4.4.3.2 Tot de rechter gerichte regels

Ten eerste geldt in het procesrecht dat niet alle normen die ambtshalve, buiten de grenzen van de rechtsstrijd, worden toegepast, ook van openbare orde zijn.1 Bijzonder aan het procesrecht is namelijk dat dit veel normen kent, die rechtstreeks tot de rechter gericht zijn. Zo bepaalt artikel 179 lid 1 Rv dat de rechter ieder van de getuigen hoort buiten tegenwoordigheid van de mede ter terechtzitting verschenen getuigen die nog niet zijn gehoord. Een dergelijk, tot hemzelf gericht voorschrift, zal de rechter uiteraard ambtshalve dienen toe te passen. Hieruit volgt echter nog niet dat de regel ook van openbare orde is. Denkbaar blijft dat een dergelijke regel van 'gewoon' dwingend recht of van regelend recht is, hetgeen betekent dat indien de rechter de regel schendt, partijen hierover in dezelfde instantie dienen te klagen. Indien zij dit nalaten, kunnen zij hier niet in een volgende instantie op terugkomen. Is een dergelijke regel van regelend recht, dan kunnen partijen hem bovendien door middel van een overeenkomst aan de kant zetten. Uit het feit dat een procesregel ambtshalve wordt toegepast, kan dus nog niet zonder meer worden afgeleid dat hij van openbare orde is.2