Dit thema behandelt het fiscaal gefaciliteerd sparen en beleggen voor de aflossing van de eigenwoningschuld met een kapitaalverzekering eigen woning, spaarrekening eigen woning en beleggingsrecht eigen woning en de fiscale behandeling van overige fiscaal gefaciliteerde kapitaalverzekeringen.
In dit thema krijgt u antwoord op de vraag welke eisen de wet stelt aan de kapitaalverzekering eigen woning (KEW), de spaarrekening eigen woning (SEW) en het beleggingsrecht eigen woning (BEW). Datzelfde geldt voor de fiscale eisen die zijn gesteld aan oud regime kapitaalverzekeringen en Brede Herwaardering kapitaalverzekeringen. Daarbij krijgt u ook antwoord op de vraag welke handelingen er met deze financiële producten wel en niet wettelijk zijn toegestaan.
Uitkeringsvrijstelling
Oud regime kapitaalverzekeringen (<1992) en Brede Herwaardering kapitaalverzekeringen (1992-2000) kunnen bij uitkering een (deels) belastingvrije uitkering opleveren, de uitkeringsvrijstelling. De wet stelt daaraan voorwaarden. Hetzelfde geldt voor de kapitaalverzekering eigen woning (KEW), de spaarrekening eigen woning (SEW) en het beleggingsrecht eigen woning (BEW). Deze laatste drie genoemde producten konden gesloten worden tot 1 april 2013. Voor al deze financiële producten geldt, onder voorwaarden, overgangsrecht.
Aanwendingseis
Voor een KEW, SEW en BEW geldt de eis dat de uitkering zo veel mogelijk wordt gebruikt voor de aflossing van de eigenwoningschuld. Als dat niet gebeurt, is het opgebouwde rentebestanddeel belast. Deze fiscale eis geldt niet voor oud regime en Brede Herwaardering kapitaalverzekeringen.
Overige eisen
Een KEW. SEW en BEW kan alleen bestaan bij een eigen woning. Verder moet er jaarlijks worden ingelegd waarbij de hoogste jaarinleg niet meer bedraagt dan het tienvoud van de laagste inleg (bandbreedte-eis). Voor oud regime en Brede Herwaardering kapitaalverzekeringen geldt alleen de eis van jaarlijkse premiebetaling en een bandbreedte-eis.
Verboden handeling
Als met een KEW, SEW of BEW een fiscaalrechtelijk verboden handeling plaatsvindt, komt deze fictief tot uitkering. In dat geval wordt inkomstenbelasting geheven over het opgebouwde rentebestanddeel.
Voorbeelden van verboden handelingen zijn gedeeltelijke afkoop, vervreemding, overschrijding van de bandbreedte en overschrijding van de maximale looptijd van dertig jaar.
Mr. Ruben Stam CPL
Fiscalist Nationale-Nederlanden Bank
Meer over Ruben Stam
Dit thema behandelt het fiscaal gefaciliteerd sparen en beleggen voor de aflossing van de eigenwoningschuld met een kapitaalverzekering eigen woning, spaarrekening eigen woning en beleggingsrecht eigen woning en de fiscale behandeling van overige fiscaal gefaciliteerde kapitaalverzekeringen.
In dit thema krijgt u antwoord op de vraag welke eisen de wet stelt aan de kapitaalverzekering eigen woning (KEW), de spaarrekening eigen woning (SEW) en het beleggingsrecht eigen woning (BEW). Datzelfde geldt voor de fiscale eisen die zijn gesteld aan oud regime kapitaalverzekeringen en Brede Herwaardering kapitaalverzekeringen. Daarbij krijgt u ook antwoord op de vraag welke handelingen er met deze financiële producten wel en niet wettelijk zijn toegestaan.
Uitkeringsvrijstelling
Oud regime kapitaalverzekeringen (<1992) en Brede Herwaardering kapitaalverzekeringen (1992-2000) kunnen bij uitkering een (deels) belastingvrije uitkering opleveren, de uitkeringsvrijstelling. De wet stelt daaraan voorwaarden. Hetzelfde geldt voor de kapitaalverzekering eigen woning (KEW), de spaarrekening eigen woning (SEW) en het beleggingsrecht eigen woning (BEW). Deze laatste drie genoemde producten konden gesloten worden tot 1 april 2013. Voor al deze financiële producten geldt, onder voorwaarden, overgangsrecht.
Aanwendingseis
Voor een KEW, SEW en BEW geldt de eis dat de uitkering zo veel mogelijk wordt gebruikt voor de aflossing van de eigenwoningschuld. Als dat niet gebeurt, is het opgebouwde rentebestanddeel belast. Deze fiscale eis geldt niet voor oud regime en Brede Herwaardering kapitaalverzekeringen.
Overige eisen
Een KEW. SEW en BEW kan alleen bestaan bij een eigen woning. Verder moet er jaarlijks worden ingelegd waarbij de hoogste jaarinleg niet meer bedraagt dan het tienvoud van de laagste inleg (bandbreedte-eis). Voor oud regime en Brede Herwaardering kapitaalverzekeringen geldt alleen de eis van jaarlijkse premiebetaling en een bandbreedte-eis.
Verboden handeling
Als met een KEW, SEW of BEW een fiscaalrechtelijk verboden handeling plaatsvindt, komt deze fictief tot uitkering. In dat geval wordt inkomstenbelasting geheven over het opgebouwde rentebestanddeel.
Voorbeelden van verboden handelingen zijn gedeeltelijke afkoop, vervreemding, overschrijding van de bandbreedte en overschrijding van de maximale looptijd van dertig jaar.
Documenten bij dit thema
Wetgeving
Artikel 10bis.2 Wet IB 2001
Artikel I Invoeringswet Wet inkomstenbelasting 2001
Artikel 76 Wet IB 1964
Artikel 1.6a Wet IB 2001
Besluit van 5 juli 2024, nr. 2024-216483, Stcrt. 2024, 22825
Standaardarrest
Hoge Raad 19 november 2021, ECLI:NL:HR:2021:1730, V-N 2021/52.4
Belangrijkste uitspraken
Rechtbank Zeeland-West-Brabant 22 juli 2021, ECLI:NL:RBZWB:2021:3702, V-N 2021/38.20.3, Belastingadvies 2021/23.4,
Vp-bulletin 2021/54, VFP 2021/109, AB 2021/268
Hof Den Haag 20 juni 2018, ECLI:NL:GHDHA:2018:1781, V-N Vandaag 2018/1615, V-N 2018/53.4
Hoge Raad 15 juni 2018, ECLI:NL:HR:2018:939, V-N Vandaag 2018/1930, (zie ook: arrest Hof Arnhem-Leeuwarden van 3 januari 2018, ECLI:NL:GHARL:2018:35, V-N 2018/16.1.3)
Rechtbank Zeeland-West-Brabant 14 april 2015, AWB 14/6869, ECLI:NL:RBZWB:2015:3188 (enkelvoudige kamer), V-N Vandaag 2015/1197, V-N 2015/33.25.21 en Rechtbank Zeeland-West-Brabant 23 juli 2015, AWB 14/869, ECLI:NL:RBZWB:2015:4695 (meervoudige kamer) Belastingadvies 2015/21.5
Literatuur
Bancair sparen voor de aflossing van de eigenwoningschuld, M.E. Kastelein, PensioenMagazine 2008/97
De herziene eigenwoningregeling (FA nr. 16) 2014/4.1, M.J.J.R. van Mourik, G.G.M. Snoeks, R. Stam, Fiscaal Actueel 16 (2013)
Recente ontwikkelingen op het fiscale terrein van de eigenwoningspaarproducten, H. van Toledo, VP-Bulletin 2017/7
Nieuw verzamelbesluit over kapitaalverzekeringen, R. Stam, PensioenMagazine 2017/99
Levensverzekeringen: wat kan of moet ik ermee?, A.E.M. van Osch, VP-Bulletin 2018/27
Naslag
Cursus Belastingrecht IB.10bis.0 Overgangsrecht ten gevolge van de wet herziening fiscale behandeling eigen woning
Vakstudie Inkomstenbelasting, art. 10bis.2 Wet inkomstenbelasting 2001, aant. 1 e.v.
Verwante onderwerpen
Thema: Eigenwoningregeling