van dit dossier te begrijpen zijn, maakt dat niet anders. Anders dan de verdediging ziet het hof voorts niet in dat het enkele feit dat op pagina 18 van de dagboekaantekeningen een optelling van bedragen die niet met deze zaak in verband zijn te brengen kennelijk eveneens leidt tot een totaal bedrag van € 49.500.00 voor de verdachte ontlastend zou zijn. Voor een dergelijke conclusie geven noch het dossier, noch de aantekeningen op zichzelf, aanleiding.

Voorts geldt dat uit de hiervoor weergegeven bewijsmiddelen blijkt dat er sprake is geweest van willekeurige betalingen van aanzienlijke bedragen, die door [W.E.] op zijn betalingsopdrachten niet of van een vage omschrijving werden voorzien. Dit is een hoogst ongebruikelijke handelwijze voor een schuldenaar die er toch belang bij heeft om aan te kunnen tonen welke schulden hij heeft voldaan. Dit geldt eens te meer als daarbij fiscale overwegingen een rol spelen. Ook aan de ontvangende kant blijkt niemand in staat te zijn te zeggen op welke verplichtingen de individuele betalingen betrekking hebben. Het hof trekt hieruit de conclusie dat dit ook niet de bedoeling is geweest, aangezien het om wit te wassen criminele betalingen ging.

De verdediging heeft op dit punt nog aangevoerd dat geen conclusies kunnen worden verbonden aan het soort omschrijving dat [W.E.] aan zijn betalingsopdrachten gaf zolang niet duidelijk is in hoeverre [W.E.] gewoon was om bij betalingen aan vaste zakenpartners vage of ontbrekende omschrijvingen te vermelden. De verdediging ziet er daarbij echter aan voorbij dat hier juist geen sprake meer was van vaste zakenpartners, maar van twee mensen die volgens de verdachte hun zakelijke belangen enige jaren daarvoor bewust hadden gescheiden en behoudens deze betalingen zakelijk niets meer met elkaar te maken hadden. In die situatie liggen vage of ontbrekende omschrijvingen bij betalingen, wanneer die dan na enige jaren eindelijk worden gedaan, niet voor de hand.

De verdediging heeft getracht het bewijs van afgedwongen betalingen ten bate van [W.H.] te ontkrachten en heeft daartoe veel werk gemaakt van het, met name ook boekhoudkundig, uiteenzetten hoe de betalingen aan de hand van bestaande verplichtingen van [W.E.] jegens [verdachte] kunnen worden uitgelegd.

Een en ander heeft het hof echter niet overtuigd.

Indien hier sprake was geweest van reguliere betalingen in het economisch verkeer, en wel tot een totaal van ruim 17 miljoen euro, had verwacht mogen worden dat er onderliggende stukken zouden zijn, daterend uit de periode waarin de afspraken waarop deze betalingen zouden zijn terug te leiden zijn gemaakt, te weten 1998/1999, waaruit verschuldigdheid en prestatie duidelijk naar voren komen, en waarbij een duidelijke en directe relatie is te leggen met de verrichte betalingen. Direct valt dan op dat anders dan de notariële akte van 31 december 199981 (inhoudend de overdracht van de aandelen HSIJ van de aan de verdachte toebehorende onderneming Ballados aan Marpollo) en de daarop volgende overdracht van die aandelen nooit enig schriftelijk stuk naar voren is gekomen waarin de afspraken die de verdachte stelt in 1998 of 1999 met [W.E.] te hebben gemaakt, en op welke afspraken alle betalingen terug te voeren zouden zijn, zijn opgeschreven, hoewel de verdachte verklaart dat een dergelijk stuk er wel is geweest. Uiteraard kunnen stukken zoek raken. Onverklaarbaar vindt het hof echter, dat de verdachte, toen [A.T.] opdracht kreeg deze betalingen in goede banen te leiden, niet de beschikking heeft gekregen over dit stuk, waarbij de verdachte zelfs heeft verklaard (ter terechtzitting in eerste aanleg van 12 april 2010, als hiervoor weergegeven) dat verstrekking van het toen kennelijk nog wel voorhanden zijnde stuk aan [A.T.] niet aan de orde was. Tevens is onaannemelijk dat de verdachte niet meer zou weten of dit stuk in het ongerede is geraakt of dat hij het heeft weggegooid. Het hof gelooft derhalve niet dat dit stuk ooit heeft bestaan en dat de gestelde afspraken destijds zijn gemaakt.

De verdediging heeft er op gewezen dat [A.T.] ter terechtzitting in eerste aanleg heeft verklaard dat het in het door hem opgestelde 'overzicht gemaakte afspraken' genoemde winstrecht al sinds 1999 bestond en dat zowel de verdachte als [W.E.] hem dat hebben verteld. Het hof kan echter geen voor de verdachte ontlastende betekenis aan deze mededeling hechten. Enerzijds is de bron van die informatie de verdachte, die er belang bij had om te versluieren waarop de betalingen echt betrekking hadden en daartoe nu juist [A.T.] had aangezocht. Anderzijds is het [W.E.], die in die periode, zo blijkt uit de gebezigde bewijsmiddelen, actief deelnam aan de pogingen plausibele verklaringen te vinden voor de betalingen en daartoe ook ideeën aandroeg. Het hof acht een en ander daarom onvoldoende om aan te nemen dat er in 1999 al afspraken waren gemaakt over bedoeld winstrecht, al kon dat achteraf gezien wel als plausibel worden geconstrueerd.

Verder komt uit de hiervoor weergegeven bewijsmiddelen duidelijk het volgende beeld naar voren: er zijn betalingen gedaan die boekhoudkundig niet zijn thuis te brengen, maar die aan beide zijden, zowel bij de betaler als bij de betaalde, wel boekhoudkundig moesten worden verwerkt, en wel aldus dat een en ander geen vragen zou oproepen bij een eventuele controle. Daartoe moesten onderliggende verplichtingen aangedragen of gezocht worden, daar is het nodige overleg voor nodig geweest en zelfs speciaal iemand voor aan het werk gezet, namelijk [A.T.]. Sommige "kandidaat-verplichtingen" zijn hangende het proces afgevallen. Deze hele gang van zaken past bij het zonder argwaan te wekken in de boekhouding verstoppen van criminele betalingen, en niet bij het voldoen van reguliere betalingen in het economisch verkeer. Dat de achteraf gevonden betalingstitels op grond van de zakelijke verhoudingen in 1998/1999 tussen de verdachte en [W.E.], ook boekhoudkundig, nog wel in meer of mindere mate aannemelijk zijn te maken, doet aan het voorgaande niet af. Een noodzaak tot het alsnog toegang verlenen van de verdediging tot de gedigitaliseerde administratie van [W.E.] doet zich op dit punt dan ook niet voor.

Overigens blijft wat het hof betreft overeind dat in ieder geval aan de betalingstitels Bayline en de winstrechten HSIJ de nodige gebreken kleven. Zo lijkt toch duidelijk te zijn dat Bayline in 2000 aan [W.E.] is overgedragen, gelet ook op de hiervoor aangehaalde verklaring ter terechtzitting in hoger beroep van 5 september 2011 van [A.T.] op dit punt en erkent de verdachte dat hij in 2002 [W.E.] heeft gevraagd te verklaren dat deze geen aandeelhouder van Xenia en Bayline is geweest. Evenzeer blijft overeind dat in de hiervoor genoemde notariële akte van 31 december 1999 is uitgesloten dat er nog aanspraak zou kunnen worden gemaakt op enige winstuitkering. Hoe dat ook zij, een en ander is niet relevant nu het hof bewezen acht dat er van achteraf geconstrueerde dan wel erbij gezochte betalingstitels sprake is die onder de 10 betalingen zijn geschoven, en dat deze 10 betalingen niet zijn terug te voeren op in 1998/1999 gemaakte afspraken.

De verdediging heeft er in dit verband nog op gewezen dat de verdachte juist in de periode dat [A.T.] met zijn opdracht voor de verdachte doende was, wel aan de als getuigen gehoorde [R.H.] en [J.S.] - en in mindere mate aan de getuige [E.W.] - precies uiteengezet zou hebben welke financiële verplichtingen [W.E.] nog jegens hem zou hebben. Het hof kan aan deze getuigenverklaringen geen geloof hechten, omdat wat zij verklaren, gelet juist op wat hiervoor is overwogen, niet aannemelijk is. Het hof acht het bovendien niet geloofwaardig dat de getuigen [J.S.] en [R.H.], gehoord in 2010, op dat moment nog in zoveel detail als waarin zij hebben verklaard zouden weten wat de verdachte hun in 2000/2001 dan wel 2002 zou hebben verteld over zijn zakelijke bemoeienissen met [W.E.]. Daar komt bij dat bijvoorbeeld de getuige [M.M.] - wier verklaring niet door de verdachte is betwist - op dit punt weer heel anders heeft verklaard, zoals hiervoor is weergegeven. Laatstgenoemde verklaring bevat overigens nog wel een mogelijke verklaring voor het feit dat er inderdaad in de zakelijke verhoudingen tussen de verdachte en [W.E.] zoals die in 1998/1999 waren, achteraf bezien nog wel financiële verschuldigdheden van [W.E.] jegens de verdachte bedacht konden worden.

De verdediging heeft ter ondersteuning van haar standpunt dat er wel sprake was van reeds langer bestaande betalingsverplichtingen van [W.E.] jegens de verdachte nog een beroep gedaan op de verklaring die door de getuige [F.J.] in hoger beroep is afgelegd ten overstaan van de raadsheer-commissaris.82 Bij die gelegenheid heeft [F.J.] onder meer het volgende verklaard:

Voor de getuige [advocaat Z], die is overleden, geldt mutatis mutandis hetzelfde als hiervoor met betrekking tot de eveneens overleden [W.E.] is overwogen. Het hof erkent en onderkent dat de omstandigheid dat niet één, maar twee belastende getuigen niet meer ondervraagd kunnen worden, een serieuze hindernis is voor de verdediging. Niettemin is het hof van oordeel dat de verdediging hiervoor toch voldoende is gecompenseerd doordat zowel rechtbank als hof in ruime mate tegemoet zijn gekomen aan de onderzoekswensen van de verdediging ten aanzien van de overige inhoud van het dossier. Om het pleidooi in hoger beroep op dit punt aan te halen:

De bak met getuigenbewijs is in dit dossier enorm. Te hooi en te gras zijn getuigen

gehoord en herhoord. Lappen tekst zijn aan de woordelijke uitwerking van het gezegde gewijd, verhoorverslagen soms belopend tot meer dan 80 pagina's.

Tevens is het hof van oordeel dat er voldoende overig bewijsmateriaal hiervoor is aangehaald, dat - los van de van [W.E.] afkomstige verklaringen - de verklaring van de getuige [advocaat Z] op esssentiële punten ondersteunt. Er is geen sprake van een situatie waarin de verdachte wordt veroordeeld op niets meer dan de verklaringen van twee overleden belastende getuigen. Gelet op het vorenstaande acht het hof het gerechtvaardigd ook de verklaring van de getuige [advocaat Z] voor het bewijs te gebruiken.

De verdediging heeft betoogd, zo begrijpt het hof, dat het hof op grond van de inhoud van het dossier en het verhandelde ter terechtzitting in eerste aanleg en in hoger beroep, slechts tot één van de volgende vier conclusies kan komen:

Verder zou hij veelvuldig in zijn verhoren zelf conclusies trekken en maar fragmentarisch geïnformeerd zijn, waardoor zijn verklaringen een wankel houvast bieden. Hij lijkt zich in zijn verdenkingen ten onrechte enkel te richten op de aan de verdachte gedane betalingen. De verdediging betwist met name, zo begrijpt het hof, de door deze getuige gedane beschuldigingen aan het adres van de verdachte.

Het hof ziet geen aanleiding te twijfelen aan de hiervoor weergegeven passages uit de verklaringen van [J.H.]. [J.H.] vertelt daarin voornamelijk feitelijke waarnemingen, door hemzelf gedaan, dan wel wat [W.E.] hem heeft meegedeeld. Van aantoonbare onjuistheden of conclusies die als feiten worden gepresenteerd is in deze passages geen sprake. Dat de getuige fragmentarisch geïnformeerd zou zijn, doet voorts niet af aan zijn geloofwaardigheid wanneer hij verklaart over datgene wat als zodanig aan hem zou zijn meegedeeld of wat hij zelf heeft waargenomen. Het leidt uiteraard wel tot behoedzaamheid bij de beoordeling van de vraag in hoeverre zijn verklaringen voor het bewijs kunnen worden gebezigd. Zo gebruikt het hof de verklaring van [J.H.] dat Bayline een lege huls zou zijn, niet voor het bewijs. Wat betreft de kwestie van wanneer nu de winstrechten HSIJ punt van bespreking zijn geworden, verwijst het hof naar wat het hiervoor ten aanzien van de getuige [A.T.] op dit punt heeft verklaard. Daarbij komt dan nog dat [J.H.] eerst in maart 2003 in dienst is getreden bij Convoy/[W.E.], en mede daardoor ten opzichte van [W.E.], de verdachte en [A.T.] een informatie-achterstand kan hebben gehad. Het hof ziet, gelet op het vorenoverwogene, geen aanleiding de verklaringen van [J.H.], voor zover voor het bewijs gebezigd, buiten beschouwing te laten.

Voor zover de verdediging met de opmerkingen "dat een zekere kongsie tussen de getuigen aannemelijk is geworden" en "dat verscheidene getuigen er welhaast een taak van hebben te lijken gemaakt om zich met elkaar te verstaan"84 heeft bedoeld het in eerste aanleg gevoerde verweer te handhaven dat door contaminatie van getuigen de waarheidsvinding negatief is beïnvloed, neemt het hof de hierna volgende overwegingen van de rechtbank over:

en maakt deze tot de zijne.

Ten overvloede merkt het hof nog op dat geen verklaringen van de getuigen ten aanzien van wie de verdediging het bestaan van enige kongsi ervaart - de verdediging noemt [H.E.], [advocaat K], en [J.T.] - voor het bewijs zijn gebezigd.

De verdediging heeft nog verzocht om inzage in het dossier met betrekking tot de moord op [W.E.], het zogenaamde Enclave NN-dossier, thans om het onbreken van contacten tussen [W.H.] en [verdachte] verder aannemelijk te maken.

Een verzoek tot inzage c.q voeging van die stukken in het dossier van de onderhavige zaak is eerder gedaan bij gelegenheid van de regiezitting en op 10 juni 2011 door het hof afgewezen.

Voor zover de verdediging meent dat het hof daarmee niet heeft beslist op het (subsidiaire) verzoek tot inzage van dat dossier herhaalt het hof hier de op 10 juni 2011 gehanteerde overweging tot afwijzing van het verzoek tot voeging in verband met het verzoek tot inzage:

dat het verzoek tot het voegen van de stukken uit het onderzoek Enclave NN in het onderhavige dossier wordt afgewezen nu dit naar het oordeel van het hof redelijkerwijs niet van belang is voor de verdediging. Enerzijds gaat het bij Enclave NN om een nog lopend onderzoek, anderzijds heeft het openbaar ministerie meegedeeld - en deze mededeling is niet door de verdediging betwist - dat alle voor dit onderzoek van belang zijnde stukken met betrekking tot de in de tenlastelegging betrokken titels en betalingen uit Enclave NN zich al in het dossier bevinden;

en overweegt thans aanvullend dat na "verzoek tot het voegen van de stukken uit het onderzoek Enclave" gelezen dient te worden: "dan wel inzage in die stukken,".

Met betrekking tot het bij pleidooi eveneens gedane verzoek tot inzage in bedoeld dossier om het onbreken van contacten tussen [W.H.] en [verdachte] verder aannemelijk te maken overweegt het hof als volgt.

Het hof ziet geen noodzaak om in dat verband (de verdediging) inzage te laten nemen in het Enclave NN-dossier omdat de verdediging niet heeft onderbouwd op welke wijze inzage zou kunnen leiden tot het door de verdediging gewenste doel: iets vinden dat er niet zou zijn. In het licht van de hiervoor reeds in het kader van de financiële administratie van [W.E.] uit het Enclave NN-dossier gememoreerde mededeling van het openbaar ministerie over de wijze waarop tussen de verschillende onderzoeksteams contacten hebben bestaan en dat gedegen onderzoek heeft plaatsgehad naar alles dat - belastend en ontlastend - zou kunnen zijn, is onvoldoende gebleken dat aan die mededeling twijfel zou moeten bestaan.

De verdediging wenst voorts kennis te nemen van de digitaal beschikbare administratie van [W.E.], zoals deze kennelijk ter beschikking van justitie is. Het hof verwijst op dit punt naar hetgeen het elders in dit arrest overweegt en beslist ten aanzien van het verzoek tot voeging van het dossier Enclave NN in het dossier van de verdachte dan wel het verlenen van inzage in het dossier Enclave NN aan de verdediging.

De verdediging heeft bij pleidooi verzocht de getuigen [W], [B], [S] en [H] alsnog te doen horen in het geval het hof van oordeel zou zijn dat het overeengekomen zijn van een vergoeding van [W.E.] aan de verdachte in verband met de bouw van extra woningen bij de jachthaven te IJmuiden een irreële aangelegenheid zou zijn. Nu het hof een dergelijk standpunt niet inneemt, behoeft dit verzoek geen beslissing.

De verdediging heeft tevens bij pleidooi verzocht deskundigen te doen horen in het geval het hof waarde (het hof begrijpt: bewijswaarde) zou toekennen aan het op verzoek van het openbaar ministerie opgestelde deskundigenbericht van 10 juli 2009. Tevens heeft de verdediging bij pleidooi voorgesteld een door haar genoemde deskundige te benoemen als het hof behoefte mocht hebben aan nadere voorlichting over de uitleg en de reikwijdte van de witwasbepalingen naar aanleiding van het betoog van de door het openbaar ministerie aangezochte deskundige.

Nu een en ander niet het geval is - nog daargelaten dat tot de kerntaken van de rechter de uitleg en vaststelling van de reikwijdte van wettelijke bepalingen behoort - behoeft dit verzoek geen verdere bespreking.

Redengevende feiten en omstandigheden en bewijsoverwegingen ten aanzien van feit 2

Het hof komt op grond van de navolgende bewijsmiddelen tot bewezenverklaring van het onder 2 ten laste gelegde feit,waarbij het hof - nu de verdachte een bekennende verklaring als bedoeld in artikel 359, derde lid, van het Wetboek van Strafvordering heeft afgelegd - zal volstaan met een opsomming van de bewijsmiddelen, te weten:

de bekennende verklaring van de verdachte afgelegd ter terechtzitting in hoger beroep van 25 oktober 2011:85

Het klopt dat iemand van mijn kantoor met het Escrow Agreement van 6 april 2000 naar mij toe is gekomen en dat ik dit vervolgens heb ondertekend. De enige handtekening die niet vervalst is, is de mijne. Die heb ik op het kantoor in Maarssen gezet. Ik zou geen 20 miljoen (het hof begrijpt: 20 miljoen euro, omgerekend naar guldens een bedrag van ongeveer 44.000.000,--) cash krijgen in verband met Mediamax. Een medewerker van kantoor kwam met het initiatief om een escrow agreement valselijk op te maken. Voor zover ik weet is deze escrow agreement door deze persoon opgesteld.

Ik wilde de kredietaanvraag sneller laten verlopen door inbreng van het escrow agreement. Het ging om een kredietaanvraag van 1,5 miljoen euro;

een schriftelijk bescheid zijnde een Escrow Agreement gedateerd 6 april 2000 (Enclave 2 5264-5268, map 16);

een schriftelijk bescheid, te weten de Nederlandse vertaling van het Escrow Agreement gedateerd 6 april 2000 (Enclave 2 5281-5285, map 16);

een schriftelijk bescheid, te weten een Basic document for Account/Custody Account van UBS voor de rekening met nummer 206.[rekeningnummer 502] op naam van [verdachte], gedateerd 11 december 2002 (Enclave 2 5406 - 5408, map 16);

een schriftelijk bescheid, te weten een Verification of the beneficial owner´s identity van UBS voor de rekening met nummer 206.[rekeningnummer 502] op naam van [verdachte], gedateerd 11 december 2002 met bijlagen (Enclave 2 5410 -5412, map 16);

een schriftelijk bescheid, te weten de vertaling in het Nederlands van de schriftelijke beantwoording van vragen door UBS d.d. 16 januari 2006 in het kader van het rechtshulpverzoek van Nederland aan Zwitserland (Enclave 2 5469 - 5470, map 16);

een proces-verbaal van verhoor van [F.K.] door de verbalisanten [verbalisant V] en [verbalisant H] (Enclave 2 5389 - 5392, map 16).

Voor zover in de schriftelijke beantwoording van vragen door UBS d.d. 16 januari 2006 als rekeningnummer 206.866.502 is vermeld, gaat het hof ervan uit dat dit een kennelijke verschrijving betreft en dat bedoeld wordt het rekeningnummer 206.[rekeningnummer 502]. Blijkens het verhandelde op de terechtzitting is de verdachte daardoor niet geschaad in zijn verdediging.

Redengevende feiten en omstandigheden en bewijsoverwegingen ten aanzien van feit 3

Het hof komt tot bewezenverklaring van het onder 3 tenlastegelegde feit op grond van de navolgende bewijsmiddelen:

Merwede Monumenten B.V. was in het tenlastegelegde tijdvak een 100 procent dochteronderneming van [bedrijf 9]86. [bedrijf 9] was op haar beurt een 100 procent deelneming van Armario NV (hierna: Armario).87 De verdachte was "beneficial owner", eigenaar van alle aandelen in Armario.88

De Merwede vennootschappen waren gevestigd aan de Bolensteinseweg 3[adres B] waar de verdachte in die periode kantoor hield.89

De verdachte is naar eigen zeggen de beneficial owner van Cantor Holding BV, door middel van een holding waarvan Cantor een dochter is. Hij heeft verklaard de feitelijke leiding en de zeggenschap binnen Cantor te hebben en de grote lijnen te bepalen.90 Ter terechtzitting in hoger beroep heeft de verdachte bevestigd dat hij de feitelijk leidinggever is van Cantor.91

Het dossier bevat een - onder de verdachte - inbeslaggenomen 'Escrow Agreement' (overeenkomst inzake een zekerheidsstelling) gedateerd en ondertekend te Amsterdam op 6 april 2000.92

In deze overeenkomst is opgenomen dat Cantor Holding BV te Amsterdam als verkopende partij (hierna: Cantor) en TDI Holding Limited te London als kopende partij ('purchaser', hierna ook: TDI) op 13 januari 2000 een overeenkomst zijn aangegaan tot (ver)koop van het aandelenkapitaal van Mediamax Group BV. In het escrow agreement is bepaald - zakelijk weergegeven - dat bij deze verkoop een deel van de koopsom, groot NLG 75.000.000,-- op een zogenoemde 'Escrowrekening' zal worden gestort, te weten de bankrekening bij de Union Bank of Switzerland A.G. (hierna: UBS) met rekeningnummer [rekeningnummer 502] op naam van Cantor. UBS is de in de overeenkomst genoemde 'Escrow Agent'.

Indien TDI geen beroep zal doen op de door Cantor verstrekte garanties bij de verkoop, zal het bedrag van 75 miljoen gulden in zes jaarlijkse termijnen in de periode van 5 mei 2001 tot en met 5 februari 2006 - de laatste drie termijnen, van elk NLG 14.700.000,--, op respectievelijk 5 februari 2004, 5 februari 2005 en 5 februari 2006 - aan Cantor worden uitgekeerd op bankrekeningnummer 206-886503 ten name van Cantor Holding BV.93

De rekening met nummer [rekeningnummer 502] is op 11 december 2002 door de verdachte als privé persoon aangevraagd bij UBS, gebruikmakend van een (kopie van zijn) paspoort afgegeven op 10 mei 2000.94 Op 13 december 2002 heeft [A.H.] van UBS een brief aan de verdachte gestuurd waarin de toekenning van een rekening met nummer 0206-[rekeningnummer 502] bij UBS aan de verdachte wordt doorgegeven.95

Op 3 december 2003 heeft de verdachte in het kader van een te verstrekken financiering door de SNS Bank een faxbericht gestuurd aan [P.P.] van de SNS-bank waarbij (kopieën van) het escrow agreement en de bijbehorende letter of undertaking zijn meegezonden.96

Op 12 december 2003 verleent de SNS Bank aan Merwede Group BV en Merwede Monumenten BV een krediet van € 1.500.000,-- met een looptijd tot 1 maart 2004. De verdachte heeft deze overeenkomst voor hoofdelijke aansprakelijkheid getekend op 12 december 2003 te Maarssen.97

Bij brief van 25 maart 2004 heeft [S.L.] namens SNS Bank het volgende meegedeeld aan Merwede Group B.V. en Merwede Monumenten B.V., t.a.v. de heer [verdachte]:

Op grond van het bepaalde in onze kredietovereenkomst d.d. 12 december 2003 is uw krediet in rekening courant groot € 1.500.000,- per 1 maart j.l. komen te vervallen.

Uw rekening courant vertoont sinds die datum derhalve een ongeoorloofde debetstand, per heden groot € 1.499.997,63.

Wij verzoeken u per omgaande voor aanzuivering van deze overstand zorg te dragen.98

[F.K.], van medio 1999 tot 31 december 2003 algemeen directeur van TDI Nederland en als zodanig betrokken bij de overname van Mediamax door TDI, heeft verklaard dat TDI Holding Limited in het jaar 2000 Mediamax heeft overgenomen van de verdachte en dat de koopprijs in één keer volledig is overgemaakt, zonder voorbehoud. Het escrow agreement herkent hij niet. Op de vraag van wie de handtekening op pagina 5 van het agreement is, bij het woord 'purchaser', antwoordt de getuige dat het om een nagemaakte handtekening moet gaan, dat deze op twee punten niet overeenkomt met de zijne en dat het zeer zeker zijn handtekening niet is.99

Ter terechtzitting in eerste aanleg heeft de verdachte verklaard dat de koopprijs voor Mediamax van TDI Holding Limited in één keer is ontvangen, op of omstreeks 17 april 2000.100

[S.L.] heeft als getuige ter terechtzitting in hoger beroep op 8 september 2011 het volgende verklaard: 101

Omstreeks 2003 was ik als accountmanager bij de SNS bank verantwoordelijk voor het onderhouden van contacten met zakelijke relaties. Een van die relaties was de Merwedegroep. Merwede was een cliënt van onze bank. Ik onderhield persoonlijk contact met de verdachte.

Mij wordt voorgehouden een brief van 12 december 2003 (vindplaats: Enclave, rubriek 2, pagina 5362). Ik kan mij de kredietfaciliteit van 1,5 miljoen euro herinneren. De verdachte had om een kortlopend krediet verzocht. Ik heb dit verzoek samen met mijn leidinggevende en een analist, door ons voorzien van een toelichting, voorgelegd aan de kredietcommissie. Mijn leidinggevende was [naam]. Een leidinggevende was niet bij elke klant betrokken, maar wel bij grote, complexe klanten. Bij de onderhavige kredietaanvraag hebben wij geen zekerheden gevraagd anders dan de hoofdelijke aansprakelijkheid van de verdachte in persoon. Voor het verlenen van het krediet waren nog twee andere zaken van belang. Ik heb het dan over het Escrow Agreement en de jaarcijfers van de betrokken vennootschappen, de Merwede Group en Merwede Monumenten. Zonder het Escrow Agreement was het krediet niet verstrekt. De bank wilde voldoende zekerheid hebben dat het krediet kon worden afgelost. Uit het Escrow Agreement bleek dat er nog geldbedragen zouden worden ontvangen vanwege de eerdere verkoop van een onderneming. Dit was voor de bank voldoende onderbouwing dat daadwerkelijk afgelost kon worden. Het privé vermogen van de verdachte was daartoe een onvoldoende onderbouwing, omdat daaruit niet kan blijken of op korte termijn kan worden afgelost.

P.A. [naam] heeft als getuige ter terechtzitting in hoger beroep op 8 september 2011 het volgende verklaard:102

In 2003 was ik directeur bij het Amsterdamse kantoor van de SNS bank. Ik was ook verantwoordelijk voor onder andere het account van de verdachte. Mij wordt voorgehouden een faxbericht, inhoudende een aanbiedingsbrief en een kopie van het Escrow Agreement (vindplaats: Enclave, rubriek 2, pagina 5353 e.v.).

Ik weet dat wij een verzoek kregen van de verdachte voor een tijdelijke faciliteit van 1,5 miljoen euro. De verdachte heeft daarvoor enkele stukken aangeleverd aan de bank, waaronder het Escrow Agreement. Wij wilden stukken ter onderbouwing van het vermogen om terug te betalen. Jaarcijfers zeggen iets over de solvabiliteit, privé commitment biedt zekerheid en bijvoorbeeld een escrow agreement is nodig om de liquiditeit op termijn aan te tonen. Met het escrow agreement gaf de aanvrager dus aan dat hij over een aantal maanden over voldoende liquide middelen beschikte om aan zijn betalingsverplichtingen te voldoen. Dat was een cruciale voorwaarde voor kredietverstrekking. Ik heb deze op een gegeven moment van de verdachte ontvangen. Ik kan wel verklaren dat de kredietaanvraag zonder overlegging van dit Escrow Agreement niet zou zijn verstrekt. De verdachte had op dat moment liquiditeitszwakte, dus moest hij het bestaan van liquiditeit op termijn aantonen. Dit toonde hij aan met het Escrow Agreement.

Het krediet was niet verstrekt als het Escrow Agreement niet was overgelegd. Ik wilde cash flow zien.

Ter terechtzitting in hoger beroep van 25 oktober 2011 heeft de verdachte het volgende verklaard:103

Het klopt dat iemand van mijn kantoor met het Escrow Agreement van 6 april 2000 naar mij toe is gekomen en dat ik dit vervolgens heb ondertekend. De enige handtekening die niet vervalst is, is de mijne. Die heb ik op het kantoor in Maarssen gezet. Ik zou geen 20 miljoen (het hof begrijpt: 20 miljoen euro, omgerekend naar guldens een bedrag van ongeveer 44.000.000,--) cash krijgen in verband met Mediamax. Een medewerker van kantoor kwam met het initiatief om een escrow agreement valselijk op te maken. Voor zover ik weet is dit escrow agreement door deze persoon opgesteld.

Ik wilde de kredietaanvraag sneller laten verlopen door inbreng van het escrow agreement. Het ging om een kredietaanvraag van 1,5 miljoen euro. Er is niet voor een hypothecaire zekerheid gekozen omdat er destijds waarschijnlijk geen pand voorhanden was waarop dit gevestigd kon worden.

De verdediging heeft ter discussie gesteld of bewezen verklaard kan worden dat de verdachte met het toezenden van het escrow agreement aan de SNS bank het oogmerk had om zich wederrechtelijk te bevoordelen. De verdachte beschikte in privé immers over voldoende vermogen en solvabiliteit en ook de bank maakte zich geen zorgen over de kredietwaardigheid. De bank had bovendien een pandrecht op de vordering kunnen bedingen.

De enige bedoeling van de verdachte was het proces dat tot kredietverlening moest leiden te versnellen of te versoepelen.

Nu er twijfel is of voor de verdachte objectief voorzienbaar was dat liquiditeit door de bank zo belangrijk werd gevonden dat de kredietverstrekking daarop kon afstuiten, nadien de onderhavige lening nog twee maal over is gesloten en de lening inclusief verschuldigde rente uiteindelijk is terugbetaald, dient vrijspraak, althans strafvermindering te volgen, aldus de raadslieden.

Het hof overweegt dienaangaande als volgt.

Zoals blijkt uit de bewijsmiddelen met betrekking tot de vennootschappen van de verdachte is de verdachte de eigenaar van Armario. Het moet er voor worden gehouden dat hij in die hoedanigheid de financieel belanghebbende bij die vennootschap en haar 100 procent dochters was, zo ook met betrekking tot Merwede Monumenten BV en Merwede Group BV en dat hij een doorslaggevende invloed had op de beslissingen binnen die vennootschappen. Een en ander wordt bevestigd door de verklaring van [S.L.] die de verdachte zag als de verpersoonlijking van de onderhavige Merwede vennootschappen en de ter attentie van de verdachte verzonden brieven aan die vennootschappen.

Uit de verklaringen van de getuigen [naam] en [S.L.] wordt ondubbelzinnig duidelijk dat de bank aanvankelijk geen krediet wilde verlenen aan (de vennootschappen van) de verdachte omdat er sprake was van liquiditeitszwakte; solvabiliteit en voldoende vermogen konden dat niet compenseren. De bank heeft daarom aan de verdachte medegedeeld dat zonder aanvullende zekerheid geen krediet mogelijk was.

Dit laatste weerspreekt de stelling van de verdediging dat het de verdachte niet duidelijk was dat voor de bank liquiditeit cruciaal was.

Kennelijk - zo blijkt uit de verklaring van de verdachte - was het hem of zijn vennootschappen niet mogelijk zekerheden in een andere vorm, bijvoorbeeld door middel van een hypotheek, te verschaffen en is om toch snel krediet te kunnen krijgen bewust gekozen voor het valse escrow agreement.

Daarmee is het opzet van de verdachte op zijn handelen gegeven. Dat de verdachte, zoals door de verdediging is gesteld, niet begreep of inzag wat er verkeerd was aan zijn handelen en zich er klaarblijkelijk, in ieder geval destijds, niet van bewust was dat hij verkeerd of strafbaar handelde, doet daaraan niet af. Boos opzet is immers niet vereist.

Dat de bank geen pandrecht op de vordering heeft bedongen, doet niet ter zake. Gelet op het vertrouwen dat de bank had in de verdachte, die zich borg stelde voor de aan Merwede Monumenten BV te verstrekken lening, en de door het agreement voorgespiegelde cash flow, is dat alleszins begrijpelijk.

Nu vast staat dat aan verdachtes vennootschappen Merwede Group BV en Merwede Monumenten BV de kredietfaciliteit is verstrekt en daaruit geld is opgenomen, dat zonder het door de verdachte aan de bank verstrekte agreement niet zou zijn verstrekt, is er sprake van oplichting van de bank.

Dat door of vanwege de verdachte het opgenomen bedrag van de lening uiteindelijk aan de bank is terugbetaald, kan er niet aan afdoen dat het krediet is verkregen door het bewust daartoe gebruikmaken van een valse overeenkomst.

Het verweer dat vrijspraak moet volgen wordt dan ook verworpen.

Wat betreft de subsidiair bepleite strafvermindering verwijst het hof naar hetgeen het in de motivering van de op te leggen straf daartoe overweegt.

Redengevende feiten en omstandigheden en bewijsoverwegingen ten aanzien van feit 4

De tenlastelegging houdt - kort gezegd - in dat de verdachte aandelen in Exploitatiemaatschappij 't Gooier Hoofd BV (hierna: 't Gooier Hoofd) met van misdrijf afkomstige geldbedragen heeft verworven en/of voorhanden heeft gehad en zich aldus schuldig heeft gemaakt aan witwassen.

Het gaat daarbij om twee betalingen:

niet kan worden gesteld dat de verdachte de aandelen 't Gooier Hoofd voorhanden heeft gehad. Dit kan alleen gesteld worden ten aanzien van Merwede Horeca B.V., nu zij in juridische zin de eigenaresse is van die aandelen. Reeds daarom dient vrijspraak te volgen;

niet bewezen kan worden dat voornoemde geldbedragen van misdrijf afkomstig zijn. De verdachte dient te worden vrijgesproken;

indien wel bewezen wordt geacht dat de geldbedragen van misdrijf afkomstig zijn, kan niet worden gezegd dat die geldbedragen het gehele vermogen waar zij deel van uitmaakten, hebben besmet, gelet op de verhouding tussen het totale bedrag dat met de aankoop gemoeid was en dat deel daarvan dat van misdrijf afkomstig zou zijn. Ook dan dient vrijspraak van de verdachte te volgen;

als er al sprake is van witwassen, hebben de daaraan ten grondslag liggende handelingen zich afgespeeld vóórdat witwassen strafbaar werd gesteld. Veroordeling leidt in dat geval tot schending van het verbod van terugwerkende kracht en ook dan dient vrijspraak te volgen.

Op grond van de stukken van het dossier en het verhandelde ter terechtzitting in eerste aanleg en in hoger beroep stelt het hof de hierna volgende redengevende feiten en omstandigheden vast.

De hiervoor genoemde door Kauri ontvangen bedragen zijn vervolgens op dezelfde dag of enkele dagen na ontvangst doorgeboekt naar een bankrekening ten name van Mediamax Buitenreclame BV (hierna: Mediamax Buitenreclame). Het betreft de volgende overboekingen:

De verdachte heeft verklaard dat hij er vanuit gaat dat hij de opdracht tot deze overboekingen heeft gegeven.118

Naast voormelde contante storting van 8,5 miljoen gulden is er voorts een overboeking van een rekening bij de Neue Bank AG te Vaduz door Royal Credit Trust van 3 miljoen gulden op rekening van Ballados bij ABN/Amro op 28 juli 1998.119

Royal Credit Trust is een vennootschap van [W.E.].120 Ballados is een vennootschap van de verdachte.121

De omschrijving bij de overboeking van het bedrag van 3 miljoen gulden van de Neue Bank AG naar de rekening van Ballados bij ABN/Amro luidt "by one of our clients".122

Een dag later, op 29 juli 1998, werd van de rekening van Ballados een bedrag van 2,9 miljoen gulden overgemaakt naar de rekening van Kauri.123 Vervolgens werd diezelfde dag van de rekening van Kauri een bedrag van 2,9 miljoen gulden overgemaakt naar de rekening van Mediamax Buitenreclame B.V. (verder te noemen: Mediamax Buitenreclame) met vermelding 'loan in c/a'.124 De verdachte heeft verklaard dat hij de opdracht heeft gegeven voor deze overboekingen.125

Gelet op het voorgaande is het hof van oordeel dat zowel het bedrag van 8,5 miljoen gulden als het bedrag van 2,9 miljoen gulden deel is gaan uitmaken van het saldo op de rekening van Mediamax Buitenreclame.

Nadat het in drie porties opgesplitste bedrag van in totaal 5,95 miljoen gulden en het bedrag van 2,9 miljoen gulden eerst op de rekening van Mediamax Buitenreclame werden gestort, werd vervolgens op 4 augustus 1998 vanaf die rekening een geldbedrag van 26 miljoen gulden overgemaakt naar de rekening van Mediamax Group onder boekingsnummer 471.126 Het saldo op de rekening van Mediamax Buitenreclame bedroeg voorafgaand aan die overboeking 26.798.753,30 gulden.127

Aldus kan worden vastgesteld dat vrijwel het gehele saldo op de rekening van Mediamax Buitenreclame is doorgeboekt naar de rekening van Mediamax Group.

Op 4 augustus 1998 is een totaalbedrag van 37 miljoen gulden bijgeschreven op de bankrekening van Mediamax Group.128 Blijkens boekingscode 471 maakte voornoemd bedrag van 26 miljoen gulden hiervan deel uit. Het resterende bedrag van 11 miljoen gulden was afkomstig uit een andere bron.

De verdachte werd in 1990 eigenaar van het bedrijf Mediamax (het hof begrijpt: waartoe Mediamax Group BV en Mediamax Buitenreclame BV behoren). In het jaar 2000 werd dit bedrijf door de verdachte verkocht.129

Gelet op het voorgaande is het hof van oordeel dat zowel het bedrag van 5,95 miljoen gulden als het bedrag van 2,9 miljoen gulden, na eerst deel te hebben uitgemaakt van het saldo op de rekening van Mediamax Buitenreclame, vervolgens deel is gaan uitmaken van het saldo op de rekening van Mediamax Group.

Vanaf de rekening van Mediamax Group werd vervolgens, op 13 augustus 1998, een tweetal betalingen verricht van onderscheidenlijk 161.638,00 gulden en 9.921.489,00 gulden. Beide bedragen werden overgemaakt naar rekening [rekeningnummer 241] op naam van 'Loeff CS derdengelden', onder vermelding van 'dossier 98.1.4647'.130

Daarnaar gevraagd heeft de verdachte bevestigd dat de betalingen die op 13 augustus 1998 zijn gedaan op de derdengeldenrekening van Loeff, betrekking hadden op de aankoop van de aandelen ´t Gooier Hoofd. Volgens de verdachte ziet dit bedrag op de aankoop van de aandelen en de overname van de aandeelhoudersleningen.131

Dat deze betalingen, bij elkaar opgeteld 10.083.127,00 gulden, zijn overgemaakt in

verband met de aankoop van de aandelen ´t Gooier Hoofd, blijkt ook uit de grootboekadministratie van Mediamax Group. Beide betalingen naar de bankrekening van Loeff CS zijn verwerkt op de grootboekkaart 'R/C JDP (privé)', in de rekening-courant met verdachte; de betalingen werden voorzien van de omschrijving 'LOEFF NEWPORT'.132 Hotel Newport was een belang in ´t Gooier Hoofd, zo is hiervoor al door het hof vastgesteld.

Daarnaast is in de grootboekadministratie van Merwede Group een boeking gemaakt op 13 augustus 1998 voor een bedrag van 4.575.523,55 euro. Omgerekend is dit 10.083.127,00 gulden. Bij deze boeking staat als omschrijving vermeld "Aankoop 't Gooier Hoofd".133

Het hof constateert dat een en ander zich binnen het tijdsbestek van drie maanden tussen 29 mei 1998 - de contante storting - en 13 augustus 1998 - de aankoop en betaling van de aandelen ´t Gooier Hoofd - heeft afgespeeld.

Gelet op het voorgaande - in onderling verband en samenhang beschouwd - is het hof van oordeel dat van het saldo op de rekening van Mediamax Group, waarvan onder andere de geldbedragen van 5,95 miljoen gulden en 2,9 miljoen gulden deel uitmaakten, uiteindelijk de aandelen ´t Gooier Hoofd zijn gekocht.

Is het geldbedrag van 2,9 miljoen gulden van misdrijf afkomstig?

Hiervoor is vastgesteld dat het geldbedrag van 2,9 miljoen gulden afkomstig was uit een eerdere overboeking van 3 miljoen gulden van Royal Credit Trust.

De verdediging heeft in hoger beroep aangevoerd dat het bedrag van 3 miljoen gulden de uitkoopsom betrof die [W.E.] aan de verdachte moest betalen in verband met de verkoop van hun gezamenlijke belang in de vennootschap Threeglen Limited (hierna: Threeglen) aan [B.F.]. Die verklaring wordt volgens de verdediging in belangrijke mate ondersteund door [B.F.], die op 5 maart 2012 bij de raadsheer-commissaris is gehoord.

Dat het geld via Kauri is doorgeboekt, zoals hiervoor door het hof is vastgesteld, heeft volgens de verdediging niets met witwassen te maken. Dit zou verband houden met cash pooling. Dit houdt volgens de verdediging in dat geldstromen zoveel mogelijk samenkomen op een centraal punt om op die wijze het aantal rekening-courantverhoudingen te beperken en financieel beter te kunnen sturen.

Voorts heeft de verdediging aangevoerd dat de omstandigheid dat de verdachte geld van [W.E.] heeft ontvangen nog niet maakt dat sprake is van witwassen.

Het openbaar ministerie hecht geen geloof aan de verklaring van de verdachte. De verklaring van [B.F.] biedt daartoe naar zijn mening onvoldoende steun, nu relevante data en details niet zijn benoemd of aannemelijk gemaakt met onderliggende stukken.

Bovendien is de verklaring van de verdachte volgens het openbaar ministerie in strijd met een onder hem in beslag genomen vermogensopstelling waarop het aandeel in Threeglen na de datum van de vermeende uitkoop nog steeds wordt vermeld.

Het hof overweegt dienaangaande het volgende

De verdachte heeft ter terechtzitting in eerste aanleg verklaard dat zijn mede-aandeelhouders [W.E.] en [B.F.] de 40 procent van de aandelen die hij, verdachte, in Threeglen bezat, hebben gekocht. Het geldbedrag van 3 miljoen gulden dat op 23 juli 1998 op rekening van Ballados werd geboekt en waarvan 2,9 miljoen gulden werd doorgeboekt, houdt volgens de verdachte verband met die uitkoop.134

De getuige [B.F.] heeft op 5 maart 2012 een verklaring afgelegd ten overstaan van de raadsheer-commissaris.135

De verklaring van [B.F.] houdt - kort gezegd - in dat de verdachte en [W.E.] gezamenlijk 50 procent van de aandelen in Threeglen (een 'single purpose company' die eigenaar was van Findlater House dat was verkocht door Irish Telecom) bezaten en dat [B.F.] de aandelen van de verdachte en [W.E.] voor een bedrag van 3 miljoen Ierse ponden heeft gekocht.136 [B.F.] zou daartoe op instructie van [W.E.] het bedrag van 3 miljoen Ierse ponden (destijds ongeveer 8,5 miljoen gulden137) hebben overgemaakt naar een bankrekening in Liechtenstein.

Op enkele punten komen de verklaringen van de verdachte en [B.F.] met elkaar overeen. In zoverre biedt de verklaring van [B.F.] inderdaad enige steun aan de gang van zaken zoals die volgens de verdachte is geweest. Ten aanzien van de meest essentiële punten echter - wie koopt wat van wie - zijn beide verklaringen geheel met elkaar in tegenspraak. De verdachte zegt immers dat [W.E.] en [B.F.] zijn, verdachtes, 40% aandeel in Threeglen hebben gekocht, terwijl [B.F.] verklaart dat hij het 50% aandeel in Threeglen dat de verdachte en [W.E.] gezamenlijk bezaten, heeft gekocht. Weliswaar heeft de verdachte zich ter terechtzitting in hoger beroep alsnog aangesloten bij hetgeen [B.F.] heeft verklaard bij de raadsheer-commissaris,138 maar een verklaring voor deze eerdere tegenstellingen, anders dan dat hij zich een en ander niet meer goed herinnerde, heeft hij niet gegeven.

Daarbij komt dat de verklaring van [B.F.] veel vragen onbeantwoord laat.

[B.F.] weet niet hoe de verrekening tussen de verdachte en [W.E.] is gegaan.139 Verder kan hij alleen verklaren dat de onderhandelingen omtrent de uitkoop zouden hebben plaatsgevonden in 1997 of in 1998, maar weet hij niet hoeveel tijd er is verstreken tussen de waardebepaling en de uitkoop. Van de betaling van de koopsom weet hij niet meer dan dat die is overgemaakt naar een rekening van [W.E.] in Liechtenstein, maar niet wanneer dat is gebeurd en of dit in één keer of in delen is geschied.140

[B.F.] heeft na een verzoek daartoe van het openbaar ministerie geen stukken kunnen overleggen die verband houden met deze uitkoop, zoals blijkt uit een e-mail bericht van de desbetreffende advocaat-generaal.141 Ook de verdachte heeft zijn lezing niet kunnen onderbouwen met enig schriftelijk stuk.

Het hof kan voorts - wat daar verder overigens ook van zij - een betaling van ongeveer GBP 1.850.000,00 via de Midlands Bank op de rekening van Royal Credit Trust Reg, die kort voor de overboeking van de 3 miljoen gulden van Royal Credit Trust naar Ballados plaats had, niet in verband brengen met de betaling van 3 miljoen Ierse ponden door [B.F.] in verband met de aandelen Threeglen.

Op 16 juli 1998 werd de rekening van Royal Credit Trust bij de Neue Bank immers gevoed met een bedrag van GBP 1.849.665,00 (destijds ongeveer 6 miljoen gulden142) afkomstig van een rekening bij de Midlands Bank in Londen. De omschrijving bij dit bedrag luidde: 'Sale proceeds of m/y Low Profile'. Het saldo vóór deze boeking bedroeg GBP 256,00.143 Deze boeking kan wel worden gerelateerd aan een brief van 4 juni 1998 van Royal Credit Trust Reg te Liechtenstein aan Sarnia Yachts op Guernsey, waarin wordt gevraagd om in verband met de verkoop van het jacht 'Low Profile' een bedrag van GBP 1.850.000,-- over te maken op bankrekening [rekeningnummer 404] bij de Neue Bank AG te Vaduz.

Opvallender is echter nog dat de verklaringen van de verdachte en van [B.F.] over de transactie met betrekking tot Threeglen volledig weersproken worden door een overzicht van het vermogen van de verdachte van 24 februari 2000 dat is opgesteld door Deloitte & Touche, ruim een jaar ná de beweerde overdracht.

Dat vermogensoverzicht, "Private equity and company structure of [verdachte]", vermeldt per november 1998, februari 1999, november 1999, december 1999 en februari 2000 via Leopard Ltd een belang in Threeglen tegen een waarde van 3 miljoen gulden.144

Ter toelichting op deze vermogensopstelling schrijft [drs. C], namens Deloitte & Touche accountants, in een brief van 29 februari 2000 aan de Deutsche Hyp (bank) - kennelijk op verzoek van de verdachte ('Enclosed I send you a copy of the equity statement of [verdachte]. He asked me to give a short explanation for some items in the statement') - in verband met de waarde van Threeglen dat het gebouw van Irish Telecom op basis van de executiewaarde is getaxeerd door een makelaar en dat deze waarde is verminderd met de waarde van de hypotheeklening.145

Geconfronteerd met deze stukken heeft de verdachte slechts gezegd dat deze vermelding - en kennelijk ook de bijbehorende toelichting - een fout moet zijn geweest.146 Dit acht het hof niet aannemelijk, juist gelet op die specifieke toelichting.

Mede gelet op de aanvankelijke ongerijmdheden in de verklaringen van de verdachte ten opzichte van die van [B.F.] leidt een en ander, in onderling verband en samenhang beschouwd, het hof tot het oordeel dat niet aannemelijk is geworden dat het bedrag van 2,9 miljoen gulden afkomstig is van de verkoop door de verdachte van aandelen in Threeglen.

Hoewel voor genoemde betaling geen aannemelijke en/of verifieerbare verklaring is gegeven die terug te voeren is op een legale titel, is dat op zichzelf onvoldoende om te kunnen spreken van witwassen, zoals ook terecht door de verdediging is bepleit. In samenhang bezien met andere omstandigheden, kan dit echter wel tot de gevolgtrekking leiden dat het niet anders kan dan dat die betaling van misdrijf afkomstig is. Zo ook in het onderhavige geval.

Het hof betrekt bij zijn overwegingen dat [W.E.] reeds in november 1994 in krantenberichten in verband werd gebracht met de handel in XTC en later ook cannabis.147 Dat de verdachte niet op enigerlei wijze op de hoogte was van dergelijke berichten acht het hof niet geloofwaardig.

Door [D.B.] is tegenover de rechter-commissaris verklaard148 dat hij in 1996 en 1997 door banken en makelaars met wie hij voor de vennootschappen van de verdachte zaken wilde doen, tegengeworpen kreeg dat de verdachte met [W.E.] samenwerkte; hij rapporteerde deze weerstand om zaken te doen aan de verdachte. Nadat de ontvlechting, in 1999, in de markt min of meer bekend geworden was, hield dat op en vroeg niemand meer 'Goh, meneer [verdachte], werkt die niet voor [W.E.]'.

De verdachte heeft zelf ter terechtzitting in eerste aanleg in dit verband verklaard149 dat hij eind 1997 de banden met [W.E.] wilde verbreken. De aanleiding daarvoor was dat er mensen bij [W.E.] op bezoek kwamen die hij nooit eerder had gezien en die niet zijn bloedgroep waren; hij wilde geen deel uit maken van die wereld.

In aanmerking genomen:

dat een boekenonderzoek doorgaans een beroep op inkeer in de weg staat, maar alleen in het geval dat de potentiële 'inkeerder' van dat boekenonderzoek op de hoogte is of zou moeten zijn;

dat de aankondigingsbrieven slechts zijn verstuurd aan één vennootschap: Merwede Group BV

dat een boekenonderzoek met betrekking tot de vennootschapsbelasting een beroep op inkeer ten aanzien van de omzetbelasting niet in de weg staat;

subsidiair: dat verdachte een beroep op inkeer kon doen ten aanzien van de vennootschappen Merwede Finance BV (Akragon Finance BV) en Merwede Real Estate BV (Akragon Real Estate BV).

Het hof verwerpt dit verweer.

Juist is dat de aankondiging van het boekenonderzoek bij brief van 13 juli 2006 voor de omzetbelasting uitsluitend aan Merwede Group BV is geadresseerd.

De eerste twee regels van die brief luiden echter:

Merwede Group BV;

Merwede Kantoren BV;

Merwede Winkels BV;

Merwede Monumenten BV;

Woodham & Packard BV.

Het doel van het onderzoek is de aanvaardbaarheid vast te stellen van de aangiften omzetbelasting over de jaren 2001 tot en met 2005. Het onderzoek beperkt zich tot het volgende element van de aangiften: de juistheid van de in aftrek gebrachte belasting ter zake van geleverde goederen en verleende diensten."

De inhoud van deze brief laat er naar het oordeel van het hof geen twijfel over bestaan dat het onderzoek zou plaatsvinden bij alle daarin genoemde vennootschappen en hun administraties. De administraties van al deze vennootschappen waren destijds gevestigd op hetzelfde adres (Bolensteinseweg 3, Maarssen) en dezelfde kleine groep van personen hield zich met de administratie van deze vennootschappen bezig.174 Onder deze omstandigheden moet het alle in de brief genoemde vennootschappen redelijkerwijs en onmiskenbaar duidelijk zijn geweest dat de aankondiging zich tot al die vennootschappen richtte.

Voor de aankondiging van het boekenonderzoek in het kader van de vennootschapsbelasting bij brief van 25 januari 2006 geldt, mutatis mutandis, hetzelfde. Die brief luidt, voor zover van belang:

Merwede Finance BV (voorheen Akragon Finance BV) en

Merwede Real Estate BV (voorheen: Akragon Real Estate BV).

van de aangifte vennootschapsbelasting over de jaren 2000 tot en met 2005.

(..)

Teneinde het onderzoek efficiënt te laten verlopen, verzoek ik u bij aanvang van het onderzoek de administratie over de jaren 1998 tot en met heden van Merwede Finance BV en Merwede Real Estate BV beschikbaar te hebben, waaronder:

(...)

Ten aanzien van onroerend goed:

alle in de tenlastelegging genoemde facturen met betrekking tot [pand 4] te 's-Hertogenbosch,

de koopsom van de aandelen van de besloten vennootschap Tout Frais BV NLG 546.500,- (vijfhonderdzesenveertigduizendvijfhonderd gulden) bedroeg,

van de waarheid van welk feit die akte moest doen blijken, terwijl Cantor Holding BV en [medeverdachte S] wisten dat

de waarde van de aandelen van de besloten vennootschap Tout Frais BV niet NLG 546.500,- (vijfhonderdzesenveertigduizendvijfhonderd gulden) bedroeg, althans dat de in de notariële akte opgegeven koopsom van de aandelen van de besloten vennootschap Tout Frais BV te weten NLG 546.500,-- onjuist was, en

het bedrag van NLG 546.500,-- (vijfhonderdzesenveertigduizendvijfhonderd gulden) als koopsom van de aandelen van die besloten vennootschap Tout Frais BV in die notariële akte was opgenomen om het bedrag van een aanslag inkomstenbelasting voor [medeverdachte S] te verlagen,

terwijl Cantor Holding BV en [medeverdachte S] wisten dat de koopsom/waarde van die aandelen in werkelijkheid een bedrag groter dan die NLG 546.500,- (vijfhonderdzesenveertigduizend vijfhonderd gulden) bedroeg, zulks met het oogmerk om die akte of een afschrift daarvan te gebruiken of door anderen te doen gebruiken als ware die opgave in overeenstemming met de waarheid, terwijl uit dat gebruik enig nadeel kon ontstaan, aan welke verboden gedraging verdachte feitelijk leiding heeft gegeven.

Hetgeen meer of anders is ten laste gelegd, is niet bewezen. De verdachte moet hiervan worden vrijgesproken.

Het hof grondt zijn overtuiging dat de verdachte het bewezen verklaarde heeft begaan op de feiten en omstandigheden die in de bewijsmiddelen zijn vervat.

Strafbaarheid van het bewezen verklaarde

Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van het bewezen verklaarde uitsluit, zodat dit strafbaar is.

Het onder 1 bewezen verklaarde levert op:

medeplegen van gewoontewitwassen.

Het onder 2 bewezen verklaarde levert op:

medeplegen van valsheid in geschrift.

Het onder 3 bewezen verklaarde levert op:

oplichting.

Het onder 4 bewezen verklaarde levert op:

witwassen.

Het onder 5 bewezen verklaarde levert op:

opzettelijk een bij de Belastingdienst voorziene aangifte onjuist doen, terwijl het feit ertoe strekt dat te weinig belasting wordt geheven en terwijl hij feitelijk leiding heeft gegeven aan de verboden gedraging, meermalen gepleegd.

en

ingevolge de Belastingwet verplicht voor raadpleging beschikbaar te stellen boeken, bescheiden en andere gegevensdragers of de inhoud daarvan, voor dit doel in valse of vervalste vorm beschikbaar stellen, terwijl hij feitelijk leiding heeft gegeven aan de verboden gedraging, meermalen gepleegd.

Het onder 6 bewezen verklaarde levert op:

medeplegen van in een authentieke akte een valse opgave doen opnemen aangaande een feit van welks waarheid de akte moet doen blijken met het oogmerk om die akte te gebruiken of door anderen te doen gebruiken als ware zijn opgave in overeenstemming met de waarheid, terwijl hij feitelijk leiding heeft gegeven aan de verboden gedraging.

Strafbaarheid van de verdachte

De verdediging heeft, voor het geval het hof tot een veroordeling van de verdachte zou komen ten aanzien van het onder 1 ten laste gelegde, een beroep gedaan op psychische overmacht. Dit beroep doen de raadslieden in het kader van de aanname dat [W.H.] op de verdachte druk zou hebben uitgeoefend om mee te werken aan de betalingen aan hem door [W.E.]. Nu de verdachte het bestaan van deze druk steeds heeft ontkend en - gelet ook op zijn uitvoerig gemotiveerde standpunt ten aanzien van de aard van de betalingen aan hem van [W.E.] ook gedurende de gehele behandeling van zijn strafzaak is blijven ontkennen - kan het hof met het subsidiair ingenomen standpunt bezwaarlijk rekening houden.

Verder geldt dat door en namens de verdachte geen concrete feiten en omstandigheden naar voren zijn gebracht, noch zijn deze als zodanig uit het dossier en het verhandelde ter terechtzitting in eerste aanleg en in hoger beroep af te leiden, op grond waarvan tot het bestaan van psychische overmacht bij de verdachte moet worden geconcludeerd.

Ook overigens is er geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de verdachte uitsluit, zodat de verdachte strafbaar is.

Oplegging van straf

De rechtbank Amsterdam heeft de verdachte voor het onder 1, 2, 3, 4, 5 en 6 ten laste gelegde veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 4 jaren en 6 maanden met aftrek van voorarrest.

Tegen dit vonnis heeft de verdachte hoger beroep ingesteld.

Het openbaar ministerie heeft gevorderd dat de verdachte voor het onder 1, 2, 3, 4, 5 en 6 ten laste gelegde zal worden veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 4 jaren met aftrek van voorarrest.

Het hof heeft in hoger beroep de op te leggen straf bepaald op grond van de ernst van de feiten en de omstandigheden waaronder deze zijn begaan en gelet op de persoon van de verdachte, zoals van een en ander uit het onderzoek ter terechtzitting is gebleken.

Het hof heeft daarbij in het bijzonder het volgende in beschouwing genomen.

Het hof sluit zich - zoals in het navolgende zal blijken - in belangrijke mate aan bij de motivering van de op te leggen straf door de rechtbank.

De verdachte heeft zich vanaf 1999 gedurende een periode van ruim 5 jaren schuldig gemaakt aan diverse misdrijven. Ten laste van verdachte zijn zes feiten bewezen verklaard, waaronder het witwassen van zeer grote geldbedragen, oplichting, valsheid in geschrift en belastingfraude.

Allereerst heeft de verdachte zich, samen met een ander, schuldig gemaakt aan het witwassen van een tiental omvangrijke, van afpersing van [W.E.] afkomstige, geldbedragen ter hoogte van in totaal € 17.068.165,-. De verdachte wist dat deze bedragen van misdrijf afkomstig waren, maar heeft desondanks de bedragen verworven en voorhanden gehad. Daarmee heeft hij de criminele herkomst van het geld onttrokken aan het zicht van justitie. De door zijn mededader op grove en voor [W.E.] en diens naasten zeer bedreigende wijze afgedwongen betalingen zijn door de verdachte op een buitenlandse coderekening en twee bankrekeningen van aan hem gelieerde rechtspersonen ontvangen, waarbij de aard van de betalingen is verhuld door daaraan valse betalingstitels te geven en bij de overboeking nietszeggende omschrijvingen te gebruiken. Er is naar constructies gezocht om de werkelijke redenen van de tien betalingen door [W.E.] blijvend onzichtbaar te maken en de betalingen de schijn van legitimiteit mee te geven. Door de verdachte zijn zodoende ook anderen betrokken bij zijn criminele daden. De verdachte heeft zich actief bezig gehouden met het bijhouden en controleren van deze betalingen en het binnen enkele dagen doorboeken van de ontvangen gelden. Door aldus te handelen heeft de verdachte de afpersing van [W.E.] gefaciliteerd. Het hof neemt in aanmerking dat politie en justitie deze witwasconstructie slechts hebben kunnen traceren ten gevolge van de gewelddadige dood van [W.E.]. Pas toen zijn diens nagelaten stukken en de achterbankgesprekken boven tafel gekomen en kon naar aanleiding daarvan een strafrechtelijk onderzoek worden ingesteld.

Daarnaast heeft de verdachte aandelen in een vennootschap ('t Gooier Hoofd) voorhanden gehad, welke aandelen zijn verworven met geld van criminele herkomst. De verdachte heeft dit geld, bedragen van 8,5 en 3 miljoen gulden, over diverse bankrekeningen laten lopen en vervolgens gebruikt om daarmee de aandelen te kopen. Deze aandelen zijn op grond daarvan aan te merken als middelijk van misdrijf afkomstig.

Het witwassen van criminele gelden vormt een bedreiging van de legale economie en tast de integriteit van het financiële en economische verkeer aan. Het vertrouwen in zakelijke transacties en de boekhoudkundige verslaggeving daarvan wordt door dergelijke feiten ernstig geschaad. Ook heeft de verdachte door zijn handelen anderen financiële schade berokkend. De verdachte heeft tenslotte indirect het plegen van misdrijven bevorderd, want zonder personen als de verdachte die aan criminele gelden een (schijnbaar) legale herkomst verschaffen, is het genereren van illegale winsten aanmerkelijk minder winstgevend. Door witwassen wordt aan de Belastingdienst bovendien het zicht ontnomen op vermogens en inkomsten.

Het hof neemt het de verdachte kwalijk dat hij bij het begaan van deze feiten zijn netwerk van nationale en buitenlandse vennootschappen heeft ingezet.

Naast bovengenoemde feiten heeft de verdachte meegewerkt aan het samen met een ander opstellen van een vals document, te weten een escrow agreement. De verdachte heeft dit document vervolgens gebruikt om voor zijn vennootschappen een lening bij de SNS-bank te verkrijgen, waarin hij ook is geslaagd. De verdachte heeft zich daarmee schuldig gemaakt aan valsheid in geschrift en oplichting. De verdachte en zijn vennootschappen hebben in financieel en zakelijk opzicht geprofiteerd van deze handelwijze, nu de kredietfaciliteit daadwerkelijk is verstrekt en daaruit geld is opgenomen om cash flow problemen binnen de vennootschappen te verhelpen. Dat de lening uiteindelijk tijdig is terugbetaald, doet daaraan niet af. Door gebruikmaking van dergelijke valse documenten wordt het vertrouwen in documenten met een bewijsbestemming ernstig geschaad. De integriteit van het financiële en economische verkeer valt of staat met het vertrouwen dat gesteld wordt en gesteld moet kunnen worden in financiële stukken zoals het escrow agreement in kwestie. Dit vertrouwen is door het handelen van verdachte in ernstige mate aangetast. Het hof zal bij de bepaling van de strafmaat evenwel rekening houden met de omstandigheid dat de bank in kwestie uiteindelijk geen financieel nadeel is berokkend.

Voorts hebben diverse vennootschappen van de verdachte zich schuldig gemaakt aan belastingfraude. De verdachte gaf feitelijk leiding aan (de strafbare gedragingen van) deze vennootschappen. Door deze vennootschappen is de in verband met verbouwingskosten aan privépanden verschuldigde omzetbelasting ten onrechte in aftrek gebracht. Te dien einde zijn door deze vennootschappen valse facturen en - door opname van deze facturen in de administratie - valse administraties aan controleambtenaren van de Belastingdienst ter beschikking gesteld. Bovendien zijn onjuiste aangiften gedaan. Door deze feiten is de Belastingdienst voor een aanzienlijk bedrag benadeeld. De verdachte moet zelf van deze handelwijze profijt hebben gehad nu het ging om verbouwingen in de privésfeer die hij in ieder geval gedeeltelijk bekostigd heeft en waarop geen aftrek van de BTW mocht plaatsvinden.

Ten slotte heeft de verdachte feitelijk leiding gegeven aan het doen van een onjuiste opgave in een authentieke akte, ook in dit geval met het motief - zij het in het belang van een ander - om minder belasting te hoeven betalen dan anders het geval zou zijn. Dergelijk frauduleus handelen kan het vertrouwen dat derden in authentieke aktes moeten kunnen hebben in ernstig mate schaden, terwijl door het gebruik van dergelijke aktes ook nadeel kan ontstaan, zoals in dit geval door de Belastingdienst.

De ten laste van de verdachte bewezen verklaarde feiten zijn zeer ernstig door de langdurige periode waarbinnen en de geraffineerde wijze en de schaal waarop de delicten hebben plaatsgevonden. Het hof betrekt daarin in het bijzonder de ernst van de afpersing die ten grondslag ligt aan het onder 1 tenlastegelegde.

Deze aspecten worden in het nadeel van verdachte meegewogen bij het bepalen van de strafmaat. Daar komt bij dat gelet op de omstandigheid dat de verdachte - op de valsheid van het escrow agreement na - alle feiten ontkent. Hij lijkt het kwalijke van zijn handelen niet in te zien. Dat de verdachte blijkens het hem betreffende uittreksel uit de justitiële documentatie niet eerder met justitie en politie in aanraking is geweest, kan naar het oordeel van het hof nauwelijks te zijnen voordele strekken nu zijn strafbaar handelen zich uitstrekt over een reeks van jaren en de feiten - als was het een gewoonte - elkaar in de tijd hebben opgevolgd en gedeeltelijk overlapt.

Op grond van het hiervoor overwogene is het hof van oordeel dat in beginsel alleen een langdurige onvoorwaardelijke gevangenisstraf recht kan doen aan de ernst van de feiten.

Het hof overweegt dat er sinds het openen van het gerechtelijk vooronderzoek in juni 2004, bijna acht jaren zijn verstreken voordat de rechtszaak bij het hof tot een arrest leidt. Desondanks is er geen sprake van schending van de redelijke termijn. Het gaat om een complexe zaak en een zeer omvangrijk dossier. Zowel in eerste aanleg als in hoger beroep zijn diverse rechtshulpverzoeken uitgegaan en vele getuigen door opsporingsambtenaren en rechters gehoord. Daar komt bij dat verdachte, op diens uitdrukkelijk verzoek, niet gelijktijdig met medeverdachte [W.H.] berecht wenste te worden. Ten slotte heeft de behandeling van de zaak vertraging opgelopen door de herhaalde wisseling van de verdediging. Het hof ziet in de hiervoor genoemde omstandigheden geen reden om in de straftoemeting rekening te houden met het lange tijdsverloop van de zaak.

Het door de verdediging ingebrachte rapport omtrent de psychologische gesteldheid van de verdachte geeft het hof geen aanleiding tot strafverhoging of matiging.

Het hof heeft zich afgevraagd of de belangstelling van de media voor deze zaak en de omstandigheid dat de verdachte zowel in zijn persoonlijk leven als in zakelijk opzicht (daardoor) beschadigd is geraakt, moet meewegen in de strafmaat. De verdachte is immers willens en wetens in een reeks van strafbare feiten gestapt waarvan hij had kunnen weten dat deze - als zij zouden uitkomen - ernstige repercussies zouden hebben op het leven dat hij leidde.

Nu het zich laat aanzien dat de uit het strafrechtelijk onderzoek en dit strafproces voortvloeiende negatieve publiciteit ook in de toekomst zijn weerslag hebben op verdachtes functioneren en het voortbestaan van zijn ondernemingen zal het hof dit aspect meewegen bij de bepaling van de straf.

Alles afwegende komt het hof tot het oordeel dat een gevangenisstraf als door het openbaar ministerie gevorderd passend en geboden is.

Toepasselijke wettelijke voorschriften

De op te leggen straf is gegrond op de artikelen 47, 51, 57, 225, 227, 326, 420bis en 420ter van het Wetboek van Strafrecht en de artikelen 68 en 69 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen.

Deze wettelijke voorschriften worden toegepast zoals geldend ten tijde van het bewezen verklaarde.